Ödeme emri ile kamu borçlusundan, 7 gün içinde borcunu ödemesi veya mal bildiriminde bulunması istenir. Kamu borçluları, tebliğ edilen ödeme emri üzerine 7 gün içinde borçlarını ödemedikleri takdirde, bu süre içinde mal bildiriminde bulunmak mecburiyetindedir

6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun’da hem kamu borçlularını korumak (örneğin sırların ifşası yasağı) ve haklarını güvence altına almak (örneğin alacaklı idare memurlarının ihalelere katılmaları yasağı) hem de kamu alacaklarını güvence altına almak amacıyla bazı yasaklar getirilmiş ve bunlara bağlı olarak bazı suçlar (örneğin gerçeğe aykırı mal beyanında bulunma suçu) ihdas edilmiştir.

Bu suçun faili ancak Kamu Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun’un uygulamasında görevli olan kişiler olabilir. Örneğin vergi dairelerinin icra servislerinde görev yapan memur, haciz işlemini ifa edenler bu suçun faili olabilirler.

Bu suçun maddi unsuru  suç faili olabilecek kişilerin, bu görevleri dolayısıyla kamu borçlusunun ve onunla ilgili kimselerin şahıslarına, mesleklerine, işlerine, muamele ve hesap durumlarına ait öğrendikleri sırlarla, gizli kalması lazım gelen diğer hususları ifşa etmeleridir.

Bu suça verilecek ceza ise maddede düzenlenmemiş bu konuda Türk Ceza Kanunu’nun “ticari sır, bankacılık sırrı ve müşteri sırrı niteliğindeki bilgi ve belgelerin açıklanması” suçunu düzenleyen 239. maddesine atıf yapılmıştır.

Suçun manevi unsuru ise bu bilgilerin bilerek isteyerek ifşa edilmesidir. Bir başka deyişle bu hükümle düzenlenen suç, genel kastla işlenebilecek bir suçtur.

Bu suça verilecek ceza ise maddede düzenlenmemiş bu konuda Türk Ceza Kanunu’nun “ticari sır, bankacılık sırrı ve müşteri sırrı niteliğindeki bilgi ve belgelerin açıklanması” suçunu düzenleyen 239. maddesine atıf yapılmıştır. Ceza Kanunu’nun anılan maddesinde de 6183 sayılı Kanunda yaptırıma bağlanan fiile göre paralel nitelikte bir suç düzenlenmiş olmakla birlikte 239. addede düzenlenen suç takibi şikâyete bağlı bir suçtur. Buna karşılık 6183 sayılı Kanunda düzenlenen suçun böyle bir niteliği yoktur.

Bu suça verilecek ceza ise maddede düzenlenmemiş bu konuda Türk Ceza Kanunu’nun “ticari sır, bankacılık sırrı ve müşteri sırrı niteliğindeki bilgi ve belgelerin açıklanması” suçunu düzenleyen 239. maddesine atıf yapılmıştır. 239. maddede suç olarak düzenlenen fiile verilecek ceza maddede, bir yıldan üç yıla kadar hapis ve beş bin güne kadar adli para cezası olarak düzenlenmiştir. Dolayısıyla 6183 sayılı Kanun’un 107. Maddesindem düzenlenen suçu işleyenlere verilecek ceza da bir yıldan üç yıla kadar hapis ve beşbin güne kadar adli para cezası şeklinde olacaktır.

Maddede öngörülen hapis cezasının üst sınırı beş yılı aşmadığından dava zaman aşımı sekiz yıldır (Türk Ceza Kanunu md. 66/e). Suç için verilecek cezanın üst sınırı üç yıl olduğundan ceza zaman aşımı ise on iki yıldır (Türk Ceza Kanunu md. 68).

Bu suçun faili, ancak kamu alacağının tahsili için hakkında takip başlatılan borçlu olabilir. Hakkında henüz tahsil amacıyla takip başlatılmamış bir kişi bu suçun faili olamaz. Dolayısıyla suç kabul edilen fillerin takip başlamadan, örneğin ödeme emri tebliğ edilmeden önce işleyenlerin fiilleri, suç teşkil etmez.

Burada suç teşkil eden fiiller; mülkden çıkarma, telef etme yahut değerden düşürme, gizleme, kaçırarak muvazaa yolu ile başkasının uhdesine geçirme veya aslı olmayan borçlar oluşturma, yahut alındılar verme, varlığı yok etme veya azaltma şeklindedir. Bu hareketlerden her hangi birinin yapılması suçun oluşumu için yeterlidir. Ancak tek şart değildir. Suçun maddi unsurunun gerçekleşebilmesi için bu fiiller neticesinde borçlunun kalan mallarının borcu karşılamaya yetmemesi gerekir. Örneğin kamu borçlusu bir kişinin mal varlığı kamu borcunun çok üzerinde ise bu mal varlığının bir kısmını elden çıkartması durumunda, kalan mal varlığı borcu zaten karşılıyorsa, suç oluşmaz.

