Veteriner hekimliği lisans eğitiminin amacı; öğrencileri, veteriner hekimliği mesleğini topluma en üst seviyede fayda sağlaması için anahtar konuma ulaştırmak, sosyokültürel gelişimi sağlanmış, ülke hayvancılığının ve toplum sağlığının sürekli değişen gereksinimlerine cevap verebilecek nitelikte bilgi, beceri ve tutumlarla donanımlı meslek üyeleri ve evrensel veteriner hekimliği normlarına uygun profesyoneller olarak yetiştirmektir.

Modern bir bilim olan sosyoloji, toplumların tarihî değişimlerini, günümüz toplumlarının sosyal yapılarını ve gelecekteki toplumların sosyo-kültürel ve sosyo-ekonomik yapılarını öngörme iddiasıyla ortaya çıkan, oldukça geniş bir yelpazeye sahip bir bilim dalıdır.

• Aile sosyolojisi
• Din sosyolojisi
• Hukuk sosyolojisi
• Kent sosyolojisi
• Medikal sosyoloji
• Meslekler sosyolojisi

Fransız sosyolog Émile Durkheim (15 Nisan 1858-15 Kasım 1917), sosyolojinin kurucuları arasında gösterilmektedir. Sosyoloji badı her ne kadar August Comte tarafından verilmiş olsa da, Fransız Sosyolojisi 19. yüzyılın sonundaki güçlü etkisini ona ve onun kurmuş olduğu "L’Année Sociologique" isimli yayına borçludur.

Meslek, belirli düzeyde beceri, teorik bilgi, eğitim ve diploma gerektiren, niteliği toplumdan topluma değişmekle beraber yüksek statü, prestij ve gelir kazandıran iş olarak tanımlanmaktadır.

Batı dillerinde meslekler; anlam bakımından, yapılan görevlerin niteliğine ve eğitim düzeyine göre "Uzman Meslekler (professions)" ya da "Beceriye Dayalı Meslekler (vocations)" olarak farklı terimlerle adlandırılmaktadır.

1. İşin sosyal bir değer taşıması,
2. Belirli bir tekniği ve yöntemi bulunması,
3. Kuramsal bir derinliğinin olması,
4. Toplumdaki kişiye bir mensubiyet bilinci kazandırması,
5. Tarihsel bir devamlılığı içermesi,
6. Piyasalaşma ve ücret karşılığı yapılabilir olması,
7. Mesleğin diğer insanlarla olan ilişkileri etkilemesi; toplumsal tabakalaşmaya belirli davranış ve yaşam tarzlarına kaynaklık etmesi.

Statü, bir kimsenin toplum içerisinde öğrenci, öğretmen, memur, mühendis, fakir, zengin gibi "kim" olduğunu belirtir.

Sosyal statü, kişinin çevresindekilerin toplum içinde ona nesnel olarak uygun gördükleri mevki veya pozisyondur.

Birbirleriyle ilişkili bir takım davranış kalıpları bir toplumsal işlev etrafında toplandığında, bu birleşime toplumsal rol denilmektedir.

Sosyal rol, bir sosyal statünün normlarını yerine getirmek için gerekli olan davranış biçimidir. Ayrıca Sosyal rol, kişinin sahip olduğu sosyal statü veya çeşitli kurumlar içerisinde bulunduğu konum gereği kendisinden göstermesi beklenen davranış örüntüsü olarak da tanımlanmaktadır.

Meslek bilinci; meslek sahiplerinin meslekleriyle dolayısıyla statüleriyle uyumlu tutum, davranış, kanaat ve topyekün bir sosyal yaşam tasarımına sahip olma halidir.

Belli bir mesleğin üyelerinin uyacağı standartları belirten kurallar bütününe meslek ahlakı ilkeleri denir. Bu ilkeler, bir örgütün veya mesleğin temel değerlerini ve mensuplarının izlemesi beklenen kuralları içermektedir.

Yazılmış ya da yazılmamış olsa bile bağlayıcılığı yasalar düzeyinde olmayan kurallara meslek ahlak kuralları-meslek ilkeleri denir.

