Aile planlamasının amacı, eşlerin doğum aralıklarını kadın sağlığını etkilemeyecek şekilde belirleyerek istedikleri sayıda çocuk sahibi olabilmelerini sağlamaktır.

Üreme Sağlığı, “Üreme sistemi işlevleri ve süreci ile ilgili sadece hastalık ve sakatlığın olmayışı değil; tüm bunlara ilişkin fiziksel, mental ve sosyal yönden tam bir iyilik halinin olmasıdır.”

Üreme sağlığının amaçları:
1. Kadın ve erkeklerin cinsel sağlık, üreme haklarını sorumlu şekilde kullanmaları
için gereksinim duyulan bilgilerin ve eğitimlerin verilmesi, bunlarla ilgili sağlık
hizmetlerine ulaşabilmelerinin sağlanması,
2. Üreme sağlığı ve aile planlaması ile ilgili gereksinimlerin karşılanması ve bireylerin
bunlara ulaşmalarının sağlanması,
3. İstenmeyen gebeliklerin ve sağlıksız düşüklerin önlenmesi,
4. Cinsiyetler arası eşitliğe dayanan cinselliğin gelişmesinin sağlanması,
5. Erken yaştaki evlilik ve erken yaştaki gebeliklerin önlenmesi,
6. Yüksek riskli gebeliklerin saptanması ve izlenmesi ile sağlıklı anne ve çocuk için
gerekli tıbbi girişimlerin yapılması,
7. Cinsel yolla bulaşan hastalıkların önlenmesi, tedavilerinin sağlanması, komplikasyonlarının
ortadan kaldırılması,
8. Erkeklerin katılımlarının sağlanması,
9. Anne sütünün ve emzirmenin teşvik edilmesi,
10. İnfertilitenin önlenmesi ve çiftlerin çocuk sahibi olmaları için gerekli sağlık hizmetlerine
ulaşabilmelerinin sağlanması,
11. Gençlerin cinsel sağlık konularında eğitimlerinin yapılması, konu hakkında hizmet
ve danışmanlık alabilmelerinin sağlanması,
12. Yaşam boyu cinsel yaşamın devamının her iki cins için de sağlanması

Aile Planlamasının Anne Sağlığı Üzerine Olumlu Etkileri:
• İki gebelik arasındaki sürenin anne sağlığı için risk oluşturmayacak şekilde düzenlenmesini
sağlar. Bu süre en az 2 yıl, ideali de 3 yıl olmalıdır.
• Aşırı doğurganlığı önler. Kadının 4 ve üzeri doğumlarında ölüm ve hastalık riski
artar.
• Riskli gebelikleri önleyerek kadının sağlığını ve yaşamını korur.
• İstenmeyen gebelikleri ve sağlıksız düşükleri önler.
• Erken veya geç yaştaki gebelikleri önler.
• Anneyi aşırı doğurganlık, istenmeyen gebelik, riskli gebeliklerden koruduğu için
annenin ruh sağlığın da olumlu katkısı söz konusudur.
• Anne ölümlerini önler.
• Toplumda sağlıklı anne, kadın ve çocuk sayısı artar.

Toplum Üzerine Olumlu Etkileri:
• Kadınların ve çocukların sağlıklı olması sonucu sağlıklı bir toplum oluşur.
• Etkili olarak aile planlaması uygulayan toplumlarda nüfus dengeli ve planlı bir şekilde
artar.
• Kadın ve çocuk sağlığı için harcanacak tedavi giderleri azalır.
• Ekonomik kaynakların daha planlı ve verimli kullanılmasına yardımcı olur.

Menstruel Siklus, İlk âdet kanamasından menopoza (yani son âdet kanamasına kadarki) ve üremeye yönelik her ay tekrarlayan döngüsel değişikliklere menstrüel siklus denir. Menstruel siklus hormonal değişiklikler ve âdet kanaması ile karakterizedir.

Kontraseptif Yöntemler şunlardır:
1. Geleneksel Yöntemler
• Geri Çekme (Coitus İnterruptus)
• Takvim Yöntemi
• Haznenin İçinin Yıkanması (Vaginal Duş)
• Emzirme (Laktasyon Amenore)'dir.

OKS her gün aksatılmadan, düzenli yani aynı saatte alındığında, çok etkili bir doğum kontrol yöntemidir ve etkinliği % 99’a ulaşır. Bırakıldığında hemen gebelik oluşabilir. Özellikle halk arasında yanlış bilinen ya da inanılan bir durum olan hiç doğum yapmamış kadınların da kullanmasında herhangi bir sakınca yoktur. Gebeliği önlemesinin yanı sıra kadın sağlığına yönelik olumlu birçok etkisi de vardır. Örneğin; âdet düzensizliklerini önler ve düzenli olmasını sağlar, âdet kanaması sırasında olan dismenore adı verilen ağrıları azaltır, âdet kanaması miktarını azaltarak aneminin yani kansızlığın önlenmesine yardımcı olur. Ayrıca kadını, yumurtalık (over) ve rahim (uterus) kanserine karşı korur.

