TEMEL İDARE HUKUKU Dersi İdarenin Görevlileri (Devlet Memurları) soru cevapları:
Toplam 81 Soru & Cevap#1
SORU: Sosyal Devlet anlayışı neyi ifade eder?
CEVAP: Devletin sosyal barışı ve sosyal adaleti sağlamak amacıyla sosyal ve ekonomik hayata aktif müdahalesini gerekli ve meşru gören bir anlayıştır. Bu anlayış, herkese insan onuruna yaraşır asgarî bir hayat seviyesi sağlamayı amaçlayan bir devlet anlayışı olarak tanımlanmaktadır.
#2
SORU: Kamu hizmeti nedir?
CEVAP: Devlet ya da diğer kamu tüzel kişileri tarafından ya da bunların gözetim ve denetimleri altında, ortak gereksinimleri karşılamak ve kamu yararını sağlamak için topluma sunulmuş bulunan sürekli ve düzenli etkinliklerdir.
#3
SORU: Kamu hizmetinin organik şartı neyi ifade eder?
CEVAP: Faaliyet, bir kamu tüzel kişisi tarafından üstlenilmeli ve doğrudan doğruya onun tarafından veya ondan aldığı yetkiyle ve onun denetimi altında bir özel hukuk kişisi tarafından yürütülmelidir.
#4
SORU: Kamu hizmeti ilkelerinden eşitlik ilkesi kimler için geçerlidir?
CEVAP: Kamu hizmetini kullanıcı adayları, kullanıcıları, personeli, hizmet ve mal sağlayıcı gibi diğer kişiler bakımından geçerlidir.
#5
SORU: Kamu hizmeti ilkelerinden laiklik ilkesinin kamu hizmetlerini yürüten personel ve bu hizmetlerden yararlanan kullanıcılar bakımından doğurduğu farklı sonuçları yazınız.
CEVAP: • Kamu hizmeti personelinin kesin tarafsızlık yükümlülüğü altında olduğu ve kamu hizmetlerinin ifasında dinsel aidiyetlerini hiçbir şekilde belli edemeyecekleri kabul edilmektedir • Kamu hizmetinden yararlanan kullanıcılar bakımından ise laiklik ilkesinin mutlak bir şekilde uygulanamayacağı, çünkü hizmetten yararlananlarn dinsel aidiyetinin bilinmesinin, hizmetin yürütülmesi üzerinde bir etkisinin olmayacağı kabul edilmektedir.
#6
SORU: Tarafsızlık ilkesi ne anlama gelir?
CEVAP: Tarafsızlık ilkesi, eşitlik ilkesinin doğal bir sonucudur. Tarafsızlık ilkesi kişilere hak vermez, idareye ödev yükler. İdare, kamu hizmetini yürütürken belirli kişi veya kişi grupları arasında, onların siyasal düşünceleri, etnik kökenleri, dinsel inanışları vb. nedenleriyle ayrım yapmamalıdır. Keza, kamu hizmetini yürüten personel de kesin tarafsızlık ödevi altındadırlar. Kamu hizmeti personelinin üstlendikleri hizmeti herhangi bir siyasal, dinsel, etnik vb. bir düşünce gütmeksizin yerine getirmeleri gerekir. Kamu hizmetini yürüten personel kendi siyasal, sosyal, dinsel eğilimlerini dışa yansıtmamakla yükümlüdür. Aksi takdirde, hizmetten yararlanan kişiler, onun yansızlığından şüpheye düşebilirler.
#7
SORU: Kamu hizmetlerinin görülmesinde emanet usulü nedir?
CEVAP: Bir kamu hizmetinin bir kamu tüzel kişisi tarafından doğrudan doğruya işletilmesi usulüdür.
#8
SORU: Kamu hizmetlerinin görülmesinde imtiyaz usulü nedir?
CEVAP: Bir özel kişinin idareyle yaptığı bir sözleşme gereğince, hizmetten faydalananlardan alacağı bir ücret karşılığında kendi kâr ve zararına bir kamu hizmetini kurup işletmesi usulüdür.
#9
SORU: İmtiyaz usulünün ayrıcı özellikleri nelerdir?
CEVAP: İmtiyaz usulünün beş tane ayırıcı özelliği olduğu söylenir: 1. İmtiyaz, iki taraşı bir işlem, yani bir sözleşmedir. 2. İmtiyazın konusu, bir kamu hizmetinin kurulması ve işletilmesidir. 3. İmtiyaz usulünde, özel hukuk kişisi, kamu hizmetini hizmetten yararlanan kullanıcılardan aldığı ücret karşılığında yürütür. 4. İmtiyaz usulünde, kamu hizmeti imtiyaz sahibi özel hukuk kişisi tarafından kendi kâr ve zararına işletilir. Bunun anlamı, imtiyaz sahibi özel hukuk kişisinin idarenin nam ve hesabına değil kendi nam ve hesabına hareket ederek hizmeti işlemesidir. 5. İmtiyaz, genellikle 40-50 yıl gibi uzun bir süre için yapılır. Süre bitiminde kamu hizmeti tesis ve işletmeleri sözleşme hükümlerine göre ve genellikle bedelsiz olarak imtiyazı veren kamu tüzel kişisine geçer.
