VERGİ UYGULAMALARI Dersi VERGİLENDİRME SÜRECİNE GENEL BAKIŞ soru cevapları:
Toplam 72 Soru & Cevap#2
SORU: Vergi mükellefiyetinin ortaya çıkardığı yükümler kimler tarafından yerine getirilir?
CEVAP: Mükellef, sorumlu veya temsilciler tarafından yerine getirilir.
#3
SORU: Vergi mükellefi (yükümlü) kimdir?
CEVAP: Vergi kanunlarına göre kendisine vergi borcu terettübeden gerçek ve tüzel kişidir.
#4
SORU: Vergi mükellefinin vergi borcunu ödeme dışındaki diğer yükümlülükleri nelerdir?
CEVAP: Defter tutmak, işe başlamayı ve işi bırakmayı bildirmek, adres değişikliklerini bildirmektir.
#5
SORU: Vergi mükellefinin vergi borcunu ödeme dışındaki diğer yükümlülükleri nerede belirtilmiştir?
CEVAP: Vergi Usul Kanunu’nda.
#6
SORU: Şekil yükümlülükler nelerdir?
CEVAP: Defter tutmak, işe başlamayı ve işi bırakmayı bildirmek, adres değişikliklerini bildirmek şekil yükümlülükler kapsamına girer.
#8
SORU: Vergi ehliyeti kavramı nedir?
CEVAP: Ehliyet kurumu Medeni Kanun’da düzenlenmiştir. Vergi Usul Kanunu’un 9. Maddesinde Mükellefiyet ve vergi sorumluluğu için kanuni ehliyet şart değildir. Hükmü yer almaktadır. Buna göre bir kimsenin vergi yükümlüsü ya da vergi sorumlusu olabilmesi için fiil ehliyeti olması gerekmez. Gerçek kişilik doğumla başladığına göre, bir bebeğin ya da küçük bir çocuğun, temyiz kudretine sahip olmayan bir kimsenin, bir akıl hastasının vergi yükümlüsü olması mümkündür.
#9
SORU: Vergi sorumlusu kişi ne demektir?
CEVAP: Kendisi gerçek yükümlü olmamasına rağmen, vergi kanunlarının emredici hükümleri dolayısıyla verginin vergi dairesine ödenmesi ve diğer bazı işlemleri yapması zorunluluğu olan kişilerdir.
#10
SORU: Vekâlet yolu ile temsil ne demektir?
CEVAP: Kişi ya da kuruluşların vergilendirme ile ilgili ödevlerinin kanuni temsilciler tarafından yerine getirilmesidir.
#11
SORU: Vergilendirme ödevi ile ilgili olarak asıl yükümlü ve vekil edenin sorumlulukları nasıldır?
CEVAP: Yükümlü tarafından atanan vekil, yükümlü adına vergileme ile ilgili işlemleri gerçekleştirebilir. Bu işlemlerden dolayı vekil sadece kendisini vekil olarak atayan yükümlüye karşı sorumludur. Başka bir deyişle, iradi temsil durumunda vergi dairesinin muhatabı vekil değil; asıl yükümlüdür. Vekilin vergileme ile ilgili ödevleri yerine getirmemesi durumunda, eksik ödenen vergiler asıl yükümlüden istenir ve cezalar da asıl yükümlü adına kesilir.
#12
SORU: Vergilendirmede özel sözleşmelerin yükümlülüğe etkisi nasıldır?
CEVAP: Özel hukukta, kişiler arası yapılan sözleşmelerle borç ve alacakların devri mümkündür. Bir kişi, başka bir kişinin ödemesi gereken vergileri ve yapması gereken diğer ödevleri üstlendiğini sözleşmeyle kabul edebilir. Ancak, bu sözleşme vergi dairesini bağlamaz. VUK’un 8. maddesinin üçüncü fıkrasına göre; Vergi kanunlarıyla kabul edilen hâller müstesna olmak üzere, mükellefiyete veya vergi sorumluluğuna müteallik özel mukaveleler vergi dairelerini bağlamaz.
#13
SORU: Vergi yükümlülüğünün veya sorumluluğunun devrinin vergi hukukunda geçerli olmamasının sebebi nedir?
