Bayrak, T.C. Devletinin ülkesi ve milletiyle bölünmez bütünlüğünün, bağımsızlığının ve ulusun egemenliğinin sembolüdür. Bayrağa saygı her vatandaşın ulusal görevidir.

Türk Bayrağının eni 50 cm veya katlarıdır. Bayrağın büyüklüğü, çekileceği binanın büyüklüğü ile uyumlu olmalıdır. Bayrak direkleri ağaç veya madenden yapılmış yuvarlak ve beyaz boyalı, direk yüksekliği yerden en az 3 metre olmalıdır.

Makam odalarında ve salonlarda Türk bayrağı, tepesinde ay yıldız bulunan direğe çekili bulunur ve makamda oturana göre makam masasının sağ gerisinde uygun bir yere konur. Türk bayrağının büyüklüğünün oda ve/veya salon büyüklüğüne uygun olmasına, uçlarının yerden en az 25 cm yüksek olmasına dikkat edilmelidir.

Cumhurbaşkanın, illerde valilerin, görevli bulundukları dış ülkelerde büyükelçilerin makam taşıtlarının sağ ön tarafına, tepesinde ay yıldız bulunan kromajlı küçük direklere Türk bayrağı çekilir. Ayrıca kaymakamlar da makam taşıtlarına ulusal ve resmî bayram günlerinde ve hudut görüşmelerinde bayrak çekerler.

Cumhurbaşkanının bulunduğu yerde ve kortejde sıfatı ne olursa olsun kimse makam taşıtına bayrak veya fors çekemez. Makam sahibi içinde olmadıkça makam otomobiline bayrak çekilmez. Makam sahibi içinde olsa da özel gezilerde taşıta Bayrak çekilmez. Kamu kuruluşlarının yöneticileri makam otomobillerine Türk Bayrağı çekemezler.

Tören alanlarında, kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarında, siyasal partilerin merkez, il ve ilçe örgütlerinde; fabrikalarda ve işletmelerde ulusal bayram, genel tatil ve hafta tatili günlerinde bayrak çekilir.

Birden çok resmî dairenin bulunduğu binaya tek bayrak çekilir.

Resmî bir tören, konferans veya toplantıda, platforma veya sahneye Türk Bayrağı konulması gerektiğinde, Bayrak kürsüdeki konuşmacının sağ tarafına konur.

Resmî ziyaret ve törenlerde, konuk devlet bayrağı, tören alanındaki şeref locasına veya konutun kaldığı binanın ana girişine, yüz dönüldüğünde Türk bayrağının solunda yer almalıdır.

Yabancı ülkelerin devlet ve hükümet adamları ya da kamu kurumlarının başkanlarıyla yapılan ikili toplantı ve törenlerde, bu kişiler onuruna verilen resmî yemeklerde evsahibi yabancı konuğu sağına alır, konuk ülkenin bayrağı da sağ arkada, Türk bayrağı sol arkada yer alır. Yabancı ülke bayrağı Türk bayrağı ile birlikte çift olarak masa üstüne konulduğunda (yabancı konuk evsahibinin sağında olduğu için) yabancı ülke bayrağı sağda, evsahibi ve Türk Bayrağı solda yer alır.

• Cumhurbaşkanlığı
• TBMM
• Anıtkabir
• Hükûmet konakları
• Polis, jandarma, hudut, gümrük muhafaza karakolları ve hudut kapıları
• Bağımsız takım ve bölükler ile daha üst askerî birlik ve karargâhlar
• Eğitim ve öğretim kuruluşları
• Köy ve mahalle muhtarlıkları
• Tüm kamu kurum ve kuruluşları
• Kamu kurum ve kuruluşlarına ait fabrika ve işletmeler

Bayrak, açılış törenlerinde Atatürk heykellerine, resmî yemin törenlerinde masalara örtülebilir.

