İnsanın değerini, “tür olarak insanın, diğer varlıklarla ilgisi bakımından özel durumu ve bu özel durumundan dolayı kişilerin, insanlar arası ilişkilerde sahip olduğu bazı haklar, bir başka deyişle insanın varlıktaki özel yeri” olarak tanımlamaktadır.

Gerek bireysel düzeyde gerekse toplumsal düzeyde insan haklarının korunması, ihlallerinin önlenmesi ve sosyal adaletin sağlanmasıdır.

Sosyal değişimi ve gelişimi, toplumsal bağlılığı destekleyen, insanları yetkilendiren ve özgürleştiren uygulamaya dayalı meslek ve bir akademik disiplindir.

Sosyal hizmetin merkezinde;“sosyal adalet, insan hakları, müşterek sorumluluk ve farklılıklara saygınlık yer almaktadır.

İnsanı kuşatan baskılayıcı koşullar, eşitsizlik ve adaletsizlikler karşısında insanlık için mücadeleyi gerektiren insancıl bir çaba olarak görmektedir.

Mary Richmond

Sosyal hizmet uzmanları için etik ilkelerin oluşturulmasına yönelik deneysel bir çalışma.

1923 yılında ‘Ulusal Sosyal Refah Konferansı’nda tartışılmıştır.

Genel olarak meslek etiklerinin, mesleğin gerçekleştirilmesinde ortaya çıkabilecek etik sorunları giderecek, azaltacak, etik olmayan durumları engelleyecek ve ussal olarak temellendirilebilecek mesleki ilkeler getirmeyi amaçlamaktadır.

Düşünümsel/dönüşümsel uygulama modeli,“iyi” uygulamanın ancak sosyal hizmet uzmanlarının eylemleri sırasında ve sonrasında eleştirel olarak düşünmeleri ile mümkün olabileceğine dayanmaktadır.

Schon 1992 ve Thompson 2009

Düşünümsel/dönüşümsel uygulama ile ulaşılmak istenen amaç, çeşitli sosyoekonomik, duygusal, kültürel ve politik kaynaklardan gelen karmaşık bilgileri ve değer sistemlerini değerlendirerek, insan haklarını korumaya ve sosyal adaleti sağlamaya çalışmaktır.

Eylem sırasında düşünmek’,mesleki değerler çerçevesinde ilerlemeyi sağlayacak en uygun yöntemi araştırmayı, uygulamada imgesel ve yaratıcı bir yaklaşım benimsemeyi, kendini karşıdakinin yerine koyarak değerlendirmeyi ifade

Eylem üzerine düşünme, eylem üzerine düşünme sürecinden öğrenme ve sosyal hizmet uzmanının eylemlerini, mesleki değerler çerçevesinde değerlendirmesini ifade

Sosyal hizmetin değer temeli, mesleklerini etik sorumlulukla gerçekleştirmeleri sırasında karşılaşabilecekleri olası dışsal ve içsel engellemeler ve baskılar karşısında da sosyal hizmet uzmanlarını güçlü kılmaktadır.

Thompson değer temelini, sosyal hizmete mesleki bir nitelik kazandıran önemli parçalardan biri ve sosyal hizmet uzmanı için gerekli motivasyon kaynağı olarak değerlendirir.

1961 yılında Biestek tarafından ortaya atılmıştır.

Felix Biestek’e göre bu ilkeler;

• Bireyselleştirme,
• Duyguların anlamlı dışavurumu,
• Kontrollü duygusal katılım,
• Kabul etme,
• Yargılayıcı olmayan tutum,
• Hizmet alanına kendi kararını kendisinin vermesi,
• Gizliliktir.

