Memeli hayvanların ve insanın solunum sistemi, akciğerler ve bunlara havayı götüren yollar, toraks ve pleura (plöyra) boşluğu ile bunların hacmini değiştiren kaslar ve bu yapılarla ilgili afferent ve efferent sinirlerden oluşur.

Memeli hayvanların ve insanın solunum organları; burun boşluğu (cavum nasi), farenks (yutak), larenks (gırtlak), trachea, bronşlar, bronşioller ve alveollerdir.

Burun boşluğunda konha adı verilen bir takım çıkıntılar vardır. Bu konhalar, yüzeyi genişletir. Burundan giren havanın ısısı buradan geçerken vücut ısısına getirilir. Kuru ise nemlendirilir.

İnspirasyon (nefes alma) göğüs kafesi ve akciğerlerin genişlemesiyle akciğerlere havanın girmesidir.

İnspirasyonda, diyaframın kontraksiyonu (kasılması) ve kostaların öne ve yukarı doğru hareketi etkili faktörlerdir.

Diyaframın hareketiyle olan solunuma diyaframatik veya abdominal solunum denir.

Ekspirasyon (nefes verme), göğüs kafesi ve akciğerlerin hacimlerinin azalması ile havanın dışarı çıkmasıdır.

Solunum sayısı, bir dakikada yapılan inspirasyon ve ekspirasyon sayısıdır.

Solunum sayısını, canlının ağırlığı, yaşı, çalışma durumu, çevre ısısı ve gebelik durumu etkiler.

Eupnea, dinlenme halinde iken yapılan solunum şeklidir.

Hyperpnea, solunum sayısının (frekansı) ya da derinliğinin veya ikisinin birden artmasına denir.

Apnea, solunumun geçici bir süre durması halidir.

Normal olarak gerçekleştirilen solunum (eupnea), abdominal tip solunumdur.

Solunum, kalp ve diğer organ kaslarının hastalıklarında görülen güç soluma şekline dyspnea denir.

Tidal hacim (normal solunum hacmi), inspirasyon ile alınan ve ekspirasyon ile verilen hava hacmidir. Beden ağırlığına göre değişiklik gösterdiğinden, 0.0074 x beden ağırlığı (gram) formülünden hesaplanabilir.

İnspirasyon yedek hacmi, dinlenme durumunda, normal bir inspirasyon sonrası yapılan, maksimal bir inspirasyonla alınan hava hacmidir.

Ekspirasyon yedek hacmi, dinlenme halinde normal bir ekspirasyon sonrası yapılan, maksimal bir ekspirasyonla akciğerlerden çıkarılan hava hacmidir.

Rezidüel hacim, yapılması mümkün en kuvvetli ekspirasyondan sonra akciğerlerde kalan hava hacmidir.

İnspirasyon kapasitesi, dinlenme halinde ekspirasyonu takiben maksimal inspirasyonla alınan hava hacmidir.

Fonksiyonel rezidüel kapasite, normal ekspirasyon sonunda akciğerlerde kalan hava hacmidir.

Vital kapasite, maksimal bir inspirasyondan sonra mümkün olan en kuvvetli ekspirasyon ile çıkarılan hava hacmidir.

Total akciğer kapasitesi, maksimal inspirasyon sonunda akciğerlerde mevcut tüm hava hacmidir. Vital kapasite ve rezidüel hacim toplamına eşittir.

İnspirasyonda alınan havanın hepsi alveollere kadar ulaşamaz, bir kısmı hava yollarında kalır. Buna ölü aralık denir.

Dakika akciğer hacmi (bir dakikadaki akciğer ventilasyonu), bir dakikada akciğerlere giren ve çıkan hava hacmidir.

Alveollerin ventilasyonu, bir dakikada solunum sayısı ile tidal hacimden ölü aralığın çıkarılmasından elde edilen hacimle çarpılmasıyla bulunur.

İntrapulmonik basınç, akciğerlerin içinde bulunan basınç olup atmosfer basıncına eşittir.

İntratorakal (intraplöyral) basınç, iki pleura zarının arasında kalan boşluktaki ve mediastinumdaki basınçtır.

Pnömotoraks, plöyral boşluğa hava girmesine denir.

Siyanosis, kanda bulunan indirgenmiş hemoglobin miktarının normalin üstüne çıkmasından kaynaklanır.

Solunum katsayısı (RQ), bir dakikada akciğerlerden çıkarılan karbondioksit hacminin, akciğerlere alınan oksijen hacmine oranıdır.

Dekompresyon hastalığı (Dalgıç Paralizi, Vurgun), su altında derinlere inildikçe giderek artan basınç, bedendeki gazları (N, O2, CO2) eriyik halde tutacak kadar komprese eder, sıkıştırır. Takiben süratle deniz seviyesine çıkılırsa vücut dışındaki basınç çabucak düşeceğinden bu gazlar eriyik halden gaz kabarcıkları halini alarak bedeni terk etmeye başlarlar. Azot (N) bedende hiçbir reaksiyona girmediği için sinir sisteminde haraplanmalara neden olur. Bu nedenle deniz yüzeyine çıkış kademeli olarak yapılmalıdır.

Boğulma (asfeksi), su yutmamak için larenkste meydana gelen şiddetli kasılmalar sonucunda şekillenen ölüm olayına denir.

Solunumun kontrolünde pons cerebri’de bulunan pneumotaxic (pnömotaksik) ve apneustic (apnöstik) merkez ile medulla oblongata’da bulunan inspirasyon ve ekspirasyon merkezi rol alır.

Rezorbsiyon, süzülerek kandan ayrılan vücut için gerekli maddelerin geri emilmesidir.

Sekresyon vücut için yararsız veya zararlı maddelerin kandan alınarak tubul sıvısına verilmesidir

Böbrek, kapsula renalis denilen bir zar ile örtülmüştür. 

Böbreğin iş yapan en küçük birimi nefrondur.

Malpighi cisimciği (glomerulus ve bowman kapsülü), proksimal tubul, henle kulpu, distal tubul ve toplama kanalları nefronu meydana getirir.

Glomerulus, böbreğe gelen kanın süzüldüğü yerdir.

Glomerulus kılcal damarları iki arteriyol arasında yer almıştır. Buradaki kan basıncı, sistemik kıl- cal damarlarınkinin iki katıdır. Bu yüksek basınç etkisiyle sadece süzülme olur; geriye emilme olmaz.

Glomerular filtrasyon hızı, sadece süzülebilen, sekresyonla çıkarılmayan veya re- zorbe edilemeyen maddeler aracılığıyla belirlenebilir.

Klirens, bir dakikada oluşan idrarla atılan maddeyi içeren plazma miktarıdır.