Cumhurbaşkanlığı yapmış kişilerin, şehitlerin, Türk silahlı kuvvetlerinin sivil personel dışındaki mensuplarının ve emeklilerinin; makam odalarında bayrak bulunan kamu görevlilerinin, bu görevleri daha önce yapmış olanların ve aşağıda yazılı kişilerin cenaze törenlerinde tabutlarına bayrak örtülebilir:

• Milletvekilleri ve milletvekilliği yapmış olanlar,
• Gaziler,
• Yüksek yargı organları, Sayıştay üyeleri ve emeklileri,
• Hâkimler, savcılar ve emeklileri,
• Yükseköğretim kurumları öğretim üyeleri ve emeklileri,
• Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu üyeliği yapmış olanlar,
• Devlet sanatçıları,
• Devlet madalyası sahipleri,
• Kızılay ve THK Başkanlığı yapmış olanlar,
• Emniyet mensupları ve emeklileri,
• Dünya, olimpiyat ve Avrupa şampiyonluğu kazanmış olmaları dolayısıyla kendilerine aylık bağlanmış sporcular,
• Resmî okul müdürleri,
• Basın şeref kartı sahipleri,
• İşçi, işveren konfederasyonları başkanlığı yapmış olanlar,
• Kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarının en üst kuruluşunun başkanlığını yapmış olanlar,
• Bilimsel, sanatsal, kültürel, sportif ve sosyal alanlarda üstün hizmet verdiği mülki amirlerince kabul edilen diğer Türk vatandaşları.

Devlet aleyhine veya yüz kızartıcı suç işlemekten hüküm giymiş olanların tabutlarına, affedilmiş olsalar da bayrak örtülmez.

Kurumsal bayrak, boyu eninin bir buçuk katı olan ve üzerinde resmî ya da özel kuruluşun tescil edilmiş yazı, resim, işaret, rumuz ve amblemi bulunan, kurumu tanıtıcı özel bayraktır.

Kurumsal bayrak kurumun binalar önüne çekilir, kurumsal tören ve toplantılarda kullanılır, makam sahibi yöneticilerin odalarında çalışma masalarının sol gerisine konur. Kurumsal bayrak direklerinin tepesinde ay yıldız bulunmaz.

Bina önünde kurumsal bayrak çekildiğinde en az iki direk bulunur; bina ön yüzüne (binadan çıkana) göre sağdaki direğe Türk bayrağı, soldaki direğe kurumun bayrağı çekilir. Kurumsal bayrağın ebadı Türk bayrağından büyük, direği de Türk bayrağı direğinden yüksek olamaz. Kurum bayrağı, Türk bayrağı ve yabancı ülke bayraklarıyla birlikte çekildiğinde en sonda yer alır.

Resmî taşıtlar, makama tahsisli “makam arabaları” ile kurumda hizmet tahsisli araçlardır. İşletmelerin araçları, kurumsal taşıtlardır. Taksiler, sosyal nitelikte hizmet taşıtlarıdır. Kişinin sahip olduğu ve kullandığı araçlar özel taşıttır.

Makam otomobillerinde arka sağ koltuk onur yeridir ve makam sahibine aittir. Makam sahibi (yönetici) arka sağ koltuğa oturur. Makam sahibi otomobilde olmadığında arka sağ koltuk boş kalır; makam sahibinin eşi, yardımcısı, arkadaşı veya akrabası makam otomobiline bindiğinde arka sol koltuğa oturur. Makam sahibi üst’ünü, resmî konuğunu veya onur konuğunu makam otomobiline aldığında, onu sağına buyur eder; kendisi soluna geçer.

Şoförün kullandığı resmî ya da kurumsal taşıtlarda oturma düzeni unvan, rütbe veya kıdem sırasına göredir. Resmî taşıtlarda oturma düzeninde protokol sırası; birinci yer arka sağ, ikinci yer arka sol ve üçüncü yer ön sağdır. Resmî taşıta dört kişi binildiğinde, en üst ya da en kıdemli olan, taşıtın arka sağ koltuğuna; ikinci kıdemli arka sol koltuğa; üçüncü kıdemli arka ortaya, en kıdemsiz ön sağ koltuğa oturur.

Ticari takside birinci önemli yer, arka sağ koltuk; ikinci yer, arka sol koltuktur. Taksiye üç kişi binildiğinde, birinci kişi arka sağ, ikinci kişi arka sol ve üçüncü kişi öne oturur. Taksiye tek hanım ya da erkek bindiğinde daima arka sağa oturur.

