Her ülkede insan yaşamı doğumdan ölüme kadar sosyal merasim ve kutlamalarla biçimsel olarak düzenlenmiştir. Bütün bu merasim ve kutlamalar toplumca benimsenen ve “sosyal protokol” denilen sosyal davranış (saygı, görgü ve nezaket) kuralları içinde gerçekleştirilir.

Doğum öncesinde komşular, yakın arkadaşlar ve akrabalar doğum yapacak kadına ev işlerinde ve alışverişte yardımcı olurlar ve onu yalnız bırakmazlar. Doğum olduğunda baba, annenin yanında kalarak ona destek olur. Bebeğe isim verme son derece önemlidir çünkü gelecek hayatında bu isimle ilgili zorlukla karşılaşmaması düşünülmelidir. İsim verirken; ismin çocuklar arasında alay konusu olmamasına ve olumsuz bir anlam taşımamasına (Kezban, Satılmış, Sanem vb.), moda olan isimlerden, siyasi liderlerin, ünlü sanatçı ve sporcuların isimlerinden olmamasına, uzun olmamasına, zor yazılmamasına ve zor söylenmemesine, kardeşler arasında karışıklığa meydan vermemesine dikkat edilmelidir. Büyükanne ve büyükbaba da, kendilerinin veya aile büyüklerinin isimlerinin verilmesinde ısrarcı olmamalıdır.

Geleneksel uygulamaya göre sünnet düğünü yapacak olan aile, kendi yakınlarını ve sünnet olacak çocuğun arkadaşlarını davetiye göndererek davet eder. Sünnetin yapılacağı evin salonuna sünnet karyolası kurulur ve salon süslenir. Sünnetten bir gün önce, sünnet olacak çocuk yıkanır, bazı yörelerde sağ elinin baş ve işaret parmakları kınalanır. Çocuğa sünnet kıyafeti giydirilir, göğsüne “Maşallah” yazılı çapraz bir şerit takılır, başına da renkli pullu taşlı bir başlık giydirilir ve nazar boncukları konur. Sünnet günü, çocuk ve yakın arkadaşları at, fayton veya otomobil ile gezdirilir. Bazı kent ve kasabalarda sünnet edilecek çocuk, süslü bir ata bindirilip davul zurna eşliğinde şenlikle gezdirildikten sonra eve getirilir. Sünneti, eskiden bu işte özel eğitimi olan sünnetçiler yapardı. Günümüzde, sünnet hastanelerde tıbbi olarak yapılmaktadır. Sünnet esnasında çocuğun acı hissetmemesi için çeşitli eğlenceler ve oyunlar düzenlenir. Gelen hediyeler ve çeşitli oyuncaklar karyolaya konulur. Palyaço veya animatör getirilir veya kukla, karagöz oynatılır. Konuklara yemek verilir. Kimi aileler, sünnet merasimini mevlit okutarak düzenler. Davetliler ve aile yakınları çocuğa para, altın, oyuncak vb. hediyeler verirler. Günümüzde kimi yörelerde ve ailelerde, sünnet olacak çocuk önceden hastanede sünnet ettirilmekte; sünnet merasimi (düğünü) evde veya sosyal tesislerde bilahare düzenlenmektedir.

Nişanlanma, evlenmeye niyet etmiş ve kendi aralarında karar vermiş olan genç bir kız ile erkeğin, bu ciddi arzularının, ailelerinin ve yakın çevrelerinin de haberdar edilmesi ve düğün gününe kadar geçecek olan sürenin resmîleştirilmesi için düzenlenen “yüzük takma” merasimidir. Bu merasim, çiftin kendi arasında olabileceği gibi aileleri arasında samimi bir ortamda ya da sosyal bir ortamda veya büyük bir salonda müzikli, eğlenceli büyük bir davetle de yapılabilir.

Nikâh ve düğün (evlenme merasimi), eski çağlardan beri her toplumda düzenlenen ve aile kurumunun temelini oluşturan sosyal bir merasimdir. Türkiye’de evlen me ve düğün merasimi üç aşamada gerçekleşmektedir. Birinci aşamada, evliliğin yasal (hukuki) temeli olan resmî nikâh merasimi, ikinci aşamada sosyal bir kutlama olarak düğün, üçüncü aşamada ve resmî nikâhtan sonra, isteyen Müslüman ailelerde dinî nikâh kıyılmakta ya da nikâh duası yapılmaktadır.