#10
SORU: İltizam usulü ne anlama gelir?
CEVAP: Bir özel kişinin, idareyle yaptığı bir sözleşme gereğince, idareye ödeyeceği belirli bir ücret karşılığında, bir kamu hizmetini kendi kâr ve zararına işletmesi usulüdür.
#11
SORU: Müşterek emanet usulü nedir?
CEVAP: Bir özel kişinin idareyle yaptığı bir sözleşme gereğince, gerçekleştirilen hasılat üzerinden bir gelir karşılığında, kâr ve zararı idareye ait olmak üzere idare adına kamu hizmetini işletilmesi usulüdür.
#12
SORU: Vekalet usulü nedir?
CEVAP: Vekâlet veya daha açık bir ifadeyle vekâlet yoluyla işletme usulü, bir özel hukuk kişisinin kamu idaresi ile yaptığı bir sözleşme uyarınca, götürü bir gelir karfşılığında, kamu idaresinin hesabına, yani kâr ve zararı kamu idaresine ait olmak üzere, bir kamu hizmetini işletmesi usulüdür. Burada kamu idaresi tarafından kamu hizmetini işletmekle görevlendirilen kişiye vekil veya vekâlet yoluyla işleten denir.
#13
SORU: Kolluk nedir?
CEVAP: İdarenin faaliyetleri kamu hizmeti ve kolluk olmak üzere ikiye ayrılmaktadır. Kolluk, kamu düzenini sağlamaya yönelik bir kamu hizmeti faaliyetidir.
#14
SORU: Kamu düzeni nedir?
CEVAP: Bozulduğunda kamu yararını olumsuz yönde etkileyen ve bozulmasının önlenmesiyle kamu yararı gerçekleşen düzendir.
#15
SORU: Kamu düzeni konusundaki görüşler nelerdir?
CEVAP: Bu konuda klasik anlayış ve modern anlayış olmak üzere iki değişik anlayış vardır. • Klasik Anlayış: Klasik anlayış, kamu düzeni kavramını, toplumun maddi ve dış düzeni olarak tanımlar. Bu anlamda kamu düzeni kavramı, kamu güvenliği, kamu huzuru ve kamu sağlığı kavramlarından oluşan geleneksel üçlü ile tanımlanır. • Modern Anlayış: Modern anlayış bu üç unsur dışında, kamu düzeninin tanımında genel ahlâk, kamusal estetik, insan onuru gibi bazı yeni unsurlara da yer vermiştir.
#16
SORU: Kolluk kaça ayrılır?
CEVAP: Kolluk teşkilatı ve personeli tek olsa da kolluk faaliyeti, idari kolluk ve adli kolluk şeklinde ikiye ayrılmaktadır. Böyle bir ayrımın yapılması hem hukuki rejim hem de yargı düzeni bakımından gereklidir; çünkü idari kolluğa idare hukuku uygulanır ve bundan kaynaklanan uyuşmazlıklar idari yargıya tabidir. Oysa adli kolluğa ceza usul hukuku uygulanır ve bundan kaynaklanan uyuşmazlıklara adli yargıda (ceza mahkemelerinde) bakılır.
#17
SORU: Adli kolluk nedir?
CEVAP: İşlenmiş bir suçun takibine, delillerin elde edilmesine, faillerin kovuşturulmasına, yakalanmasına yönelmiş faaliyetlerdir.
#18
SORU: İdari kolluk nedir?
CEVAP: Bir idari makama kamu düzeninin sağlanması amacıyla icraî kararlar alma ve bunların uygulanması için gerekli maddi işlemleri yapma ayrıcalığı olarak tanımlanmaktadır.
#19
SORU: İdari kolluk ve idari kolluğun ayrılmasında kullanılan kriterler nelerdir?
CEVAP: İdari kolluk ile adli kolluk arasındaki ayrım şu kriterler ile yapılmaktadır: • Önleme-Bastırma Kriteri: İdari kolluk önleyici, adli kolluk ise bastırıcı niteliktedir. Diğer bir ifadeyle idari kolluk kamu düzeninin bozulmasını önlemeyi; adli kolluk ise kamu düzenini bozan fiilleri bastırmayı, bunları cezalandırmayı amaçlar. Yani adli kolluk, bir suçun veya kabahatin işlenmesinden sonra devreye girebilir. • Belirli Bir Suçla İlgili Olup-Olmama Kriteri: Bu kritere göre eğer bir kolluk faaliyeti, belirli bir suç ile ilgiliyse ortada adli kolluk, yok eğer ilgili değilse ortada idari kolluk vardır. Örneğin, bir suçlunun yakalanması için yapılan takip adli kolluk faaliyeti niteliğindedir. Kimlik kontrolleri, belirli bir suçla ilgili olma kriterine göre idari kolluk veya adli kolluk faaliyeti niteliğinde olabilir. Eğer polis, belirli bir suçun failini bulmak ve yakalamak için kimlik kontrolü yapıyorsa bu adli kolluk faaliyeti yok eğer belirli bir suçla ilgili olmaksızın böyle bir kontrol yapıyorsa ortada idari kolluk faaliyeti vardır.