Ücretli şoförün kullandığı özel otomobilde, takside olduğu gibi, hanım arka sağ koltuğa, erkek arka sol koltuğa oturur. Ancak kamusal ve özel kuruluşlarda kurum, işletme aracında, yönetici daima arka sağ koltuğa, eşi arka sola oturur.

Sahibinin kullandığı özel otomobilde birinci yer, öndeki sağ koltuk; ikinci yer, arka sağ; üçüncü yer, arka sol koltuktur. Otomobile tek konuk bindiğinde konuk, ön sağdaki koltuğa oturur. Konuk hanım ise otomobili kullanan ister hanım ister erkek olsun, öndeki sağ koltuğa oturur. Ön koltuğu boş bırakıp arka koltuğa oturmak, otomobili kullanan sahibine karşı saygısızlıktır. İki veya üç konuk olduğunda ön koltuğa hanım, yaşlı, resmî veya sosyal statü sahibi kişi oturur.

Kurumsal, kurumlararası ve uluslararası toplantılardır.

Toplantı protokolünde en önemli kural; iki taraflı (kurumlararası ve uluslararası) toplantılarda heyet başkanlarının unvan veya statü bakımından eşitliği (denkliği), toplantıya katılanların (heyet üyelerinin) sayısal olarak eşitliğidir.

Toplantı yeri dikkatle seçilmeli; ısı, ışık, havalandırma gibi fiziksel etmenler göz önünde bulundurulmalı; en iyi biçimde ısıtılmalı, aydınlatılmalı ve havalandırılmalıdır. Toplantı odası/salonu fiziksel olarak yeterli büyüklükte, estetik olarak aydınlık, açık, ergonomik, hoş ve güzel; gürültüden uzak veya ses ve gürültüden yalıtılmış olmalı; katılanların rahat oturmalarına ve konuşmalarına, birbirlerini rahat görebilmelerine ve işletmelerine olanak sağlamalıdır. Toplantı odasında (salonunda) masa düzeni uygun; koltuklar rahat, ortopedik, ergonomik ve kumaş olmalıdır. Toplantıya katılanların önüne isimlik, bloknot, kağıt, kalem, su ve bardak konmalıdır.

Dikdörtgen masada başkan olarak en uygun oturma yeri, masanın uç merkezidir. iki heyet olarak dikdörtgen masada eşdüzeyde yapılan toplantıda oturma yerleri masanın orta merkezleridir.

Tek başkanlı, çok taraflı toplantıda U masada başkan olarak oturma yeri U masanın açık ucunun ortasıdır. Eşit düzeyde yapılan toplantılarda en uygun masa ve oturma düzeni yuvarlak masadır. Personel ile yapılan toplantıda başkan olarak en uygun oturma yeri, önde ve tek masada oturmaktır.

Toplantılarda kullanılan U, yuvarlak, kare, dikdörtgen, köşegen ve hilal masa tiplerinin farklı anlamları, önemleri ve etkileri vardır. Çünkü eşit düzeydeki toplantılarda görüş alışverişi ve katılım sağlamak için yuvarlak masa; kısa süreli toplantı ve görüşme yapmak için kare masa; otorite altında toplantı yapmak için dikdörtgen veya U masa, etkili iletişim ve demokratik katılım sağlamak için köşegen veya hilal düzeni tercih edilmelidir.

Kurumsal protokol sırasına göre (Maliye Bakanlığı, Hazine Müsteşarlığı, Orman Genel Müdürlüğü vb.) otururlar.

Kurumlararası toplantılarda protokol sorunu olmaması için katılacakların unvanları önceden öğrenilmeli, oturacakları yerler belirlenmeli, isimlikleri masa üstüne konmalıdır. Aksi takdirde, toplantıda oturma yeri konusunda tartışma ve sorun çıkabilir.

Bir törenin görkemi ve düzeni o kurumun gücünü, büyüklüğünü, üstünlüğünü, zenginliğini ve saygınlığını gösterir. Bu yüzden her ülkede ulusal, kamusal, kurumsal, sosyal ve kültürel bütün törenler protokol kurallarına uygun olarak görkemli bir şekilde düzenlenir. Törenler devletlerin, kamu ve özel bütün kuruluşların güç, büyüklük ve üstünlük gösterisidir.

