Ütopik Sosyalistler, Sosyal Hristiyanlık, Kürsü Sosyalizmi, Müdahalecilik ve Dayanışmacılık akımı gibi akımlar, hep kapitalizmin ürettiği sorunlara çözüm aramış ve uluslararası sosyal politika araçlarının doğumuna kaynaklık etmişlerdir.

Aynı şekilde, ilk örgütlü hareketler şeklinde karşımıza çıkan, 1856 yılındaki “Yardımseverlik Uluslararası Kongresi” ve 1864 yılında yapılan Birinci Enternasyonel, düşünce ve eylem alanında önem taşıyan adımlardır.

En başta Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) olmak üzere, uluslararası sosyal politika araçları olarak kabul edilen bütün kuruluşların, kuruluş amaçları arasında siyasal barışın ve sosyal barışın sağlanmasına katkı yapılması amacına özellikle vurgu yapılmıştır.

Milletler Cemiyetinin amacı olan “evrensel barış”ın ancak sosyal adalet ile mümkün olabileceğine Antlaşma’nın ön sözünde yer verilmesi (Gülmez, 2000: 52), başlangıçtaki rekabetin eşitlenmesi düşüncesinden ne kadar uzaklaşıldığını göstermek bakımından önemlidir.

Uluslararası sendikal organizasyonlar anlamında ilk somut adım, 1864 yılında Alman, İngiliz, Fransız ve Polonyalı işçi hareketlerinin liderlerinin öncülüğünde kurulan Uluslararası İşçi Derneği ile olmuştur.

Uluslararası İşçi Derneği, 28 Eylül 1864’de I. Enternasyoneli, 1889’da ise II. Enternasyoneli oluşturmuştur. Bu tarihten sonra çok sayıda toplantı yapılmış ve nihayet 1913 yılında Uluslararası İşçi Sendikaları Federasyonu kurulmuştur.

Sosyal politikanın uluslararası araçları içerisinde en önemlisi olan Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO), sosyal adaleti sağlamak ve dünyada kalıcı bir barışı gerçekleştirmek amacıyla, 28 Haziran 1919 yılında imzalanan ve I. Dünya Savaşı’nı sona erdiren Versay Barış Antlaşması’na dayanılarak Milletler Cemiyeti ile birlikte kurulmuştur.

ILO’nun ilk uluslararası konferansı olan Washington toplantısında 6 sözleşme ve 6 tavsiye kararı kabul etmiştir. İlk sözleşmeler çalışma süreleri, analığın korunması, işsizliğe karşı koruma, kadınların gece çalıştırılmasının sınırlanması ve yasaklanması, sanayide asgari çalışma yaşına ilişkin düzenlemeler ve çocukların gece çalıştırılmasının yasaklanması gibi konularda olmuştur.

ILO, 1946 yılında Birleşmiş Milletler Teşkilatı ile imzaladığı özel bir anlaşma ile yaşam ve çalışma koşullarının iyileştirilmesi konusunda çaba gösteren özerk bir statüye kavuşmuş ve BM’nin ilk uzmanlık kuruluşu olarak hizmet vermeye başlamıştır.

1998 yılında kabul edilen Çalışma Yaşamında Temel İlke ve Haklar Bildirgesi’nde, evrensel ve kalıcı bir barış için sosyal adaletin gerekli olduğu tekrar belirtilmiş ve 1919 yılında konulan amaçların kalıcılığına işaret edilmiştir.

Yönetim Kurulu, ILO’nun icra organıdır.

87 Sayılı Örgütlenme Özgürlüğü ve Örgütlenme Hakkının Korunması Sözleşmesi
1948 yılında yapılan bu sözleşme, işçilerin ve işverenlerin, önceden izin almaksızın ve serbestçe kendi örgütlerini kurma ve bu örgütlere katılma haklarını güvence altına almakta ve bu örgütlerin resmi görevlilerin müdahalelerinden bağımsız serbestçe görev yapabilmelerini sağlayacak güvenceler getirmektedir.

Türkiye 9 Temmuz 1932 yılında Milletler Cemiyetine üye olduğu için Cemiyetin statüsü gereği ILO üyeliğini de kazanmıştır.

Komisyon’un hazırladığı sözleşme 28 Nisan 1919 tarihinde Konferans Genel Kurulu’nda kabul edildi ve böylece Milletler Cemiyeti kurulmuş oldu.

Birleşmiş Milletler örgütünün amaçları; uluslararası dostça ilişkiler geliştir- mek, ekonomik, sosyal kültürel alanlarda iş birliği sağlamak, üyelerinin dış siya- setlerini uyumlaştırmak, çocuk gelişimi ve sağlığı, çevre koruma, insan hakları, yoksullukla mücadele gibi alanlarda tedbir almak, eğitim, kadın hakları, iş ve işçi haklarının korunması ve geliştirilmesini sağlamak şeklinde sayılabilir.

Birleşmiş Milletlerin kuruluşunda Türkiye dahil 51 olan üye sayısı sonradan katılan ülkelerle bugün 193’e ulaşmıştır.

İkinci önemli gelişme, üye devletler tarafından 1992 tarihinde imzalanan ve 1993’te yürürlüğe giren Avrupa Birliği Antlaşması’dır (Maastricht Antlaşması).

Sosyal diyalog; demokratik ve siyasal reimi benimsemiş ülkelerde, sosyal taraf olarak nitelendirilen işçi ve işveren örgütlerinin, toplumda yer alan diğer organize çıkar gruplarıyla birlikte temel ekonomik ve sosyal politikaların belirlenmesi ve uygulanmasına katılma sürecidir.