sosyal hizmet; sosyal değişme ve gelişmeyi, sosyal bütünleşmeyi ve insanların özgürleşmesini ve güçlenmesini arttıran uygulama odaklı bir meslek ve akademik disiplindir.

Sosyal hizmet uzmanı; birey, aile, grup ve toplumun sorun çözme ve baş etme kapasitelerini geliştirerek psikososyal işlevselliğin sağlanması, onarılması, korunması ve geliştirilmesi; sosyal değişimin desteklenmesi; sosyal politika ve programların insan ihtiyaçlarının karşılanması amacıyla planlanması ve uygulanmasının sağlanması yönünde insan davranışına ve sosyal sistemlere ilişkin kuramlardan yararlanarak sosyal hizmete özgü yöntem ve tekniklerle uygulamayı yerine getiren meslek elemanıdır

sosyal hizmet mesleğinin beş temel unsuru bulunmaktadır. Bu unsurlar;
1. Bilgi temeli ve değer sistemi
2. Toplum
3. Hizmet kurumu
4. Müracaatçı
5. Sosyal hizmet uzmanıdır.

Sosyal hizmet mesleğinin temel değerleri Uluslararası Sosyal Hizmet Uzmanları Derneği (NASW) tarafından 5 temel başlık altında toplanmıştır. Bunlar:

1. İnsan onuru ve değeri
2. Sosyal adalet
3. İnsanlığa hizmet
4. Dürüstlük
5. Hak

AASW’ye göre sosyal hizmetin altı temel amacı vardır. Bunlar:
1. Bireylerin çıkarlarını ve haklarını desteklemek,
2. Bireyler, gruplar ve toplumla çalışarak; bunların sosyal, ekonomik ve politik kaynaklara adil bir şekilde ulaşmaları ve bunları elde etmelerine yardımcı olmak,
3. Müracaatçıların refahını artırmak için destek sağlamak (Müracaatçılar; kişiler,
aileler, gruplar, toplumlar, örgütler ve topluluklardan oluşmaktadır. Bu grupların
içinde ihmal edilen, incinebilir, mağdur ve özel ihtiyacı olanlar önceliklidir),
4. Yapılan eşitsizlikler ile ilgili olarak farkındalığı artırmak,
5. Sosyal kaynakların adaletli dağılımı için destekleyici politikalar ve uygulamalar
oluşturmak,
6. Sosyal değişim yaratmada rol oynayarak sosyal engeller, eşitsizlikler ve adaletsizlikleri azaltmaktır.

Sokaklar, meydanlar, parklar, açık alanlar kentlinin toplanacağı, birbirleriyle karşılaşacağı kaynaşacağı, bireysel ve birlikte kendini ifade edecekleri, kentli kültürü yaratacakları özgürlük ve toplumsal - davranışsal uzlaşma alanlarıdır. Kent mekânları ve bu mekânlara yüklenen anlamlar toplum ve bireyler arasındaki iletişimin en önemli unsurlarındandır.

Kentler, toplumların ve bireylerin bir arada bulundukları ve sosyalleştikleri, her türlü sosyal ve kültürel sınıftan, farklı etnik gruplardan, birbirlerinden çok farklı özelliklere sahip
insanların bir araya geldiği toplumun birbirlerinden başkalaşan kesimleri için bir buluşma alanı rolü üstlenen mekânlardır.

Sokakların en önemli sosyal faktörlerinden biri olan toplumun her kesiminin hür
ve demokratik olarak, zengin ya da fakir birbirleri ile alışveriş yapan ve her statüden aynı mekânları paylaşabilme özgürlüğüne sahiptir.

Literatürde  “sokak çalışması” ve “sokak sosyal hizmeti” aynı anlama gelir. 

Sokak çalışması kurumsal hizmetler aracılığıyla ulaşılamayan gruplara ulaşmayı hedefleyen bir hizmet modeli olarak ortaya çıkmıştır. 

Sokak çalışması (street work), uzun dönemli bir perspektifle hedef grubun ihtiyaçları, talepleri ve amaçlarından başlayarak, hedef grubun kapasitesini güçlendirmek ve kendi yaşamlarını inşa etmek için güçlendirmek amacıyla yürütülen sosyoeğitimsel bir eylemdir.

Sokak çalışmasının özellikleri şunlardır:

•Sokak çalışması bir araçtır, bir son değildir.
• Yardım ilişkisi, toplumun güvenini kazanmaya, toplum bütünlüğüne saygıya ve
toplumun kendi arzusuna ihtiyaç duyar. Sokak çalışmacıları ile kurulacak ilişki her zaman gönüllüdür.
• Bireyin kişisel gelişimine katkıda bulunmaktan öte sokak çalışmacısı, dışlanmanın, marjinalleşmenin ve sosyal çözülmenin çok çeşitli türleriyle yüzleşen insanlarla (genç ve yetişkin) çalışarak risk azaltmaya  katkıda bulunur.

Sokak sosyal hizmetinin amacı, sokaklarda yaşayan ve kurumsal bakıma güven
duymayan birey ve gruplara yardım etmek, yaşamlarını kurtarmak ve toplumla bütünleşmelerini sağlamak olarak tanımlanmaktadır.