CEVAP: Vergi alacağının güvence altına alınmasını sağlamaktır. Eğer bu tür sözleşmeler geçerli olsaydı, kötü niyetli bazı kimselerin ödeme gücü olmayan kimselerle sözleşme yaparak vergi borcundan kurtulmaları yolu açılabilirdi. Arada sözleşme bulunması durumunda, vergi dairesi asıl yükümlü veya sorumluyu muhatap almaktadır. Sözleşme ise özel hukuk kuralları çerçevesinde sözleşmenin tarafları arasında geçerlilik taşımaktadır.
#14
SORU: Vergi sorumlusu nedir?
CEVAP: Vergi sorumlusu, kendisi gerçek yükümlü olmamasına rağmen, vergi kanunlarının emredici hükümleri dolayısıyla verginin vergi dairesine ödenmesi ve diğer bazı işlemleri yapması zorunluluğu olan kişilerdir.
#15
SORU: Devletin asıl vergi yükümlüleri dururken üçüncü kişilere vergi sorumluluğu getirmesinin temel nedeni nedir?
CEVAP: Verginin kolay ve daha az masraflı olarak toplanmasını ve vergi güvenliğini sağlamaktır.
#16
SORU: Vergi hukukunda ortaklaşa (müşterek) sorumluluk nedir?
CEVAP: Ortaklaşa sorumlulukta, vergiyi ödeyen asıl yükümlü ile vergiyi vergi dairesine yatırmak zorunda olan iki kişi bulunmaktadır. Vergi sorumlusu ile verginin asıl borçlusu farklı kişilerdir. Vergi sorumlusu, ödediği bu borç için asıl yükümlüye rücu edebilir. Dolayısıyla vergi sorumlusunun kendi borcu söz konusu olmadığından bu sorumluluk tali niteliktedir. Ortaklaşa sorumluluk hâlinde, ortaklaşa sorumlu olanlar verginin doğumuna neden olayın tarafı durumundadırlar.
#17
SORU: Vergi hukukunda zincirleme (müteselsil) sorumluluk nedir?
CEVAP: Vergi borcunun tamamını zincirleme borçlu durumunda olanların herhangi birinden isteyebilir. Zincirleme sorumluluk durumunda, vergi borcu kişinin asli borcu niteliğine bürünmektedir. Borç, zincirleme sorumlu bulunanlardan herhangi birisinden tahsil edildiğinde ortadan kalkmaktadır.
#18
SORU: Vergi hukukunda mirasçıların sorumluluğu nedir?
CEVAP: Vergi yükümlüsünün ölmesi durumunda, bu kişinin vergi borçlarından mirasçılarının hangi sınırlar içinde sorumlu olacağı VUK’un 12. maddesinde belirlenmiştir. Anılan madde hükmüne göre; Ölüm halinde mükellefin ödevleri, mirası reddetmemiş kanuni ve mansup mirasçılara geçer. Ancak, mirasçılardan her biri ölünün vergi borçlarından miras hisseleri nispetinde sorumlu olurlar. Mirasçıların ölenin vergi borçlarından sorumlu tutulabilmesinin temel koşulu, mirasçıların mirası reddetmemiş olmalarıdır. Mirasçılar ölüm tarihinden itibaren 3 ay içinde mirası reddedebilir (Medeni Kanun m. 606). Mirasın reddedilmesi durumunda, mirasçıdan ölenin vergi borçlarının istenebilmesi mümkün değildir. Mirası kabul etmiş mirasçıların vergi borcundan sorumluluğu, oransal olarak sınırlandırılmıştır. Mirasçı, kendisine düşen miras hissesi oranında ölenin vergi borçlarından (gecikme zammı, gecikme faizi dâhil) sorumludur. Cezalar dolayısıyla mirasçıların herhangi bir sorumluluğu bulunmamaktadır. Bu, cezanın kişiselliği kuralının bir sonucu olup ölüm hâlinde cezalar düşmektedir.
#19
SORU: Vergi hukukunda emlak devralanın sorumluluğu nedir?
CEVAP: Emlak vergisine tabi bir bina, arsa veya arazinin devredilmesi hâlinde eski mükellefe ait ödenmemiş emlak vergisi borçlarından devreden ve devralan müteselsilen sorumlu tutulurlar (EVK m. 30/ 7). Devir sebebinin satış, trampa, bağış olmasının bir önemi yoktur. Devralanın devredene ait ödediği vergiler nedeniyle devreden mükellefe rücu hakkı saklıdır.