• Gelinin annesi
• Damadın babası
• Damadın annesi
• Gelinin babası
• Gelin
• Damat

• Damadın babası
• Damadın annesi
• Gelinin annesi
• Gelinin babası

Gelen çiçeklerin sıralanmasında, gönderenlerin aile ve meslek ilişkisi, resmî veya sosyal statüleri dikkate alınır. Resmî ve sosyal statü sahibi olanların çelenkleri ön plana çıkarılır.

Eşleri ister ölmüş, ister boşanmış olsun; ikinci evliliklerini yapmaya karar veren bir hanım ve erkeğin nikâh veya düğün merasimi için davetiye kartı gönderilmez, yalnızca eşe dosta telefonla ya da sözlü söylenir. İkinci evliliğini yapan bir hanım ile erkeğin nikâh törenine yalnızca yakın dost ve akrabalar davet edilir. Nikâhtan sonra katılanlara yemek daveti verilir. İkinci evliliğini yapan hanım nikâhta gelinlik giymez; koyu renk takım (tayyör) giyer ve başını bir şapka ile süsler. İlk eşlerden olan çocuklar varsa, törende hazır bulunabilirler. Ancak ikinci evliliğini yapan bir erkeğin genç bir kızla evlenmesi hâlinde ilk evlilikte uygulanan süreçler geçerlidir. Herkese davetiye kartı gönderilir ve genç kız nikâhta gelinlik giyer.

Boşanma öncesi ayrı kalan eşler, her şeyden önce birbirlerine ve evliliklerine olan saygılarını devam ettirmelidir. Ayrılık aşamasında eşler hiçbir zaman birbirlerini suçlayıcı ve kırıcı beyanlarda bulunmamalı ve ayrılık nedenini kimseye açıklamamalıdır. Çünkü ayrılık eşlerin birbirini daha iyi anlamalarını sağlar ve bir süre sonra birleşme gerçekleşebilir. Ancak ayrılık sırasında kadın evlilik yüzüğünü takmaya devam eder, eşinin adını kullanabilir. Eşine gelen evrakları, mektupları vb. kendisine gönderir. Eşiyle görüşmek isteyen kişilere adresini ve telefon numarasını verir. Ancak eşiyle birlikte yapılan davetlere mazeret beyan eder ve katılmaz. Boşanma hiçbir zaman merasimle kutlanmaz ve gazetede ilan edilmez. Ancak boşanma öncesi ve sonrasında kadın ve erkek olarak dikkat edilmesi gereken saygı ve nezaket kuraları vardır.

• Boşanma, bir evliliğin hukuksal olarak sona ermesidir. Boşanan kadın nikâh yüzüğünü hemen iade eder. Erkeğin bunu kabul etmemesi ve kendisine takabileceğini söylemesi nazik bir jest olur.
• Boşanma karşılıklı anlaşarak gerçekleşmiş ise birbirlerine vermiş oldukları hediyelerin iade edilmesi gerekli değildir. Ancak evlilik sırasında dost ve akrabalardan gelen hediyelerin paylaşımında, taraşara gelen veya verilen hediyeleri kendileri alırlar. Evlilik öncesi eşyalar esas sahibine aittir.
• Boşanan kadın çocuklu ise evlilik yüzüğünü takmaya devam edebilir. Fakat kocasının soyadını kullanamaz.
  Boşanan çiftler sosyal yaşamda karşılaştıklarında konuşmak zorunda değillerdir; sadece selamlaşmaları uygundur. Çocuklarla ilgili konuları da konuşarak anlaşmaları gereklidir.
• Boşanmadan sonra, kadın ve/veya erkek başka biriyle evlenmek istediğinde bu durum öncelikle çocuklara açıklanmalıdır.

Mülki protokol dışında kalan cenazelerde, ölüm olayı gerçekleştiğinde, ölenin yakın dost ve akrabaları telefonla haberdar edilir. Ayrıca yerel ya da genel gazetelerde ölüm ilanı verilebilir. Ölen Müslüman için, öldüğü ya da cenaze namazının kılınacağı semt camisinde cenaze selâsı verdirilir. Cenaze evde ya da hastanede (morgda) fazla bekletilmeden kaldırılır. Cenaze merasimi, kurumlarda törensel olarak düzenlendiğinde kurumsal ve sosyal (yarı resmî) bir merasim; camilerde düzenlendiğinde dinî bir merasimdir.