Devlet hayatında Cumhurbaşkanının katıldığı törenlere “devlet töreni”; başkentte, il ve ilçelerde düzenlenen Cumhuriyet Bayramı törenlerine “ulusal tören”; il ve ilçelerde resmî bayramlarda, mahallî kurtuluş günlerinde, Atatürk’ü anma günlerinde ve tarihî günlerde yapılan törenlere “resmî tören”; yargı organlarında yapılan törenlere “adli tören”; askerî kuruşlarda yapılan törenlere “askerî tören”; üniversitelerde yapılan törenlere “akademik tören”; bakanlıklarda, kamu kurumlarında ve özel sektör kuruluşlarında düzenlenen tören ve törensel etkinliklere “kurumsal tören”; toplumsal yaşamda kişi ve kuruluşlarca yapılan tören ve törensel etkinliklere de “sosyal tören” (nikâh töreni vb.) denir.

Başkentte; Cumhuriyet Bayramı törenleri programının hazırlanması ve uygulanması Dışişleri Bakanlığı Protokol Genel Müdürlüğünce, içişleri Bakanlığıyla koordine edilerek yürütülür.

Tören ve kutlama programı illerde valinin, ilçelerde kaymakamın onayı ile yürürlüğe girer.

Kamu Personeli Kılık-Kıyafet Yönetmeliği gereğince ulusal ve resmî bayramlarda ve resmî törenlerde koyu renk takım elbise giymek zorunludur.

Kamusal ve özel kuruluşlarda temel atma, eğitime/hizmete açma, anma, kutlama, sertifika/diploma verme vb. yönetsel, sosyal, kültürel, eğitsel, bilimsel, sportif vb. törenler düzenlenir.

Davetiye tek veya iki katlı kaliteli karton olup ön kapağın üstünde kurumun amblemi ve adı yer alır. Davetiye kartının içinde sol iç kapakta PROGRAM, sağ iç kapakta davet sahibinin unvanı, adı, soyadı ve altta davet metni yer alır. Davetiye üzerine imza atılmaz. Tören davetiyesine “Mazeret” ibaresi konmaz; L.C.V. (lütfen cevap veriniz) rumuzu konabilir.

Tören alanına/salonuna Cumhurbaşkanı girince program sunucusu “Sayın Cumhurbaşkanı” diyerek anons eder, salonda/alanda bulunan herkes ayağa kalkarak ve cephe alarak (yönelerek) Cumhurbaşkanını selamlar.

Tören açık alanda yapılıyor ise, gösterilerin ve konuşmaların yapılacağı platform düzenlenir; platforma konuşma kürsüsü yerleştirilir. Tören salonda düzenleniyor ise, sahnede ortaya bir kürsü, duvara göre sağ arka köşeye tepesi ay yıldızlı, kromajlı direğe çekili Türk Bayrağı; sol arka köşeye de tepesi yuvarlak, kromajlı direğe çekili kurumsal bayrak konur. Kürsüde mikrofon, su, kalem ve kâğıt bulundurulur. Sahnede ya da platformda uygun bir yere (konuşmacıya göre, sağ arka köşeye veya öndeki masa üstüne) Atatürk büstü konabilir.

Ulusal, resmî, kurumsal ve törensel etkinliklerde programa saygı duruşu ve İstiklal Marşı ile başlanır. (Saygı duruşu, Atatürk ve silah arkadaşları ile şehitlerin manevi huzurlarında sükûnet içinde bir dakika ayakta durmaktır. Bu sırada ceketin önü ilikli ve baş öne eğik olmalıdır.) Uluslararası tören, toplantı, kongre ve konferanslarda; akademik panel, sempozyum ve seminerlerde saygı duruşu ve İstiklal Marşı yer almaz. Ancak sosyal ve kültürel etkinliklerde saygı duruşu yapılabilir.

