SOSYAL HİZMET KURULUŞLARI Dersi SUÇLULUK İLE İLGİLİ SOSYAL HİZMET KURULUŞLARI soru cevapları:
Toplam 74 Soru & Cevap#1
SORU: Çocukta görülebilen norm-dışı eğilimlerin sebepleri nelerdir?
CEVAP: İnsan gelişiminin önemli bir evresi olan 0-18 yaş aralığı kuşkusuz kendine özgü biyopsişik sıkıntılara sahiptir. Bu sorunlara çocuğun toplumsal çevresinden kaynaklanan olumsuzluklar da eklendiğinde, çocukta bunlara bir tepki olarak birtakım norm dışı eğilimler görülebilmektedir. Yapılan pek çok araştırma da çocukların belli yaş aralıklarında daha yoğun bir şekilde suçlu davranışlara yöneldiğini göstermektedir. Özellikle çocukluk içinde yer alan ve insan gelişiminin önemli evreleri olarak kabul edilen buluğ (puberty) ve ergenlik dönemleri çocukların en fazla suça yöneldikleri çağlar olarak görülmektedir.
#2
SORU: Çocuklar tarafından işlenen suçların, yetişkinler tarafından işlenen suçlardan en önemli farkı nedir?
CEVAP: Çocuklar tarafından işlenen suçların, yetişkinler tarafından işlenen suçlardan en önemli farkı yaşanan kriz döneminin sorunlu bir döneme veya geçiş evresine denk gelmesidir. Ergenliğe geçiş hazırlığı içerisinde olan çocuğun kendini tanımak için sorular sorduğu ergenlik dönemi dikkat edilmesi gereken dönemdir. Bahse konu dönemde istenen düzeyde olgunlaşma gerçekleşmemiş olduğundan gençte çok rahat gözlenebilen davranış bozuklukları meydana gelir. Aynı zamanda bulunduğu yaş itibariyle tanımlanamayacak bir özgürlük ve kendi hayatını, sınırları tanımaksızın yaşama arzusu çocukta yeni çatışmaların doğmasına neden olmaktadır.
#3
SORU: Erikson’a göre ergenlik dönemi nasıl bir dönemdir?
CEVAP: Erikson’a göre bu dönem kimlik arayışı dönemidir ve ergen, farklı rol ve davranışları deneyerek kendisi için bir kimlik oluşturmaya çalışmaktadır.
#4
SORU: Suç nedir?
CEVAP: Genel olarak yasaklanan ve cezalandırılan davranışlardır. Hukuksal açıdan, hukuk düzeni tarafından ceza veya güvenlik tedbiri yaptırımına bağlanmış eylemlerdir.
#5
SORU: Suça sürüklenmiş çocuğu tanımlayınız.
CEVAP: Suça sürüklenmiş çocuk, Türk Ceza Kanununda yer alan suç eylemlerini işlemiş olan 18 yaşından küçük olan kişidir.
#6
SORU: Suç mağduru çocuğu tanımlayınız.
CEVAP: Türk Ceza Kanununda yer alan suç eyleminden psikolojik, fiziksel vs. açıdan zarar gören 18 yaşından küçük kişidir. Örneğin, cinsel istismara maruz kalmış çocuk suç mağdurudur.
#7
SORU: Ceza infaz sistemi nedir?
CEVAP: İnfaz sözcüğü kelime anlamı olarak yürütme, bir yargıyı yerine getirme, yargılama sonucu verilen cezayı uygulama anlamına gelmekle beraber, ceza infaz sistemi ise yargılama sonucu verilen cezanın, koruyucu ve destekleyici tedbirler, güvenlik tedbirleri vs. gibi çeşitli şekillerde yerine getirilmesidir.
#8
SORU: Toplumsallaşma nedir?
CEVAP: Bireyin toplumla etkileşime girmesi ve toplumla olumlu yönde bütünleşmesidir.
#9
SORU: Rehabilitasyon nedir?
CEVAP: Genel anlamda rehabilitasyon iyileştirme anlamında kullanılmakla beraber, suçluluk konusunda rehabilitasyon kavramı, kişide suç davranışına ilişkin farkındalık yaratma ve suça ilişkin kontrol duygusunu geliştirme, kişide var olan psikolojik ve sosyal sorunları iyileştirme anlamında kullanılmaktadır.
#10
SORU: Koruyucu ve destekleyici tedbirleri açıklayınız.
CEVAP: 5395 sayılı Çocuk Koruma Kanununda yer alan tedbirler olmakla beraber, sağlık, bakım, barınma, danışmanlık ve eğitim tedbirlerini içermektedir.
#11
SORU: Güvenlik tedbiri ne gibi tedbirleri kapsamaktadır?
CEVAP: Kişileri belli haklardan yoksun bırakma, eşya ve kazançlarına el koyma, sınır dışı edilme gibi tedbirleri kapsamaktadır.
#12
SORU: Ceza Hukuku anlamında suç kavramını açıklayınız.
CEVAP: Ceza Hukuku anlamında suç kavramına göre, kanun tarafından ceza yaptırımı ile tehdit edilen bütün hareketler anlaşılır. Daha doğru ifade ile, ceza hukuku sonuçları olan hareketlere suç der. Çünkü failin tehlike hali nedeniyle ceza dışında emniyet tedbiri yaptırımları da söz konusu olabilir. Ceza hukukunda ikilik sisteminden söz edilir. Bunlar cezalar ve emniyet tedbirleridir.
#13
SORU: Çocuk suçluluğuna ilişkin nedenler nelerdir?
