Rengi incelerken ışıktan bahsetmek kaçınılmazdır. Prizmadan geçirildiğinde ışık, farklı dalga boylarına ayrılarak renkleri oluşturur. Gökkuşağındaki renkler ile aynı dizilimi gördüğümüz bu renk skalası, ışığın tüm renkleri barındırdığını bize bir kez daha hatırlatmaktadır. Bir objenin rengini, o objeye ışığın çarparak yansıması ile görürüz.

İnsan gözü, belli bir aralıktaki dalga boylarına sahip renkleri görebilmektedir. Bilgisayar monitörlerinin ışık ile ortaya çıkan renkleri farklı bir aralığa, matbaada baskı ile elde edilen renkler ise daha kısıtlı bir aralığa sahiptir. Bu aralıklara Gamut adı verilmektedir.

RGB renk modu red (kırmızı), green (yeşil) ve blue (koyu mavi) renklerinden oluşur. Bu renkler üst üste eklendikçe beyaz elde edildiğinden RGB renk modeline toplamsal renk modeli adı da verilir. Hiçbir renk yokken tamamen siyah olan bir alanda, bu üç rengin karışımı ile beyaz elde edilebilir. Bilgisayar monitörleri, televizyonlar ve projeksiyonlar bu yöntemle renk elde ederler.

CMYK renk modu cyan (açık mavi), magenta (koyu pembe), yellow (sarı) ve black (siyah) renklerinin bir araya gelmesi ile oluşur. Pigment esaslı bu renk modelinde, tüm renklerin karışması ile siyah elde edilir. Hiçbir renk yokken tamamen beyaz olan bir alanda renkler karıştıkça farklı renkler ve sonunda siyah elde edilir. Bu renk pigmentlerinin ışık aracılığı ile rengin tümünü emerek görünmesi nedeniyle bu renk modeline çıkarımsal renk modeli adı da verilir. Matbaalarda kullanılan ofset baskı sistemleri, lazer yazıcı ve mürekkep püskürtmeli (inkjet) yazıcı gibi baskıya yönelik sistemler bu yöntemle renk elde eder. K yani siyah renk, koyu değerleri belirlemede yardımcı renktir. Bu özelliğinden ötürü ve “Blue” ile karıştırılmaması için siyah renk K harfi ile temsil edilir. Diğer renkler ise baş harfleri kullanılarak kısaltılmıştır.

Renk modları RGB, CMYK, grayscale (Gri ton), bitmap, duotone (iki renk), indexed color mode (dizinli renk modu), multichannel mode (çok kanallı mod)dur.

Bir iş akışında doğru renkleri elde etmek, çalıştığınız her aracın farklı renk ayarına sahip olması nedeniyle oldukça güç olabilir. Farklı ayarlardaki monitörlerde renkler farklı görünebilir, çıktı alındığında ve matbaada basıldığında bambaşka sonuçlar ortaya çıkabilir. Sonuçların önceden görülmemiş olması kötü sürprizler yaratacağından kullanılan monitörün kalibre edilmesi yani renk ayarının yapılması gerekmektedir.

Monitör kalibrasyonu yapmak için:

• Monitörünüzün en az yarım saat boyunca açık olmasına dikkat edin, böylece monitör yeniden ısınarak renkleri daha doğru yansıtacaktır.
• Monitör ayarlarınızı binlerce renk veya milyonlarca renk görüntü ayarına getirin.
• Masaüstü deseniniz renkli ise değiştirerek gri hale getirin. Desensiz nötr gri bir zemin renkleri daha doğru algılamaya yardımcı olur.
• Bilgisayarınızın monitör kalibrasyonu özelliklerinden faydalanarak monitörünüzü kalibre edin.

Çekilen fotoğraflar, elde edilen görüntüler her zaman istenen kaliteye sahip olmayabilir. Işık sorunları, renk farklılıkları bir fotoğrafın yeterince iyi görünmemesine neden olur. Görüntüler kimi zaman cansız kimi zaman olması gerektiğinden fazla sarı renge sahip, çoğu zaman istenildiği kadar etkili olmayan bir hâldedir. Bu gibi sorunları çözmek için ton kontrolü ve renk yönetimine başvurmak ve gerekli ayarları yaparak doğru görüntüyü elde etmek mümkündür.

Kontrastlığı ve açıklık/koyuluğu ayarlayabilmek için bazı komutlar vardır. Bunların en genel ve basit olanı Brightness/Contrast (Açıklık/Koyuluk ve Kontrast), daha detaylı olanları ise Levels (Ton Seviyesi) ve Curves (Ton Eğrisi) komutlarıdır.

Renk yönetimi, bir görüntünün ideal renklerine yakınlaşması için yapılan ayarların bütünüdür. Bir fotoğraf çekilirken ışığın yetersiz olması ya da doğru ışık kullanılmaması fotoğrafın koyu sarı görünmesine yol açabilir. Yine çekilen fotoğrafın renkleri istenildiği kadar canlı görünmediğinden renk yönetimine ihtiyaç duyulabilir. Renk yönetimi için başlıca ayarlar Color Balance (Renk Dengesi) ve Hue/Saturation (Renk/Doygunluk) kontrol panellerinden yapılır.

Kontrast değeri görüntünün renk ve ışık değerlerinin zıtlığı üzerinde oynamaya yarar. Kontrastlık arttıkça gri tonlar ve ara değerler yok olur.