Suçun manevi unsuru  özel kasda bağlanmıştır. Bu hareketlerin, kamu alacağının kısmen veya tamamen tahsiline engel olmak veya tahsili zorlaştırmak kasdıyla yapılmış olması gerekir. Örneğin kamu borçlusu şirketin işlerinin gerektirmesi dolayısıyla makinelerini daha yeni, modern daha değerli bir makine almak için satması ve hatta yeni makineleri de alması durumunda yahut kamu borçlusu bir kişinin annesinin zorunlu ameliyatını yaptırmak amacıyla satması hâllerinde ve ameliyatı yaptırması hâlinde, satma fiili suç sayılan hâllere temas etse de suç işleme kasdı oluşmadığından suç oluşmayacaktır

6183 sayılı Kanun’un 55. maddesine göre, vadesinde borcunu ödemeyenlere bir ödeme emri tebliğ edilerek cebri icra işlemlerine başlanılması gerekmektedir. Ödeme emirlerinde hangi hususların bulunması gerektiği yine aynı maddede belirtilmiştir. Ödeme emri ile kamu borçlusundan, 7 gün içinde borcunu ödemesi veya mal bildiriminde bulunması istenir. Kamu borçluları, tebliğ edilen ödeme emri üzerine 7 gün içinde borçlarını ödemedikleri takdirde, bu süre içinde mal bildiriminde bulunmak mecburiyetindedir.

Kendisine usulüne uygun şekilde düzenlenmiş ödeme emri usulüne uygun şekilde tebliğ edildiği hâlde 7 gün içinde borcunu ödemeyen ve mal bildiriminde de bulunmayan borçlular hakkında, 6183 sayılı Kanun’un 60. maddesi uyarınca hapsen zorlama yoluna gidilir. Kanun bu hususu anılan maddede “kendisine ödeme emri tebliğ edilen borçlu, 7 günlük müddet içinde borcunu ödemediği ve mal bildiriminde de bulunmadığı takdirde mal bildiriminde bulununcaya kadar bir defaya mahsus olmak üzere ve üç ayı geçmemek üzere hapisle tazyik olunur” şeklinde hükme bağlamıştır. Borçlunun hapsen zorlanması kararını verme yetkisi icra mahkemelerindedir. Bunun için tahsil dairesince bir yazı ile icra mahkemesine başvurulması gerekmektedir. Bu şekilde alınan hapsen zorlama kararları, infaz için derhal yetkili Cumhuriyet Savcılığına gönderilir

6183 sayılı Kanun’un 111. maddesindeki cezalar ise kasten gerçeğe aykırı bildirimde bulunanlarla, bildirdiği malların değerini yüksek göstermesi yahut bildirilen malları borca yetmediği veya haciz ya da satışının çok güç olması nedeniyle ilave mal bildiriminde bulunması uyarısına rağmen, başka malı olduğu hâlde eksik bildirimde bulunanlara ve geçim kaynağı ve buna bağlı yaşayış tarzı bildirimlerini gerçeğe aykırı bir şekilde yapmış olanlara yönelik olarak düzenlenmiştir. 6183 sayılı Kanun’un 111. maddesinde, “Kanun’a göre istenen mal bildirimini gerçeğe aykırı surette yapanlarla yaşayış tarzları mal bildirimine uymayanlar üç aydan bir yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.” hükmü yer almıştır.

6183 sayılı Kanun’un 61 ’inci maddesine göre, malı olmadığını veya borcu karşılayacak miktarda malı olmadığını beyan eden kamu borçlusu, daha sonra edindiği mallar ile gelirlerindeki artışları edinme ve artış tarihinden itibaren 15 gün içinde tahsil dairesine bildirmekle yükümlüdür.

Bu yükümlülüğe uymamanın yaptırımı Kanun’un 112. maddesinde, “Usulü dairesinde mal bildiriminde bulunduktan sonra, edinilen mallarla, her türlü mallarında, kazanç ve gelirlerinde olan artmaları 61 ’inci madde hükümleri gereğince zamanında bildirmemek suretiyle amme alacağının tahsilini engellemiş veya zorlaştırmış olanlar bir seneye kadar hapis cezası ile cezalandırılır.” şeklinde gösterilmiştir.

Bu suçun faili ancak kendisine ödeme emri tebliğ olunan ve malı olmadığı yolunda bildirimde bulunan kamu borçluları olabilir.

6183 sayılı Kanun’un 114. maddesinde, kendisine ödeme emri tebliğ olunan ve malı olmadığı yolunda bildirimde bulunan kamu borçlularını bu bildirim ile birlikte veya bildirim tarihinden itibaren 15 gün içinde bazı bilgileri tahsil dairesine vermekle yükümlü tutulmuşlardır.

6183 sayılı Kanun’un 114. maddesinde, kendisine ödeme emri tebliğ olunan ve malı olmadığı yolunda bildirimde bulunan kamu borçlularını bu bildirim ile birlikte veya bildirim tarihinden itibaren 15 gün içinde bazı bilgileri tahsil dairesine vermekle yükümlü tutulmuşlardır.

Verilmesi gereken bu bilgiler kanunda aşağıdakilerle sınırlı olarak sayılmıştır:

• En son yasal yerleşim yeri ve iş adresleri,
• Varsa devamlı mükellefiyetleri bulunan diğer tahsil daireleri ve kamu idareleri ve bunlardaki hesap ve kayıt numaraları,
• Nüfus kayıt sureti