Her bir insanın, pek çok açıdan biricik özelliklere sahip bireyler olduğunun kabul edilerek davranılması gerekliliğidir. Bireylerin biricikliği, bireysel farklılıklara ilişkin olarak değer sistemi, kişiliği, yaşama amacı, sosyal ve ekonomik kaynakları, duygusal ve fiziksel güçleri, bireysel meseleleri, geçmiş deneyimleri, aile ilişkileri vb. gibi koşullara göre belirlenir. Bu anlayıştan hareketle sosyal hizmet uzmanı, kişisel farklılıklarıyla birlikte herkesin insanca muamele görme hakkına sahip olduğu bilinciyle hareket Bu nedenle bireyselleştirme değeri, insan haklarının gerçekleştirilmesiyle doğrudan bağlantılıdır.

A Terapötik ilişki, insan olmaktan kaynaklanan unsurları da içinde barındıran, karşılıklı etkileşime dayalı, kapsamlı, karmaşık ve özgün bir nitelik taşıyan sosyal hizmet uzmanı ile hizmet alan kişiler arasındaki ilişki olarak tanımlanmaktadır.

Ain’e göre terapötik ilişki iki temel boyut üzerinden ele alınabilir. Birinci boyut, hizmetlerden yararlanacak olan kişinin kendi davranışına ilişkin içgörü kazanması ve davranışsal değişiklikler geliştirmesini kolaylaştırmak için teorik yaklaşım ve yaklaşıma uygun tekniklerin kullanılmasını içerir. İkinci boyut ise kişinin kendi gerçekliğini gözönünde bulundurarak karşılıklı eşitliğe, sorumluluğa ve saygıya dayalı bir etkileşim sürecinin önemini vurgular. Bu süreç, aynı duyguları duyumsama gerekliliği olmaksızın, bir başkasının duygularının farkında olmayı ve bu duygulara karşı açık ve hassas olmayı sürdürebilmeyi sağlayan empatik anlayışa dayanır.

Karşılıklılık ilkesiyle sosyal hizmet uzmanının kendi kişisel deneyiminden yola çıkarak karşısındaki kişinin sorununa başka bir bakış açısı kazandırabilmesi ya da alternatif bir çözüm yolu sunabilmesi kastedilmektedir.

Radikal sosyal hizmetin gelişmesi ve ayrımcılık karşıtı uygulamanın temellerinin atılması ile birlikte, güç, eşitsizlik, sosyal adalet gibi olguların önemini vurgulayan yeni değerlerin ortaya çıkmasına zemin hazırlamıştır.

Bireysellikten uzaklaşma, Birlikte çalışma, güçlendirme, otantiklik, eşitlik, sosyal adalet, yurttaşlık.

Bu değer, her bireyin biricik olduğunun kabul edilmesinin önemini vurgulamakla birlikte bireyin ihtiyaçlarını, koşullarını ve potansiyel çözümlerini belirleyen daha geniş sosyoekonomik, politik ve kültürel yapının bir parçası olduğunun dikkate alınması gerektiğiyle ilgilidir.

Sosyal hizmet uzmanının hizmet alan kişiler adına ya da onlar için karar veren değil, hizmetlerden yararlananlarla iş birliği içerisinde durum değerlendirmesi yapan, uygulama planı üzerinde anlaşma sağlayan, sorunların çözümü için atılacak adımlarda ve gerçekleştirilecek değerlendirmelerde karşılıklı sorumluluk ve katılım ilkeleri üzerinden hareket eden kişi olduğunu vurgular.

Sosyal hizmet uzmanının bireylerin yaşamları ve yaşamlarını belirleyen sosyoekonomik, kültürel ve politik koşullar üzerinde daha fazla kontrol sahibi olabilmeleri için çalışması gerektiğine vurgu yapar.

Bireyin içinde yer aldığı kalıp yargı ve ayrımcı çarpıtmaları fark etmesi ve bunlara karşı mücadele edebilme becerisini geliştirmesine yardımcı olmayı ifade etmektedir.

Sınıf, etnisite, toplumsal cinsiyet vb.etkiler yoluyla kişinin içerisinde yer aldığı yoksulluk, yoksunluk, ayrımcılık ve ırkçılık gibi yapısal sorunlarla mücadele yolları geliştirmeyi ifade etmektedir.