#20
SORU: İdari kolluğun özellikleri nelerdir?
CEVAP: İdari kolluğun başlıca özellikleri şunlardır: • İdari kolluğun eylem ve işlemleri her zaman tektaraflıdır. Kolluk makamları iki-yanlı işlemler (sözleşmeler) yapamazlar. • Kolluk yetkisi devredilemez bir yetkidir. Diğer bir ifadeyle idare, kolluk faaliyetlerinin yürütülmesi işini özel kişilere devredemez. • Kolluk yetkisi kullanılması zorunlu olan bir yetkidir. • İdarenin kolluk eylem ve işlemleri yapması, idarenin kamu gücü ayrıcalıklarına dayanır. • Kolluk işlemleri hak yaratıcı eylem ve işlemler değildir. Dolayısıyla kolluk işlemleri her zaman geri alınabilir. • Kolluk eylem ve işlemleri nedeniyle ortaya çıkan zararlardan idare ancak ağır kusur halinde sorumlu olur.
#21
SORU: Kamu gücü nedir?
CEVAP: İdarenin kamu yararını gerçekleştirebilmesi için özel kişiler karşısında sahip olduğu üstün yetki ve ayrıcalıklardır.
#22
SORU: İdari kolluk kaç alt bölümden oluşur?
CEVAP: İdari kolluk, genel idari kolluk ve özel idari kolluk olmak üzere ikiye ayrılır. • Genel idari kolluk, kamu güvenliği, kamu huzuru ve genel sağlık amacıyla belirli bir coğrafya üzerinde bulunan her birey, her grup ve her çeşit faaliyet hakkında yetkili olan kolluktur.
#23
SORU: Siyasi polis nedir?
CEVAP: Devletin millî güvenliğin korunması için giriştiği gizli polis faaliyetleridir.
#24
SORU: Jandarma ne ile görevlidir?
CEVAP: Emniyet ve asayiş ile kamu düzeninin korunmasını sağlayan ve diğer kanun ve nizamların verdiği görevleri yerine getiren silahlı, askerî bir güvenlik ve kolluk kuvvetidir.
#25
SORU: Mahallî idare kollukları hangi unsurlardan oluşur?
CEVAP: Mahallî idareler; il özel idaresi, belediye ve köy olmak üzere üç tane olduğuna göre, mahallî kolluklar da il özel idaresi kolluğu, belediye kolluğu ve köy kolluğu olmak üzere üç tanedir. Ancak hemen belirtelim ki il özel idaresi kolluğunun kendine has bir teşkilat ve personeli yoktur. Belediye ve köy kolluklarının ise kendine has bir teşkilatı, kolluk makam ve amirleri ve personeli mevcuttur. Belediye kolluk personeli zabıtadır. Zabıta silahsızdır. Köy kolluk personeli ise köy korucusudur ve silahlıdır.
#26
SORU: Kolluk eyleminin hukuka uygunluğunu sağlayan şartlar nelerdir?
CEVAP: Bir kolluk eylem ve işleminin Anayasa’ya uygun olması için şu şartları gerçekleştirmesi gerektiğini söyleyebiliriz: • Kolluk eylem ve işlemi kanuna dayanmalıdır. • Kolluk eylem ve işlemi Anayasa’nın ilgili maddesinde belirtilen sebeplere dayanmalıdır. • Kolluk eylem ve işlemi Anayasa’nın sözüne ve ruhuna uygun olmalıdır. • Kolluk eylem ve işlemi temel hak ve hürriyetlerin özlerine dokunmamalıdır. • Kolluk eylem ve işlemi demokratik toplum düzeninin gereklerine aykırı olmamalıdır. • Kolluk eylem ve işlemi lâik Cumhuriyetin gereklerine aykırı olmamalıdır. • Kolluk eylem ve işlemi ölçülülük ilkesine aykırı olmamalıdır.
#27
SORU: Kolluk eylem ve işlemleri için ölçülülük ilkesi ne anlama gelir?
CEVAP: Ölçülülük ilkesi, bir hakkın veya özgürlüğün sınırlanmasında kullanılan aracın, sınırlamayla ulaşılmak istenen amacı gerçekleştirmeye elverişli olmasını, bu aracın amaç için zorunlu ve gerekli olmasını ve nihayet söz konusu araçla ulaşılmak istenen amaç arasında makul bir denge olmasını ifade eder. Bir sınırlamanın ölçülülük ilkesine uygun olabilmesi için: • Başvurulan araç, sınırlama amacını gerçekleştirmeye elverişli olmalıdır; • araç, sınırlama amacı açısından gerekli (zorunlu) olmalıdır; • araç ve amaç ölçüsüz bir oran içinde bulunmamalıdır.