Bir görüntünün piksellerinin dağılımını gösteren bir grafiktir. Gölgeli yani koyu tonlar solda, orta tonlar ortada, ışıklı yani açık tonlar ise sağ tarafta yer alır. Grafikteki ağırlık solda ise bu resmin koyu tonlarının ağırlıklı olduğunu anlayabiliriz.

Color Balance (Renk Dengesi) kontrol paneli (Image>Adjustments>Color Balance) renkli bir görüntünün renk karışımının değiştirilebilmesine yarar. Tüm renkler üzerinde genel değişiklikler için kullanılan Color Balance (Renk Dengesi) paneli, Brightness/Contrast (Açıklık/Koyuluk ve Kontrast)’ta olduğu gibi basit renk ayarları için uygundur. Color Balance (Renk Dengesi) kontrol panelinde ortaya çıkan renklerin azlığı ve çokluğunu oku sağa/sola hareket ettirerek belirleyebilirsiniz. RGB bir görselde kırmızıyı azaltmak için Red bölümündeki oku eksi değere gelecek şekilde ilerletebilirsiniz.

Eğer görüntünün kontrast de¤erinin biraz daha fazla olmasını istiyorsanız bu eğriyi hafif bir S harfi şekline getirerek bunu başarabilirsiniz. Bunu yapmak için Curves eğrisinin tam ortasına tıklayarak bir nokta oluşturun. Sonra bu orta nokta ile üst nokta arasına bir nokta daha koyun ve bunu biraz açık tona doğru yani yukarı doğru sürükleyin. Aynı şekilde en alt nokta ve orta nokta arasına da bir nokta koyun ve bu noktayı da koyu değere yani alta doğru sürükleyin. Böylece Curves eğrisini kontrastlık için genel olarak tercih edilen S biçimine getirmiş olacaksınız. Bu uygulamalar esnasında Preview seçeneği işaretlediğinizde yaptığınız değişimleri görüntü üzerinde izleme şansınız da olacaktır. Curves kontrol panelinde ayarlamalarınızı yaptıktan sonra OK tuşuna basarak belirlediğiniz kontrast değerini görüntü üzerinde uygulamış olacaksınız.

Hue seçeneği, hemen her yazılımda bir rengi seçmek için, ya da varolan bir rengi başka bir renge doğru dönüştürmeye yarar. Renk anlamına gelen Hue, açıklık/koyuluk ya da doygunluk seçeneklerinden önce rengin ana tonunun belirlenmesinde kullanılır. Hue seçeneğindeki ok sağa/sola ilerletildiğinde görüntünün rengi değişir. Bu değişim renk çemberindeki renklerin dizilimine göre gerçekleşir. Örneğin kırmızılar turuncu ve daha sonra sarı olurlar, ok daha da ilerlerse sarıdan yeşile, yeşilden maviye doğru renkler değişir.

Saturation seçeneğinde, rengin doygunluğuna müdahale edilir. Doygunluk azaldıkça renk grileşir ve pigmentlerini yitirir, doygunluk arttığında ise renkler daha parlaklaşır ve tüm renkler daha da güçlü bir şekilde öne çıkar. Ok sağa doğru ilerlerken renkler doygunlaşmakta yani güçlenmekte, sola doğru ilerlediğinde ise gücünü ve doygunluğunu kaybederek siyah beyaz bir görüntüye doğru yaklaşmaktadır.

Bir görüntüye müdahale ederken görüntüyü kopyalamak iyi bir fikirdir, çünkü yapılan müdahaleleri geri almak her zaman mümkün olmayabilir. Ayrıca bu sorunun önüne geçmek adına pratik bir yol olan Adjustment Layer (Katman Ayarları) özelliklerini (yani görüntünün olduğu katman üzerine yeniden müdahale edilebilir bir ek katman) kullanarak çalışmak, istenilmeyen ek katmanı eleyebilme olasılığı nedeniyle tercih edilen yöntemlerdendir.

Ton kontrolü ve renk yönetiminde RGB modunda çalışmak daha doğrudur, bu hem renkleri daha iyi görebilmenizi sağlar hem de daha hızlı çalışmanızı sağlar. Ayarları RGB modunda yaptıktan sonra baskıya gideceği zaman son aşamada CMYK’ya çevirmek gerekir.

Baskıda CMYK renkleri dışında kalan altın rengi, fosforlu renkler gibi bazı özel renkler ise matbaada ancak özel mürekkep kullanarak elde edilir. Bu renklere Spot Renk adı verilir. Spot renk gibi özel renkler ve bazı CMYK renkleri bilgisayar monitörlerinde tam olarak görüntülenemez. Bu da, bilgisayar ve baskı teknolojilerinin birbirinden farklı yöntemler kullanarak renk elde etmesinden kaynaklanır.

Levels (Ton Seviyesi) kontrol panelindeki Histogram (Ton Dağılımı) grafiğinin sol ve sağ bitiş notlarına en koyu ve en açık değerleri gösteren sol ve sağ oklar ilerletildiğinde en koyu değer siyah, en açık değer ise beyaz olmuş olur. Ortadaki ok ise koyu ya da açığa doğru ilerletilerek orta değerlerin koyu veya açık olması konusunda ayarlamalar yapılmış olur.