Politik destek, politik katılım hakkını, konuşma, düşünce ve dernek kurma özgürlüğünü ve bireyin kendi yaşamını etkileyen politikaları belirleme hakkını gerçekleştirmeye yönelik destekleri ifade eder. Politik destek, dışlanmış ve hakları yok sayılmış bireylere, üzerlerindeki baskıyı kırabilmeleri için gücü ellerine alma fırsatı sunmaktadır.

Bireyin diğerleriyle eşit olanaklardan yararlanmasını (istihdam, konut, sağlık, eğitim, sosyal güvence, bakım hizmetleri vb. gibi) ya da çevresindeki mal ve hizmetlere sahip olabilmesini ifade etmektedir.

Kişinin olayları içerisinde olduğu zaman diliminde tüm gerçekliğiyle farkederek o anda nasıl yaşayacağının seçimini yapması, yapılan seçimin sorumluluğunu alması ve verdiği kararları yaşama aktarabilmesi anlamında varoluşçu yaklaşımla ilişkilidir.

A Birinci düzeyde bu değer, sosyal hizmet uzmanlarının kendi eylemlerinin yarattığı etkiyi dikkate alması gerektiğini vurgular. Çünkü sosyal hizmet uzmanının alması gereken mesleki sorumluluğu almaması etik sorunlara yol açar. İkinci düzeyde ise bu değer, hizmetlerden yararlanan kişilerin kendi sorunlarının çözümünde gerçekçi olmalarına ve sorumluluk almalarına yardımcı olmanın önemini gösterir.

Sosyal adalet, toplumdaki her bireyin temel ve yurttaşlık haklarına sahip olduğu, eşit fırsat, kaynak ve sorumlulukları olduğu idealine dayanır. Sosyal hizmet açısından yoksulluk, yoksunluk ve sosyal dezavantajları deneyimleyen nüfus gruplarıyla çalışmak, sosyal adaletsizliklerin ciddi bir sosyal sorun olarak ele alınmasını gerekli kılmaktadır.

Bu değer, sosyal hizmet disiplininin sosyal dışlanmaya maruz kalabilecek birey, aile, grup ve toplulukların yurttaşlık haklarından eşit ve adil biçimde yararlanmalarını sağlamadaki sorumluluğunu vurgular.

Dominelli ve Ife’ ye göre, sosyal hizmetin baskı ve ayrımcılıkla mücadele geleneğinin, güç ilişkilerini dikkate alma zorunluluğunu vurgulayan eşitlik, adalet ve yurttaşlık değerlerine dayandığını belirtirler.

Beş boyutta desteklenmesi gerekmektedir;

• İnsanların kendilerini yönetecek kişileri ve yönetim biçimlerini baskı altında olmaksızın seçme, eleştirme ve değiştirme ya da politik faaliyetlere doğrudan katılabilme fırsatlarına sahip olması,
• İnsanların tüketmek, üretmek ya da takas etmek için ekonomik kaynakları kullanma fırsatlarına sahip olması gerektiği,
• Toplumda eğitim, sağlık, beslenme, bakım vb. gibi düzenlemelerin ulaşılabilir olmasını sağlayan sosyal fırsat eşitliğinin sağlanması gerektiği,
• Yönetimin sosyal kuralları çiğnemesini engellemek açısından (yolsuzluk, sorumsuzluk gibi) insanların nasıl yönetildiklerini ve yönetimin geleceğe ilişkin planlarını bilmesi gerektiği,
• Toplumun tüm kesimlerinin her türlü kötü koşuldan korunması için kapsayıcı bir sosyal güvenlik ağının geliştirilmesi gerektiği.

Sosyal hizmet etiğine ilişkin çalışmalarının temel amacının, tüm dünyadaki sosyal hizmet uzmanlarının karşılaştıkları etik sorunlar üzerine derinlemesine düşünmelerini cesaretlendirmektir.

Sosyal Hizmette Etik, İlkeler Bildirgesi.