#20
SORU: Vergi hukukunda kurumları devralanın sorumluluğu nedir?
CEVAP: Kurumlar Vergisi Kanunu’nda öngörülen şartlara göre yapılan devirlerde devralan kurum, devralınan kurumun tahakkuk etmiş veya edecek vergilerini ödemeyi taahhüt ederse vergiden sorumlu hâle gelir (KVK m. 20). Bu yolla yaratılan sorumluluk iradi yolla yaratılan bir sorumluluktur.
#21
SORU: Vergi hukukunda taşıt işlemlerinden kaynaklanan sorumluluk nedir?
CEVAP: Taşıtların trafiğe uygunluğunu denetleyen taşıtlarla ilgili fenni muayene komisyonları, liman ve deniz işletme bölge müdürlükleri, belediyeler veya liman başkanlıkları ile Ulaştırma Bakanlığı Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü taşıtların fenni muayenelerini yapmadan, denize veya uçuşa elverişli belgelerini vermeden önce verginin ödenip ödenmediğini araştırmak zorundadırlar. Belirtilen kontrole ilişkin görevlerini yerine getirmeden işlem yapanlar bu fiilleri nedeniyle sebep oldukları ödenmeyen vergi, ceza ve ferilerinden mükelleflerle birlikte müteselsilen sorumlu tutulmuşlardır. Ancak, bunlar sorumlu sıfatıyla ödemek zorunda kaldıkları vergiler dolayısıyla mükelleflere rücu edebilir.
#22
SORU: Vergi hukukunda harca tabi işlemlerden sorumluluk nedir?
CEVAP: Ödenmesi gereken harcın mükellefinden tahsil edilmesi sağlanmadan harca konu işlemi yapan memurlar, harcın tamamen ödenmesinden mükellefle birlikte sorumlu tutulmuştur (HK m. 128).
#23
SORU: Vergi hukukunda meslek mensuplarının sorumluluğu nedir?
CEVAP: 3568 sayılı Kanun kapsamında kalan meslek mensupları (serbest muhasebeci, serbest muhasebeci mali müşavir, yeminli mali müşavir) kanunda üzerlerine düşen mesleki yükümlülükleri gereği gibi yerine getirmemeleri hâlinde vergi kaybı ortaya çıkar ceza da kesilirse vergi aslı ve/veya cezalardan mükellefle birlikte müştereken ve müteselsilen sorumlu olurlar. Meslek mensuplarının sorumlulukları, imzaladıkları vergi beyannameleri veya düzenledikleri tasdik raporlarında yer alan bilgilerin defter ve kayıtları ve bu kayıtların dayanağını teşkil eden belgelerin uygun olup olmamasıyla sınırlı tutulmuştur. Vergi hukukunda alım satıma taraf olanların sorumluluğu nedir?
#24
SORU: Vergi hukukunda ilan ve reklam işleri yapanların sorumluluğu nedir?
CEVAP: İlan ve reklam vergisinin mükellefi ilan ve reklamı kendi adına yapan veya yaptıran gerçek ve tüzel kişilerdir. İlan ve reklam işlerini mutad meslek olarak ifa edenler, verginin mükelleflerinin adına yaptıkları ilan ve reklamlara ait vergileri mükellefler adına ilgili belediyeye yatırmaktan sorumlu tutulmuştur (BGK m. 13).
#25
SORU: Vergi hukukunda kefillerin sorumluluğu nedir?
CEVAP: Kanunlarımızda bir vergi borcu nedeniyle idareye karşı kefil olunması hususu düzenlenmiştir (AATUHK m. 10). Borçlu, borcunun ödenmesine yönelik muteber bir şahsı müteselsil kefil ve müşterek müteselsil borçlu olarak gösterebilir. Vergi idaresi gösterilen kefili kabul etmek zorunda değildir. Kabul etmesi hâlinde kefil durumuna giren kişi, kefaletiyle sınırlı olarak artık mükellefin vergi borcundan sorumlu olur.
