YAŞAYAN DÜNYA DİNLERİ Dersi Yahudilik I soru cevapları:

Toplam 60 Soru & Cevap
PAYLAŞ:

#1

SORU: Hıristiyanlık ve İslamiyet ile karşılaştırıldığında Yahudilik kronolojik sıra olarak nerede yer alır?


CEVAP: Yahudilik, üç ilahi kaynaklı dinden biri ve kronolojik olarak en eskisidir.

#2

SORU: ‘Yahudilik’ adı nereden gelmektedir?


CEVAP: Yahudilik adı, Hz. Musa’dan çok sonra verilmiştir. Yahudilerin dini Yahudilik adını almadan önce, kavmin adına bağlı olarak İbranilerin dini veya İsrailoğullarının dini olarak adlandırılıyordu. M.Ö. 538’de Babil Esareti sona erip Yahudiler Filistin topraklarına döndüklerinde, Yahuda adı verilen bölgede yaşayanlar, çoğunluk itibarıyla Yahuda kabilesine mensuptu ve Ezra ile kutsal kitaplarına kavuşan bu halkın dinine, halkın adına bağlı olarak, Yahudilerin dini anlamında Yahudilik adı verilmiştir.

#3

SORU: Yahudilere hangi peygamber dini tebliğ etmiştir? Kutsal kitabın adı nedir?


CEVAP: Hz. Musa’nın İsrailoğullarına tebliğ ettiği din, ilahi vahye dayanıyordu ve Hz. Musa’ya verilen kitapta esasları belirtilen bu dinin merkezinde kutsal kitap Tevrat vardır.

#4

SORU: Din ile etnisite Yahudilik’te nasıldır?


CEVAP: Yahudilik’te din ile etnisite iç içe geçmiştir.

#5

SORU: Yahudiler hangi soydan geldiklerine inanmaktadır?


CEVAP: Yahudiler kendilerinin İbrani Abram’dan (Hz. İbrahim) geldiklerine inanmaktadır.

#6

SORU: Sami kavmi kimlerin soyundan gelmektedir?


CEVAP: Yahudi inancına göre Hz. Adem’den sonra insanlığın ikinci atası Hz. Nuh’tur. Adem’le Nuh arasında on, Nuh ile İbrahim arasında da on nesil vardır. Nuh’un üç oğlundan Sam’ın soyundan gelenlere sami kavimler denilmektedir.

#7

SORU: ‘Öte yakanın insanları’ nereden gelmektedir?


CEVAP: Bir yoruma göre Eber (Ever), öte yaka demektir ve Hz. İbrahim ile beraberindekiler Filistin topraklarına, Fırat nehrinin öte yakasından geldikleri için, öte yakanın insanları anlamında bu ad verilmiştir.

#8

SORU: İbrani kelimesi nereden gelmekte ve kimleri temsil etmektedir?


CEVAP: Sam’ın soyundan gelen Eber, Hz. İbrahim’in büyük atasıdır ve Hz. İbrahim’e, Eber’in (Ever) soyundan geldiği için İvri (İbrani) denildiği gibi Eber’in bütün çocuklarına da (Tevrat/Tekvin, 10/21) İvrim (İbraniler) denilmektedir. İbrani kelimesi, Eber’in çocukları anlamında çok geniş bir kavimler topluluğunu ifade etmekte (Tekvin 10/21), bu kavimler içinde İbraniler yer aldığı gibi (Tekvin 11/16-26), Yoktan soyundan gelen Araplar (Tekvin 10/25-30) ve Nahor kanalıyla gelen bazı Arami kabileler de yer almaktadır. İbrani kelimesi, Hz. İbrahim, Hz. İshak ve Hz. Yakub ile onların çocuklarını tanımlamaktadır.

#9

SORU: İsrail kelimesi nereden gelmektedir? Neyi ifade eder?


CEVAP: İsrail (Yisrael) terimi iki kelimeden oluşmaktadır ve kelimenin ilk kısmını oluşturan İsra (Yisra) kelimesi, kesin olmamakla birlikte üstün gelmek, parlamak, şifa vermek, güreşmek, güçlü kılmak gibi anlamlara, sonundaki el (il) ise tanrı anlamına gelmektedir. Tevrat’a göre bu terim, Yakupla güreşen birisi tarafından ona verilmiştir ve El (Allah) ile uğraşan, güreşen, Tanrıya karşı güçlü olan anlamındadır.

#10

SORU: Tevrat’a göre Yakub’a İsrail denmesinin sebebi nedir?