• Kurumsal cenaze merasiminde tabut kurumun güvenlik personeli tarafından cenaze arabasından alınır, kurum binası önünde hazırlanan masa üzerine yerleştirilir.
• Tabutun baş ve ayakucunda güvenlik görevlileri saygı nöbeti tutarlar. Baştaki görevli göğsü hizasında ölenin çerçeveli fotoğrafını taşır. Tabut arkasında, ortada ölenin birinci derece yakınları olmak üzere sağında/solunda kurum yöneticileri ile kurum çalışanları protokol sıra düzenine göre yer alırlar.
• Tabut üzerine kurum amiri tarafından kırmızı karanfiller konulur.
• Cenaze merasimine katılanlar, tören programı sunucusu tarafından bir dakikalık saygı duruşuna davet edilir.
• Ölenin öz geçmişi, personel birim amiri tarafından okunur.
• Kurum amiri anma konuşması yapar; ölenin yakınlarına ve kurum mensuplarına kurum adına başsağlığı diler.
• Cenaze namazının yeri ve saati ile defin yeri duyurulur.
• Tabut güvenlik görevlileri tarafından cenaze arabasına konulur. Cenaze namazının kılınacağı camiye hareket edilir.
• Kurum amiri (yönetici) ve/veya ölenin ailesi başsağlığı dileklerini kabul eder.

Genel olarak ölümü izleyen yedi gün içinde evde ya da camide ölenin ruhu için din görevlilerine Kur’an-ı Kerim okutulur. Ülkemizde özellikle kimi kırsal kesimlerde cenaze evinde yedi gün yemek pişirilmez; yedi gün boyunca komşular ve yakın akrabalar cenaze evine yemek götürürler. Her ne kadar Müslümanlıkta yas tutmak yoksa da, ölenin yakınları 40 gün kadar mütevazı bir hayat yaşarlar; eğlenceli yerlerden ve toplantılardan uzak dururlar.

Türkiye’de, İslam inancına göre, ölümün 7., 40. veya 52. günleri ve ölüm yıldönümlerinde vefat eden kişinin veya yakınının evinde ya da en yakın camide “mevlit” okutulur.

Türkiye’de yapılan sosyal kutlamalar; dinî bayramlar (Ramazan ve Kurban Bayramları) ile dinî gün ve geceler (kandiller) ve yeni yıl, doğum günü, evlilik yıldönümü, Anneler Günü, Babalar Günü ile Sevgililer Günü’dür.

Ramazan ve Kurban Bayramları Müslümanlar tarafından kutlanan dinî bayramlardır. Dinî bayramlar, Türkiye’de aynı zamanda resmî tatil günleridir. Dinî bayramlarda kamusal ve özel iş yerlerinde üstlerin bayramları arefe günü ya da bayram sonrası ilk gün öğleden önce makamlarında/ofislerinde gidilerek kutlanır. İlke olarak ast olanlar üstlerinin bayramlarını kutlarlar. Bu kutlama sırasında üstlerin eli öpülmez. Yalnızca “Bayramınız kutlu olsun” denir, üst el uzattığında eli sıkılır. Dinî bayramlarda geleneksel olarak anne ve babalar bayramdan önce küçük çocuklarına giysi olarak hediye alırlar. Müslüman ailelerde (çoğunlukla) baba 7 yaşın üstündeki erkek çocukları ile birlikte bayramlık elbiselerini giyerek mahalle camisine bayram namazına giderler. Bayram namazından sonra birçok yörede, camide mihrap önünde sıra oluşturularak önce namaz kıldıran imamın, sonra cemaatin bayramı kutlanır. Sonra eve gidilir. Evde önce hanım (anne) eşinin bayramını kutlar, sonra çocuklar babanın ve annenin ellerini öperek bayramlarını kutlarlar. Dinî bayramlarda, dinî ve sosyal örf ve âdetler gereği, anne ve babanın ve aile büyüklerinin elleri öpülür. Anne, baba diğer büyükler çocuklara harçlık verirler.

Bayram süresince eve gelen ve anne babanın ellerini öpen akraba ve yakın arkadaş çocuklarına hediye olarak para verilir ve tatlı, şeker, çikolata vb. ikram edilir. Bayram kutlaması için kapıya gelen çocuklara ise şeker, çikolata vb. verilir. Bir evde, ziyaretçi olarak bulunan kişinin, bayramını kutlayan çocuklara para vermesi gerekli değildir.

