Üretim faktörlerinin maliyetleri ya da girdi fiyatlarının artması, ürün arzının azalmasına neden olacaktır

Ürünün arzını etkileyen üretim teknolojisindeki bir gelişme, örneğin yeni bir üretim yönteminin bulunması veya yapılan yeni bir buluş verimliliği arttırarak üretim maliyetlerinin düşmesine ve sonuçta mal arzının daha da yükselmesine neden olur.

Arz kanununa göre, fiyat dışındaki faktörler sabitken bir malın fiyatı artarsa arz artar, fiyat azalırsa o malın arz edilen miktarı da azalma gösterir.

Arzın fiyat esnekliği kavramını, “fiyat değişiklikleri karşısında üreticilerin satmak istedikleri miktarları değiştirmek şeklinde gösterdikleri tepkinin şiddeti” olarak tanımlamak mümkündür.

Firmalar gelecekte fiyatların yükseleceği beklentisi içindeyse, o zaman ürünlerinin bir kısmını satmayıp stoklayarak daha sonraki yüksek fiyatlardan yararlanmak isterler. Bu nedenle, firmaların mallarını stok etmeleri arzın daralmasına ve tam tersi durumda da, stoktan piyasaya mal arz etmeleri ise arzın yükselmesine yol açmaktadır.

Fiyattaki en ufak bir artış ya da azalış, arz edilen miktarda çok büyük değişikliklere yol
açmaktadır. Bu durum “tam esnek arz” şeklinde tanımlanmaktadır.

Turizm arzı, belli şartlar altında belirli bir fiyata, herhangi bir bölgenin ya da ülkenin turistlere satmaya veya turistlerin faydalanmasına sunduğu turistik zenginliklerin tamamıdır.

• Turizmde arzın oluşturulabilmesi için büyük yatırımların yapılması zorunludur.
• Turizm arzı, çeşitli destinasyonlardaki fiyatların, tüketici eğilimlerinin ve gereksinimlerinin, ürün ve hizmetlerin kalitesi gibi değişik dış faktörlerin etkisi ile sunulan turizm ürünü açısından değişiklik gösterebilir.
• Turizm arzında, üretilen ürün tipi hizmettir ve hizmet yılın 365 günü, haftanın yedi günü ve günün 24 saati kesintisiz devam etmektedir. Maddi bir görünümden yoksun olan turizm ürünü, bu yönüyle soyut bir özellik göstermektedir.
• Turizm sektöründe dinamik bir yapının olması, yaşanan krizler, mevsimlik dalgalanmalar vb. nedenlerden çok çabuk etkilenen bu sektörde, satılan ürün ve hizmetlerin stok edilmesini engellemektedir. Bundan dolayıdır ki, turizm arzına konu olan ürün ve hizmetlerin üretildiği anda tüketilmesi gerekmektedir.
• Turizm arzında, ikame olanaklarının yüksek olması risklerin dağıtımını güçleştirmektedir.
• Turizm arzı, emek-yoğun bir üretime dayalıdır.
• Turizm arzı, kısa dönemde inelastik (katı) bir özellik göstermektedir. Birçok turizm ürünü için (otel odası gibi) ek bir arzın hemen oluşturulabilmesi mümkün değildir.
• Turizmde tüketici durumunda olan turist, arz edilen ürünün bir parçasını oluşturmakta ve ürünü alabilmek, tüketebilmek ya da olumlu/olumsuz bir imaj geliştirebilmek için arzın bulunduğu yere gitmek zorundadır. Bu yer, aynı zamanda
  tüketim yeridir.
• Turizm arzı, çok değişik faktörleri, sektörleri, alanları ve değerleri ilgilendiren karmaşık bir yapıya sahiptir. Bir bölgedeki fiziksel, doğal, kültürel ve beşeri değerler bu bölgeyi ziyaret eden turistin aklında bir bütün olarak yer almaktadır.
• Turizmin yapısı nedeniyle emek-yoğun olan bu sektörde beşeri sermayenin
  yani insanın yerine makinelerin kullanılması çok sınırlı alanlarda (rezervasyon işlemleri, vize, pasaport kontrolleri vb.) mümkün olabilmektedir.