CEVAP: Tevrat’ta anlatıldığına göre bir gece çölde Yakup, bir adamla karşılaşmış ve güreşe başlamışlar, sabaha kadar süren güreş sonunda, güreştiği kişi Yakub’a Artık sana Yakup değil, ancak İsrail denilecek; çünkü Allah ile ve insanlarla uğraşıp üstün geldin demiştir (Tevrat/Tekvin 32/22-32). Yahudi kutsal kitabının Hoşea bölümüne göre (12/5) ise Yakub’un güreştiği kişi Tanrının meleğidir.

#11

SORU: Yahudilere ne zamana kadar İsrail ve İsrailoğulları adı verilmiştir?


CEVAP: Yahudiler, Hz. Yakup’tan Hz. Süleyman’ın vefatına kadar İsrail ve İsrail oğulları olarak anılmıştır.

#12

SORU: Yahudiler ne zaman farklı kabilelere bölünerek farklı adlar almışlardır?


CEVAP: Hz. Süleyman’dan sonra devlet ikiye bölünmüş, on kabilenin oluşturduğu kuzeydeki krallığa İsrail, iki kabilenin oluşturduğu güneydeki krallığa ise Yahuda adı verilmiştir.

#13

SORU: Yahudi ismi ne zmaan ön plana çıkmıştır?


CEVAP: İsrail krallığı M.Ö. 722’de Asurlular tarafından yıkılmış, Babil sürgünü sonrasında Yahudi ismi ön plana çıkmış ve İsrailoğulları, Yahudi olarak anılmaya başlamıştır ancak İsrail ismi de kullanılmaya devam etmiştir.

#14

SORU: Günümüzde İsrail adı ne için kullanılır?


CEVAP: Günümüzde İsrail adı, Hz. İbrahim, İshak ve Yakup yoluyla gelen ve aynı Tanrıya imanda birleşmiş bütün kavim için kullanılmaktadır.

#15

SORU: Filistin bölgesinin İsrail için önemi nedir?


CEVAP: Yahudi teolojisinin asli unsurlarından olan İsrail kavramı, hem Tanrı’nın seçip ahitleştiği kutsal topluluk manasında İsrailoğulları kavmini hem de Tanrı tarafından ahit kapsamında İsrail oğullarına verilen ve kutsal topraklar olarak adlandırılan Filistin bölgesini ifade etmektedir. Kutsal topluluk ve kutsal topraklar ifadeleri, Yahudi anlayışına göre gerek kavim gerekse coğrafi bölge olarak İsrail’in sahip olduğu merkezi konumu dile getirmektedir.

#16

SORU: İsrail kavmi kutsallık vasfını ne zaman kazanır?


CEVAP: İsrail kavminin kutsallık vasfını kazanması Tanrı’nın kendilerini seçip ahitleşmesiyle bağlantılı olarak ortaya konmuştur. İsrail’in seçilmiş kutsal kavim olması Tanrıyla yapılan ahit sonucudur ve Tanrıyla iki ahit yapılmıştır.

#17

SORU: Tanrı ile yapılan ahitler nelerdir?


CEVAP: Biri İbrahim ile yapılan, İshak ve Yakup ile yenilenen ahittir ki bu ahite göre Tanrı, İbrahim ve neslini kutsamaktadır. İkinci ahit Musa vasıtasıyla yapılan ahittir ki bunda Tanrının ve İsrail oğullarının uymaları gereken hususlar belirtilmiştir. Buna göre İsrail oğulları yalnızca İsrail Tanrısını sevip Ona itaat etmek ve Tevrat emirlerine uymakla yükümlü kılınırken; itaat durumunda İsrailin tüm milletlerden üstün tutulması; bolluk, bereket ve zaferin onlara tahsis edilmesi; itaatsizlik durumunda ise kutsal toprakları kaybetmeleri ve diğer milletlerin elinde eza çekmeye mahkum bırakılmaları söz konusu olmaktadır.

#18

SORU: İsrailoğullarının kendilerinin seçilmiş olduğunu düşünmeleri neye sebep olmuştur?


CEVAP: Bir taraftan İsrailoğullarının atası olan Yakub’un Tanrı veya Onun meleği ile güreşmesi dolayısıyla gücü ve dayanıklılığı, diğer taraftan Tanrı’nın seçilmiş kavmi oldukları inancı İsrailoğullarının ırki üstünlük iddiasında bulunmalarına yol açmış, kendilerini imtiyazlı görerek diğer insanları hakir görmüşlerdir.