#28
SORU: Olağanüstü hal nedir?
CEVAP: Belli sebeplerin ortaya çıkması hâlinde, temel hak ve özgürlüklerin geçici olarak kısmen ya da tamamen durdurulmasına, vatandaşlar için para, mal ve çalışma yükümlülükleri getirilmesine olanak sağlayan olağanüstü yönetim usulüdür.
#29
SORU: Sıkıyönetim nedir?
CEVAP: Olağanüstü hâlin ilanını gerektiren sebeplerden daha ağır durumların ortaya çıkmasıyla ilan olunan, geçici olarak temel hak ve özgürlüklerin kısmen ya da tamamen durdurulmasına veya Anayasa’da öngörülen güvencelere aykırı önlemler alınmasına olanak tanıyan ve kolluk yetkilerinin askeri makamlara geçmesine yol açan bir olağanüstü yönetim usulüdür.
#30
SORU:
Kamu tüzel kişilerinde çalışan ve kamu hizmetlerini yerine getiren görevlilere verilen isim nedir?
CEVAP:
Kamu tüzel kişilerinin insan unsurunu oluşturan görevlilerini ifade etmek üzere öğretide “kamu görevlisi”, “kamu ajanları”, “kamu hizmeti görevlileri” ya da “devlet memurları” gibi isimlendirmeler kullanılmaktadır.
Anayasaya baktığımızda “devlet memurları”, “kamu görev ve hizmetinde bulunanlar”, “resmî görevliler”, “kamu hizmetine girenler”, “kamu hizmeti görevlileri”, “memurlar ve diğer kamu görevlileri”, “memurlar ve diğer kamu görevlileri”, “kamu hizmetlerinde herhangi bir sıfat ve suretle çalışmakta olan kimse” gibi değişik ifadelerin kullanıldığı görülmektedir.
#31
SORU:
Geniş anlamda kamu görevlisi kavramı içinde kimler yer alır?
CEVAP:
Geniş anlamda kamu görevlisi kavramı, kamuda kamu hukuku bağı (seçim, atama, idari hizmet sözleşmesi, kanundan doğan ödev veya yükümlülük) ile görev yapan herkesi içine almaktadır.
#32
SORU:
Geniş anlamda kamu görevlileri arasında çeşitli açılardan farklılıklar bulunmaktadır. Bu farklılıklar hangi ana başlıklar altında toplanabilir?
CEVAP:
Geniş anlamda kamu görevlileri arasında çeşitli
açılardan farklılıklar bulunmaktadır. Bu farklılıkları kısaca şu şekilde ifade edebiliriz:
- Hizmete alınma yönünden farklılıklar
- Ücret yönünden farklılıklar
- Hizmet süreleri yönünden farklılıklar
- Uygulanan hukuk bakımından farklılıklar
#33
SORU:
Dar anlamda kamu görevlisi kavramı neyi ifade eder?
CEVAP:
Anayasada yer alan “kamu kurum ve kuruluşlarının memur statüsündeki görevliler ve yaptıkları hizmet bakımından işçi niteliği taşımayan diğer kamu görevlileri” (m.68), “memurlar ve diğer kamu görevlileri” (m.128) ifadelerinin, dar anlamda kamu görevlilerini ifade ettiği söylenebilir.
#34
SORU:
Devlet memurları kendi içinde kaç gruba ayrılır ve bunlar nelerdir?
CEVAP:
Devlet memurlarını kendi içinde ikiye ayırabiliriz:
1. 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu çerçevesinde istihdam edilen görevliler. Genel olarak memurlar bu kanun çerçevesinde istihdam edilirler.
2. Kendi özel kanunları çerçevesinde istihdam edilen görevliler. Bunlar 657 sayılı Kanunun 1. maddesi son fıkrasında sayılan, hâkim ve savcılar, askerler, öğretim üyeleri gibi görevlilerdir. Zira bunların kendi özel personel kanunları bulunmaktadır.
#35
SORU:
Diğer kamu görevlileri kavramından anlaşılması gereken nedir?
CEVAP:
Kamu tüzel kişilerinde kamu hukuku bağı ile istihdam edilen ancak memur olmayan görevliler, diğer kamu görevlilerini oluşturmaktadır. Bunlar da 657 sayılı Kanunun 4/B maddesinde tanımlanan “sözleşmeliler”dir.
#36
SORU:
Devlet Memurları Kanunu’nda hangi istihdam şekilleri düzenlenmiştir?
CEVAP:
Devlet Memurları Kanunu’nun 4. maddesinde, üç tür istihdam şekli öngörülmektedir:
- Memur
- Sözleşmeli personel
- İşçiler
#37
SORU:
Memurluk mesleğinin temel ilkeleri nelerdir?