#26
SORU: Vergi hukukuna göre limited şirketlerin ortaklarının sorumluluğu nedir?
CEVAP: Limited şirketten alınamayan vergi ve cezalar kanuni temsilciden (müdür ya da müdürlerden) aranır. Kanuni temsilciden de alınamazsa sermayedeki paylarına göre doğrudan ortaklar sorumlu olur (AATUHK m. 35). Limited şirketin ortakları gerçek kişi olduğunda sorumlulukları tüm mal varlıklarını kapsar. Ortaklar tüzel kişi olduklarında sorumluluk tüzel kişinin mal varlığı ile sınırlı olacaktır. Bir limited şirketin ortakları arasında bir başka limitet şirketin bulunması halinde ortak olan limited şirketin kanuni temsilcisi ve onun ortaklarına gidilemez. Çünkü bir limited şirketin kanuni temsilcilerine ve ortaklarına gidebilmesi o limited şirketin bizzat borçlu olması hâlinde mümkündür. Oysa, ortak olan limited şirketin konumu kanunda (AATUHK) borçluluk değil, borçtan sorumluluk şeklinde düzenlendiğinden ortak olan limited şirketin kanuni temsilcisine ve ortaklarına gidilemeyecektir.
#27
SORU: Vergi hukukunda damga vergisinde sorumluluk nedir?
CEVAP: Damga vergisine tabi bir kâğıdın mükellefinin vergisini de ödemesi gerekir. Verginin mükellefi kâğıdı düzenleyendir. Kâğıdı düzenleyen (mükellef) vergisini ödememiş veya noksan ödemişse, bu kâğıdı icraya koymak amacıyla ibraz eden kişi, kâğıda ilişkin vergi ve cezadan sorumlu tutulmuştur. İbraz eden vergi ve cezayı ödediğinde mükelleflere rücu edebilme hakkına sahiptir (DVK m. 24). Resmî daire veya noterlerce düzenlenerek kişilere verilen ya da daire veya noterde bırakılan kâğıt için ödenmeyen veya noksan ödenen vergi asılarından mükellefler, cezalardan resmî daire veya noterler sorumlu tutulmuştur. Resmî daire veya noterin sorumluluğu vergi aslıdan değil, cezadan olmakla birlikte, vergi aslının mükelleften alınmaması hâlinde vergi de kâğıdı düzenleyen resmî daire ve noterlerden alınır. Resmî daire ve noterler ödemek zorunda kaldıkları vergi için mükelleflere rücu etme hakkına sahiptirler (DVK m. 24/son).
#28
SORU: Vergi hukukunda alım satıma taraf olanların sorumluluğu nedir?
CEVAP: Katma değer vergisi açısından daha fazla işlerliliği olan düzenleme şöyledir. Satıcı, sattığı malların veya hizmetlerin bedeline bağlı olarak hesaplanan KDV’den alımları nedeniyle ödemek durumunda kaldığı KDV’leri indirim konusu yaparak hesaplanan vergi lehine ortaya çıkan farkı vergi dairesine yatırır. Satıcının hesaplanan KDV’si (karşı taraftan aldığı KDV) diğer taraf olan vergi mükellefi alıcının vergi dairesine ödeyeceği KDV’den indirim konusu yapacağı KDV’yi oluşturur. Satıcı kestiği faturayı kayıtlarına geçirmiş veya geçirmemiş olsun, satışlarına yönelik hesaplanan KDV’yi alıcısı indirim konusu yapar. Ancak satıcı ilgili KDV’yi Hazineye intikal ettirmemiş olabilir. İşte bu durumda malın alıcısı ile KDV’yi Hazineye intikal ettirmeyen satıcısı arasında doğrudan veya hısımlık nedeniyle ya da sermaye, organizasyon veya yönetimine katılmak veya menfaat sağlamak suretiyle dolaylı olarak ilişkide bulunduğu tespit olunanlar, vergiden müteselsilen sorumlu tutulmuşlardır (VUK. m. 11). Burada verginin mükellefi satıcı olmasına rağmen Hazineye intikal ettirmediği KDV’den alıcı sorumlu tutulmuştur.
#29
SORU: Vergi borcu nasıl doğar?