#19

SORU: İslami kaynaklarda Beni İsrail (İsrailoğulları) ile Yehud kelimesi hangi anlamlarda kullanılır?


CEVAP: İslâmi kaynaklarda Beni İsrail, Yakub’un soyundan gelen ve ırken Yahudi olanları, Yehûd ise hem bunları hem de başka ırklardan olup bu dine girenleri ifade etmektedir.

#20

SORU: Yahudi kelimesi ilk olarak ne için kullanılmıştır?


CEVAP: Yahudi kelimesinin aslı İbranice Yehudi’dir (çoğulu Yehudîm) ve bu kelime Grekçe’ye Ioudaios, Latince’ye Iudaeus olarak geçmiştir. Kelime başlangıçta bir şahıs adıdır. Hz. Yakub’un dördüncü oğlunun adı olan Yehudah (Yeuda), Tanrıya teşekkür anlamındadır. Bu kelime daha sonra Yehudah’ın lideri olduğu kabilenin, bu kabilenin yerleştiği bölgenin (Kudüs merkez olmak üzere Güney Filistin), bu bölgede kurulan krallığın (Yahuda Krallığı) ve bu krallık bünyesinde yaşayan Yahuda ve Bünyamin kabileleri ile Levililerin ve nihayet, Babil Esareti (M.Ö. 587-535) sonrasında, Yahuda’nın soyundan gelsin veya gelmesin, bütün İsrail oğullarının adı olmuştur.

#21

SORU: Geleneksel Yahudi hukukuna göre bir kişinin Yahudi kabul edilmesi neye bağlıdır?


CEVAP: Geleneksel Yahudi hukukuna göre bir kişinin yahudi kabul edilmesi öncelikle Yahudi bir anneden doğmuş olma şartına bağlıdır. Yahudi olunmaz, Yahudi doğulur sözü de bu temel kuralı yansıtmaktadır. Dolayısıyla baba Yahudi olsa bile, anne Yahudi değilse çocuk Yahudi sayılmamaktadır.

#22

SORU: Geleneksel Yahudi olma yolu dışında Yahudi olmak için başka bir yol bulunmakta mıdır?


CEVAP: Yahudi dini hukukunun bu temel prensibinin yanında, Yahudi dinine girmek isteyenlere de müsaade edilmiş, kapı açık tutulmuştur. Yahudi doğmadığı halde Yahudi olmak isteyenlerin belli bazı safhalardan geçmesi gerekmektedir.

#23

SORU: Yahudi olmanın kadın ve erkek için şartları nelerdir?


CEVAP: Yahudiliğe geçişin temel prosedürü erkek için sünnet olma, ayrıca erkek ve kadın için mikve adı verilen bir havuzda tümüyle suya dalma (tevilah) ve Yahudi şeriatının emirlerini kabul etmedir. Dine girişteki uygulamaların bir kısmı Reformist ve Muhafazakar Yahudilerce kabul edilmemektedir.

#24

SORU: Yahudilik nasıl tanımlanmaktadır?


CEVAP: Yahudilik, Yahudilerin mensup olduğu dini gelenek veya Tanrı’nın Yahudiler için takdir ettiği din şeklinde de tanımlanmaktadır. Yahudilik, Hz. İbrahimi referans olarak kabul eden monoteist din ailesinin üç halkasından biri ve en eskisidir. Aslı ve temeli ilahi vahye dayanan bu üç dinin ortak ve benzer noktaları vardır. Yahudilik, Hıristiyanlık ile kutsal kitap, seçilmişlik ve kurtuluş kavramlarını paylaşmaktadır. Çünkü Yahudi Kutsal kitabı, Hıristiyanlarca da kutsal kabul edilmektedir.

#25

SORU: Yahudilik Hz. İsa’ya nasıl bakmaktadır?


CEVAP: Yahudilik, Hz. İsa’yı Tanrının oğlu veya peygamber olarak, İncili de kutsal kitap olarak kabul etmemektedir.

#26

SORU: Yahudilik Hz. Muhammed’e nasıl bakmaktadır?


CEVAP: Yahudilik, İslâm’ı hak din, Hz. Muhammed’i peygamber ve Kur’an’ı da ilahi kitap olarak kabul etmemektedir.

#27

SORU: Yahudilik kavramını açıklayınız.