Kurumsal hizmete açma törenlerinde, hizmete açılacak yerin (kapının) girişine uzunlamasına kırmızı bir kurdele bağlanır. Protokol konuşmalarından sonra, onur konuğu ve üst konuklar açılış yapılacak yere, kurdelenin önüne gelirler. Kendilerine, dantelli gümüş bir tepsi içinde makas sunulur. Onur konuğu ya da üst konuklar kurdeleyi birlikte tutarak ve iyi dileklerini belirterek aynı anda keserler. Törene katılanların alkışlarıyla açılış işlemi gerçekleşir. Onur konuğu ve konuklar evsahibiyle birlikte hizmete açılan yeri gezerler. Bu sırada evsahibi ya da bir yetkili onur konuğuna ve konuklara bilgi sunar. Açılıştan sonra, aynı yerde konuklara kokteyl parti veya yemek verilir.

Açılış töreni hizmete açılış tarihinde yapılmalıdır. Bina fiilen açıldıktan, hizmet başladıktan iki-üç ay sonra açılış töreni yapmak doğru değildir. Açılışın bizzat onur konuğu devlet büyüğü tarafından yapılması istendiğinde, onur konuğunun belirlediği tarihte açılış töreni yapılmalıdır.

Onur konuğunun oturacağı yeri göstermek üzere alanda veya salonda orta merkezdeki koltuğun önüne çiçekli bir sehpa konur. (Ön sıraya konan diğer sehpalar çiçeksiz olmalıdır.) Kurumsal törenlerde onur konuğu (1 numara) orta merkezde, davet sahibi kurum amiri 2 numara olarak onur konuğunun sağında; onur konuğundan sonra gelen ikinci konuk onur konuğunun solunda, üçüncü konuk kurum amiri evsahibinin sağında olmak üzere, protokole dâhil kişilerin oturacakları yerler önceden belirlenir; unvanları (Sn. Emniyet Müdürü) veya soyadları (Sn. Hastürk) yazılarak koltukların üzerine konur.

• Sunucu, kürsüden onur konuğuna ve bütün konuklara hitaben “Hoş geldiniz” der, tören programını okur. Örneğin: “Sayın bakan, değerli konuklar. Açılış törenine hoş geldiniz, şeref verdiniz. Tören programını bilginize sunuyorum.”
• Sunucu, konuşmacıları takdim sırasında önce konuşmacının kurumunu ve unvanını, varsa akademik titrini ya da rütbesini, sonra “sayın” sözcüğünü ekleyerek adını ve soyadını söyler.
• Ast düzey konuşmacıları kürsüye davet ederken “... davet ediyorum”; onur konuğunu davet ederken “... teşriflerini arz ediyorum” demek uygundur.

• Törenlerde konuşma sırası daima asttan üst’e doğrudur. Ancak ilk konuşmayı davet sahibi olan kurum amiri, son konuşmayı onur konuğu yapar.
• Sahneye, kürsüye ya da platforma çıkanlar, onur konuğunu ve topluluğu başlarıyla selamlarlar.
• Onur konuğunun, konuşmalarını yapmak üzere kalkışında ve yerine dönüşünde ön sırada oturanların önlerinden geçerken ayağa kalkarak (hanımlar kalkar gibi yaparak) kendisini selamlamaları saygı ve nezaket gereğidir.
• Onur konuğu konuştuktan sonra, onun izniyle bile olsa, söz istemek ve konuşma yapmak saygı ve nezaket dışıdır. Onur konuğunun konuşmasından sonra tören konuşmaları sona erer.
• Kurumsal bir törende Cumhurbaşkanı konuşmalarını yapmak üzere kürsüye davet edilince evsahibi yönetici saygı ve nezaket gereği kendisine solunda ve bir adım gerisinde eşlik eder.
• Cumhurbaşkanının teşrif ettiği tören, toplantı, kongre ve konferanslarda yalnızca Cumhurbaşkanına hitap edilir: “Sayın Cumhurbaşkanım” denir. Salonda TBMM Başkanı veya Başbakan olsa dahi zikredilmez. Çünkü Cumhurbaşkanı devleti ve milleti temsil eder.

Törenlere çağrılı olduğu hâlde katılamayanların mazeret ve kutlama mesajları (telgrafları), evsahibinin açılış konuşmasından sonra sunulur. İlke olarak törende hazır bulunan onur konuğunun üst’ündeki kişilerden gelen telgraflar metinleriyle (üst’ten asta) okunur.