Anadolu’da, Orta Asya’da ve Balkanlar’da yaşayan Müslüman Türk topluluklarında geleneksel olarak kandil kutlaması yapılmaktadır. Kandil kutlamaları hicri takvime göre yapılır. Kandil gecelerinde camiler ve minareler ışıklandırılır. Bu geceleri kutlamak amacıyla fırınlarda özel olarak kandil simidi yapılır. Evlerde lokma, helva, şerbet yapılır ve komşulara dağıtılır. Kandillerde mevlit okutulması sadece Türk-İslam kültüründe vardır. diğer Müslüman ülkelerde, önemli dinî gecelerde mevlit okunmaz.

Kandil gecelerinde yakın akrabalar ve dostlar, telefonla veya ziyaretle büyüklerinin kandillerini kutlarlar. İl ve ilçelerdeki merkezî camilerde müftülüklerce yatsı namazından sonra kandil gecesi programları düzenlenir. Müftü, vaiz ve hatipler tarafından vaazlar verilir; topluca dua ve ibadet edilir. Bundan başka devlet ve bazı özel radyo ve televizyonlarda da özel mevlit programları yayımlanır. Türkiye’de “Kandil Gecesi” olarak adlandırılan ve kutlanan dinî gün ve geceler şunlardır.

• Regaip Kandili-Hicri Recep ayının ilk cuma gecesidir. Regaip, bağış ve iyilik demektir. Bu gecede Tanrı’nın bağış ve yardımının bolca verildiğine inanılır.
• Miraç Kandili-Hicri Recep ayının yirmiyedinci gecesidir. Miraç, merdiven demektir. Hz. Muhammed’in bu gecede Cebrail tarafından Mekke’den alınıp Kudüs’teki Mescid-i Aksa’ya götürülerek oradan da Tanrı katına yükseltildiğine inanılır.
• Berat Kandili-Hicri fiaban ayının ondördüncü gününü on beşinci gününe bağlayan gecedir. Berat; temizlik, arılık; hastalıktan, borçtan, suçtan kurtulma; erdemli olma anlamlarına gelir. Bu gecede tövbe ve dua eden Müslümanların günahlarından kurtulacaklarına inanılır.
• Kadir Gecesi-Hicri Ramazan ayının yirmi altısını yirmi yedisine bağlayan gecedir. Kur’an-ı Kerim, Hz. Muhammed’e vahiy yoluyla bu gece inmeye başlamıştır. Kandil geceleri içinde en feyizli gece olarak kabul edilir.
• Mevlit Kandili-Mevlit, doğum vakti demektir. Hz. Muhammed’in doğum yıldönümü olarak hicri Rebîulevvel ayının on ikinci gecesi kutlanır.

Türkiye’de yapılan yeni yıl kutlaması, dost ve akrabalarla bir araya gelmenin ve yeni bir yılın başlangıcının kutlanmasının aracı olarak kullanılan sosyal bir etkinliktir.

Doğum günü¨ kutlaması evde önce çocuklar için düzenlenir. Bir çocuğa doğum (yaş) günü kutlaması düzenlenmesindeki amaç, onun da önemli bir insan olduğunun ve kendisine önem ve değer verildiğinin gösterilmesidir. Okul çağına gelmemiş olan çocuklara doğum günü hediyesi olarak oyuncak verilir.

Genç kız ve erkekler doğum günlerini öğleden sonra veya akşam evlerde veya uygun mekânlarda “parti” şeklinde kutlarlar. Genç erkekler, kız arkadaşlarının doğum gününe tercihen takı, parfüm, CD, kitap vb. küçük bir hediyenin yanında çiçek götürürler. Alınan çiçeğin tek sayıda ve beyaz olmasına dikkat edilmelidir. Çiçek sayısı, girilen yaş sayısına eşit de olabilir. Genç kızlar, erkek arkadaşlarına ihtiyaç olan kravat, dolmakalem, kol düğmesi ve kravat iğnesi, kitap, CD gibi bir hediye alabilirler. Doğum günü kutlama partisi; on sekiz yaşından sonra her yıl düzenlenmez, on yılda bir düzenlenir. Ayrıca on sekiz yaşından sonra yapılan doğum günü kutlamalarında da her yıl hediye alınmaz. Ancak on yılda bir yapılan doğum günü kutlama partilerinde, yakın arkadaşlar veya akrabalar olarak ortak bir hediye alınabilir. İleri yaşlarda ise, yetişkinlerin çoğunluğu doğum günü kutlaması yapmazlar. Ancak doğum ya da yaş günlerinde telefonla, mektupla ya da bizzat kendisini ziyaret ederek yapılan kutlamalardan çok hoşlanırlar.