CEVAP: • Parçalanmış aile faktörü • Medya etkisi • Ataerkil aile yapısı ve ailenin çocuktan beklentileri • Ergenlik • Yoksulluk • Akran ilişkileri
#14
SORU: Çocukları suçluluğa teşvik eden nedenlerden biri olan medyanın ne gibi etkileri vardır?
CEVAP: Çocuklarda kendilerine model olarak seçtikleri, televizyon dizilerindeki daha çok mafya lideri tiplemesi oldukça yaygınlaşmakta, çocuklar medyadaki bazı karakterleri kendileri ile özdeşleştirmektedir. Medyanın şiddet olaylarını bu kadar yoğun ve aleni olarak kamuya yansıtması yalnızca çocukları değil, diğer nüfus gruplarını da etkilemektedir.
#15
SORU: Ailenin çocuktan beklentileri çocukları nasıl suça itmektedir?
CEVAP: Kırsal kesimde yaşamış aile, tarıma dayanan geçim kaynağında çocuğunun üretime katılmasına alışıktır. Bu nedenle kırdan kente göç eden ailenin, çocuğuna ilişkin ekonomik beklentileri devam edebilmektedir. Genç yaşta aileye ekonomik destek sağlamak için sokak yaşamına yönelen çocuk hem suç mağduru hem de faili olabilmektedir. Farklı sosyalizasyon süreçlerinden kaynaklanan problemler suça etki edebilmekte, kente gelen ailenin, çocuğu üzerindeki sosyal denetim eksikliğinin azalması ve ailenin işlevselliğinin azalması da çocuk üzerindeki yönlendirmenin yetersiz hâle gelmesine ve risk durumunun oluşmasına yol açabilmektedir.
#16
SORU: Ergendeki en temel değişim nedir ve suçluluğa nasıl bir etkisi vardır?
CEVAP: Ergendeki en temel değişim aile dışındaki kişilerle de etkileşimin ve aileden arkadaş çevresine doğru yönelimin artışıdır. Bu dönemde ergenlerin içinde bulundukları arkadaş çevresi çok önemlidir. Özellikle madde kullanmaya başlama ve sonrasında madde edinmek için satışını yapmada (madde alabilmek için geçim kaynağı edinme yolu) arkadaş çevresinin etkisi çok elzemdir. Ergenin bu dönemde aileye gereksinimi -ergen her ne kadar aile üyelerine hissettirmese de oldukça fazladır. Bunun yanı sıra ergenin sokakta satış yapması, evden ayrılıp sokakta yaşaması da ayrıca risk teşkil etmektedir.
#17
SORU: Çocuğu suça iten faktörlerden biri olan yoksulluk suçluluğa nasıl neden olur?
CEVAP: Çocuğu suça iten bir faktör olarak ekonomik seviyenin düşüklüğünün doğurabileceği sorunların, zor yaşam koşullarının ailelerde çocuğa gösterilen yakın sevgi ve şefkati ortadan kaldırılabileceği ve çocukların sağlıklı birer birey olarak toplumda kendilerine bir yer edinmede sorunlar yaşayabileceği söylenebilir. Bunun yanı sıra yoksul olan ebeveynin hırsızlık yaparak geçimini sağlamaya çalışması çocuğun da hırsızlık yapmasına neden olabilir. Bunun ise iki türü olmaktadır. Rol model alma yoluyla olumsuz davranışı pekiştirme ve rasyonelleştirme. Rasyonelleştirmede ise hırsızlık yapan kişi yaptığı eylemin meşru olduğunu düşünmekte ve hırsızlığı gelir adaletsizliği nedeniyle yaptığını ifade etmektedir.
#18
SORU: Çocuk ve ergen suçluluğunun türleri nelerdir?
CEVAP: • Zeka geriliği nedeniyle görülebilen suçluluk • Ergenlik dönemi nedeniyle işlenebilen suçlar • Rol model eksikliği • Fiziksel rahatsızlıklar ve problemler • Ekonomik yetersizlikler • Nörotik suçlular kategorisi • Psikopatik suçlar
#19
SORU: Ailedeki rol model eksikliği çocuğu nasıl suça itmektedir?
CEVAP: Aile sistematiğinde mevcut olan bazı sorunlar nedeniyle çocuğa birtakım yanlış sosyal davranış örnekleri aşılanabilmektedir. Çocuk, aile ve yakın çevresinin birtakım davranış örneklerini benimsemektedir, çocuk diğer davranış biçimlerini öğrenerek edindiği gibi suçluluğu da öğrenebilir. Özdeşleşme sürecinin çocuğun kişilik gelişiminde önemli bir yeri vardır. İlk çocukluk döneminden başlayarak yaşamın her evresinde belli ölçülerle gözlenen özdeşim süreci, içinde bulunulan dönemin özelliklerine göre yönlenmektedir. Sağlıklı bir rol model örneği ve içselleştirilmemiş bir özdeşleşme olmadığında çocuklar suça eğilimli olma riski taşıyabilirler.
#20
SORU: Birleşmiş Milletler Çocuk Haklarına Dair Sözleşme uyarınca çocuklara ne tür haklar sağlanır?
CEVAP: Bu sözleşme uyarınca Madde 1’e göre çocuğa uygulanabilecek olan, kanuna göre daha erken yaşta reşit olma durumu hariç, on sekiz yaşına kadar her insan çocuk sayılır. Bu sözleşmeye taraf olan devletler, Madde 3’e göre çocuğun anne ve babasının, vasilerinin ya da kendisinden hukuken sorumlu olan diğer kişilerin hak ve ödevlerini de göz önünde tutarak esenliği için gerekli bakım ve korumayı sağlamayı üstlenirler ve bu amaçla tüm uygun yasal ve idari önlemleri alırlar. Çocukların bakımı veya korunmasından sorumlu kurumların, hizmet ve faaliyetlerin özellikle güvenlik, sağlık, personel sayısı ve uygunluğu ve yönetimin yeterliliği açısından, yetkili makamlarca konulan ölçülere uymalarını taahhüt ederler.