Geleneksel meslek ahlakının temelinde yatan düşünce, meslek sahiplerinin mesleklerini icra etmek suretiyle kendilerine ihtiyaç duyanlara hizmet ederek kamu yararına çalışmalarıdır.

Meslek seçimi, belirli meslek veya meslek grupları arasından bir mesleği seçmeye karar verme süreci olarak tarif edilmektedir.

1. Meslek seçimi bireyin hayatının hemen hemen tüm yönlerini etkilemektedir.
2. Meslek seçimi bireyin sosyal hayattaki başarı veya başarısızlığına da neden olabilir.
3. Meslek seçimi bireyin iş bulmasını veya bulamamasını belirleyebilir.
4. Meslek seçimi bireyin işini sevmesini veya işinden nefret etmesini belirleyebilir.

• Bireyin geçmişi ve temelleri
• Rol modelleri
• Deneyimleri
• İlgileri
• Kişiliği

Meslek seçimini etkileyen etmenler altı
grupta toplanabilir:

1. Biyolojik etmenler
2. Sosyolojik etmenler
3. Psikolojik ya da kişisel etmenler
4. Ekonomik etmenler
5. Politik etmenler
6. Şans ile ilgili etmenler

Günümüzde dört önemli özellik profesyonel davranışı karakterize etmektedir. Bunlar:

1. Genelleştirilmiş ve sistematik bilgiye sahip olma,
2. Bireylerin çıkarından çok toplum çıkarlarını ön planda tutma,
3. Profesyoneller tarafından organize edilen ve işletilen kurumlar ve mevcut olan iş ahlakı kurallarının uygulanması ile birlikte, bireyin kendi davranışını kontrol etmesi,
4. İş başarısının karşılığı olan ödüller uygulaması (parasal ve onursal).

Scharmann ve Daheim gibi sosyal psikologlar benimsedikleri yaklaşım, meslek seçiminin sosyalleşme şartlarından biri olduğudur.

Sosyalizasyon, kişinin çevresindekilerle arasındaki etkileşim sürecidir.

Sosyalizasyon, sosyal davranış örüntülerinin kabulü ile sonuçlanan bir süreçtir.

• Toplum,
• Birbiriyle temas eden kişiler,
• Toplum ile bireysel kişi arasında yer alan sayısız küçük gruplar,
• Kitle iletişim araçları (TV, radyo, dergiler gibi),
• Komşuluk, okul ve din kurumları

• Bireysel tepki farklılıkları
• Zaman ve koşullar
• Rol seçimi
• Bireyin sosyal kapasitesi
• Sosyal yapı

Çağdaş anlamda veteriner hekim; hayvan hastalıklarının sağaltımından, hayvanların ıslahına, üretiminden tüketime kadar tüm aşamalardaki işlevlerinden sorumlu ve yetkili meslek adamı olarak tanımlanmaktadır.

Latincede "hayvan, atın karnı veya karın altını dolanan kayış" anlamına gelen "veterin" sözünden daha sonra, atın veya hayvanın hekimliği anlamında "arz veterinarius" deyimi türetilmiştir. Arz Latincede san’at anlamına gelmektedir. Deyimin tamamını da "hayvan tedavi sanatı" kavramı ifade etmiştir. "Arz" yerine "medicus=hekimlik" şeklinde kullanılmıştır.

Veteriner hekim terimi, 1937'den itibaren resmen kullanılmaya başlanmıştır.

Veteriner hekimliği mesleğinin uygulanmasına ilişkin 9 Mart 1954 tarih ve 6343 sayılı "Veteriner Hekimliği Mesleğinin İcrasına, Türk Veteriner Hekimleri Birliği ile Odalarının Teşekkül Tarzına ve Göreceği İşlere Dair Kanun" ile yasal tanımını bulmuştur.

Yüksek veteriner okulları ile veteriner fakültelerinden veya muadeleti Maarif Vekaletince tasdik edilmiş veteriner okullarından diploma almış olanlara (Veteriner hekim) denir.

