Tanrıları, Hurri, Hatti, Hint-Avrupa, Luvi, Kuzey Mezopotamya, Kuzey Suriye hatta îndo Ari ırktan oluşan değişik kökenlere sahiptir.

Bu oluşumdaki temel amaç Hititlerin içinde yer alan ve farklı etnik kökenlere sahip halkı aslında tek bir çatı altında toplamaktır.

Hititler ibadet için tapınaklar yapmışlar ve burayı Tanrı’nın evi olarak kabul etmişlerdir. Genellikle dikdörtgen bir avlu çevresinde sıralanmış dar ve uzun odalardan oluşan tapınakların aynı zamanda devlet arşivi ve yönetim binaları içerdiği de bilinmektedir. Tapınakların en önemli bölümü olan ve anıtsal girişi ile avlunun ortasında yer alan kutsal odanın içine tanrı heykelleri konulurdu. Hititlerde tapınaklar ayrıca, ekonomik merkezlerdi.

Yapınaklardan en önemlilerini başkentleri Hattuşa (Boğazköy)’da bulunan Büyük Tapınak ile Boğazköy’ün 2 km kuzeydoğusunda yer alan ve MÖ 13. yüzyıla ait Yazılı Kaya Açık Hava Tapınağı oluşturur.

Hititlerde iki farklı ölü gömme geleneği vardır. Bunlardan, kremasyon gömülerde ceset yakıldıktan sonra külleri urne olarak tanımlanan pişmiş toprak bir kap içinde toprağa gömülmekteydi, İnhumasyon gömülerde ise, çoğunlukla ölü, pithos denilen büyük bir kabın içine ya da taşlardan örülen sandık tipindeki mezarlara yerleştirilerek toprağa gömülüyordu. Mezarlarda ölü armağanları da bulunmaktaydı.

Müslümanlara ait en erken tarihli dini yapılara, Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde rastlanmaktadır.

Malazgirt Savaşı’nın ardından Türklerin Anadolu’da yaptırdıkları bilinen en erken tarihli cami yapısını 1091-1092 yılında Büyük Selçuklu Sultanı Melikşah Diyarbakır’da inşa ettirmiştir.

Kufe tipinden gelişen çok ayaklı kârgir camilerin en erken tarihli örneği Diyarbakır Ulu Camii (1091-1092)’dir. 

Bugünkü bilgilerimiz ışığında, her biri tonoz ya da kubbe örtülü modüler sisteme
dayanan eş birimli camilerin ilki 1145 yılında inşa edildiği kabul edilen Danişmendli yapısı Niksar Ulu Camii’dir.

Tek kubbe ya da tonoz örtülü, küçük ölçekli Selçuklu mescitlerini, Konya Taş Mescit (1215), Konya Beşarebey Mescidi (1213), Konya Erdemşah Mescidi (1220), Konya Sırçalı Mescit (1224 öncesi), Akşehir Güdük Minare Mescidi (1226), Akşehir Küçük Ayasofya Mescidi (1235), Konya İç Kararaslan Mescidi (1220-1237), Konya Küçük
Karatay Mescidi (1248), Konya Karatay Mescidi (13.yy ortası), Konya Hoca Hasan Mescidi (13.yy ortası), Konya Tahir ile Zühre Mescidi (13.yy sonu), Harput Arap Baba Mescidi (1279) gibi yapılar temsil etmektedir. 

Anadolu Selçukluları kervansaray yapılarının içlerinde, sakin ve temiz bir ortam sağlayabilmek için alttaki bir katın üzerinde yükselen köşk mescit adı verilen, mescit yapıları da inşa etmişlerdir.

Türk cami mimarisinde çok ayaklı Kufe tipli cami plan şemaları, kârgir camilerden
ziyade ahşap direk ve tavanlı camilerde görülürler.

Anadolu Türk Dönemi’nin en erken tarihli mezar taşları ve sandukaları, mezar mimarisi açısından bir açık hava müzesi niteliğini taşıyan Ahlat’ın tarihi mezarlıklarda yer alırlar.

Ölen kişinin yaptığı işleri gösteren insan figürleri işlenmiş mezar taşı örneklerine Konya ve Akşehir yöresinde rastlanmaktadır.

Osmanlı mimarisi erken, klasik ve geç olmak üzere başlıca üç ana dönemde toplanarak incelenmektedir.

17. yüzyılın başından Osmanlı Devleti’nin yıkılışına kadar geçen süre Geç Osmanlı Dönemi olarak adlandırılır.

Orhan Gazi zamanında kurulmaya başlanan ilk külliyelerden en erken tarihlisini, cami ve hamamdan oluşan İznik Orhan Gazi Külliyesi oluşturur.

Büyük Selçuklu ve Karahanlıların tek kubbeli türbelerinden geliştiği ileri sürülen tek kubbeli mescitlerin Anadolu’daki ilk örneği Büyük Selçuklulara bağlanan Siirt Ulu Camii (1129 onarım)’nin ilk yapısıdır.

Batılılaşma Dönemi olarak da adlandırılan 19. yüzyıl, mimari alanda Ampir, Barok, Rokoko gibi üslupların klasik öğelerle birleştirilerek kullanıldığı dönemdir.

Fatih Camii (1463-1471), İstanbul’da inşa edilen merkezi birimli ilk anıtsal Osmanlı
camisidir.

Osmanlı Devleti’nde eğitimin ilk basamağını oluşturan sıbyan mekteplerinde Kur’an okutulur ve namazla ilgili bilgiler öğretilirdi.

Osmanlı Dönemi’nin son zamanlarında belirlenen I. Ulusal Mimarlık akımı, ilk yıllarından
başlayarak 1930’lu yıllara kadar Cumhuriyet Dönemi’nde de sürdürülmüştür.