#21
SORU: Riyad İlkeleri (Çocuk Suçluluğunun Önlenmesine İlişkin Birleşmiş Milletler Yönlendirici İlkeleri) ne zaman kabul edilmiştir ve içeriği nedir?
CEVAP: 14 Aralık 1990 tarihinde kabul edilmiştir. Yasal düzenlemeler ve çocuk ceza adalet sisteminde hükümeti sorumlu tutmuştur. Riyad ilkelerinde hükümetlerin, tüm gençlerin haklarını ve esenliklerini geliştirmeyi ve korumayı hedefleyen yasalar ve yönetmelikler kabul etmesi ve uygulaması gerektiği gençlerin kötü muamele ve istismara maruz kalmalarını ve suç işlemede kullanılmalarını yasaklayacak yasal düzenlemeleri kabul etmesi ve uygulanması gerektiği, hiçbir çocuk ya da gencin evde, okulda ya da başka yerlerde sert ve aşağılayıcı ceza ve ıslah tedbirlerinin konusu olmaması gerektiği vurgusu söz konusudur.
#22
SORU: Pekin-Beijing Kuralları (Birleşmiş Milletler Çocuk Ceza Adalet Sisteminin Uygulanması Hakkındaki Asgari Standart Kurallar) ne zaman kabul edilmiştir ve içeriği nedir?
CEVAP: Birleşmiş Milletler Genel Kurulu tarafından 29 Kasım 1985’te kabul edilmiştir. Bu ilkelerle üye ülkelerin kendi temel çıkarları dairesinde, çocukların ve ailelerin daha iyiye yönlendirilmelerini sağlaması gerektiği, üye ülkelerin çocuklara toplum içinde yararlı bir yaşam sağlamak için çaba göstermesi ve suçtan ve kabahatlerden uzak bir yaşam için çocukların içinde bulundukları koşulları iyileştirmeleri gerektiği vurgusu vardır.
#23
SORU: Havana Kuralları (Özgürlüğünden Yoksun Bırakılmış Çocukların Korunmasına İlişkin Birlemiş Milletler Kuralları) ne zaman kabul edilmiştir ve içeriği nedir?
CEVAP: Birleşmiş Milletler Genel Kurulu tarafından 14 Aralık 1990 tarihinde kabul edilmiştir. Havana Kuralları özgürlüklerinden yoksun bırakılan çocukların tutulacakları yere giriş sınıflandırma ve yerleştirme, fiziksel çevre ve kalma yerleri, eğitim, mesleki öğrenim ve çalışma, eğlenme, din, sağlık bakımı, hastalığın, kazanın ve ölümün bildirilmesi, dış dünya ile ilişkiler, fiziksel kısıtlamanın ve zor kullanmanın sınırları, disiplin usulleri, toplum içine dönüş konularını içermektedir.
#24
SORU: Denetimli serbestlik nedir?
CEVAP: Denetimli serbestlik (probation), ceza mahkemelerinde görülen bir hizmet olup, suçluluğu saptanan sanık hakkında psiko-sosyal bir anket yapılmasını ve bu sistemden yararlandırıldığında hükümlünün toplumda denetimi ile tabi olacağı hürriyet rejiminin koşullarını belirlemektedir. Suçluların toplumda gözetimi sosyal yardım yöntemlerinin uygulanmasını, suçlunun sorunlarının uygun bir şekilde çözümlemesine engel olan zorlukların giderilmesini, şahsın çevresine uyumunu sağlamayı ve suçluyu, sosyal ve hukuksal sorunlarını yerine getirmeye yöneltmeyi kapsamaktadır.
#25
SORU: Denetimli serbestlik sistemine hangi sebeple ihtiyaç duyulmuştur?
CEVAP: Suç davranışı, sosyal hizmet mesleği açısından ele alındığında suça sürüklenen insanların suç eylemi konusundaki davranış değişikliğinin oluşturulmaya çalışılması ve bu kişilerin sosyalizasyonlarının gerçekleştirilerek topluma yeniden kazandırılması eylemi ön plana çıkar. Toplumu suç olgusundan korumak, yalnızca suç işlemiş kişilerin cezai oranlarını artırmakla mümkün olamamaktadır. Bu nedenle alternatif yaptırımlara ve güvenlik tedbirlerine ihtiyaç duyulmuştur. Bu infaz sistemi ise denetimli serbestlik adı altında alternatif bir infaz sistemi olarak geliştirilmiştir.
#26
SORU: Denetimli serbestlik neyi amaçlamaktadır?
CEVAP: Denetimli serbestlik sistemi infazı gerçekleştirirken toplumsal kaynakları da sorun çözmeye dâhil etmekte, kamu kuruluşları, kamuya yararlı kuruluşlar ve sivil toplum örgütlerini de içererek hükümlülerin toplumsallaşmasına katkı sağlamayı, bu kişilere işlevsellik kazandırmayı, madde kullanım durumu söz konusu olan kişilere danışmanlık hizmeti vererek onların rehabilitasyonuna katkı sağlamayı amaçlamaktadır.
#27
SORU: Türkiye’de son yıllarda ceza infaz sisteminde yapılan hukuksal düzenlemeler nelerdir?