OKS’nin Olumsuz Yanları, Etkili bir yöntem olmasına rağmen hap almada gecikmeler ve unutmalar gebelik riskini beraberinde getirir. Bazı kadınlarda vücut ağırlığında artışa ve bulantıya neden olabilir. Bulantının olmaması için kadına, akşam yemeğinden hemen sonra ve gece yatmadan aynı saatte hapı alması önerilebilir. Bazı kadınlarda memelerde hassasiyet ve dolgunluk ortaya
çıkabilir. OKS kullanım özellikleri bölümünde bahsedilen bazı hastalık ve sağlık sorunlarında kullanılması önerilmez. OKS, diğer bazı aile planlaması yöntemlerine göre aile planlaması danışmanlık hizmeti ve hekim kontrolü gerektirir. Aslında bu danışmanlık ve hekim kontrolü, sağlık açısından OKS’nin olumlu bir yönü olarak da düşünülebilir.

Rahim içi araç (RİA), polietilen esnek materyalden yapılmış, rahim içine sığacak büyüklükte tasarlanmış T şeklinde bir alettir.

Spermisit krem, köpük, köpük tablet, fitil, sünger ya da jel gibi değişik formlar olan ve spermleri etkisiz hâle getiren ilaçlardır.

En Sık Görülen CYBH Etkenleri
• Bakteriler:
• Gonore
• Klamidya Trokomatis
• Sifiliz
• Şankroid
• Granuloma inguinale
• Gardnerella vajinalis
• Virüsler:
• Genital Herpes Simpleks Virüsü (HSV)
• Cytomegalo virüs (CMV)
• Hepatit B
2. Ünite - Üreme, Anne ve Çocuk Sağlığı 41
• Hepatit C
• Human Immunodeficiency Virus (HIV)/Acquired Immunodeficiency Syndrome
(AIDS)
• Human Papilloma Virüsü (HPV)'dir.

Hepatit B’nin aşısı vardır. hepatit B’si olan kişinin cinsel eş/eşlerinin mutlaka hepatit B aşısı yaptırması gerekir. Ancak hepatit C ve HIV/ AIDS’in aşısı yoktur.

Bu dönemde bebeğin yaşamını etkileyen sorunlar şunlardır:
• Konjenital (doğumsal) anomaliler (bozukluklar)
• Düşük doğum ağırlığı
• Enfeksiyonlar
• Doğum travmaları
• Beslenme sorunları, yani anne sütü alamama
Bu sorunlara ek olarak şu belirtiler de önemlidir:
• Sarılık
• Morarma
• Havale geçirme
• Kanama
• Hareketlerin azlığı

Fenilketonüri, Otozomal resesif (çekinik) kalıtım gösteren doğumsal bir hastalıktır.

Konjenital Hipotiroidi, Yenidoğan döneminde en sık karşılaşılan sorunlardan bir tanesi tiroid hormon yetersizliğidir.

• Anne sütü, bebeğin zihinsel, fiziksel ve ruhsal gelişimi için en uygun besindir.
• Emzirme ile anne ve bebek arasında ruhsal bir bağ kurulur. Bu durum annede psikolojik
olarak rahatlamayı, bebekte de ruhsal gelişimi sağlaması açısından çok değerlidir.
• Anne sütü içerisindeki bazı maddeler bebeğin rahatlamasına ve daha kolay uyumasına
yardımcı olur.
• Özellikle doğumdan sonra ilk birkaç saat içerisinde gelen ve 5 gün kadar devam
eden ilk ağız sütü (kolostrum), bebeğin dünyaya uyumunu sağlayan bağışıklık sistemi
için gerekli birçok maddeyi içerir.
• Anne sütü dünyanın en hijyenik, en besleyici, en temiz besinidir. Diğer gıdaların
hazırlanmasındaki hijyen sorunları, ısıtma gereksinimleri, atık sorunu yoktur.
• Anne sütü alan bebeklerde ishal, kabızlık, karın ağrısı, zayıflama, önemli bazı enfeksiyonlar,
diyabetes mellitus (şeker hastalığı), ağız diş sağlığı sorunları ve diş çürükleri
vb. daha az görülür.

Aşı, kişileri o hastalığa karşı bağışık hâle getirerek korur.

Aşılamanın en önemli yararı, o hastalığın kontrol altına alınmasını, hatta dünyadan eradike edilmesini (ortadan kaldırılmasını) sağlamasıdır.

Çocukluk çağı hastalıklardan ve ölümlere bile neden olabilen 3 hastalığa karşı yapılan bir aşıdır.