1. Hayvanları muayene, hayvan hastalıklarını tedavi etmek ve hayvanlar üzerinde muktedir olabildiği her türlü ameliyatı yapmak, ihtisası icap ettiren ahvalde ise mütehassısa (veteriner hekim) müracaatı tavsiye eylemek;
2. Hayvanların vasıfları ve sağlık durumları hakkında rapor vermek;
3. Kara ve deniz hayvanlarından elde edilen gıdai, sınai maddelerle mamullerini, hayvan yemi olarak kullanılan maddelerin muayene ve ihtisas sahibi ise tahlil etmek;
4. (Veteriner hekim)likte tatbik olunan her türlü aşı, serum, biyolojik maddelerle müstahzaratı (ihtisas sahibi olmak ve bu maksatların tahakkuku için tedvin olunmuş hususi kanunların hükümlerine uymak şartiyle) ihzar, muayene, tahlil eylemek ve bu gibi hususta rapor verebilmek;
5. Eczanesi bulunmayan yerlerde hayvan hastalıklarında kullanılan her nevi aşı, serum, müstahzar ve biyolojik maddeleri muhtevi bir ecza dolabı tesis eylemek ve bu ilaçları satabilmek;
6. Memleket hayvancılığının ıslah ve inkişafını engelleyici hareketleri ve bulaşıcı hayvan hastalıklarını görür veya işitirse en kısa bir zamanda keyfiyetten resmî makamları haberdar etmek ve istilai mahiyet arzeden vakayide ise derhal muktedir olabileceği önleyici tedbirlere girişmek ve zootekni sahasında haiz olduğu ilmi salahiyetini kullanmak.

"Üniversiteler Yükseköğretim Programları ve Meslekler Rehberi"nde veteriner hekimliği programının amacı: "...evcil, küçük ve büyükbaş ile kümes hayvanlarının ırklarının ıslahı, üretimi, yetiştirilmesi, verimliliklerinin artırılması, hayvan sağlığının korunması, hastalıkların önlenmesi, hayvansal ürünlerin (su ürünleri dahil), insan sağlığına uygunluğunun kontrolü, hayvansal ürünlerde kirlenme ve çevre kirliliği konularında eğitim-öğretim ve uygulama yapmak" şeklinde ifade edilmiştir.

"Veteriner hekimlik alanında eğitim görmek isteyen bir kimsenin üstün bir akademik yeteneğe sahip, biyoloji, kimya konularına ilgili ve bu alanlarda başarılı, hayvanlarla ilgilenmekten hoşlanan bir kimse olması gerekir. Ayrıca, kişinin sabırlı ve dikkatli bir gözlemci olması, düşüncelerini başkalarına aktarma (ikna) gücüne sahip bulunması
da beklenir." şeklinde belirtilmiştir.

1. Hayvan neslinin iyileştirilmesi
2. Hayvan hastalıklarının tedavisi
3. Besin kontrolü ve koruyucu hekimlik
4. Eğitim-Öğretim
5. Araştırma

Avrupa Veteriner Hekimleri Federasyonu (FVE) tarafından hazırlanan “İyi Veteriner Hekimlik Kılavuzu (Good of Veterinary Practice)"nda veteriner hekimlerin hayvan gönenci, hayvan sağlığı, halk sağlığı ve çevrenin korunmasında önemli bir rol oynamakla beraber, geniş bir alanda hizmet verdiği belirtilmektedir:

• Hangi sektörde çalışırlarsa çalışsın veteriner hekimler, kontrolü altında bulunan hayvanların gönençlerini ve sağlığını sağlamak için çaba harcamalıdır.
• Veteriner hekimler hayvanlara saygı ile bakmalı, onları tedavi etmelidir.
• Veteriner hekimler hayvan sahipleri/hasta sahipleri ile iyi ilişkiler kurmalı, buna gayret etmelidir.
• Veteriner hekimler uygun bilgilendirme ve iyi iletişim sistemi ile hayvan sahipleri/hasta sahiplerinin güvenini kazanmalıdır.
• Veteriner hekimler yasal durumları değerlendirip, kuralların uygulanmasında diğer
  veteriner hekimler ile ilişki kurmalıdır.
• Veteriner hekimler meslektaşlarıyla iyi ilişkiler içerisinde olmalı ve buna gayret göstermelidir.
• Veteriner hekimler bir başka veteriner hekimin veya üçüncü bir şahsın isteklerini
  yerine getirirken, ilgi alanına uygunluğuna ve diğer veteriner hekimin hayvan sahibi/hasta sahibi sayısını arttırmak için veya kişisel çıkarları için kullanılmadığından emin olmalıdır.
• Veteriner hekimler, halk sağlığının en iyi şekilde korunmasını sağlamalı ve bu konu üzerinde çalışmalıdır.
• Veteriner hekimler hayvan sahipleri/hasta sahiplerini topluma karşı olan sorumlulukları konusunda bilgilendirmelidir.