CEVAP: 5237 sayılı Türk Ceza Kanununun 50, 51, 53, 58, 191 ve 221. maddeleri, 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanununun 231. maddeleri, 5275 sayılı Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkındaki Kanunun 104, 105 ve 107. maddeleri, 5395 sayılı Çocuk Koruma Kanununun 5, 20, 23 ve 36. maddeleri. Yapılan bu düzenlemeler ile denetimli serbestlik ve yardım hizmetlerinin kurulması gerekliliği doğmuş, 5402 sayılı Denetimli Serbestlik ve Yardım Merkezleri ve Koruma Kurulları Kanunu Yönetmeliği ile bu sistem kurulmuştur.
#28
SORU: Türkiye’de 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu ile hangi uygulamalar getirilmiştir?
CEVAP: 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu, 5402 sayılı Denetimli Serbestlik ve Yardım Merkezleri ile Koruma Kurulları Kanunu ile aynı yıl (2005) yürürlüğe girmiştir. Bu kanunun 50. maddesi ile kısa süreli hapis cezasına alternatif yaptırımlar geliştirilmiştir. Hapis cezasının ertelenmesi ise 51. maddede düzenlenmiş olup ilk defa suç işleyenlere karşı daha adil davranılması ve hapis cezasının ertelenmesi, ceza uygulanmadan rehabilitasyonun sağlanması denetimli serbestlik sistemi için bir amaç olmuştur.
#29
SORU: 5395 sayılı Çocuk Koruma Kanununda ne tür düzenlemeler yer almaktadır?
CEVAP: Suça sürüklenmiş veya madde kullanımı olan çocuklara ilişkin 5395 sayılı Çocuk Koruma Kanunu ile çocuklara hapis cezasının verilmesi yerine çeşitli tedbir kararları verilmektedir. Bu tedbir kararları ise eğitim, sağlık, danışmanlık, bakım ve barınma tedbirleridir.
#30
SORU: Sosyal hizmet mesleği ne tür yararlar sağlamaktadır?
CEVAP: Sosyal hizmet mesleği kişilerin refahını artırmayı, birey ve toplum arasındaki etkileşimi güçlendirmeyi hedeflemekte, bireylerin grupların ailelerin ve toplumların ihtiyaçları paralelinde kurumsal hizmetleri sunarak kişilerin güçlenmesine ve ihtiyaçlarının karşılanmasına yardımcı olmaktadır.
#31
SORU: Sosyal hizmet mesleğinin uygulayıcıları olan sosyal hizmet uzmanları hangi alanlarda çalışmalar yürütmektedirler?
CEVAP: Sosyal hizmet mesleğinin uygulayıcıları olan sosyal hizmet uzmanları suçluluk alanında çocuk mahkemeleri, çocuk cezaevleri ve eğitim evleri denetimli serbestlik ve yardım merkezlerinde ve çeşitli ilgili kuruluşlarla çalışmalar yürütmektedirler.
#32
SORU: Denetimli serbestlik ve yardım hizmetlerinin yürütülmesinde taşra teşkilatında bulunan Koruma Kurulu’nun amaçları nelerdir?
CEVAP: Koruma Kurullarının suçlunun topluma kazandırılması, iş sahibi olmasına yardımcı olunması, birey ve toplum etkileşiminin artırılması, suç mağduru kişilerin mevcut sorunlarına çözüm bulunması ve rehabilitasyonlarının gerçekleştirilmesi gibi temel amaçları vardır.
#33
SORU: Kapalı ceza infaz kurumları ne tür yerlerdir?
CEVAP: Kapalı ceza infaz kurumları, iç ve dış güvenlik görevlileri bulunan, firara karşı teknik, mekanik, elektronik veya fiziki engellerle donatılmış, oda ve koridor kapıları kapalı tutulan, ancak mevzuatın belirttiği hâllerde aynı oda dışındaki hükümlüler arasında ve dış çevre ile temasın olanaklı bulunduğu, yeterli düzeyde güvenlik sağlanmış ve hükümlünün gereksinimine göre bireysel, grup halinde veya toplu olarak iyileştirme yöntemlerinin uygulanabileceği tesislerdir.
#34
SORU: Çocuklar hangi nedenlerle çocuk kapalı infaz kurumlarında barındırılırlar?
CEVAP: Ceza infaz kurumlarında bulunan çocuklardan tutuklu olanlar ya da çocuk eğitim evlerinden disiplin cezası nedeniyle nakillerine karar veren çocuklar, çocuk kapalı ceza infaz kurumlarında barındırılmaktadırlar.
#35
SORU: Türkiye’nin ilk ıslahevi ne zaman açılmıştır?
CEVAP: Türkiye’de ilk ıslahevi 1 Şubat 1938’de Edirne’de açılmıştır. Bu ıslahevi 27 Temmuz 1939’da Kızılcahamam’a nakledilmiştir. Daha sonra ise 25 Ekim 1940 tarihinde Ankara Kalaba’ya taşınmıştır.
#36
SORU: Hükümlü çocuklar hangi amaçla çocuk eğitimevlerinde barındırılmaktadır?
CEVAP: Özgürlüğü bağlayıcı bir ceza almış olan hükümlü çocuklar eğitim görmeleri, meslek edinmeleri ve yeniden toplumla bütünleştirilmeleri amaçlarının yerine getirildiği çocuk eğitimevlerinde barındırılmaktadır. Bu kurumların amacı, 12-18 yaş gurubu arasında olup işlediği bir fiil sonucu hüküm giymiş olan çocukların yeniden eğitilerek suç ve suçun sonuçlarından arındırılıp iyi halli olarak topluma yeniden kazandırılmasını sağlamaktır.
#37
SORU: Türkiye’de suçlu çocukların yeniden eğitilmelerine yönelik ilk girişim ne zaman ve nerede olmuştur?