Turizm arz esnekliği kısaca “fiyat değişiklikleri karşısında, arz edilen miktarı değiştirmek şeklinde gösterilen tepkinin derecesi” olarak açıklanabilir.

Turizm ürününün fiyatındaki %10’luk bir düşüş karşısında, turistik işletmelerin arz ettiği miktarda %25’lik bir düşme söz konusu oluyorsa;

turizm sektörü için arz esnekliği = %25 / %10 = 2.5 olacaktır.

Çok kısa dönemde –ki buna “pazar” ya da “piyasa” dönemi de denilmektedir- üretimi arttırma olanağı yoktur. Bu dönemi, üretim faktörlerinden hiç birinin miktarında değişiklik yapılamayan bir zaman dilimi biçiminde tanımlamak mümkündür. Çok kısa dönemde, bir ürünü arz edenlerin yani satıcıların talebi karşılayacak şekilde üretimi arttırma olanakları söz konusu değildir. Bu dönem içinde üretim stoktur ve bazı ürünlerin muhafazası ve sonuç olarak stoklanması ve stoktan piyasaya sürülmesi söz konusudur.

Kısa dönemde, turizm sektöründe faaliyet gösteren firma ve işletmeler, üretmiş oldukları ürün miktarını kapasiteleri ölçüsünde sınırlı olarak arttırma şansına sahiptir. Bu bağlamda, çok kısa döneme oranla kısa dönemde turizm arz esnekliğinin biraz daha esnek olduğu görülmektedir. Kısa dönemde arz esnekliği, üretilen mal ve hizmetin türüne ya da üretim koşullarına göre değişebilmekte ve sonuçta arz esnekliği artabilmektedir. Kısa dönemde, turizm firma ya da işletmesi üretmiş olduğu turizm ürününün elde edilmesi için kullanmış olduğu çeşitli girdilerden -tamamının olmaması koşuluyla- bir kısmının miktarını değiştirebilir ve sonuçta üretimi belirli bir miktar arttırabilir.

Turizmde arz esnekliğinin her noktada aynı olduğu üç özel durum söz konusudur. Bu noktalarda, arz esnekliği sürekli aynı değeri almaktadır.

Bireyleri turizme yönlendiren ya da bu hizmeti satın almalarına neden olan çok sayıda ve çeşitlilikte faktör bulunmaktadır. Bunların bir kısmı içsel, bir kısmı da dışsal faktörlerdir. İş, merak, din, eğitim, kültür, spor, dinlenme ve eğlence, sağlık vb. faktörler içsel faktörlere örnektir.

Bir bölgenin altyapı olanakları denildiği zaman su ve kanalizasyon sistemleri, haberleşme ağı, sağlık hizmetleri, enerji kaynakları, çöp ve drenaj sistemleri, cadde, sokak, metro, tünel gibi tesisleri ile güvenlik sistemleri akla gelmektedir.

Turizm üstyapısı ise gerçek anlamda, turizm sektörünü oluşturan konaklama, yeme içme, ulaşım ve eğlence hizmetleri gibi önemli çekiciliklerden oluşmaktadır.

Konukseverlik (misafirperverlik) faktörü, maddi olmayan özelliği ile yani turistin manevi değerlerine yönelik bir anlam taşıması bakımından diğer arz faktörlerine göre bir
farklılık arz etmektedir.

Bir ekonomide belirli bir zamanda arzı etkileyen fiyat dışındaki diğer faktörler sabitken,
üreticilerin değişik fiyatlardan satmaya hazır oldukları mal ve hizmet miktarını gösteren
çizelgeye arz çizelgesi ya da arz tablosu adı verilmektedir.

Herhangi bir turizm ürününün arz edilen miktarının artması ya da azalması denildiği zaman, o turizm ürününün arz eğrisi üzerinde hareket edildiği anlaşılmalıdır.

Diğer turizm ürünlerinin ya da üretim faktörlerinin fiyatının değişmesi, teknolojik düzeyde bir artış olması veya maliyetlerde yaşanan bir düşüş/yükseliş arz eğrisinde
kaymalara neden olmaktadır. Bu faktörlere arz kaydırıcı faktörler denilmektedir.