Bu yüzyılın ilk önemli hayvan salgını 1711'de Avrupa'da çıkan sığır vebasıdır.

Bu bağlamda kurulan ilk dernek İngiltere'de veteriner okulu öğrencileri tarafından 1813’de kurulan "Veterinary Medical Society"dir.

Ampirik tedavi; acemilerin ve halkın, hastalığın tabiatını, ilaçların etkisini incelemeden eskiden beri süregelen bilgi ve kanaatlere göre hastalıkları tedavi ettiği yoldur.

İlmi çalışmaların yayınlanması ilk defa İngiltere'de 1665-66 yıllarında birinci cildi çıkan "The Philosophical Transaction" olmuştur.

Bütünüyle veteriner hekimliğine ait ilk dergi ise Almanya'da 1788'de çıkarılmıştır.

Derneğin kuruluş amacı o zaman memlekette salgın hâlde bulunan sığır vebası ile mücadeleyi kolaylaştırmak,
veteriner hekimler arasında görüş birliğini sağlamak ve serbest bilimsel tartışmalar yapabilmekti. Dernek ilk faaliyet olarak Mehmet Ali Bey’in teklifi ile "Mecmua-i Fünun-u Baytariye" adlı dergiyi çıkarmaya başlamıştır (1 Eylül 1324 - 14 Eylül 1908).

Derginin asıl amacı, Türkiye'de sivil veteriner hekimliği öğretiminin başlatılması ve buna ilişkin gelişmelerin desteklenmesi olmuştur.

1. hayvanlarla ilgili olarak; onların tedavisiyle ilgili veteriner hekimleri içersin ya da içermesin, birçok ahlaki durum veteriner hekimliği etiğinin konusu olacaktır.
2. Direk olarak veteriner hekimler ve onlarla ilişkili diğer insanlarla ilgilidir.

• Amerika Veteriner Hekimleri Birliği Yargı Meclisi'nin yayınladığı "Veteriner Hekimliği Etiği Prensipleri"
• Dünya Veteriner Hekimleri Birliği'nin yayınladığı "Mesleki Etik Yasası
• Türk Veteriner Hekimleri Birliği'nin yayınladığı "Veteriner Hekimliği Meslek Etiği Kuralları"

• Hayvan sağlığı ve gönencine yönelik önlemler almak,
• Hayvanları hastalıklara karşı korumak, tedavi etmek ve bunlara yönelik inceleme ve araştırma yapmak,
• İnsanları, zoonoz kaynaklı zararlılardan korumak,
• hayvan kökenli gıda maddelerinin kontrolü ve güvenliği ile hayvan ve çevre koruma eksenli problemlere çözümler üretmek.

Adak'a göre veteriner hekimliği sosyolojisi denildiği zaman;

1. Veteriner hekimlerin yetiştirilmesi,
2. Veteriner hekimlerin eğitimi,
3. Veteriner hekimlerin rol-seti içindeki diğerleri ile ilişkileri,
4. Veteriner hekimliği örgüt ve organizasyonları,
5. Hayvan sağlığının iyileştirilmesi ile toplum sağlığının da gelişmesi akla gelmelidir.

