Turizm, ulusal gelir hesaplarında farklı bir şekilde ele alınmaktadır. Yabancı turistlerin, bir başka ülkede yapmış oldukları turizm amaçlı harcamalar ise, o ülke için ihracat etkisi yapmaktadır.

Ülkelerin ulusal gelir muhasebesinde (ödemeler bilançosunda), tatil ve iş turizmi harcamaları tüketim ve yatırım; dış turizm gelirleri ihracat; ülke insanının yurtdışı turizm harcamaları ise ithalat olarak değerlendirilmektedir.

Bir ülke ekonomisinde ihracatın gelişimi ile birlikte; ölçek ekonomilerinden yararlanılmakta, bağlayıcı döviz kısıtlamaları
azaltılmakta ve döviz sıkıntısı hafifetilmekte, ticaret dışı sektörlerde pozitif dışsallıklar sağlanmakta, rekabet gücü elde edebilmek için kaynaklar etkili ve verimli kullanılmakta, geleneksel sektörlerde yatırımlar canlanmakta ve sonuçta ihracat ekonomik büyümeyi olumlu yönde etkilemektedir.

Bir ülkede turizmin gelişmesiyle birlikte; döviz sıkıntısı hafiemekte, ülke-içi firmaların dışarıdaki rakipleri ile rekabet gücü ve sonuçta verimliliği artmakta, ölçek ekonomilerinden yararlanılmakta, dış ticaret dengesine pozitif yönde etki etmekte, istihdam yaratmakta ve bir bütün olarak ulusal gelirde artışa yol açarak ekonomik büyüme ve kalkınma üzerinde olumlu bir etki meydana getirmektedir.

Turizmin yoksulluk üzerindeki etkileri; doğrudan, dolaylı (ikincil) ve dinamik etkiler olarak üzere üç şekilde açıklanabilir. Turizmin yoksulluk üzerine doğrudan etkileri; işçi gelirleri ve turizm sektöründen sağlanan diğer kazançlardır (Otellerde ve restoranlarda çalışma, taksi şoförlüğü vb.).

Akademisyenler tarafınca 1950’lerde, III. Dünya ülkelerine döviz girişi sağladığı için turizm modernleşme stratejisi olarak kabul edilmektedir.

Bir ülkenin kırsal ya da az gelişmiş bir bölgesinde turizmin gelişmesi demek, o ülkenin gelişmiş ve az gelişmiş bölgeleri arasındaki ekonomik dengesizliklerin de azalması anlamına gelmektedir. Ülkenin az gelişmiş bölgesinde turizmin gelişimi ile birlikte, o bölge ekonomisine yeni kaynaklar akacak, yeni iş sahaları ve istihdam alanları oluşacak ve bölge ekonomisinin her sektörde/alanda sağlamış olduğu gelir de buna paralel olarak artacaktır. Böylece turizmin ülke içinde gelişmesi ve büyümesi, bölgeler arasındaki bu gelişmişlik farklılıklarının da ortadan kalkmasına yardımcı olacaktır.

Az gelişmiş bir bölgede turizmin çok hızlı bir şekilde gelişmesini beklemek doğru bir yaklaşım değildir. Çünkü
çok büyük sabit sermaye yatırımlarının gerekli olduğu turizm sektöründe, temel altyapı eksikliği, sermaye birikiminin az olması, girişimci ruhun olmaması, sektörün yatırımteşvik sistemi ile desteklenmemesi gibi olumsuz koşullar; bu gelişmenin hızlı bir şekilde ilerlemesi yönünde büyük bir engel oluşturmaktadır.

Bir bölgede kalkınmayı etkileyen önemli faktörlerden biri olan bölge istihdamındaki artış ya da azalışın üç temel nedeni bulunmaktadır. Bunlar kısaca aşağıdaki gibi yazılabilir:
• Ülkenin genel anlamda büyümesinden etkilenen yerel büyüme,
• Bir bölgede var olan sektörlerin, ulusal ekonominin diğer bölgelerinde yer alan aynı sektörlere oranla çok daha hızlı büyümeleri,
• Bölgenin doğal kaynaklar ve diğer çekicilikler açısından sunduğu kaynakların ya da avantajların ülkedeki diğer bölgelere oranla daha fazla olması.