Bildirgede belirlenen üç temel etik ilke belirlenmiştir. Bunlar;

• İnsan hakları ve insan onuru’nun altında kendi kaderini tayin, hizmet alanların katılımlarının sağlanması, insana bir bütün olarak davranma ve güçlendirme,
• Sosyal adalet’in altında yer alan beş alt ilke ise negative ayrımcılıkla mücadele, farklılıkları kabul, kaynakların eşit dağıtımı, adil olmayan politika ve uygulamalarla mücadele ve dayanışma,
• Mesleki davranıştır.

Bunlar;

• Sosyal hizmet uzmanlarının mesleki becerilerini geliştirmeleri,
• Mesleki becerileri insani olmayan amaçlar için kullanmamaları,
• Dürüst ve empatik olmaları,
• Hizmet alanların ihtiyaç ve isteklerini dikkate almaları,
• Uygun hizmetleri sağlamaları,
• Gizliliği korumaları,
• Mesleki davranışlarının hesabını verebilmeleri,
• Sosyal hizmet okullarıyla iş birliği içinde olmaları,
• Etik karar vermeleri,
• Kararlarının nedenlerini açıklayabilmeleri,
• Etik ilkelerin gelişimi için çalışmaları gerektiği vurgulanmaktır.

Ulusal Sosyal HizmetUzmanları Birliği (NASW), 1920 yılı Mary Richmond’un çalışmalarına dek uzanan tarihiyle etik ilkeleri geliştiren ilk sosyal hizmet otoritesi olarak kabul edilmektedir.

7 kez revize edilmiş olup 2008 yılında en son halini almıştır.

Söz konusu değerler hizmet, sosyal adalet, insan onur ve değeri, insan ilişkilerinin önemi, dürüstlük ve yetkinliktir.

47

1954 yılında

2010 yılında son hâlini alan rehberde ‘insana saygı’, ‘sosyal adalet’ ve ‘mesleki dürüstlük’ olarak belirlenen değerlerin yanı sıra hizmet alanlara, meslektaşlara, çalışma ortamına, eğitim ve araştırma gibi belirli bağlamlara, mesleğe ilişkin sorumluluklar ile daha genel etik sorumluluklar tanımlanmıştır.

1938 yılında

Ulusal Sosyal Hizmet Uzmanları Birliği ve Avustralya Sosyal Hizmet Uzmanları Birliği

1975 yılında

2001 yılında

Faydacı etiğe göre bir eylemin sonuçları yarar sağlıyorsa eylem doğru bir eylem olarak kabul edilir.

Immanuel Kant

Kant, eylemlerin, eğilimden değil, ödevden çıkması ve hatta eğilime karşı gerçekleştirilmesi hâlinde doğru olabileceğini savunur.

Tarihi Platon ve Aristoteles’e dek uzanan erdem etikçilerine göre kişinin eylemlerinin sonuçlarının doğru olması eylemine etik niteliği kazandırmak için yeterli değildir. Bu kişinin aynı zamanda doğru düşünüş içinde eylemlerini gerçekleştirmesi gerekmektedir.Bu nedenle belirli bir eylemi herhangi bir amaçla ya da yalnızca bir ilkeye uygun davranmak için yapan kişinin eyleminin sonuçları ne olursa olsun, etik olması mümkün değildir.

Sosyal hizmetin insan anlayışı, insanın yalnızca insan olması bakımından değerli olduğu kabulüne dayanır. İnsanın değerini gözetme çabası ise sosyal hizmetin değerini oluşturmaktadır. Bu nedenle sosyal hizmetin değeri, insan olanaklarının gerçekleştirilebilmesi ve geliştirilebilmesi için çalışılmasını gerekli kılmaktadır. Bununla birlikte insansal olanakların önünde engel oluşturabilecek zorlukları, geniş sosyopolitik bir bağlamda görmek ve değerlendirmek de yine sosyal hizmetin insan anlayışının bir gereğidir. Bu anlamda gerek bireysel düzeyde gerekse toplumsal düzeyde insan haklarının korunması, ihlallerinin önlenmesi ve sosyal adaletin sağlanması -sosyal hizmetin tanımıyla da uyumlu bir biçimde- başlı başına sosyal hizmetin varlık sebebi hâline gelmektedir. Bu meseleler ise aynı zamanda etiğin sınırları içerisinde yer almaktadır ve sosyal hizmet etiğinin de temelini oluşturmaktadır.