CEVAP: Vergi borcu kural olarak vergiyi doğuran olayın gerçekleşmesi ile doğmaktadır. Nitekim VUK 19/2’de Vergi alacağı vergi kanunlarının vergiyi bağladıkları olayın vukuu veya hukuki durumun tekemmülü ile doğar denilmektedir.
#30
SORU: Verginin tarhı ne demektir?
CEVAP: Verginin tarhı, VUK’un 20. maddesinde Verginin tarhı, vergi alacağının kanunlarında gösterilen matrah ve nispetler üzerinden vergi dairesi tarafından hesaplanarak bu alacağı miktar itibariyle tespit eden idari muameledir. şeklinde tanılanmaktadır.
#31
SORU: Matrah ne demektir?
CEVAP: Üzerinden vergi hesaplanabilecek teknik, fiziki veya ekonomik büyüklüktür. Matrah; adet, litre, kilogram, metrekare ve benzeri miktarlar esas alınarak spesifik olarak belirlenebileceği gibi, doğrudan parasal büyüklük (değer) esas alınarak advalorem olarak da belirlenebilir.
#32
SORU: Tarh çeşitleri nelerdir?
CEVAP: Beyana dayalı tarh, ikmalen tarh, re’sen tarh ve idarece tarhtır.
#33
SORU: Beyana dayalı tarh nedir?
CEVAP: Verginin hesaplanmasında, yükümlünün beyan ettiği matraha vergi tarifesinin uygulanması yoluyla gerçekleştirilen tarh işlemidir.
#34
SORU: İkmalen vergi tarhı ne demektir?
CEVAP: Bir vergi tarh edildikten sonra ortaya çıkan vergi farkı dolayısıyla gerçekleştirilmektedir.
#35
SORU: Re’sen tarh ne demektir?
CEVAP: Vergi matrahının tamamen veya kısmen defter ve belgelere veya kanuni ölçülere dayanılarak tespitine imkân bulunmayan hallerde takdir komisyonları tarafından takdir edilen veya vergi incelemesi yapmaya yetkili olanlarca düzenlenmiş vergi inceleme raporlarında belirtilen matrah veya matrah kısmı üzerinden vergi tarh olunmasıdır.
#36
SORU: Re’sen tarh ile ikmalen tarh arasındaki fark nedir?
CEVAP: İkmalen tarhiyatın söz konusu olması için, daha önce yapılmış bir tarh işleminin bulunması şarttır. Re’sen tarhiyatta ise bu şart olmayıp, daha önceden tarh işlemi yapılsın veya yapılmasın re’sen tarhiyat yapılabilmektedir.
#37
SORU: İdarece tarh ne demektir?
CEVAP: Verginin idarece tarhı; 29. ve 30. maddeler dışında kalan hallerde, mükelleflerin verginin tarhı için vergi kanunları ile muayyen zamanlarda müracaat etmemeleri veya aynı kanunlarla kendilerine tahmil edilen mecburiyetleri yerine getirmemeleri sebebiyle zamanında tarh edilemeyen verginin kanunen belli matrahlar üzerinden idarece tarh edilmesidir.
#38
SORU: Verginin tebliği ne demektir?
CEVAP: Vergilendirmeyi ilgilendiren ve hüküm ifade eden hususların yetkili makamlar tarafından mükellefe ya da ceza sorumlusuna yazı ile bildirilmesidir.
#39
SORU: Vergilendirmede tebliğ edilecek zorunlu belgeler nelerdir?
CEVAP: Vergi ihbarnameleri, ceza ihbarnameleri, ödeme emirleri, takdir komisyonlarının bazı kararları, vergi incelemesi sırasında bilgi isteyen yazılar, veraset ve intikal vergisinde ikinci ek sürenin hatırlatma yazısı, uzlaşma toplantı bildirim yazısı, uzlaşma toplantı tutanağı vb.
#40
SORU: Vergi tebliği yapılacak kimse yurt dışında ise izlenecek yol nedir?
CEVAP: Tebliğ yapılacak kimseler yurt dışında ise tebliğ, söz konusu ülkenin yetkili makamı tarafından yapılır. Yabancı ülkede bulunan tebliğ muhatabı Türk vatandaşı ise tebligat Türk siyasi memuru ya da konsolos aracılığıyla da yapılabilir. Yabancı ülkelerde resmî görevli olarak bulunan Türk memurlarına tebligat Dışişleri Bakanlığı tarafından yapılır. Yabancı ülkede görevli olan askerî personele yapılacak tebligatlar ise bağlı bulunduğu komutanlıklar eliyle yapılır.