DB grubu içinde özellikle iki kuruluş, AGÜ ve GOÜ’deki özel sektör yatırımların desteklenmesinde çok önemli bir görevi yerine getirmektedirler. Bunlardan birincisi yüksek riskli sektörlerin ve ülkelerin yaptıkları özel sektör yatırımlarını destekleyen ve geliştiren Uluslararası Finans Kurumu’dur (IFC). Diğeri ise GOÜ’deki yatırımcılara ve kredi verenlere politik risk sigortası (garantisi) sağlayan Çok Taraflı Yatırım Garanti Ajansı’dır (MIGA).

Gelişmekte olan birçok ülkede yeterli potansiyel olmasına karşın, kaynak yetersizliği nedeniyle bu sektörün geri kaldığı ve istenilen atılımı yapamadığı görülmektedir. Buna ek olarak, turizm talebinin gelişmiş ülkelerde yoğunlaşması ve oradan GOÜ’e doğru bir hareketin olması, bu ülkelerin gelişmiş ülkelere bağımlı hale gelmesine neden olmaktadır.

Turistlerin gittikleri ülkede yapmış oldukları tüketim harcaması ne kadar yüksekse ve yapılan bu harcamalar ne kadar o ülke ekonomisi içinde kalıp yurtdışına gelir ve kar transferi olarak çıkmazsa (yani sızıntılar ne kadar azsa), çarpan etkisi sonucu oluşacak katma değer ve sonuçta elde edilecek ulusal gelir o kadar yüksek olacaktır.

Anklav turizmi, yabancı turistlerin gereksinimi olan tüm turizm mal ve hizmetlerinin, coğrafi olarak yalıtılmış ve kapatılmış otel/tatil köyü vb. yerlerde karşılanması olayıdır.

Turizm hareketlerinin yeni gözdesi ve ileriki yıllarda Avrupa’ya rakip olacağı belirtilen 'Asya-Pasifik bölgesinde' de 2008–2009 dönemi için; %2,0’lık bir gerileme olsa da dünya turizmindeki %23’lik payı ile ikinci en çok turist çeken bölge olduğu görülmektedir.

Türkiye’de de dünyadaki gelişmelere paralel olarak, turizm sektörünün özellikle 1980 yılından sonra çok büyük ve hızlı bir gelişim gösterdiği bilinmektedir. Bunun en önemli nedenleri arasında, 1982 yılında yürürlüğe giren 2634 sayılı “Turizmi Teşvik Kanunu” ile sektöre yapılan teşvik ve yatırımların çok büyük bir katkısının olması yatmaktadır.

Üçüncü Milenyuma girilen bu yıllarda ise artık gelir getiren en önemli sektör hizmetler ve en önemli üretim faktörü de beşeri sermaye olarak nitelendirilen insan zekâsıdır.

Turizmin var olma nedeni doğal, tarihi ve kültürel çevre ile folklorik değerlerdir. Adı geçen bu zenginlikler, ancak turizm sayesinde “ekonomik mal” niteliğine kavuşmaktadır.

Turizmin zaman içindeki gelişimi, turizmden sağlanan faydanın azalacağını ya da olumsuz gelişmelere neden olabileceğini de göstermektedir. Bu olumsuzluklar; ithalat, bölgesel enasyon, yabancı işgücü, fırsat maliyeti, kamu hizmetlerindeki artış (taşıma kapasitesinin aşılması), yabancı sermaye ve teknolojik transfer etkisi olarak kendini göstermektedir.

Son yıllarda istihdam ve gelirdeki hızlı artışıyla turizm, hem gelişmiş ve hem de GOÜ’ler için lokomotif görevi gören bir sektör konumundadır. Ekonominin diğer sektörlerine kıyasla daha az maliyetle döviz yani ihracat geliri getirmesi ve yine diğer sektörlere göre çok daha sofistik bir teknolojiyi gerektirmemesi bu sektörün önemli özellikleri arasındadır.

9. BYKP Turizm Özel İhtisas Komisyonu Raporunda yer alan üç ana politikadan biri, turizm sektörünün bölgesel dengesizliklerin azaltılmasına katkı sağlamasıdır. Bu politikaya uygun olarak belirlenen bazı tedbirler ise; iç bölgelerde ve gelişmemiş yörelerdeki turizm faaliyetlerine uygun teşvikler verilmesi, alt ve üstyapı yatırımlarının gerçekleştirilmesi, gelişmiş yörelerde kamu arazisi alacak olan firmalara, gelişmede öncelikli yörelerde de yatırım zorunluluğu getirilmesi şeklindedir.