XIV-XV. YÜZYILLAR TÜRK DİLİ Dersi HAREZM-ALTIN ORDU TÜRKÇESİ soru cevapları:

Toplam 20 Soru & Cevap
PAYLAŞ:

#1

SORU:

Harezm Türkçesi nedir?


CEVAP:

XI-XII. yüzyıllarda hem etnik yapı hem de siyasi hayat bakımından Türkleşen Harezm bölgesinde Türk dilinin doğu kolunu teşkil eden Karahanlı Türkçesi temelinde güney- batı kolunu teşkil eden Oğuz Türkçesi ve kuzeybatı kolunu teşkil eden Kıpçak Türkçesinin karışıp kaynaşmasından oluşan Türkçeye Harezm Türkçesi veya Harezm-Altın Ordu Türkçesi adı verilir.


#2

SORU:

Oğuz Türkçesini açıklayınız. 


CEVAP:

XI. yüzyılda Harezm bölgesinde toplu olarak yaşayan ve daha sonra batıya doğru göç ederek bugünkü Türkmen, Azerbaycan, Gagavuz ve Türkiye Türklerinin aslını oluşturan büyük bir Türk boyunun lehçesidir.


#3

SORU:

Altın ordu nedir?


CEVAP:

Altın Ordu, Moğol imparatoru Cengiz Han’ın ölümünden sonra torunlarından Batu Han’ın 1242’de kurduğu ve kardeşi Berke Han’ın yerine geçip Müslüman olmasıyla tam bir Türk-İslam devleti haline gelen devletin adıdır.


#4

SORU:

Ari nedir?


CEVAP:

İran’dan geçerek Kuzey Hindistan’a yerleşen halk veya bu halktan olan kimseye Ari adı verilir.


#5

SORU:

Harezm Hanlığı'na son veren olay nedir?


CEVAP:

Harezm Hanlığı, Bolşevik ihtilalinden sonra sona ermiştir.


#6

SORU:

Kaside nedir?


CEVAP:

On beş beyitten az olmayan, bütün beyitlerin ikinci dizeleri en baştaki beyit ile uyaklı olan ve çoğu kez büyükleri övmek için yazılan divan edebiyatı şiir türüne kaside adı verilir.


#7

SORU:

Gazel nedir?


CEVAP:

Divan edebiyatında beş ile on beş beyit arasında değişen, ilk beytinin dizeleri birbiriyle, sonraki beyitlerinin ikinci dizeleri birinci beyitle uyaklı, genellikle lirik konularda yazılan nazım biçimine gazel adı verilir?


#8

SORU:

Tuyuğ nedir?


CEVAP:

Mâni biçiminde aruzla yazılmış manzumelere tuyuğ adı verilir.


#9

SORU:

1310 yılında Naşirüd-din bin Burhanü'd-din Rabguzi tarafından yazılan eser nedir ve kime sunulmuştur?


CEVAP:

1310 yılında Naşirüd-din bin Burhanü'd-din Rabguzi tarafından Kısasü'l Enbiya yazılmış ve Moğol şehzadesi Na¯s´ırü’d-di?n Tok Buia’ya sunulmuştur.


#10

SORU:

El yazması eserleri el yazısı ile kopyalan kimseye ne ad verilir?


CEVAP:

El yazması eserleri el yazısı ile kopya eden kimseye müstensih adı verilir.


#11

SORU:

İstinsah nedir?


CEVAP:

Yazma bir eseri el yazısıyla kopyalama işlemine istinsah adı verilir.


#12

SORU:

Bab nedir?


CEVAP:

Arapça bir kelime olup “kapı” anlamındadır. Türkçede “bölüm, başlık” anlamında kullanılmaktadır.


#13

SORU:

Nehcü’l-Fera¯di?s'in müellif'i kimdir?


CEVAP:

Nehcü’l-Fera¯di?s nüshaları üzerinde incelemeler yapanlar genellikle eserin müellifi olarak Kerderli Mahmut b. Ali’yi göstermişlerdir.


#14

SORU:

Arapça'yı öğretmek üzere yazılmış, sözlük niteliğinde olan eser hangisidir?


CEVAP:

Mukaddimetü'l Edeb, Arapçayı öğretmek üzere yazılmış, Arapça kelime ve kısa cümlelerden oluşan pratik bir sözlüktür.


#15

SORU:

Mukaddimetü’l-Edeb kaç bölümden oluşmaktadır ve bu bölümler nelerdir?


CEVAP:

Mukaddimetü’l-Edeb beş bölümden oluşmaktadır. Bunlar:

1. İsimler

2. Fiiller

3. Harfler

4. İsim çekimi

5. Fiil çekimi


#16

SORU:

Tefsir ne demektir?


CEVAP:

Kur’an’ın surelerini açıklayarak görüşler ileri sürme ve bunları yazma, yorumlamaya tefsir adı verilmektedir.


#17

SORU:

Tek nüshası bulunan ve didaktik özelliklere sahip olan Harezm Türkçesi eseri hangisidir?


CEVAP:

Tek nüshası Bursa Orhan Kütüphanesi'nde yer alan ve didaktik özellikleri olan eser 

Mu'inü'l Mürid'dir.


#18

SORU:

Kitabının içerisinde yazılış sebebinin bulunması yönü ile Nizami'nin eserlnden ayrılan Harezm-Altın ordu Türkçesi eseri hangisidir?


CEVAP:

Hüsrev ü Şirin, Nizami?’nin Hüsrev ü Şi?ri?n’i ile ben- zer olan eser tevhid, naat ile Çehar-ya¯r methiyesinin bulunduğu baş kısmıyla; Tını Beg Han ile Melike Hatun için methiyeler kısmıyla; ayrıca “sebeb-i telif-i kita¯b” bölümüyle Nizami?’nin eserinden ayrılır.


#19

SORU:

Naat nedir?


CEVAP:

Hz. Muhammed’in niteliklerini övmek, ondan şefaat dilemek amacıyla yazılan kasidelere naat adı verilir.


#20

SORU:

Harezm-Altın ordu dönemine ait olan ve mirac olayını anlatan anonim eser hangisidir?


CEVAP:

Mir'ac-name, mirac olayını anlatan anonim bir eserdir.