CEVAP: Türkiye’de suçlu çocukların yeniden eğitilmelerine yönelik ilk girişim 1932’de İstanbul’da gerçekleşmiştir. Galata’daki İskoç Mektebi, ‘Çocukları Kurtarma Yurdu adıyla altmış kadar kimsesiz ve suçlu çocuğu barındırmaya başlamıştır.
#38
SORU: Gençlik kapalı ceza infaz kurumları ne çeşit kurumlardır?
CEVAP: Gençlik kapalı ceza infaz kurumları, cezanın infazına başlandığı tarihte on sekiz yaşını bitirmiş olup da yirmi bir yaşını doldurmamış genç hükümlülerin cezalarını çektikleri, eğitim ve öğretim esasına dayalı, firara karşı engelleri olan, iç ve dış güvenlik görevlileri bulunan kurumlardır.
#39
SORU: Kut, Türkiye’deki çocuk suçluluğu sorununu nasıl ifade etmektedir?
CEVAP: Kut, çocuk suçluluğu sorununun, Türkiye’de hizmet politikasının dar kapsamlı olmasından kaynaklandığını ifade ederken korunmaya muhtaç çocukların içine ‘suça itilen çocuku da katmaktadır. Hizmet politikasında en büyük aksamalardan biri kapsamın sınırlılığıdır. Ulaşılamayan korunmaya muhtaç çocuk sayısı, ulaşılanlara göre büyük çoğunluktadır. Ulaşılamayan grubun en büyük kısmı evden kaçarak özellikle büyük kentlerin olumsuz etkilerine maruz kalan, başıboşluğa serseriliğe, suç işlemeye itilen çocuklardır.
#40
SORU: Çocuk mahkemeleri hangi amaçlara hizmet eder?
CEVAP: Çocuk mahkemeleri, çocuk suçluluğunu denetim altına almakla yükümlü olan çocuk adalet sisteminin en önemli halkalarından biridir. Çocuk mahkemeleri genel olarak çocuğun korunması, toplumla bütünleşmesi, tedavi ve rehabilite edilmesi gibi amaçlara hizmet eder.
#41
SORU: Çocuk mahkemelerinde refah yaklaşımı ilk hangi yasada açıkça ifade edilmiştir?
CEVAP: Çocuk mahkemelerinde refah yaklaşımı ilk kez 1933’te çıkarılan Çocuk ve Genç Bireyler Yasasında açık bir biçimde ifade edilmiştir. Bugün de geçerliğini koruyan ve çocuklar hakkında verilen kararlarda rehber olan bu refah ilkesi, yasada şöyle dile getirilmiştir: Çocuk ya da genç bireylerle ilgilenen her mahkeme, karşısına getirilen çocuk veya genç birey ister suçlu olsun isterse başka bir nedenle gelmiş olsun, çocuğun ve genç bireyin refahını dikkate alacaktır.
#42
SORU: Çocuk mahkemelerinin temel amacı nedir?
CEVAP: Çocuk mahkemelerinin temel amacı, suça sürüklenen çocuğun sosyal açıdan rehabilitasyonunun gerçekleştirilmesi ve suç davranışına ilişkin bir bilinç ve davranış değişikliği oluşturmaktır. Çocuk mahkemeleri suça sürüklenen ve suç mağduru çocuklarla çalışmakta ve uygulamalarda ‘Çocuğun Yüksek Yararı’ ilkesini temel almaktadır. Kovuşturma ve soruşturma aşamalarında çocuğun ifadesinin alınması ve çocuğun gereksinimleri doğrultusunda mevcut koruyucu ve destekleyici tedbir kararlarından yararlandırılmasıdır.
#43
SORU: Çocuk mahkemeleri uygulamalarında yararlanılan yasa ve yönetmelikler nelerdir?
CEVAP: • 5395 sayılı Çocuk Koruma Kanunu, • 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu, • 5271 sayılı Ceza Mahkemeleri Kanunu, • 5402 sayılı Denetimli Serbestlik ve Yardım Merkezleri İle Koruma Kurulları Kanunu, • Çocuk Mahkemelerinin Usul Esas ve İşleyişine Dair Yönetmelik, • Koruyucu ve Destekleyici Tedbirlerin Uygulanması Hakkında Yönetmelik ve ilgili diğer yönetmeliklerdir.
#44
SORU: Dünya ve Türkiye tarihçesinde ilk çocuk mahkemeleri ne zaman kurulmuştur?
CEVAP: Çocuk mahkemelerinin tarihçesine baktığımızda bu mahkemenin ilk olarak Amerika’nın Chicago kentinde kurulduğunu görülmektedir. Çocuk mahkemeleri ABD sonrasında Avrupa’da İngiltere’de kurulmuş, sonrasında diğer Avrupa ülkelerine yayılmıştır. Türkiye’deki gelişimine baktığımızda ise 1979 yılında Türkiye’de Çocuk Mahkemeleri yasası çıkarılmış, ilk çocuk mahkemesi ise 1987 yılında Ankara’da kurulmuştur.
#45
SORU: Sosyal çalışmacı ya da psikolog, pedagog gibi meslek elemanlarının yazdığı ‘Sosyal İnceleme Raporu’ ne açıdan önemlidir?
CEVAP: Sosyal çalışmacı ya da psikolog, pedagog gibi meslek elemanlarının yazdığı ‘Sosyal İnceleme Raporu’ çocuk ile ilgili kararı verecek olan hâkimin karar aşamasında işini kolaylaştırmakta, hâkim karar alırken çocuğun eğitim durumu, sosyal çevresi, ailesiyle olan ilişkileri, çocuğun suçun hukuki anlam ve sonuçlarını algılama, sorun çözme açısından motivasyonu vs. gibi çeşitli faktörleri göz önüne almaktadır.
#46
SORU: Sosyal İnceleme Raporu’nda hangi bölümler yer almaktadır?