Sosyal hizmet etiğini değerlendirdiği çalışmasında Reamer (1998, s.489), 1950’li yıllara kadar meslek etiğine ilişkin ciddi bir çalışmanın olmadığına dikkat çekmekle birlikte 20. yüzyılın henüz başlarında sosyal hizmet etiği kapsamında değerlendirilebilecek bazı çabalardan söz eder. Bu erken tarihli çabalar, mesleğin etik ilkelerinin yazılması, sosyal hizmette etik sorunlara ilişkin bir komite oluşturulması ve bazı sosyal hizmet okullarında değer ve etik üzerine dersler verilmeye başlanması şeklinde gerçekleşmiştir. Sosyal hizmetin bir meslek olarak kabul görmesinden yaklaşık elli yıl sonra ise meslekte etik standartlar ve rehberler yayınlanmaya başlanmıştır.

Mesleğin etik sınırlarını belirleyen kurallar, sosyal hizmet mesleği bağlamında meslek elemanının insanlar arasındaki ilişkilerdeki sorumluluğuna vurgu yapar. Söz konusu mesleki sorumluluğun sınırlarını çizen kurallar, sosyal hizmet uzmanı ile hizmet alan arasında kurulan ilişkide sosyal hizmet uzmanının davranışlarını belirleme amacıyla getirilmektedir. Bu kurallar, mesleğe etik bir standart getirme çabasının bir sonucu olarak Kuçuradi (1994)’nin belirlemesiyle- doğrudan ya da dolaylı olarak insanın değerinin bilgisinden üretilir. İnsanın yalnızca insan olması bakımından değerli olduğu bilgisiyle üretilen bu kurallar doğrultusunda eylemde bulunmak, insanlar arası ilişkilerde insanın değerinin harcanmamasını olanaklı kılabilmektedir.

Çeşitli sosyoekonomik, duygusal, kültürel ve politik kaynaklardan gelen karmaşık bilgileri ve değer sistemlerini değerlendirerek, insan haklarını korumaya ve sosyal adaleti sağlamaya çalışmaktır. Bunun için sosyal hizmet uzmanlarının mesleki değerleri önceleyerek hareket etmesi, keyfî hizmet sunumlarını, olası adaletsizlikleri ya da zararları engeller ve sosyal hizmet uzmanlarının daha güvenli bir alanda hareket etmesini sağlayarak mesleki doyumunu arttırır. Bu açıdan sosyal hizmetin hangi değerleri temel alacağı üzerine yapılan tartışmalar, köklü bir geleneğe sahiptir. Bu gelenek, Kant’ın insanı amaç olarak görme ilkesine ilişkin tartışmalarına kadar uzanmaktadır.

Her bir insanın, pek çok açıdan biricik özelliklere sahip bireyler olduğunun kabul edilerek davranılması gerekliliğidir. Bireylerin biricikliği, bireysel farklılıklara ilişkin olarak değer sistemi, kişiliği, yaşama amacı, sosyal ve ekonomik kaynakları, duygusal ve fiziksel güçleri, bireysel meseleleri, geçmiş deneyimleri, aile ilişkileri vb. gibi koşullara göre belirlenir. Bu anlayıştan hareketle sosyal hizmet uzmanı, kişisel farklılıklarıyla birlikte herkesin insanca muamele görme hakkına sahip olduğu bilinciyle hareket etmelidir. Bu nedenle bireyselleştirme değeri, insan haklarının gerçekleştirilmesiyle doğrudan bağlantılıdır.

