XI-XIII. YÜZYILLAR TÜRK DİLİ Dersi Harezm Tarihi ve Harezm Türkçesi soru cevapları:

Toplam 20 Soru & Cevap
PAYLAŞ:

#1

SORU:

Harezm bölgesi, bugün hangi ülkelerin sınırları içinde kalmaktadır?


CEVAP:

Bölge, bugün Özbekistan ve Türkmenistan sınırları içinde kalmaktadır. 


#2

SORU:

Harezm bölgesi hangi yılda Emevîler tarafından fethedilmiştir?


CEVAP:

Bölge 717 yılında Emevîler tarafından fethedilmiştir.


#3

SORU:

Harezm Türkçesinin esas dil özelliklerini hangi boyların ağızlarından alınan kelime ve şekil bilgisi oluşturur?


CEVAP:

Harezm Türkçesinin esas dil özelliklerini Oğuz, Kıpçak ve Kanglı boylarının ağızlarından
alınan kelime ve şekil bilgisi oluşturur.


#4

SORU:

Mukaddimetü ’l-Edeb hangi amaçla yazılmıştır?


CEVAP:

Zamahşeri tarafından Arapçayı öğretmek için yazılmıştır.


#5

SORU:

Mu‘inü ’l-Mürid isimli eser hangi tür şiirlerden oluşmaktadır?


CEVAP:

Eser, dinî şiirlerden oluşmaktadır.


#6

SORU:

Mu‘inü ’l-Mürid isimli eser, 2008 yılında tekrar kimler tarafından neşredilmiştir?


CEVAP:

Eser, 2008’de Recep Toparlı ve Mustafa Argunşah tarafından tekrar neşredilmiştir.


#7

SORU:

Türk edebiyatındaki kırk hadis çevirilerinin ilk örneği hangi eserdir?


CEVAP:

Nehcü ’l-Feradis, Türk edebiyatındaki kırk hadis çevirilerinin ilk örneğidir.


#8

SORU:

Oğuz Kağan Menakıbı’nın bilinen tek yazma nüshası nerede bulunmaktadır?


CEVAP:

Oguz Kagan Menakıbı’nın bilinen tek yazma nüshası, Paris Bibliothèque Nationale'de bulunmaktadır.


#9

SORU:

Oğuz Kağan Menakıbı, hangi harflerle yazılmıştır?


CEVAP:

Bu eser, Uygur harfleriyle yazılmıştır.


#10

SORU:

Harezm Türkçesinde bulunan ünlü harfler nelerdir?


CEVAP:

a, e, e, ı, i, o, ö, u, ü.


#11

SORU:

Harezm Türkçesi döneminde meydana gelen başlıca ses değişmeleri nelerdir?


CEVAP:

• b > v / w değişimi

• b > m değişimi

• d > y değişimi

• g / g > Ø değişimi

• t > d değişimi

• k > h değişimi (Çok az örnekte görülür)


#12

SORU:

Harezm Türkçesinde, hâl eklerinden yönelme hâlinin ekleri nelerdir?


CEVAP:

Yönelme Hâli Ekleri: +GA, +KA, +A


#13

SORU:

Harezm Türkçesinde iyelik ekleri nelerdir?


CEVAP:

Teklik 1. Kişi : +m / +Im  
Teklik 2. Kişi : +ñ / +Iñ 
Teklik 3. Kişi : +I / +sI 
Çokluk 1. Kişi: +mIz / +ImIz 
Çokluk 2. Kişi: +ñIz / +IñIz 
Çokluk 3. Kişi: +lArI


#14

SORU:

Harezm Türkçesinde gelecek zaman sıfat-fiilleri nelerdir?


CEVAP:

1. -gu / -gü 
2. -guçı / -güçi
3. -guluk / -gülük
4. -gusuz / -güsüz
5. daçı / -deçi 
6. -gesi, -ası / esi
7. -glı / -gli, -ıglı / -igli, -uglı / -ügli 


#15

SORU:

Harezm Türkçesinde belirsiz geçmiş zaman ekleri nelerdir?


CEVAP:

Belirsiz Geçmiş Zaman


Teklik 1. kişi: -mış-men / -miş-men
Teklik 2. kişi: -mış-sen / -miş-sen
Teklik 3. kişi: -mış / -miş
Çokluk 1. kişi: -mış-miz / -miş-miz
Çokluk 2. kişi: -mış-siz / -miş-siz
Çokluk 3. kişi: -mış-lar / -mişler


#16

SORU:

Harezm Türkçesinde geniş zamanda teklik 2. kişi ekleri nelerdir?


CEVAP:

Teklik 2. kişi: -r-sen, -ar-sen / -er-sen, -ur-sen / ür-sen, -yur-sen / -yür-sen


#17

SORU:

Harezm Türkçesinde geniş zamanda çokluk 1. kişi ekleri nelerdir?


CEVAP:

Çokluk 1. kişi: -r-biz, -ar-biz / -er-biz, -ur-miz ~ -biz / -ür-miz ~ -biz, -yur-biz / -yür-biz


#18

SORU:

Harezm Türkçesinde şart kipleri nelerdir?


CEVAP:

Teklik 1. kişi: -sa-men / -se-men, -sam / -sem
Teklik 2. kişi: -sañ / -señ
Teklik 3. kişi: -sa / -se
Çokluk 1. kişi: -sa-biz / -se-biz, -sa-miz / -se-miz, -sak / -sek, -sañan / -señen (HŞ),
-señin (HŞ)
Çokluk 2. kişi: -sañız / -señiz
Çokluk 3. kişi: -sa-lar / -se-ler


#19

SORU:

Harezm Türkçesi sözlüğü olarak başvurulabilecek en temel kaynak nedir?


CEVAP:

Harezm Türkçesi sözlüğü olarak başvurulabilecek en temel kaynak Clauson sözlüğüdür. (CLAUSON, Sir Gerard: An Etymological Dictionary of Pre-Thirteenth-Century Turkish: London 1972, XLVIII+989 s. Oxford University Press.)


#20

SORU:

Clauson sözlüğü dışında Harezm Türkçesi söz varlığı için diğer bir kaynak nedir?


CEVAP:

E. FAZILOV’un hazırlamış olduğu iki ciltlik Harezm Türkçesi sözlüğüdür.:
(FAZILOV, E.: Starouzbekskiy yazık horezmiyskie pamyatniki XIV veka Tom I: Taşkent
1966, s. 647, İzdat. FAN Uzbekskoy SSCB.
FAZILOV, E.: Starouzbekskiy yazık horezmiyskie pamyatniki XIV veka Tom II: Taşkent
1971, s. 778, İzdat. FAN Uzbekskoy SSCB.)