CEVAP: • Çocuğun kimlik bilgileri, • Çocuğun mahkemeye geliş nedeni, • Suçu anlama ve suçun olumsuz etkisini anlama durumu, • Suça karşı motivasyon ve tutum, • Çocuğun olgunluk düzeyi, başarı beceri ve yetenekleri, • Sorun çözme açısından motivasyonu, • Çevreye ilişkin bilgiler, • Konut durumu, • Aile bilgileri, • Eğitim bilgileri, • Kültürel özellikler, • Aile içi iletişim durumu, • Suça ilişkin genel değerlendirme, • Uygun görülen tedbir kararı.
#47
SORU: Sosyal çalışma görevlilerinin çocuk mahkemesindeki görevleri nelerdir?
CEVAP: Sosyal çalışma görevlileri uygulamalarda suça sürüklenmiş ve suç mağduru çocuklara ilişkin farklı şekillerde işlemler yürütmektedirler. Suça sürüklenmiş çocuklarla ilgili ‘Sosyal İnceleme Raporu’ yazan sosyal çalışma görevlileri, suç mağduru çocukların duruşmalarına ‘bilirkişi’ olarak girerek çocukların hâkim tarafından ifade alınma süreçlerini kolaylaştırmakta, ayrıca suç mağduru çocukların mevcut durumuyla ilgili gerekli bilgiyi hâkime aktarmaktadır.
#48
SORU: Aile mahkemeleri hangi kanun ile kurulmuştur ve kanunun amacı nedir?
CEVAP: Aile mahkemelerinin kuruluşu 18 Ocak 2003 tarihli Resmi Gazetede yer alarak, 9.01.2003 tarihli ve 4787 sayılı Aile Mahkemelerinin Kuruluş, Görev ve Yargılama Usullerine Dair Kanun ile kurulmuştur. Kanunun amacı, birinci maddesine göre, aile mahkemelerinin kuruluş, görev ve yargılama usullerini düzenlemektir.
#49
SORU: Çocuk İzlem Merkezi ne tür bir kuruluştur?
CEVAP: Çocuk İzlem Merkezi Türkiye’de oldukça yeni bir yapılanma olmakla beraber, suç mağduru çocukların ifadelerinin alınması sürecinde, çocukların bu süreçte örselenmemesi amacıyla ‘suç öyküsünün’ tek bir defada alınmasını sağlayan kuruluştur. Çocuk izlem merkezleri Sağlık Bakanlığı bünyesinde kurulan, cinsel istismara maruz kalan çocukların teşhis ve tanı aşamalarında kurumsal açıdan defalarca muayene edilerek örselenmemeleri ve çocukların bu aşamada deşifre olmamaları için kurulan bir birimdir.
#50
SORU: Koruma Bakım ve Rehabilitasyon Merkezleri ne tür kuruluşlardır?
CEVAP: Koruma Bakım ve Rehabilitasyon Merkezleri 2828 adlı yasada yer aldığı anlamı ile suça yöneldikleri tespit edilen çocukların davranış bozukluklarını gidermek amacıyla rehabilitasyon süreci tamamlanıncaya kadar geçici süre bakım ve korunmalarının sağlandığı bu süre içerisinde aile, yakın çevre ve toplum ile ilişkilerinin düzenlenmesine yönelik çalışmaların yürütüldüğü, 7-18 yaş kız ve erkek çocuklara yönelik ayrı ayrı yapılandırılan yatılı sosyal hizmet kuruluşlarıdır.
#51
SORU: Bakım ve Sosyal Rehabilitasyon Merkezi ne tür bir kuruluştur?
CEVAP: Bakım ve Sosyal Rehabilitasyon Merkezi, duygusal, cinsel, fiziksel istismara uğramış çocukların olumsuz yaşam deneyimlerinden kaynaklanan travma ve davranış bozukluklarını giderme amacıyla rehabilitasyon süreci tamamlanıncaya kadar bu çocukların geçici süre bakım ve korunmalarının sağlandığı merkezdir. Bu merkezler aile, yakın çevre ve toplum ile ilişkilerinin düzenlenmesine yönelik çalışmaların yürütüldüğü kız ve erkek çocuklara yönelik ayrı ayrı yapılandırılacak yatılı sosyal hizmet kuruluşları olarak hizmet vermektedir.
#52
SORU: Çocuk koruma araştırma ve uygulama merkezlerinin kuruluş amaçları nelerdir?
CEVAP: Çocuk koruma araştırma ve uygulama merkezleri 2006’dan beri faaliyette olmakla beraber, bu merkezlerin temel amacı, çocukların ihmal ve istismara maruz kalıp kalmadıklarının değerlendirilmesidir. Suç mağduru çocukların, cinsel ya da fiziksel istismara maruz kalan çocukların değerlendirilmeleri, tanı ve iyileştirme ve takip aşamalarının gerçekleştirilmesi amacıyla kurulmuştur.
#53
SORU:
Türk Ceza Kanununda “suç eylemi”nden psikolojik, fiziksel vs. açıdan zarar gören 18 yaşından küçük kişiler hangi kavram ile ifade edilmektedir?
CEVAP:
Türk Ceza Kanununda “suç eylemi”nden psikolojik, fiziksel vs. açıdan zarar gören 18 yaşından küçük kişiler için kullanılan kavram "Suç mağduru çocuk"tur. Örneğin, cinsel istismara maruz kalmış çocuk suç mağdurudur.
#54
SORU:
"Türk Ceza Kanununda yer alan suç eylemlerini işlemiş olan 18 yaşından küçük olan kişi" hangi kavram ile ifade edilmektedir?