CEVAP:
Bu mesleğin temel ilkeleri Devlet Memurları Kanunu’nun 3. maddesinde “sınıflandırma”, “kariyer” ve “liyakat” şeklinde sayılmıştır.
#38
SORU:
Memurluğun bir meslek olarak kabulünün sonuçları nelerdir?
CEVAP:
Memurluğun bir meslek olarak kabulünün birtakım sonuçları bulunmaktadır:
- Memurlar siyasi iktidarlardan bağımsız olarak görev yaparlar. Siyasi iktidarlar değişse bile, memurlar görev yapmaya devam ederler. Yani güvenceli bir statüde görev yaparlar.
- İkincisi memurlar görevlerini yaparken tarafsız olmak zorundadırlar. Bu nedenle memurların siyasi faaliyette bulunmaları yasaklanmıştır.
- Üçüncüsü, memurların idare karşısındaki durumu, önceden kanunlarla belirlenmiş olmasıdır. Anayasanın 128. maddesinde “memurların nitelikleri, görev ve yetkileri, hakları ve yükümlülükleri, aylık ve ödenekleri ve diğer özlük işleri kanunla düzenlenir” hükmü, memurların hukuki statülerinin kanuniliği ilkesini ifade etmektedir.
#39
SORU:
Memurla idare arasındaki hukuki ilişkinin niteliği nedir?
CEVAP:
Memurla idare arasındaki ilişkinin hukuki niteliği, karşılıklı anlaşmaya (sözleşmeye) dayanan bir ilişki değil, kanunla ve düzenleyici işlemlerle belirlenen bir statü ilişkisidir.
#40
SORU:
Devlet Memurları Kanunu’nda memurlar için öngörülen sınıflar hangileridir?
CEVAP:
Devlet Memurları Kanunu’nda öngörülen sınıflar şu şekilde sıralanabilir: 1. Genel idare hizmetleri sınıf; 2. Teknik hizmetler sınıf; 3. Sağlık hizmetleri sınıf; 4. Eğitim ve öğretim sınıfı; 5. Avukatlık hizmetleri sınıfı; 6. Din hizmetleri sınıfı; 7. Emniyet hizmetleri sınıfı; 8. Jandarma hizmetleri sınıfı; 9. Sahil güvenlik hizmetleri sınıfı; 10. Yardımcı hizmetler sınıfı; 11. Mülki idare hizmetleri sınıfı; 12. Millî istihbarat hizmetleri sınıfı.
#41
SORU:
Kanunda öngörülen sınıflandırmanın sonuçları nelerdir?
CEVAP:
Kanunda öngörülen bu sınıflandırmanın iki önemli sonucu vardır.
1. 657 sayılı Kanuna göre ancak bu sınıflardan biri içinde memur istihdam edilebilir. Bu husus kanunun 39. maddesinde “bu kanuna tabi kurumlarda sınıflar dışında memurluk kadroları ihdas edilemez” şeklinde ifade edilmiştir.
2. Bir sınıfta göreve başlayan kişi, kendi isteği dışında başka bir sınıfta çalıştırılamaz. Bu husus da Kanunun 45. maddesinde yer alan “hiçbir memur sınıfının dışında ve sınıfının içindeki derecesinin altında bir derecenin görevinde çalıştırılamaz” hüküm ile ortaya konmuştur.
#42
SORU:
Kariyerin tanımı nedir?
CEVAP:
Devlet memurlarının, yaptıkları hizmetler için lüzumlu bilgilere ve yetişme şartlarına uygun şekilde, sınıfları içinde en yüksek dereceye kadar yükselebilmesine kariyer denir.
#43
SORU:
Kariyer ilkesinin karşıtı hangi ilkedir?
CEVAP:
Kariyer ilkesinin karşısında “görev ilkesi” bulunmaktadır. Bu ilkenin geçerli olduğu sistemde memur, belli bir görevi (hizmeti) ifa için görevlendirilir. Hizmet tamamlandığında memurunun görevine son verilir. Amerika Birleşik Devletlerinde bu sistem uygulanmaktadır.
#44
SORU:
Memurluğa girişte geçerli olan temel ilkeler nelerdir ve hangi kanunda düzenlenmiştir?
CEVAP:
Hukukumuzda memurluğa girişte geçerli olan temel ilkeler de bulunmaktadır. Öneminden dolayı bu ilkeler Anayasada yer almıştır. Bunlar:
- Serbestlik İlkesi
- Eşitlik İlkesi
- Görevin Gerektirdiği Niteliklerden Başka Bir Niteliğin Aranmaması İlkesi
#45
SORU:
Memur olabilmek için gerekli temel şartlar hangi kanunda düzenlenmiştir?
CEVAP:
Memur olabilmek için (hatta herhangi bir kamu görevi üstlenebilmek için) gerekli olan genel (asgarî) şartlar Devlet Memurları Kanunu’nun 48/A. maddesinde belirtilmiştir. Bu şartlardan birisi eksik olan kişi memur olamaz. şartlardan birinin eksik olduğu sonradan anlaşılırsa veya sonradan şartlardan birisi eksilirse memurluk görevi sona erer.