Evlenme yıldönümü evde kutlandığı gibi dışarıda da kutlanabilir. Evlilik yıldönümü kutlamasına, yakın akraba ve arkadaşlar davet edilebilir. Kutlamaya davet edilen kişilerin hediye vermeleri zorunluluk değildir, ancak verilirse nazik bir jest olur. Evlilik yaşamında yirmibeşinci ve ellinci yıllar çok önemlidir; çünkü 25. yıl gümüş, 50. yıl altındır. Bu nedenle evliliğin yirmi beşinci yılı dostlarla birlikte davet verilerek kutlanır. Evliliğin “altın yılı” olan ellinci yıldönümü¨ ise aile arasında kutlanır.

Dünya genelinde, her yıl Mayıs ayının ikinci pazar günü annelere adanmıştır. (Fransızlar, Anneler Günü’nü Mayıs’ın üçüncü pazar günü kutlar.) Anneler Günü’nde çocuklar küçükken okulda öğretmenleriyle hazırladıkları çeşitli resimleri ve şiirleri annelerine hediye ederler. Çocukların en çok zevk aldıkları şey biriktirdikleri paralarıyla ya da babalarının yardımıyla annelerine bu özel günde bir buket çiçek ya da küçük bir hediye almaktır.

Babalar günü ise her yıl haziran ayının üçüncü pazar günü “Babalar Günü”dür. Her yaştaki çocuklar babalarının bu özel gününü, en az annelerinin gününde gösterdikleri özenle kutlamalıdırlar.

Her yıl 14 Şubat günü Sevgililer Günü’dür. Her yaştaki sevgililer, birbirlerine hediye alarak, mesajlar yollayarak ya da baş başa yemek yiyerek, hoş vakit geçirerek veya eğlenerek bu günü kutlarlar. Sevgililer Günü’nde sevgiliye alınacak en güzel anlamlı hediye, bir adet kırmızı güldür. Tek kırmızı gül “Sen hayatımda teksin. Seni çok seviyorum” demektir. Ancak her yıl Sevgililer Günü’nde gül almak da doğru değildir. Ertesi yıl çiçeksi bir parfüm alınır; sonraki yıl güzel bir restorana akşam yemeğine götürülür. Sevgililer Günü güzel bir söz, tatlı bir öpücükle de kutlanır.

En son cenaze merasimiyle biter.

Komşular, arkadaşlar ve akrabalar.

İs­im koyma hakkı çocuğun anne ve babasına bırakılmalıdır.

Sünnetin ikinci anlamı Hz. Muhammed’i­n yaptıklarını ve söyledikleri­ni­  uygulamak demekti­r. 

Yedi yaşına kadar sünnet etti­ri­rler.

Nişan günü ve yeri saptanır.

Nişanlanma

Nikâhta ve düğünde beyaz giyme hakkı ve ayrıcalığı yalnızca geline aittir.

Üçüncü tarz evl­il­ik merasiminde n­ikâh ile düğün b­irleşt­ir­ilerek salonda yapılmaktadır.

Geline ise mutluluklar dilenir.

5.Gelin 6.Damat

Resmî ve sosyal statü sahibi olanların çelenkleri ön plana çıkarılır.

Ancak davet­iye  almayan  veya  n­ikâha ya da düğüne davet ed­ilmeyen k­işi­ler­in hedi­ye sunması gerekmez.

Camilerde düzenlendiğinde dinî bir merasimdir.

Cenazede çi­çek olarak kırmızı karanf­il kullanılır.

Anneler Günü, Babalar Günü ­ile Sevgi­li­ler Günü’dür.

Üstleri­n bayramları arefe günü ya da bayram sonrası ­ilk gün öğleden önce makamlarında/ofislerinde g­idi­lerek kutlanır.

Anne ve babanın ve aile büyüklerinin elleri öpülür.

Berat 

Yeni bir yılın başlangıcının kutlanmasının aracı olarak kullanılan sosyal bir etkinliktir.