Konuk; kamusal, kurumsal, sosyal ve özel yaşamda davet edilen veya ziyareti kabul edilen, kendisine önem ve değer verilen; karşılanan, ağırlanan ve uğurlanan kişidir. Bu yüzden her konuk önemlidir ve protokolde evsahibinden önce gelir. İlke olarak kişi denginin konuğu, astının onur konuğu, üst’ünün ziyaretçisidir.

Devlet ve hükümet adamları, makam ve statü sahibi üst konuklar, yabancı (ecnebi) eşdüzey konuklar ile evsahibine ziyaretiyle onur veren, ulusal veya uluslararası düzeyde ödül almış, tanınmış (sanatçı, yazar, gazeteci, politikacı, bürokrat, sporcu, bilim adamı, iş adamı, din adamı vb.) önemli şahsiyetler onur konuğudur. Onur konukları protokolde VIP denen “çok önemli kişi” lerdir.

Konuk programında; karşılama, otele yerleşme; konuğun evsahibi yöneticiyi ziyareti, resmî görüşme veya toplantılar; resmî yemekler; ilgili kişi ve/veya kuruluşları ziyaretler; gezi, gösteri, dinleti vb. sosyal, kültürel etkinlikler; alışveriş ve özel işler için serbest zaman ve uğurlama yer ve saatleriyle belirlenir.

Ulusal ve özel tanıtıcı (kurumsal) bayraklarla ilgili kurallar Türk Bayrağı Kanunu ile Türk Bayrağı Tüzüğünde düzenlenmiştir.

Bayrağın çekilmesi ve indirilmesi esnasında ve tören geçişlerinde Bayrak cephe alınarak selamlanır.

Cumhurbaşkanı, TBMM Başkanı; Anayasa Mahkemesi, Yargıtay ve Danıştay Başkanları; Bakanlar, Yükseköğretim Kurulu Başkanı, Sayıştay Başkanı, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı, Danıştay Başsavcısı, Yargıtay ve Danıştay Başkan vekilleri ve daire başkanları, Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanı, Yüksek Seçim Kurulu Başkanı, Sayıştay daire başkanları; Devlet Denetleme Kurulu Başkanı, Atatürk Kültür Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Başkanı; üniversite rektörleri, valiler, büyükelçiler, genel müdürler ve bu düzeydeki başkanlar; bölge idare mahkemesi başkanları, cumhuriyet savcıları, adalet komisyonu başkanları; fakülte dekanları, kaymakamlar, başkonsoloslar, belediye başkanları; bölge müdürleri; bakanlıkların il kuruluşlarının başında bulunanların, resmî hastane baştabiplerinin; Polis Akademisi Başkanı, il emniyet müdürü, polis koleji ve polis yüksek okulu müdürlerinin makam odalarına; bakanlıkların, yüksek öğretim kurumlarının, valiliklerin toplantı, bilgilendirme ve şeref salonlarına ve mahkemelerde duruşma salonlarına Türk Bayrağı konur.

Cumhurbaşkanın, illerde valilerin, görevli bulundukları dış ülkelerde büyükelçilerin makam taşıtlarının sağ ön tarafına, tepesinde ay yıldız bulunan kromajlı küçük direklere Türk Bayrağı çekilir. Ayrıca kaymakamlar da makam taşıtlarına ulusal ve resmî bayram günlerinde ve hudut görüşmelerinde Bayrak çekerler. Cumhurbaşkanının bulunduğu yerde ve kortejde sıfatı ne olursa olsun kimse makam taşıtına Bayrak veya fors çekemez. Makam sahibi içinde olmadıkça makam otomobiline Bayrak çekilmez. Makam sahibi içinde olsa da özel gezilerde taşıta Bayrak çekilmez. Kamu kuruluşlarının yöneticileri makam otomobillerine Türk Bayrağı çekemezler.

Özel tanıtıcı (kurumsal) bayrakla ilgili esaslar Bayrak Tüzüğünde, bu bayrakların kullanma izni ve tescil işlemleri de Tanıtıcı Bayrakların Kullanılma İznine ve Tescil İşlemlerine Dair Yönetmelik’te belirlenmiştir.