Sosyal hizmet uygulaması, insanların duygularını dikkate alabildiği ölçüde başarılı olabilecektir. Bu nedenle sosyal hizmetlerden yararlanacak olan kişilere duygularını ortaya koyarak tartışma fırsatı verilmesi oldukça önemlidir. Bu noktada sosyal hizmet uzmanı olumsuz duyguların ifade edilebilmesinin zor olduğunu akılda tutmalı ve kişiye duygularını baskılamaması, duyguları olumsuz da olsa açık bir biçimde konuşması konusunda yardımcı olmalıdır. Çünkü insanlar, yaşadıkları sıkıntılar ve olumsuz duyguları konusunda açıkça konuşamadıklarında sorun daha da derinleşecektir

Sosyal hizmetlerden yararlananlar tarafından doğrudan ya da dolaylı olarak dışa vurulan duyguların öneminin kavranması ve o birey için ne anlama geldiğinin doğru değerlendirilmesi gerekmektedir. Bu nedenle sosyal hizmet uzmanı, hizmetlerden yararlananların dışa vurduğu duygulara samimi bir duruş geliştirmeli ve hassasiyet göstermelidir. Ancak bu şekilde açığa çıkan duygulara karşı uygun tepkiler geliştirebilmek mümkün olacaktır. Bu noktada sosyal hizmet uzmanının kendi duygularının farkında olması, tepkilerinin doğruluğunu keşfedebilmesi açısından hayati öneme sahiptir.

Sosyal hizmet uzmanının, hizmet alan kişilerin güçlü ve zayıf yönlerini, uyumlu ve uyumsuz niteliklerini, olumlu ve olumsuz duygularını, yapıcı ve yıkıcı davranışlarını olduğu gibi kabul etmesi anlamına gelir. Bu kabul, bir yandan, sosyal hizmetlerden yararlanan kişinin bu süreci engelleyecek fiziksel, bilişsel, sosyal ve kültürel düzeyini olduğu gibi kabul ederek uygulama planı yapılmasını ifade eder. Böylece bireyin gerçekleştirmesi zor bir müdahale planına dahil olarak örselenmesi engellenebilir. Diğer yandan kabul, sosyal hizmet uzmanının hoşlandığı ya da hoşlanmadığı, onayladığı ya da onaylamadığı kişilerle çalışmaya hazır olması gerekliliğine işaret etmektedir. Bunun temelinde yatan ilke ise, herkesin onur ve saygı bakımından eşit muamele görmeyi hak ettiği ilkesidir. Kabul, bu noktada yargılayıcı olmayan tutum değeriyle yakından ilişkilidir.

Sosyal hizmet uzmanının onaylama ya da onaylamama duyguları içinde hizmetlerden yararlananları yargılaması, uygulama açısından bir yarar sağlamayacaktır. Sosyal hizmet uzmanı kabul edilemez görülen kimi eylemleri onaylamayabilir ancak bu, hizmetlerden yararlanmak üzere birlikte çalışılan kişinin onaylanmaması anlamına gelmez. Kişiye yönelen yargılayıcı tutumlar, kişilerin yaşadığı sorunların artmasını ve yayılmasını önleyemeyecek, onaylanmayan davranışın azalmasını sağlamayacaktır. Yardım etmekten kaçınmaya kadar ilerleyebilecek olan bu süreç, durumu daha da kötüleştirerek bir kısır döngü yaratacak ve sosyal hizmet uygulamasının başarısızlığı olarak anılacaktır.

Herkesin kendi yaşamıyla ilgili kararları alma hak ve özgürlüğüne sahip olduğunu ve sosyal hizmet uzmanının bunu kabul etmesi gerekliliğini vurgular. Ancak bu, kişinin kararlarının yasalar ve insan hakları çerçevesinde olumlu ve yapıcı olarak değerlendirilmesi gerekliliğiyle sınırlandırılmıştır

Sosyal hizmet uzmanı ve hizmetlerden yararlanan kişiler arasında kurulan mesleki ilişki içerisinde hizmet alanların paylaştığı özel bilgilerin gizli tutulmasına ilişkin bir değerdir. Sosyal hizmet mesleği açısından, sosyal hizmetlerden yararlanmak üzere gelen kişilerin hassas kişisel meselelerini rahatlıkla konuşabilmesi, güven ve dürüstlüğe dayalı bir ilişki ile mümkündür. Bu açıdan gizlilik, sosyal hizmet uzmanı için hem etik bir zorunluluk hem de etkili bir sosyal hizmet uygulaması için ön şarttır.

