Arapçanın tarihi, gelişme ve yayılma safhaları şu şekildedir: 1. Eski Arapça, 2. Klasik Arapça, 3. Orta Arapça, 4. Modern Arapça, 5. Mahalli Lehçeler.

Arap yazısının Hicaz’ın dışında ortaya çıkıp daha sonra Hicaz’a intikal ettiği görüşü yaygınlık kazanmıştır. Arap yazısının gelişmesinde ve yayılmasında en büyük iki etkenden biri Kur’ân-ı Kerîm’in yazıya geçirilmesi, diğeri de
İslam dininin çok kısa süre içerisinde Arap yarımadasının dışına çıkmasıdır.

Soyları devam eden Araplar olup bunlar da iki kola ayrılmaktadır: el-Arabu’l-Aribe ve elArabu’l-Musta’ribe.

Bunlar, soyları Hz. Nuh’un oğlu Sam’dan gelen Kahtan b. Abir’e dayanan gerçek Araplardır. Anavatanları Yemen olup Kahtaniler diye anılmaktadırlar. Ezd, Evs, Hazrec, Huza’a, Tayy ve Kinde bu gruba giren kabilelerdendir.

Sonradan Araplaşmış olanlardır. Soyları Hz. İbrahim’in oğlu Hz. İsmail soyundan Adnan’a dayandığı için Adnaniler, İsmaililer, Nizariler ya da Adnan’ın oğlu Me’add’a ulaştığı için Me’addiler olarak adlandırılmıştır. Başlıca kabileleri Rebi’a, Mudar, Gatafan, Kinane ve Kureyş’tir.

İslamiyet’ten önce Güney Arabistan’da birbirinin devamı olan üç büyük devlet kurulmuştur. Ma’in (Mina) Devleti (yıkılışı M.Ö. 750-650), Sebeliler Devleti (yıkılışı M.S. II. yüzyıl) ve Himyeriler Devleti’dir. Kuzey Arabistan’da ise Nebatiler (yıkılışı M.S. 106), Palmirliler/Tedmurlular (yıkılışı M.S. 273), Gassaniler (yıkılışı M.S. 613), Hireliler/Lahmiler (yıkılışı M.S. 633) ve Kindeliler (yıkılışı 6. yüzyılın sonlarına doğru) hüküm sürmüşlerdir.

Arap edebiyatı, elde bulunan en eski örneklere göre manzum ve mensur olmak üzere iki koldan gelişmiştir.

Cahiliye devri, yani İslamiyet’ten önceki devir şairleri; İmru’u’l-Kays (öl. 540) ve el-A’sa (öl. 629) gibi.

Yaşamlarının bir kısmını Cahiliye, bir kısmını İslamî devirde geçirmiş olanlar; Lebid (öl. 665) ve Hassan b. Sabit (öl. 674) gibi.

İslamî devrin ilk şairleri olup bunlar Sadru’l-İslâm ve Emeviler döneminde yaşamışlardır; Cerir (öl. 732) ve Ferezdak (öl. 733) gibi.

Cahiliye döneminde, şairin en güzel şiiri olarak kabul edilen, yedi veya on şaire ait kasidelerden meydana gelen şiir koleksiyonu.

İmru’u’l-Kays (500-540?), Zuheyr b. Ebi Sulma (502-609), Tarafa b. Abd (543-569), Lebid b. Rebi’a (öl. 661), Amr b. Kulsum (öl. 600), Antera b. Şeddad (öl. 525-608) ve Haris b. Hillize.

İçeriği Hz. Peygamber’e övgü olan ve her beytinde bedî sanatlardan en az bir tanesinin bulunduğu uzun kasideler. Bu türün basit bahrinde yazılması, revi harflerinin “kesreli mim” olması gerekmektedir. Bu türün en iyi örneğini Kasîde-i
Bürde adıyla İmam Busirî yazmıştır.

Aynı aruz kalıbıyla söylenmiş iki mısradan oluşan nazım birimi.

Arap şiirinin en eski nazım şekli recezdir.

Halife, sultan ve emirlere gönderilen taleplere verilen cevapları veya sorunların çözümüne ilişkin değerlendirmeleri içeren, metnin alt kısmına düşülen kısa ve özlü sözler.

Yazarının eğiticiöğretici amaçla ve ağırlıklı olarak dönemin sosyal problemlerine
doğrudan veya dolaylı değindiği, ayet, hadis ve darbımesellerle desteklediği secili nesir ve şiirden oluşan edebî bir tür.

Manadan çok şeklin öne çıktığı, kelime seçiminin önem kazandığı seçilen kelimelerle gösteriş yapmanın hedeflendiği sanat ve kelime oyunlarının yapıldığı bir üsluptur. Bu üslupta amaç, sağlam bir metin ortaya sunmak değil, yazarın edebi yeteneğini göstermektir. Bundan dolayı bu üslupla yazılan metinler anlaşılmaz bir hale gelir.

Beş mesneviden oluşan külliyat.

Birden fazla dille yazılan şiir.