#46
SORU:
Memur olabilmenin genel şartları nelerdir?
CEVAP:
Memur olabilmenin genel şartları şunlardır:
- Vatandaşlık şartı
- Yaş şartı
- Öğrenim şartı
- Kamu haklarından mahrum olmamak şartı
- Askerlik şartı
- Sağlık şartı
- Bazı suçlardan mahkûm olmamak şartı
#47
SORU:
Devlet memurluğuna atama ve göreve başlama safhaları nelerdir?
CEVAP:
Devlet memurluğuna atama ve göreve başlama, birbirini takip eden birkaç safhadan oluşmaktadır. Bu safhalar “kadroların duyurulması”, “sınav”, “atama “adaylık”, “göreve başlama” şeklindedir.
#48
SORU:
Kadro nedir?
CEVAP:
Kadro, kamu tüzel kişilerinin kullanacakları memurların sayı ve niteliklerinin kanunla belirlenmesidir. Kadrosuz memur çalıştırılamaz. Hangi kurumda, hangi sayıda ve hangi sınıfta ne kadar memur çalıştıracağı Cumhurbaşkanlığı kararnamesinde gösterilir.
#49
SORU:
Aday devlet memurunun adaylık süresi ne kadardır?
CEVAP:
Aday olarak atanmış Devlet memurunun adaylık süresi bir yıldan az iki yıldan çok olamaz ve bu süre içinde aday memurun başka kurumlara nakli yapılamaz.
#50
SORU:
Bir hukuki kişilik olarak idare işlem, eylem ve sözleşmelerini unsur aracılığıyla gerçekleştirir?
CEVAP:
Personel
#51
SORU:
Memurların yargılanması konusu hangi kanun kapsamına girmektedir?
CEVAP:
4483 sayılı kanun kapsamına girmektedir
#52
SORU:
Mevzuattaki farklı ifadeleri ve öğretideki değişik yaklaşımlar da dikkate alınarak, kamu görevlisi kavramı kaç şekilde ele alınır?
CEVAP:
Geniş ve dar anlamda olmak üzere iki şekilde ele alınabilir
#53
SORU:
Geniş anlamda kamu görevlisi nedir?
CEVAP:
Kamu tüzel kişiliğinde çalışma” şartı esas alınarak, hukuki statülerine ve yaptıkları görevin niteliğine bakılmaksızın kamu tüzel kişilerinde çalışan herkes olarak tanımlanabilir.
#54
SORU:
Dar anlamda kamu görevlisi nedir?
CEVAP:
Yürütülen görevin niteliği esas alınarak kamu tüzel kişilerinde kamu hukuku bağı ile çalışan ve bu işi bir meslek olarak yürüten kişiler olarak tanımlanabilir
#55
SORU:
Devlet Memurları Kanunu’nun 4. maddesinde kaç tür istihdam şekli öngörülmektedir?
CEVAP:
Üç tür
#56
SORU:
Devlet memurları kanununa göre memur kimdir?
CEVAP:
Mevcut kuruluş biçimine bakılmaksızın, Devlet ve diğer kamu tüzel kişiliklerince genel idare esaslarına göre yürütülen asli ve sürekli kamu hizmetlerini ifa ile görevlendirilenlerdir
#57
SORU:
Memurla idare arasındaki ilişki ne tür bir ilişkidir?
CEVAP:
Memurla idare arasındaki ilişkinin hukuki niteliği, karşılıklı anlaşmaya (sözleşmeye) dayanan bir ilişki değil, kanunla ve düzenleyici işlemlerle belirlenen bir statü ilişkisidir
#58
SORU:
Memurluk mesleğinin temel ilkeleri 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun 3. maddesinde nasıl sınıflandırılmıştır?
CEVAP:
Memurluk mesleğinin temel ilkeleri 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 3. maddesinde “sınıflandırma”, “kariyer” ve “liyakat” şeklinde üç ilke olarak sınıflandırılmıştır
#59
SORU:
Genel idare hizmetleri sınıfına giren memurlar hangileridir
CEVAP:
Yönetim, icra, büro ve benzeri hizmetleri gören ve bu Kanunla tespit edilen diğer sınıflara girmeyen memurlardır
#60
SORU:
Yardımcı hizmetler sınıfına giren memurlar hangileridir?
CEVAP:
Kurumlarda her türlü yazı ve dosya dağıtmak ve toplamak, müracaat sahiplerini karşılamak ve yol göstermek; hizmet yerlerini temizleme, aydınlatma ve ısıtma işlerinde çalışmakla görevli işçi olmayan görevlilerdir
#61
SORU:
Liyakat İlkesi ne demektir?
CEVAP:
Liyakat ilkesi, bir görevi yürütmeye en layık, en ehil olan kişinin seçilmesini ifade etmektedir
#62
SORU:
Kariyer İlkesi nedir?