Bu değer, her bireyin biricik olduğunun kabul edilmesinin önemini vurgulamakla birlikte bireyin ihtiyaçlarını, koşullarını ve potansiyel çözümlerini belirleyen daha geniş sosyoekonomik, politik ve kültürel yapının bir parçası olduğunun dikkate alınması gerektiğiyle ilgilidir. İçinde yer aldıkları sosyal koşullar ve bu sosyal koşulları belirleyen güç ilişkileri bireylerin kimliğini oluşturur. Bu nedenle, sosyal hizmet uzmanının bireyi daha geniş bir bağlamda onu etkileyen baskıcı sosyal ilişkilerle birlikte ele alması gerekmektedir.

Sosyal hizmet uzmanının hizmet alan kişiler adına ya da onlar için karar veren değil, hizmetlerden yararlananlarla iş birliği içerisinde durum değerlendirmesi yapan, uygulama planı üzerinde anlaşma sağlayan, sorunların çözümü için atılacak adımlarda ve gerçekleştirilecek değerlendirmelerde karşılıklı sorumluluk ve katılım ilkeleri üzerinden hareket eden kişi olduğunu vurgular. Bu değer, aynı zamanda, diğer meslek elemanlarıyla (doktorlar, hemşireler, öğretmenler vb.) çok-disiplinli yaklaşımın bir parçası olarak iş birliği içerisinde çalışmak anlamını da içermektedir.

Sosyal hizmet uzmanının bireylerin yaşamları ve yaşamlarını belirleyen sosyoekonomik, kültürel ve politik koşullar üzerinde daha fazla kontrol sahibi olabilmeleri için çalışması gerektiğine vurgu yapar. Dominelli (2002a)’ye göre güçlendirme, sosyal hizmet uzmanı ve hizmet alan bireyler arasındaki ilişkinin güçlendiren ve yatay ilişkiselliğe dayalı niteliğiyle ilişkilidir. Böyle bir ilişkisellik, hizmet alan konumundaki kişileri bilgi konusunda daha geride ya da bilgisiz olarak konumlandırmayan ve gündelik yaşamın bilgisini geri plana itmeyen, dışlayıcı olmayan bir profesyonelleşmeyi gerektirir. Bu çerçevede ise sosyal hizmet açısından ‘iyi uygulama’nın baskıcı ve dışlayıcı yapılara karşı duyarlı, hizmet alanlarla iş birliğine dayalı hizmet sunumunu önemseyen, bireyin biricikliğini, kendi kaderini tayini ve güçlen(dir)meyi temele alan çabaların bir ürünü olduğu vurgulanmaktadır

Kişinin olayları içerisinde olduğu zaman diliminde tüm gerçekliğiyle fark ederek o anda nasıl yaşayacağının seçimini yapması, yapılan seçimin sorumluluğunu alması ve verdiği kararları yaşama aktarabilmesi anlamında varoluşçu yaklaşımla ilişkilidir. Çünkü yaşananlar, bir bölümüyle kişinin kontrolü dışında olmakla birlikte büyük bölümüyle de verilen kararlara bağlıdır.

Sosyal hizmet uzmanlarının herkese eşit adaletle davranması gerekliliğini vurgulamaktadır. İnsanların ihtiyaçları farklı olduğu için sosyal hizmet uzmanı, her bir insanın ihtiyaçları doğrultusunda mesleki uygulamasını planlamalıdır. Dolayısıyla sıklıkla tek biçimcilikle karıştırılan eşitlik değeri çerçevesinde herkese aynıymış gibi davranmanın eşitsizlikleri pekiştirebileceği dikkate alınmalıdır. Eşitlik sadece bireyle ilgili bir mesele değildir. Sınıf, etnisite, toplumsal cinsiyet, yaş, engellilik ve cinsel kimlik ve cinsel yönelim bağlamında yapısal meselelerin varlığına ve eşitsizliğin kişisel önyargıların ötesinde toplumsal kurumların oluşturduğu ortak normlar, anlamlar ve kalıp yargılar üzerinden biçimlendiğine dikkati çeker.