#41
SORU: Tebliğ usulleri nelerdir?
CEVAP: Posta ile tebliğ, görevliler aracılığı ile tebliğ, daire veya komisyonda tebliğ, ilan yoluyla tebliğ.
#42
SORU: Görevliler aracılığıyla tebliğ hangi yollarla yapılabilir?
CEVAP: Vergi dairesi çalışanları aracılığı ile, silahlı kuvvetler aracılığı ile, Dışişleri Bakanlığı aracılığıyla, konsolosluklar aracılığı ile, yabancı ülkenin yetkili makamı aracılığı ile.
#43
SORU: Daire veya komisyonda tebliğ nedir?
CEVAP: Tebligat işlemini kolaylaştırmak için tebliğ muhatabının kabul etmesi şartıyla dairede veya komisyonda da tebligat yapılması mümkündür. Bu taktirde durumun bir tutanakla tespit edilmesi ve imza altına alınması gerekmektedir. Tutanakta yazılı bulunan tarih, tebliğ tarihi olarak kabul edilir.
#44
SORU: Yabancı ülkelerde tebliğ olanaksızlığı durumunda hangi yol izlenir?
CEVAP: Yabancı ülkede bulunan Türk veya yabancılara yasada belirtilen yöntemlere tebliğ yapılmasının mümkün olmadığının anlaşılması durumunda ilan yoluyla tebliğ yapılır.
#45
SORU: Geçici ayrılma nedeniyle tebliğ yapılamaması durumunda hangi yol izlenir?
CEVAP: Posta veya memur eliyle tebligat yapılmak istenen muhatabın bilinen adresinde geçici olarak bulunmadığının tespit edilmesi durumunda da ilan yoluyla tebliğ yapılır.
#46
SORU: Verginin tahakkuku ne demektir?
CEVAP: Tarh ve tebliğ edilen bir verginin ödenebilecek aşamaya gelmesidir. Yasada yer alan bu tanımlamaya göre, tahakkuk etmiş bir vergi artık ödenebilecek bir konuma gelmiş demektir.
#47
SORU: Vergilendirme nedeniyle yükümlü ile devlet arasında ortaya çıkan borç-alacak ilişkisini sona erdiren başlıca sebepler nelerdir?
CEVAP: Tahsil, terkin ve zamanaşımıdır.
#48
SORU: Terkin ne demektir?
CEVAP: Silinme anlamına gelmektedir. Vergi hukukunda terkin, bazı koşulların varlığı durumunda devletin vergi alacağını bütün hukuki sonuçları ile birlikte ortadan kaldıran bir idari işlemdir.
#49
SORU: Terkin işlemi hangi nedenlere dayalı olarak yapılabilir?
CEVAP: Verginin terkin edilmesi ancak yasal koşulların bulunması durumunda mümkündür. Terkin işlemi dört nedene dayalı olarak yapılabilir: doğal afetler nedeniyle, yargı kararına dayalı, vergi hatalarının düzeltilmesi nedeniyle, amme alacaklarının tahsil usulü hakkında kanuna dayalı olarak.
#50
SORU: Zamanaşımı nedir?
CEVAP: Yasalar tarafından belirlenmiş koşullar çerçevesinde belirli bir sürenin geçmesi nedeniyle bir hakkın kazanılması veya borçtan kurtulma yoludur. Vergi hukukunda zamanaşımı ise yasada belirlenmiş olan koşullara uygun olarak yasa tarafından belirlenmiş sürenin geçmesi nedeniyle, devletin vergi alacağını isteme olanağını yitirmesidir.
#52
SORU: Zamanaşımını kesen nedenler nelerdir?
CEVAP: Ödeme yapılması, haciz uygulanması, zorla tahsil ve takip işlemleri sonucunda tahsilat yapılması, ödeme emri tebliğ edilmesi, mal bildirimi, mal edinme ve artmalarının bildirilmesi, sayılan işlemlerin kefil veya kanuni temsilci kişiliğinde gerçekleşmesi, uyuşmazlık konusu olan kamu alacaklarında yargı organı tarafından bozma kararı verilmesi, yargı organlarının yürütmenin durdurulması kararı vermesi, kamu alacağın teminata bağlanmasıdır.