CEVAP:
Suça sürüklenmiş çocuk, Türk Ceza Kanununda yer alan suç eylemlerini işlemiş olan 18 yaşından küçük olan kişidir.
#55
SORU:
Kişileri belli haklardan yoksun bırakma, eşya ve kazançlarına el koyma, sınırdışı edilme gibi tedbirleri kapsayan tedbir çeşidi hangisidir?
CEVAP:
Kişileri belli haklardan yoksun bırakma, eşya ve kazançlarına el koyma, sınırdışı edilme gibi tedbirleri kapsayan tedbir çeşidi, güvenlik tedbiridir.
#56
SORU:
Çocuk suçluluğunun sosyal çevreden kaynaklanan nedenleri neler olabilir?
CEVAP:
Çocuk suçluluğunun sosyal çevreden kaynaklanan nedenleri;
- Parçalanmış aile faktörü,
- Medya Etkisi,
- Ataerkil aile yapısı ve ailenin çocuktan beklentileri,
- Ergenlik,
- Yoksulluk,
- Akran İlişkileri olabilir.
#57
SORU:
"Madde kullanan bir çocuğun adam öldürmesi" çocuk ve ergen suçluluğu kategorilerinden hangisine verilebilecek bir örnektir?
CEVAP:
"Madde kullanan bir çocuğun adam öldürmesi" çocuk ve ergen suçluluğu kategorilerinden "Nörotik suçlular kategorisi"ne verilebilecek bir örnektir. Bu grubun sınırlarını kesin olarak çizmek zordur.
#58
SORU:
Çocuk suçluluğu içinde en az anlaşılan ve tedaviye en çok karşı koyan suçluluk türü hangisidir?
CEVAP:
Çocuk suçluluğu içinde en az anlaşılanı ve tedaviye en çok karşı koyanı psikopatik suçlulardır. Önceleri ahlaki düşüklük veya ahlaki zayıflık olarak nitelendirilen ve uzmanlarca tartışmalı olan bu gruba, anti- sosyal kişilikler, kleptomaniler (hırsızlık hastalığı) girmektedir.
#59
SORU:
14 Aralık 1990 tarihinde kabul edilen, yasal düzenlemeler ve çocuk ceza adalet sisteminde hükümeti sorumlu tutan ilkeler hangileridir?
CEVAP:
14 Aralık 1990 tarihinde kabul edilen, yasal düzenlemeler ve çocuk ceza adalet sisteminde hükümeti sorumlu tutan ilkeler "Çocuk Suçluluğunun Önlenmesine İlişkin Birleşmiş Milletler Yönlendirici İlkeleri: Riyad İlkeleri"dir.
#60
SORU:
Özgürlüklerinden yoksun bırakılan çocukların tutulacakları yere giriş sınıflandırma ve yerleştirme, fiziksel çevre ve kalma yerleri, eğitim, mesleki öğrenim ve çalışma, eğlenme, din, sağlık bakımı, hastalığın, kazanın ve ölümün bildirilmesi, dış dünya ile ilişkiler, fiziksel kısıtlamanın ve zor kullanmanın sınırları, disiplin usulleri, toplum içine dönüş konularını içeren uluslararası düzenleme hangisidir?
CEVAP:
Özgürlüklerinden yoksun bırakılan çocukların tutulacakları yere giriş sınıflandırma ve yerleştirme, fiziksel çevre ve kalma yerleri, eğitim, mesleki öğrenim ve çalışma, eğlenme, din, sağlık bakımı, hastalığın, kazanın ve ölümün bildirilmesi, dış dünya ile ilişkiler, fiziksel kısıtlamanın ve zor kullanmanın sınırları, disiplin usulleri, toplum içine dönüş konularını içeren uluslararası düzenleme "Havana Kuralları (Özgürlüğünden Yoksun Bırakılmış Çocukların Korunmasına İlişkin Birleşmiş Milletler Kuralları)"dır.
#61
SORU:
Yasa tarafından belirlenen deneme süresinde, kişinin cezasının sosyal hayat içerisinde infazına olanak sağlayan ceza hukuku kurumu hangisidir?
CEVAP:
Yasa tarafından belirlenen deneme süresinde, kişinin cezasının sosyal hayat içerisinde infazına olanak sağlayan ceza hukuku kurumu "Denetimli serbestlik"tir.
#62
SORU:
"Bu kurumlar, iç ve dış güvenlik görevlileri bulunan, firara karşı teknik, mekanik, elektronik veya fizikî engellerle donatılmış, oda ve koridor kapıları kapalı tutulan, ancak mevzuatın belirttiği hâllerde aynı oda dışındaki hükümlüler arasında ve dış çevre ile temasın olanaklı bulunduğu, yeterli düzeyde güvenlik sağlanmış tesislerdir." Bahsedilen ceza hukuku kurumu hangisidir?
CEVAP:
Kapalı ceza infaz kurumları, iç ve dış güvenlik görevlileri bulunan, firara karşı teknik, mekanik, elektronik veya fizikî engellerle donatılmış, oda ve koridor kapıları kapalı tutulan, ancak mevzuatın belirttiği hâllerde aynı oda dışındaki hükümlüler arasında ve dış çevre ile temasın olanaklı bulunduğu, yeterli düzeyde güvenlik sağlanmış ve hükümlünün gereksinimine göre bireysel, grup hâlinde veya toplu olarak iyileştirme yöntemlerinin uygulanabileceği tesislerdir.
#63
SORU:
Çocuk tutukluların ya da çocuk eğitim evlerinden disiplin veya diğer nedenlerle kapalı ceza infaz kurumlarına nakillerine karar verilen çocukların barındırıldıkları ve firara karşı engelleri olan iç ve dış güvenlik görevlileri bulunan, eğitim ve öğretime dayalı kurumlar hangileridir?