• Aileden kaynaklanan geleneksel etkiler
• Kazanç olanakları
• Karizma
• Duygusal nedenler
• Toplumda saygınlık

• Türk Veteriner Hekimleri Birliği
• Veteriner Hekim Odaları

Meslek örgütleri yalnızca veteriner hekimlerin çıkarlarını temsil eden örgütler olarak değil, ayrıca hayvan sahipleri/hasta sahipleri, yetkili kurumlar, halk ve tüm bunların ötesinde hayvanların kendileri ile olan iş ilişkilerinde uygun hareket etmelerini sağlamakta rolü olanlar adına da söz sahibi olmalıdır.

Veteriner fakültelerindeki eğitimin yaşam boyu kendi kendine öğrenmeyi özendirmesi, temel, klinik ve sosyal bilimler arasında tam bir entegrasyonun sağlanması, veteriner hekimliği eğitiminin temel hayvan sağlığı hizmetlerine ve koruyucu veteriner hekimliğe ağırlık verecek şekilde yeniden yapılandırılması önemlidir.

Türkiye'de veteriner hekimlerin; hayvana/hastaya, hayvan sahibine/hasta sahibine, meslektaşlarına ve ilgili meslek gruplarına yönelik ödevleri; başka bir deyişle mesleki uygulamaları sırasında uymak zorunda oldukları yasal ve ahlaki yükümlülükleri; 9 Temmuz 1994 tarihinde çıkarılan "Veteriner Hekimliği Deontoloji Yönetmeliği" ile bağımsız bir şekilde yasal güvencesine kavuşabilmiştir. İşlevselliğini 12 yıl kadar koruyan bu Yönetmelik, 6343 sayılı yasanın 47 ve 62. maddeleri uyarınca hazırlanan "Türk Veteriner Hekimleri Birliği Hizmetlerinin Yürütülmesine İlişkin Uygulama Yönetmeliği"nin (TVHB-UY) yayımlanması ile yürürlülükten kaldırılmıştır.

1. Ödev bilgisi, yükümlülükler bilgisi, normatif bilgi.
2. Hekimin mesleki etkinlikleri sırasında, hastasına, hasta sahibine, meslektaşlarına ve topluma karşı, uymak ve uygulamak zorunda olduğu kurallar, tutum ve davranışların tamamı.

1. Veteriner hekimin hayvan (hasta ya da sağlıklı) ile iletişimi,
2. Veteriner hekimin hayvan sahipleri/hasta sahipleri ile iletişimi,
3. Veteriner hekimin meslektaşları ve diğer meslek mensupları ile iletişimi,
4. Veteriner hekim toplum ilişkisi.

"Bir veteriner hekim, meslektaşını yermez, onu küçük düşürecek söz, yazı veya hakarette bulunamaz. Meslekten olmayan bir kişinin böylesi eylemlerine karşı da meslektaşını korumak zorundadır."

TVHB-UY'ye göre konsültasyon; ağır bir hasta hayvanın
başında toplanan birden fazla veteriner hekimin birlikte
verdikleri gerekçeli karardır.

"Veteriner hekimler, kendi aralarında olumlu ve uyumlu meslektaş ilişkileri kurarlar, maddi ve manevi bakımdan birbirlerine yardımcı olurlar, meslekî düşünce ve eylemlerine uzmanlıklarına, bilimsel yetenek ve kişisel becerilerine karşılıklı saygı duyarlar. Uyuşmazlıklarında önce aralarında anlaşma yolu ararlar, bu sağlanamazsa meslek organlarının aracılığına başvurmak zorundadırlar."

"Veteriner hekimler, ilgili meslek grupları ile olumlu ve sürekli ilişkiler kurmalıdır. Onların bilimsel özgürlüğüne saygı duymalı, kişiliklerine özen göstermeli, gerektiğinde onlara yardımcı olmalıdır."

Değişen gereksinimlere ayak uydurabilmek için geleceğin veteriner hekimlerinin; bilimsel, teknik, profesyonel olarak donanımlı, mesleki etik ve deontolojik kurallara bağlı, gelişmelere ve yeniliklere açık, ülke ve dünya sorunlarına duyarlı, rekabetçi, güvenilir, iyi kişilik sahibi ve saygın bireyler olması oldukça önemlidir.