CEVAP:
Devlet memurlarının, yaptıkları hizmetler için lüzumlu bilgilere ve yetişme şartlarına uygun şekilde, sınıfları içinde en yüksek dereceye kadar yükselebilmesine kariyer denir
#63
SORU:
Devlet memurluğuna girişte Serbestlik İlkesi ne demektir?
CEVAP:
Devlet memuru olmanın, kişilerin isteğine bağlı olması, isteği dışında memur yapılamaması serbestlik ilkesini ifade etmektedir
#64
SORU:
Asli memurluğa atanan bir devlet memuru hangi süre içerisinde göreve başlamalıdır?
CEVAP:
İlk defa veya yeniden veyahut yer değiştirme suretiyle;
(a) Aynı yerdeki görevlere atananlar atama emirlerinin kendilerine tebliğ gününü izleyen iş günü,
(b) Başka yerdeki görevlere atananlar, atama emirlerinin kendilerine tebliğ tarihinden itibaren 15 gün içerisinde işe başlamak zorundadırlar
#65
SORU:
Devlet memurluğuna girişte Eşitlik İlkesi ne demektir?
CEVAP:
Memurluğa girişte herhangi bir ayrım yapılmamasını ifade etmektedir. Anayasanın 10. maddesinde yer alan eşitlik ilkesinin, memurluğa girişteki yansımasıdır. Buna göre memurluğa girişte de dil, ırk, renk, cinsiyet, siyasi düşünce, felsefi inanç, din, mezhep ve benzeri sebeplerle ayrım gözetilmeksizin işlem yapılması gerekmektedir. Anayasanın 10. maddesinde yer alan “Devlet organları ve idare makamları bütün işlemlerinde kanun önünde eşitlik ilkesine uygun olarak hareket etmek zorundadırlar” hükmü de memurluğa girişte eşitlik ilkesine uyulmasını emretmektedir
#66
SORU:
Devlet Memurluğuna Girişte Eşitlik İlkesi ne demektir?
CEVAP:
Memurluğa girişte herhangi bir ayrım yapılmamasını ifade etmektedir. Anayasanın 10. maddesinde yer alan eşitlik ilkesinin, memurluğa girişteki yansımasıdır. Buna göre memurluğa girişte de dil, ırk, renk, cinsiyet, siyasi düşünce, felsefi inanç, din, mezhep ve benzeri sebeplerle ayrım gözetilmeksizin işlem yapılması gerekmektedir. Anayasanın 10. maddesinde yer alan “Devlet organları ve idare makamları bütün işlemlerinde kanun önünde eşitlik ilkesine uygun olarak hareket etmek zorundadırlar” hükmü de memurluğa girişte eşitlik ilkesine uyulmasını emretmektedir
#67
SORU:
Memuriyette Kadro kavramı nedir?
CEVAP:
Kadro, kamu tüzel kişilerinin kullanacakları memurların sayı ve niteliklerinin kanunla belirlenmesidir.
#68
SORU:
Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ile atanan memurlar hangileridir?
CEVAP:
Diyanet İşleri Başkanı, MİT Başkanı, bakan yardımcıları, bakanlıkların genel müdürleri, valiler, rektörler, SGK Başkanı, ÖSYM başkanı gibi istisnai memuriyetler Cumhurbaşkanı kararnamesi ile atanırlar
#69
SORU:
Kanunda belirlenen şartların gerçekleşmesi durumunda, idarenin bir işlemi ile memurun istifa etmiş addedilmesi haline ne ad verilir?
CEVAP:
Mustafi (Çekilmiş) Sayılma
#70
SORU:
Hangi merciler memur atamaya yetkilidir?
CEVAP:
Hangi memurların hangi mercii (yetkili) tarafından atanacağı, 3 Numaralı Üst Kademe Yöneticileri ile Kamu Kurum ve Kuruluşlarında Atama Usûllerine Dair Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinde düzenlenmiştir (m.2). bunları üç başlık altında sayabiliriz:
- Cumhurbaşkanı kararı ile atananlar:Mesela Diyanet İşleri Başkanı, MİT Başkanı, bakan yardımcıları, bakanlıkların genel müdürleri, valiler, rektörler, SGK Başkanı veÖSYM başkanı Cumhurbaşkanı kararıyla
atanırlar. - Cumhurbaşkanı onayı ile atananlar: Mesela Polis Akademisi Başkanı, bakanlıkların daire başkanları, kaymakamlar ve vali yardımcıları, 1. hukuk müşavirleri, bakanlıkların il müdürleri, il emniyet müdürleri, il müftüleri bu usule göre atanırlar.
- Atamaya yetkili amirler: Yukarıda sayılanlar dışında kalanlar, özel kanunlarında gösterilen merciler (Cumhurbaşkanı yardımcısı, bakan veya başkan, rektör gibi atamaya yetkili amirler) tarafından atanırlar.