CEVAP:
Çocuk tutukluların ya da çocuk eğitim evlerinden disiplin veya diğer nedenlerle kapalı ceza infaz kurumlarına nakillerine karar verilen çocukların barındırıldıkları ve firara karşı engelleri olan iç ve dış güvenlik görevlileri bulunan, eğitim ve öğretime dayalı kurumlar "Çocuk kapalı ceza infaz kurumları"dır.
#64
SORU:
Çocuk hükümlüler hakkında verilen cezaların, hükümlülerin eğitilmeleri, meslek edinmeleri ve yeniden toplumla bütünleştirilmeleri amaçları güdülerek yerine getirildiği tesisler hangileridir?
CEVAP:
Çocuk hükümlüler hakkında verilen cezaların, hükümlülerin eğitilmeleri, meslek edinmeleri ve yeniden toplumla bütünleştirilmeleri amaçları güdülerek yerine getirildiği tesisler "Çocuk Eğitimevleri"dir.
#65
SORU:
Türkiye’de suçlu çocukların yeniden eğitilmelerine yönelik ilk girişim hangi tarihte, nerede başlamıştır?
CEVAP:
Türkiye’de suçlu çocukların yeniden eğitilmelerine yönelik ilk girişim 1932’de İstanbul’da gerçekleşmiştir. Galata’daki İskoç Mektebi, ‘Çocukları Kurtarma Yurdu” adıyla altmış kadar kimsesiz ve suçlu çocuğu barındırmaya başlamıştır.
#66
SORU:
Türkiye'de ilk Islahevi hangi tarihte, nerede kurulmuştur?
CEVAP:
Türkiye'de ilk Islahevi Edirne’de 1938’de kurulmuş, suçlu çocukların yeniden eğitilmelerini ve cezalandırılmalarını amaçlamıştır.
#67
SORU:
Cezanın infazına başlandığı tarihte on sekiz yaşını bitirmiş olup da yirmi bir yaşını doldurmamış genç hükümlülerin cezalarını çektikleri, eğitim ve öğretim esasına dayalı, firara karşı engelleri olan, iç ve dış güvenlik görevlileri bulunan kurumlar hangileridir?
CEVAP:
Cezanın infazına başlandığı tarihte on sekiz yaşını bitirmiş olup da yirmi bir yaşını doldurmamış genç hükümlülerin cezalarını çektikleri, eğitim ve öğretim esasına dayalı, firara karşı engelleri olan, iç ve dış güvenlik görevlileri bulunan kurumlar "Gençlik kapalı ceza infaz kurumları"dır.
#68
SORU:
Çocuk mahkemelerinde refah yaklaşımı ilk kez hangi yasa ile açık bir biçimde ifade edilmiştir?
CEVAP:
Çocuk mahkemelerinde refah yaklaşımı ilk kez 1933’te çıkarılan Çocuk ve Genç Bireyler Yasasında açık bir biçimde ifade edilmiştir. Bugün de geçerliğini koruyan ve çocuklar hakkında verilen karalarda rehber olan bu refah ilkesi yasada şöyle dile getirilmiştir: "Çocuk ya da genç bireylerle ilgilenen her mahkeme, karşısına getirilen çocuk veya genç birey ister suçlu olsun isterse başka bir nedenle gelmiş olsun, çocuğun ve genç bireyin refahını dikkate alacaktır “.
#69
SORU:
Çocuk mahkemeleri ilk olarak hangi tarihte, nerede kurulmuştur?
CEVAP:
Çocuk mahkemelerinin tarihçesine baktığımızda bu mahkemenin ilk olarak Amerika’nın Chicago kentinde kurulduğunu görülmektedir. Çocuk mahkemeleri ABD sonrasında Avrupa’da İngiltere’de kurulmuş, sonrasında diğer Avrupa ülkelerine yayılmıştır.
#70
SORU:
Türkiye'de ilk çocuk mahkemesi hangi tarihte, nerede kurulmuştur?
CEVAP:
Türkiye'de ilk çocuk mahkemesi 1987 yılında Ankara’da kurulmuştur
#71
SORU:
Çocuk mahkemelerinde hangi personeller görev almalıdır?
CEVAP:
Çocuk mahkemelerinde çalışan personele bakıldığında; 1 tane hâkim, yazı işleri müdürü, mübaşir ve kâtiplerden görev almaktadır. Ayrıca her çocuk mahkemesinde bir pedagog, bir sosyal çalışmacı, bir psikolog bulunması gerekmekte, fakat her çocuk mahkemesinde bu sayı mümkün olamamaktadır.
#72
SORU:
Türk Ceza Kanunu’na göre cezai müeyyide yaşı kaçtır?
CEVAP:
Türk Ceza Kanunu’na göre cezai müeyyide yaşı 12'dir. 12 yaşın altındaki çocuklara ilişkin herhangi bir cezai işlem uygulanmamaktadır.
#73
SORU:
Suç mağduru çocukların ifadelerinin alınması sürecinde, çocukların bu süreçte örselenmemesi amacıyla ‘suç öyküsünün’ tek bir defada alınmasını sağlayan kuruluş hangisidir?
CEVAP:
Suç mağduru çocukların ifadelerinin alınması sürecinde, çocukların bu süreçte örselenmemesi amacıyla ‘suç öyküsünün’ tek bir defada alınmasını sağlayan kuruluş "Çocuk İzlem Merkezi"dir.
#74
SORU:
Çocuk izlem merkezleri hangi bakanlık bünyesinde kurulmaktadır?
CEVAP:
Çocuk izlem merkezleri Sağlık Bakanlığı bünyesinde kurulmaktadır.