Kurumsal bayrak tescil edilmedikçe kullanılamaz. Tescil işlemi, İçişleri Bakanlığınca yapılır.

Resmî taşıtlar, makama tahsisli “makam arabaları” ile kurumda hizmet tahsisli araçlardır.

İşletmelerin araçları, kurumsal taşıtlardır.

Taksiler, sosyal nitelikte hizmet taşıtlarıdır.

Kişinin sahip olduğu ve kullandığı araçlar özel taşıttır.

Makam otomobillerinde arka sağ koltuk onur yeridir ve makam sahibine aittir. Makam sahibi (yönetici) arka sağ koltuğa oturur. Makam otomobilinde ön sağ koltuğa koruma görevlisi, tercüman, rehber, yönetici asistanı, memur oturur.

Resmî taşıtlarda oturma düzeninde protokol sırası; birinci yer arka sağ, ikinci yer arka sol ve üçüncü yer ön sağdır. Resmî taşıta dört kişi binildiğinde, en üst ya da en kıdemli olan, taşıtın arka sağ koltuğuna; ikinci kıdemli arka sol koltuğa; üçüncü kıdemli arka ortaya, en kıdemsiz ön sağ koltuğa oturur.

Ticari takside birinci önemli yer, arka sağ koltuk; ikinci yer, arka sol koltuktur. Taksiye üç kişi binildiğinde, birinci kişi arka sağ, ikinci kişi arka sol ve üçüncü kişi öne oturur. Taksiye tek hanım ya da erkek bindiğinde daima arka sağa oturur. Hanım ve erkek birlikte taksiye binecekse erkek arka sağ kapıyı açar, önce biner ve sola geçer; hanım sonra biner, sağa oturur. Taksiye iki hanım bir erkek bindiğinde erkek ön sağa, hanımlar arkaya otururlar. Üç ya da dört hanım, üç ya da dört erkek taksiye bindiğinde, ev sahibi ya da parayı ödeyecek kişi takside ön sağ koltuğa oturur.

Ücretli şoförün kullandığı özel otomobilde, takside olduğu gibi, hanım arka sağ koltuğa, erkek arka sol koltuğa oturur. Ancak kamusal ve özel kuruluşlarda kurum, işletme aracında, yönetici daima arka sağ koltuğa, eşi arka sola oturur.

Sahibinin kullandığı özel otomobilde birinci yer, öndeki sağ koltuk; ikinci yer, arka sağ; üçüncü yer, arka sol koltuktur. Otomobile tek konuk bindiğinde konuk, ön sağdaki koltuğa oturur. Konuk hanım ise otomobili kullanan ister hanım ister erkek olsun, öndeki sağ koltuğa oturur. Ön koltuğu boş bırakıp arka koltuğa oturmak, otomobili kullanan sahibine karşı saygısızlıktır.

Toplantı protokolünde en önemli kural; iki taraflı (kurumlararası ve uluslararası) toplantılarda heyet başkanlarının unvan veya statü bakımından eşitliği (denkliği), toplantıya katılanların (heyet üyelerinin) sayısal olarak eşitliğidir. Etkili ve verimli toplantı yapabilmek için, toplantı yapılan odanın ya da salonun uygun nitelik ve özellikte olmasına özen gösterilmelidir. Toplantıya katılanların sayısı fazla olduğunda herkesin önüne mikrofon konmalıdır. Yabancılarla yapılan toplantılarda simültane (eşzamanlı) çevirmen ve çeviri cihazları sağlanmalıdır.

Devlet hayatında Cumhurbaşkanının katıldığı törenlere “devlet töreni”; başkentte, il ve ilçelerde düzenlenen Cumhuriyet Bayramı törenlerine “ulusal tören”; il ve ilçelerde resmî bayramlarda, mahallî kurtuluş günlerinde, Atatürk’ü anma günlerinde ve tarihî günlerde yapılan törenlere “resmî tören”; yargı organlarında yapılan törenlere “adli tören”; askerî kuruşlarda yapılan törenlere “askerî tören”; üniversitelerde yapılan törenlere “akademik tören”; bakanlıklarda, kamu kurumlarında ve özel sektör kuruluşlarında düzenlenen tören ve törensel etkinliklere “kurumsal tören”; toplumsal yaşamda kişi ve kuruluşlarca yapılan tören ve törensel etkinliklere de “sosyal tören” (nikâh töreni vb.) denir.