Sosyal adalet, toplumdaki her bireyin temel ve yurttaşlık haklarına sahip olduğu, eşit fırsat, kaynak ve sorumlulukları olduğu idealine dayanır. Sosyal hizmet açısından yoksulluk, yoksunluk ve sosyal dezavantajları deneyimleyen nüfus gruplarıyla çalışmak, sosyal adaletsizliklerin ciddi bir sosyal sorun olarak ele alınmasını gerekli kılmaktadır. Bu açıdan yalnızca temel ve yurttaşlık haklarından yararlanma konusunda eşitsizliğe neden olan pratikleri değiştirmeyi amaçlayan bir sosyal hizmet uygulaması, sosyal adaleti ve insani ilerlemeyi sağlayabilecektir. Dolayısıyla bir sosyal hizmet değeri olarak sosyal adaletin, aynı zamanda eşitlik ve yurttaşlık değerleriyle ilişkisi sıklıkla vurgulanır

Bu değer, sosyal hizmet disiplininin sosyal dışlanmaya maruz kalabilecek birey, aile, grup ve toplulukların yurttaşlık haklarından eşit ve adil biçimde yararlanmalarını sağlamadaki sorumluluğunu vurgular. Bu nedenle sosyal hizmet uzmanları, çalıştıkları ülkelerin yurttaşlarına sunduğu hakları bilmeli ve tüm yurttaşların haklarından eşit bir biçimde yararlanması bilinciyle hareket etmelidir.

Türkiye’de ise Sosyal Hizmet Uzmanları Derneği tarafından 2001 yılında Uluslararası Sosyal Hizmet Uzmanları Federasyonu ve Ulusal Sosyal Hizmet Uzmanları Birliği’nin etik ilkeleri incelenerek ‘Sosyal Hizmet Mesleğinin Etik İlkeleri ve Sorumlulukları’ yayınlanmıştır. Rehberde yer verilen on iki temel etik ilkeyle insanın değerinin, gelişiminin, gizliliğinin, kendi kaderini tayin hakkının, insan haklarının korunması zorunluluğu ile sosyal adaletsizlikle, ayrımcılıkla, hak ihlalleriyle mücadelenin altı çizilmektedir. Sosyal hizmet uzmanlarının etik sorumlulukları ise hizmet alanlara, meslektaşlara ve diğer meslek elemanlarına, uygulama ortamına, sosyal hizmet mesleğine, topluma ilişkin sorumlulukları ve sosyal hizmet uzmanlarının meslek elemanı olarak etik sorumlulukları olarak tanımlanmıştır.

Kuçuradi (1999) doğru değerlendirme yapabilmenin aşamalarına ve koşullarına ilişkin oldukça önemli bir çerçeve sunmaktadır. Bu çerçeve, kişi olması dolayısıyla sosyal hizmet uzmanının değerlendirmelerine de genişletilebilir. Hizmet alanın eylemlerini değerlendirirken sosyal hizmet uzmanının doğru değerlendirme yapabilmesi için ilk olarak hizmet alanın niçin o eylemde bulunduğunu yani niçin başka türlü değil de, öyle davrandığını anlaması ve o eylemin yol açtıklarını görmesi gerekmektedir. Kuçuradi, doğru değerlendirme için eyleme ilişkin sözü edilen anlama çabasının olmazsa olmaz olduğunu savunmakla birlikte bunun, tek başına değerlendirmeyi doğru kılmayacağını da vurgulamaktadır. Sosyal hizmet uzmanının aynı zamanda değerlendirdiği eylemin, insan değerinin nasıl korunduğunu ya da nasıl harcandığını ortaya çıkartması da gerekmektedir. Bu ise değerlendirme yapan kişi olarak sosyal hizmet uzmanına, onun değer sorunları konusunda bilgisine doğrudan bağlıdır.