#53
SORU:
Vergi mükellefi kimdir?
CEVAP:
Vergi Mükellefi, kendisine vergi kanunları gereğince vergi borcu ve/veya şekli ve usuli görevler düşen gerçek ve tüzel kişidir.
#54
SORU:
Vergi ehliyeti için kanuni ehliyet şart mıdır?
CEVAP:
Ehliyet kurumu Medeni Kanun’da düzenlenmiştir. Vergi Usul Kanunu’un 9. maddesinde “Mükellefiyet ve vergi sorumluluğu için kanuni ehliyet şart değildir.” hük-mü yer almaktadır.
#55
SORU:
Vergi yükümlülüğü ya da vergi sorumluluğunun devredilmesi mümkün müdür?
CEVAP:
Bir kişi, başka bir kişinin ödemesi gereken vergileri ve yapması gereken diğer ödevleri üstlendiğini sözleşmeyle kabul edebilir. Ancak, bu sözleşme vergi dairesini bağlamaz.
#56
SORU:
Vergi sorumlusu kimdir?
CEVAP:
Vergi sorumlusu, kendisi gerçek yükümlü olmamasına rağmen, vergi kanunlarının emredici hükümleri dolayısıyla verginin vergi dairesine ödenmesi ve diğer bazı işlemleri yapması zorunluluğu olan kişilerdir.
#57
SORU:
Emlak devralanların vergi sorumluluğu var mıdır?
CEVAP:
Emlak vergisine tabi bir bina, arsa veya arazinin devredilmesi hâlinde eski mükellefe ait ödenmemiş emlak vergisi borçlarından devreden ve devralan müteselsilen sorumlu tutulurlar (EVK m. 30/ 7).
#58
SORU:
Limited şirket ortaklarının vergi sorumluluğu nasıldır?
CEVAP:
Limitet şirketten alınamayan vergi ve cezalar kanuni temsilciden (müdür ya da müdürlerden) aranır. Kanuni temsilciden de alınamazsa sermayedeki paylarına göre doğrudan ortaklar sorumlu olur (AATUHK m. 35). Limitet şirketin ortakları gerçek kişi olduğunda sorumlulukları tüm mal varlıklarını kapsar. Ortaklar tüzel kişi olduklarında sorumluluk tüzel kişinin mal varlığı ile sınırlı olacaktır.
#59
SORU:
Vergi borcu nasıl ortaya çıkmaktadır?
CEVAP:
Vergi borcu kural olarak vergiyi doğuran olayın gerçekleşmesi ile doğmaktadır. Vergiyi doğuran olay, vergi yasalarının verginin doğumunu bağladıkları bir işlem, olay veya hukuki durumun gerçekleşmesidir.
#60
SORU:
Verginin tarhı nedir?
CEVAP:
Verginin tarhı, vergi alacağının kanunlarında gösterilen matrah ve nispetler üzerinden vergi dairesi tarafından hesaplanarak bu alacağı miktar itibariyle tespit eden idari muameledir.
#61
SORU:
"Matrah" nedir?
CEVAP:
Matrah, verginin hesaplanması için esas alınan teknik, fiziki veya ekonomik büyüklüktür.
#62
SORU:
İkmalen vergi tarhı nedir?
CEVAP:
İkmalen vergi tarhı, bir vergi tarh edildikten sonra ortaya çıkan vergi farkı dolayısıyla gerçekleştirilmektedir. Yani, ikmalen tarhiyatın olması için, önceden tarh işlemi yapılmış olmalıdır. Ve bu tarh işlemi ile karşılanmayan bir vergi farkı bulunmalıdır. Ancak bu şartlarda ikmalen (tamamlayıcı nitelikte) vergi tarhı yapılabilir.
#63
SORU:
Verginin tebliği ne demektir?
CEVAP:
Verginin tebliği vergilendirmeyi ilgilendiren ve hüküm ifade eden hususların yetkili makamlar tarafından mükellefe ya da ceza sorumlusuna yazı ile bildirilmesi anlamına gelmektedir.
