Fiilimsiler kendi içinde isim-fiiller (mastarlar), sıfat-fiiller ve zarf-fiiller olarak üçe ayrılır.

• İsimler gibi belirtme, çıkma, bulunma veya yönelme hâl eklerini alabilirler.
• İsimfiiller edatlarla birlikte edat grupları oluştururlar.
• İsim tamlamalarında hem tamlayan hem de tamlanan olabilirler.

Belirtili İsim Tamlamasında Tamlayan İşlevinde

İsim-fiil grupları cümlede yüklem, özne, nesne, zarf tümleci ve yer tamlayıcısı (dolaylı tümleç) olarak kullanılabilir.

İsim-fiil grupları çıkma, bulunma veya yönelme hâli eki alarak cümlede yer tamlayıcısı (dolaylı tümleç) görevinde kullanılabilirler.

Sıfat-fiil grupları, fiilleri anlık sıfatlaştırmaya yarayan -An, -Ar, -mAz, -mXş, -DXk, -AcAk, -Ası ve -XcX ekleriyle türetilir. Bu ekler diğer fiilimsileri oluşturan isim-fiil ve zarf-fiil ekinden farklı olarak zaman bildirirler ve şöyle tasnif edilirler:

Geçmiş zaman bildiren sıfat-fiil ekleri: -mXş, -DXk

Geniş zaman bildiren sıfat-fiil ekleri: -An, -Ar, -mAz, -XcX

Gelecek zaman bildiren sıfat-fiil ekleri: -AcAk, -AsI

Sıfat-fiiller cümlede ya doğrudan bir kelimenin sıfatı yahut da tıpkı adlaşmış sıfatlarda olduğu gibi tamlananı düşmüş olarak kullanılır.

Sıfat-fiiller bir isim gibi kullanılabilirler.

Bu yapılar isim ve sıfat tamlamaları kurabilirler. Sıfat tamlamaları kurmak bu grubun asli görevidir. İsim tamlaması kurduklarında ise bu grubu adlaşmış sıfat olarak düşünmek gerekir.

Bir ismin birden çok sıfatı olabilir. Aynı şekilde bir isim birden çok sıfat-fiil grubunca tamlanabilir.

Sıfat-fiiller ikilemeler kurabilirler.

Sıfat-fiil grupları cümlede iki şekilde karşımıza çıkar: 1) kelime gruplarının içinde, başka bir deyişle yüklemi, özneyi, nesneyi, zarfı veya yer tamlayıcısını (dolaylı tümleci) niteleyen sıfat, 2) doğrudan cümlede yüklem, özne, nesne, zarf veya yer tamlayıcısı.

Örnekte sıfat-fiil grupları öznenin tamlayıcısı olarak kullanılmıştır.

Örnekte ise sıfat-fiil gruplarının cümlede yer tamlayıcısının (dolaylı tümlecin) unsurları olarak kullanıldığı görülmektedir.

Sıfat-fiiller aslında zarf olarak kullanılamazlar. Ancak birtakım hâl ekleri alarak türemiş zarf-fiilleri, edatlarla birlikte kullanılarak cümlede edat grubu olarak da anılan birleşik zarf-fiil yapılarını oluştururlar.

Sıfat-fiil gruplarının yer tamlayıcısı (dolaylı tümleç) olarak kullanılmaktadır.

İsim-fiil gruplarının zarf tümleci olabilmeleri için çıkma, bulunma, yönelme ve vasıta hâli ekleri almaları veya bir edatla kullanılmaları gerekir. Bunlardan çıkma, bulunma ve yönelme hâli ekleri isim-fiil gruplarının aynı zamanda yer tamlayıcısı (dolaylı tümleç) olarak kullanılmasını da sağlar. Bu yüzden anlama dikkat etmeli, niye, nasıl, ne zaman, ne şekilde gibi yükleme zarf bulmak için sorulması gereken soruları yöneltmeli, ona göre karar vermeliyiz.

İsim-fiil grupları eğer -mA isim-fiili ile oluşturulmuşsa -mA- fiilden olumsuz fiil yapma eki alan fiillerin emir çekimiyle karıştırılabilir. Burada ayırt edici özellik incelenen yapıda olumsuz anlamın olup olmamasıdır. -mAdAn önce yapısındaki -mAdAn biçimbirimi de çok defa -mAdAn zarf-fiil ekiyle karıştırılmaktadır. Oysa -mAdAn önce, -mAdAn sonra, -mAdAn başka¸ -mAdAn gayri gibi yapılardaki -mAdAn kısmı -mA isim-fiil ekine +dAn çıkma hâli eki getirilmesiyle oluşmuştur ve anlamında olumsuzluk yoktur. Olumsuzluk önce veya başka edatlarından kaynaklanır. Oysa -mAdAn zarf-fiil ekinde yapı eşzamanlı olarak düşünüldüğünde basit olarak kabul edilir ve olumsuzluk ekin bünyesinde vardır.

Fiilimsiler olumlu, olumsuz, edilgenlik, işteşlik, dönüşlük, yeterlilik çatısındaki her türlü fiil tabanlarına getirilirler.

Fiilimsiler, fiil soylu yüklemlerin geçici olarak isimleştirilmesiyle kurulurlar. Bundan dolayı bu grupların temeli olan fiilimsiler, kalıplaştıkları hâller dışında, sözlüklerde kalıcı bir isim gibi yer almazlar.

Fiilimsi gruplarında tıpkı bir gerçek yüklem varmış gibi özne, nesne, zarf tümleci, yer tamlayıcısı bulunabilir; üstelik bunlar asıl yüklemle ortak veya ayrı olabilir.

Fiilimsi grupları, türlerine göre cümlede, cümlenin herhangi bir ögesinin parçası olarak kullanılabilirler.

Fiilimsi gruplarının içinde de bir veya daha fazla fiilimsi bulunabilir.

Kimi sıfat-fiillerle türemiş ve birleşik zarffiiller iyelik eki alabilirler.

Fiilimsi gruplarının temel ögesi olan fiilimsi grubun sonunda bulunur. Ancak deneme, hikâye, roman, tiyatro gibi türlerde ve özellikle şiirde fiilimsinin yeri yüklemden sonra olabilir.

İsim-fiil grupları cümlede özne olarak kullanılmaktadır.

İsim-fiil gruplarının zarf tümleci olarak kullanılmaktadır.

Belirtisiz İsim Tamlamasında Tamlayan İşlevinde

Sıfat-Fiil Gruplarının Yer Tamlayıcısı (Dolaylı Tümleç) Olarak Kullanılmıştır.

Sıfat-Fiil Grupları Zarf Tümleci Olarak Kullanılmaktadır.