Sokak çalışmasının beş temel amacı bulunmaktadır. Bunlar:

1. Ulaşılamayana ulaşmak (destek ve yardıma ihtiyaç duyan, dışlanmış, var olan örgüt ve kurumsal hizmetlere ulaşamayan birey ve gruplarla çalışmak),

2. Motivasyon ve eşlik etmek (hedef grupla çalışırken, kişi ve grupların karar alma süreçlerine yardım etmek ve gerekli durumlarda destek ve tedavi (rehabilitasyon) olanaklarına yönlendirmek) 

3. Sosyal eğitim (hedef kitleyi, ihtiyaçlarını karşılamaları için, yardım sistemini nasıl kullanacakları yönünde bilgilendirmek),

4. Aşağıdan yukarıya yaklaşım (uyum sürecini geliştirmek ve dışlanmayı
azaltmak için dolaylı olarak insanların çevreleriyle veya doğrudan bir grup çocuk, genç veya yetişkinle çalışmak),

5. Politik ve sosyal farkındalık (çocukların ve gençlerin yaşam koşullarını izlemek ve politik otoriteleri sokaklardaki insanların ihtiyaçları konusunda sistematik olarak bilgilendirmektir.

Bu amaçlar çerçevesinde sokak çalışmasının kapsamı:
a) Yardıma veya desteğe ihtiyaç duyan çocuklar, gençler ve yetişkinler,
b) Temel sosyal içerme ve sosyalizasyon alanlarından uzakta ve dışlanmış olan bireyler,
c) Kuralları reddettikleri için veya kurallar tarafından red edildikleri için toplumsal
aksaklıklardan maddesel, sembolik veya sosyal ilişkiler açısından zarar görenler,
d) Ulaşılamayanlardır (mevcut örgüt ve kurumlar tarafından ulaşılamayanlar).

Sokak çalışmasından sorumlu ekipler mobil ekip (gezici ekip) olarak adlandırılmakta ve ekipte meslek elemanları (psikolog, sosyal hizmet uzmanı, polis, sosyolog), önder çocuk (önceki yıllarda sokak yaşamı deneyimi olan, sokak yaşamını ve bağlantılı sorunlarını aşmış, kurum yaşamına uyum sağlamış çocuklar önder çocuk olarak sokak çalışmasına kimlerkatılabilmektedir) ve kolluk kuvvetleri yer almaktadır.

Çocuk ve Gençlik Merkezleri Yönetmeliği’ne göre (Mülga) (2001) sokak çalışması; sokakta veya çocukların yoğun olarak bulunduğu yerlerde yapılan psikososyal inceleme, gözlem, teşhis, tespit ve mesleki müdahale süreçlerini içeren çalışmayı ifade etmektedir.

Sokak çalışmasının birinci aşaması, çalışma yapılacak bölgeyi teorik (tarihsel, sosyal ve kültürel bağlamda incelemek) ve pratik (bölgedeki insanlarla konuşmak, anlamaya çalışmak) olarak tanımaya çalışmaktır.

Sokak sosyal hizmetinin ikinci aşaması, hedef kitlenin bulunduğu bölgede gözlem yapmaya başlamaktır. Görünür olmaya çalışmak. Bu aşamada gereksiz müdahalelerde bulunmaksızın gözlem yapmak önemlidir. İkinci aşamada sokak çalışmacısı düzenli olarak bölgeye ziyaretler de bulunur. Böylece “tanıdık” bir yüz olmaya başlar.

Sokak sosyal hizmetinin üçüncü aşaması, kendini tanıtma aşamasıdır. Kim olduğunuzu ve neden orada bulunduğunuzu açıklamanız gerekir. Bu aşamada, sadece hedef kitlenin değil aynı zamanda bölgede bulunan diğer sakinlerin (dükkân sahipleri vb.) sizi tanıması ve rolünüzü kavraması önemlidir. 

Sokak sosyal hizmetinin dördüncü aşaması,  hedef kitle ile mesleki ilişkinin kurulması gerekir. Bu aşamada hedef kitlede yer alan bir çocuk veya gençle kuracağınız güvene dayalı ilişkinin tüm gruba erişiminizi sağlayacağı unutulmamalıdır.

Sokak sosyal hizmetinin beşinci aşaması, destek ve müdahale aşamasıdır. Bu aşamada hedef kitle ile sağlıklı bir iletişim ve etkileşimin kurulmuş olması gereklidir.

sokak çalışmacısının sahip olduğu işlevler ve sorumluluklar, sokak çocukları özelinde “değerlendirme, ihtiyaç ve sorunlara yanıt vermek, eğitmek, toplumu harekete geçirmek, savunuculuk ve yönetim” olarak özetlenebilir.

Toplumu harekete geçirmek ve savunuculuk, sokak çocuklarını ve toplumu harekete geçirerek, var olan ihtiyaçlara farkındalık yaratmak, sokak çocukları ve ailelerini destekleyerek, onlar adına, onlarla birlikte savunuculuk yaparak ilgili birimleri harekete geçirmektir.

sokak çalışmacısının sahip olması gereken yönetim işlevi, faaliyetleri planlamak, uygulamak ve değerlendirmektir. Ayrıca yönetim sorumluluğu, kaynakları tanımlamak ve sokak çocuklarıyla bağlantılandırmayı da kapsar.

Sokak çalışması yaklaşımı, koruyucu-destekleyici sosyal hizmetler sisteminin
geliştirilmesinde önemli bir rol oynar.

Sokak çalışmasının önleyici boyutu, zamanla sorunlar oluşmadan müdahale ederek sokak çalışmasının tedavi edici uygulamalarına yer bırakmamak için özellikle vurgulanmalıdır.