Türkiye’de; başkentte, il ve ilçelerde kutlanan millî ve resmî bayramlar ile mahallî kurtuluş günleri, Atatürk günleri ve tarihî günlerde yapılacak törenler 05.05.2012 tarihli ve 28283 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak Bakanlar Kurulu kararı ile yürürlüğe konulan “Ulusal ve Resmî Bayramlar ile Mahallî Kurtuluş Günleri, Atatürk Günleri ve Tarihî Günlerde Yapılacak Tören ve Kutlamalar Yönetmeliği” ile düzenlenmiştir.

Cumhuriyet Bayramı, Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı, Atatürk’ü Anma ve Gençlik ve Spor Bayramı ile Zafer Bayramı'dır.

Kamusal ve özel kuruluşlarda temel atma, eğitime/hizmete açma, anma, kutlama, sertifika/diploma verme vb. yönetsel, sosyal, kültürel, eğitsel, bilimsel, sportif vb. törenler düzenlenir.

Tören için, gerektiğinde üst makamın veya törene onur konuğu olarak katılması istenen devlet büyüğünün oluru alınarak yirmi gün önceden tarih belirlenir; uygulanacak program hazırlanır, davetiyeler bastırılır, ilgili kişi ve kuruluşlara gönderilir. Davetiye tek veya iki katlı kaliteli karton olup ön kapağın üstünde kurumun amblemi ve adı yer alır. Davetiye kartının içinde sol iç kapakta PROGRAM, sağ iç kapakta davet sahibinin unvanı, adı, soyadı ve altta davet metni yer alır. Davetiye üzerine imza atılmaz. Tören davetiyesine “Mazeret” ibaresi konmaz; L.C.V. (lütfen cevap veriniz) rumuzu konabilir. Kurumsal törenlere ilgili kamu kuruluşlarının yöneticileri ile kurumun hizmet ve faaliyet alanı ile ilgili özel kuruluşların yöneticileri, kurumda görev yapan eski yöneticiler ve protokole dâhil kişiler davet edilir.

Konuk; kamusal, kurumsal, sosyal ve özel yaşamda davet edilen veya ziyareti kabul edilen, kendisine önem ve değer verilen; karşılanan, ağırlanan ve uğurlanan kişidir. Bu yüzden her konuk önemlidir ve protokolde evsahibinden önce gelir. Evsahibi konuğu karşılar, sağına alır, en iyi yere oturtur; en iyi ikramda bulunur, konuğu memnun edecek şekilde davranır. Çünkü konuğa verilen önem ve değer karşılama, ağırlama ve uğurlama ile ortaya çıkar.

Dış ülkelerden gelen (davet edilen veya kabul edilen) konukları (kişi ve heyetleri) kabul, karşılama ve ağırlama iş ve işlemleri belirli bir program içinde yürütülür. Bu amaçla ev sahibi kurum tarafından önce taslak olarak “konuk programı” hazırlanır, konuğun bilgisine sunulur. Konuk, programı aynen kabul edebilir, program üzerinde küçük değişiklik isteyebilir veya ek istekte bulunabilir. Konuktan gelen istek ve görüşler dikkate alınarak ev sahibi kurum tarafından uygulanacak programa son şekli verilir ve konuğa gönderilir.

Konuk programında; karşılama, otele yerleşme; konuğun evsahibi yöneticiyi ziyareti, resmî görüşme veya toplantılar; resmî yemekler; ilgili kişi ve/veya kuruluşları ziyaretler; gezi, gösteri, dinleti vb. sosyal, kültürel etkinlikler; alışveriş ve özel işler için serbest zaman ve uğurlama yer ve saatleriyle belirlenir.

Resmî toplantılarda dikdörtgen masada başkan masanın uç merkezine oturur. İki heyet olarak dikdörtgen masada yapılan toplantıda başkanlar masanın orta merkezine, yardımcıları sağına, soluna otururlar. U masada başkan masanın orta merkezine oturur. Eşit düzeyde toplantı yuvarlak masada yapılır.