#71
SORU:
Memuriyetten çıkarma cezaları hangi merci tarafından verilir
CEVAP:
Memuriyetten çıkarma cezaları yüksek disiplin kurulu tarafından verilir
#72
SORU:
İstisnaî memurluk nedir?
CEVAP:
İstisnaî memurluk; 657 sayılı Kanunun atanma, sınavlar, kademe ilerlemesi ve derece yükselmesi hükümlerine tabi olmaksızın atama yapılabilen memurluklara denilir. İstisnaî memurluklardan bazıları şunlardır: Cumhurbaşkanlığı memurlukları, Türkiye Büyük Millet Meclisinin memurlukları, Bakan Yardımcılığı, Özel Kalem Müdürlükleri, Valilikler, Diyanet İşleri Başkanlığı Basın ve Halkla İlişkiler Müşaviri...
#73
SORU:
Kademe ilerlemesinin şartları nelerdir?
CEVAP:
Memurun kademe ilerlemesinin yapılabilmesi için bulunduğu kademede en az bir yıl çalışmış olması ve bulunduğu derecede ilerleyebileceği bir kademenin bulunması şartları aranır.
#74
SORU:
Derece ilerlemesinin şartları nelerdir?
CEVAP:
Derece ilerlemesinin şartları şunlardır:
a) Üst derecelerden boş bir kadronun bulunması gerekir.
b) Derecesi içinde en az 3 yıl ve bu derecenin 3’üncü kademesinde 1 yıl bulunmuş olması gerekir.
c) Kadronun tahsis edildiği görev için öngörülen nitelikleri elde etmiş olması gerekir.
#75
SORU:
Memurların günlük ve haftalık çalışma saatleri kaç saattir?
CEVAP:
Memurların haftalık çalışma süresi genel olarak 40, günlük sekiz saattir. Bu süre Cumartesi ve Pazar günleri tatil olmak üzere düzenlenir.
#76
SORU:
Memurlar için öngörülen yükümlülükler nelerdir?
CEVAP:
Mevzuatımızda memurlar için birtakım yükümlülükler (ödevler) öngörülmektedir. Bunları şu şekilde sıralayabiliriz: Devlete ve Anayasaya Sadakat; Tarafsızlık; Emirlere İtaat; İş Başında Bizzat Bulunma; Mal Bildiriminde Bulunma; Kılık-Kıyafet Yükümlülüğüne Uyma; İşbirliği İçinde Çalışma; Resmi Belge, Araç ve Gereçleri Geri Verme.
#77
SORU:
Memurlar için öngörülmüş yasakları sıralayınız.
CEVAP:
Mevzuatımızda memurlar için birtakım yasaklar öngörülmektedir. Bunları şu şekilde sıralayabiliriz: İkinci Bir Görev Alma Yasağı; Ticari Faaliyette Bulunma Yasağı; Grev ve Toplu Çekilme Yasağı; Hediye ve Borç Alma, Menfaat Sağlama
Yasağı; Siyasi Faaliyette Bulunma Yasağı; Gizli Bilgileri Açıklama Yasağı; Dernek Kurma ve Üye Olma Yasağı; Ayrıldığı Kuruma Karşı Görev Alma Yasağı.
#78
SORU:
Devlet Memurları Kanunu’nda memurlar için öngörülen hakları sıralayınız.
CEVAP:
Devlet Memurları Kanunu’nda memurlar için öngörülen hakları aşağıdaki biçimde
tasnif etmek mümkündür: Güvenlik Hakkı (Memurluk Teminatı); Hizmet Hakkı; Şikâyet ve Dava Hakkı; Sendika Hakkı; İzin Hakkı; Aylık (Maaş) Hakkı; Yolluk Hakkı; Emeklilik Hakkı; İstifa Hakkı; Sosyal Haklar.
#79
SORU:
Hangi hallerin varlığı memurluğu sona erdirir?
CEVAP:
Memurluğu sona erdiren halleri şöyle sıralamak mümkündür:
- İstifa
- Mustafi sayılma
- Memurluktan çıkarılma
- Koşullarda eksiklik
- Bağdaşmazlık
- Ölüm
- Emeklilik
#80
SORU:
Kanuna göre memurlarda kaç tür emeklilik söz konusu olabilir?
CEVAP:
Kanuna göre memurlarda üç tür emeklilik söz konusudur:
- Zorunlu emeklilik
- Memurun isteği üzerine emeklilik
- İdarenin isteği üzerine (resen) emeklilik
#81
SORU:
Kanunda emekliler ve yakınları için, emeklilik durumuna göre birtakım haklar verilmiştir. Bunları sıralayınız.
CEVAP:
Kanunda emekliler ve yakınları için, emeklilik durumuna göre birtakım haklar verilmektedir. Bunları kısaca şu şekilde ifade edebiliriz:
- Yaşlılık aylığı
- Malûllük aylığı
- Ölüm sigortası aylığı
- Yaşlılık toplu ödemesi
- Toptan ödeme