#64
SORU:
Verginin tebliği kime yapılmalıdır?
CEVAP:
Tebliğ işleminin hukuksal sonuç doğurabilmesi, yasada belirtilen kişilere ve öngörülen biçimde yapılmasına bağlıdır. Vergilendirmeyle ilgili ve hüküm ifade eden işlemler, vergi yükümlüsü, vergi sorumlusu ve ceza muhatabına yapılmalıdır.
#65
SORU:
Re’sen, ikmalen veya idarece yapılan vergi tarhlarında verginin tahakkuku ile kesinleşmesi arasında ne kadar süre bulunmaktadır?
CEVAP:
Re’sen, ikmalen veya idarece yapılan vergi tarhlarında ise verginin tahakkuku ile kesinleşmesi arasında belirli bir süre bulunmaktadır. Bu süre, yükümlünün bu tarhiyatlara dava açması için tanınmış bulunan 30 günlük süredir
#66
SORU:
Vergi borcunu ortadan kaldıracak durumlar nelerdir?
CEVAP:
Vergilendirme nedeniyle yükümlü ile devlet arasında ortaya çıkan borç-alacak ilişkisini sona erdiren başlıca üç neden bulunmaktadır. Bunlar; tahsil, terkin ve zamanaşımıdır.
#67
SORU:
Verginin tahsili, vergi borcunu nasıl ortadan kaldırır?
CEVAP:
Yükümlü ya da onun adına hareket eden kimseler tarafından ödeme yapılmasıyla vergi borcu ortadan kalkar. Bu tür ödemelerin geçerli olabilmesi için yasaya uygun biçimde yapılması gerekmektedir. Yasa verginin kural olarak yükümlünün bağlı bulunduğu vergi dairesine nakden yatırılmasını öngörmektedir
#68
SORU:
Verginin terkini hangi koşullarda yapılabilir?
CEVAP:
Verginin terkin edilmesi ancak yasal koşulların bulunması durumunda mümkündür. Terkin işlemi dört nedene dayalı olarak yapılabilir:
Doğal Afetler Nedeniyle Terkin
Yargı Kararına Dayanan Terkin
Vergi Hatalarının Düzeltilmesi Nedeniyle Terkin
Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun’a Dayalı Terkin
#69
SORU:
Terkin kavramını açıklayınız.
CEVAP:
Devlet ve vergi yükümlüsü arasındaki borç-alacak ilişkisini sona erdiren bir neden de terkindir. Terkin, silinme anlamına gelmektedir. Vergi hukukunda terkin, bazı koşulların varlığı durumunda devletin vergi alacağını bütün hukuki sonuçları ile birlikte ortadan kaldıran bir idari işlemdir.
#70
SORU:
Vergi borcunun ortadan kaldırılmasında zamanaşımı ne demektir?
CEVAP:
Zamanaşımı, yasalar tarafından belirlenmiş koşullar çerçevesinde belirli bir sürenin geçmesi nedeniyle bir hakkın kazanılması veya borçtan kurtulma yoludur. Vergi hukukunda zamanaşımı ise yasada belirlenmiş olan koşullara uygun olarak yasa tarafından belirlenmiş sürenin geçmesi nedeniyle, devletin vergi alacağını isteme olanağını yitirmesidir.
#71
SORU:
Vergi usül kanununa göre tahakkuk zamanaşımı nedir?
CEVAP:
Vergi alacağının doğduğu takvim yılını takip eden yılın başından başlayarak beş yıl içinde tarh ve mükellefe tebliğ edilmeyen vergiler zamanaşımına uğrar. Yasada öngörülen bu süre içinde idarenin tarh ve tebliğ işlemlerini yapmaması durumunda, vergiyi tahakkuk ettirme olanağı bulunmamaktadır. Dolayısıyla, tahakkuku yapılmamış verginin “alacak” niteliği bulunmadığından dolayı yükümlüden istenme olanağı bulunmamaktadır.
#72
SORU:
Tahsilat zamanşımı süresi ne kadardır?
CEVAP:
Amme alacağı, vadesinin rastladığı takvim yılını takip eden takvim yılı başından itibaren 5 yıl içinde tahsil edilmezse zamanaşımına uğrar.