CEVAP: Yahudilik, hem dini hem de milli boyutu olan bir kavramdır. Yahudilik, kişinin hayatının bütününü kuşatan bir hayat tarzı, bir kültürdür. Yahudilik, monolitik bir sistem olmaktan ziyade, Yahudilerin çeşitli dönemlerde farklı kültürlerle yaşadıkları tecrübe ve karşılıklı etkileşimler neticesinde biçimlenen, gelişen ve değişen bir dinamizme sahiptir. Yahudilik olgusu tarih boyunca ortaya çıkan tüm etnik, coğrafi ve sair ayrışmaların üstünde, ahit yoluyla birbirine bağlanmış tek bir topluluk ve tek bir kavim olma tecrübesini ve idealini taşımaktadır. Diğer bir ifadeyle Yahudilikte bir dini ya da sistemi benimsemenin ötesinde, bir topluluğun parçası olma bilinci yani inançtan ziyade aidiyet esas olmaktadır.

#28

SORU: Yahudiliğin en belirgin özelliği nedir?


CEVAP: Yahudiliğin en belirgin özelliği, politeist bir ortamda tek Tanrı inancını (monoteizm) yerleştirmesidir. Gerek Tevrat’taki On Emir’de gerek Tanah’ın diğer bölümlerinde ve peygamberlerin mesajlarında üzerinde ısrarla durulan temel konu Tanrı’nın birliği ve başka ilahlara kulluğun yasaklanmasıdır.

#29

SORU: Yahudilik Tanrı-insan ilişkisine nasıl değinir?


CEVAP: Yahudiliğin diğer bir özelliği de Tanrı-insan ilişkisine, özelde de Tanrı- İsrail ilişkisine yaptığı özel vurgudur. Tanrının İsraili kendi has kavmi olarak seçmesi şeklinde ortaya konan ve beraberinde YahudiYahudi olmayan ayrımını getiren seçilmişlik doktrini ile buna bağlı olan ahit, kutsal toprak ve kurtuluş kavramları Yahudiliğin merkezinde yer alan unsurlardır.

#30

SORU: İlk İbrani atası kime dayandırılmaktadır?


CEVAP: İsrail oğullarının ve İsrail dininin kökeni Yahudi geleneğinde ilk İbrani atası, ilk monoteist ve aynı zamanda ilk Yahudi kabul edilen İbrahim’e dayandırılmaktadır.

#31

SORU: İslami kaynaklara göre İbrahim’in hayatı nasıldır?


CEVAP: İslâmi kaynaklara ve geleneğe göre Urfa’da doğan Hz. İbrahim, başta putperest babası Azer olmak üzere putperest kavmiyle mücadele etmiş, taptıkları nesnelerin ilah olamayacağını belirtmiş, hatta putları kırmış ve bu sebeple de ateşe atılmış, ilahi yardım ile ateşte yanmaktan kurtulan İbrahim, kavmini terkederek göç etmiş, ilerlemiş yaşında evlat sahibi olmak için dua etmiş ve önce Hacer’den İsmail, daha sonra da Sara’dan İshak doğmuştur.

#32

SORU: Hz. İbrahim ile oğlu İsmail arasında geçen önemli olay nedir?


CEVAP: İslâmi kaynaklara göre Hz. İbrahim, oğlu İsmail’i annesiyle birlikte Mekke’nin bulunduğu yere getirmiş, İsmail belli bir yaşa gelince onu kurban etmek istemiş fakat yerine bir kurban verilmiş, böylece İsmail, kurban edilmekten kurtulmuş, baba İbrahim de bu büyük sınavdan başarıyla çıkmıştır.

#33

SORU: Hz. İbrahim ne zaman yaşamıştır?


CEVAP: Tevrat’ın bildirdiğine göre Hz. İbrahim, 175 yaşında vefat etmiş ve bugün Halilurrahman (Hebron) denilen yerde defnedilmiştir. Kutsal kitapta anlatılan olaylarla ilgili kronolojik bilgiler oldukça tartışmalıdır ancak İbrahim’in M. Ö. XXII-XIX. yüzyıllar arasında, muhtemelen 2000’li yıllarda yaşadığı tahmin edilmektedir.

#34

SORU: Hz. Musa kimdir?


CEVAP: Hz. Musa, Tanrı tarafından peygamber olarak seçilen, İsrailoğullarını Firavunun zulmünden kurtarmakla görevlendirilen, daha sonra da kendisine Tevrat verilen bir peygamberdir ve Yahudilere göre peygamberlerin en büyüğüdür

#35

SORU: Hz. Musa kimin soyundan gelmektedir?


CEVAP: Hz. Musa, Hz. Yakub’un on iki oğlundan Levi’nin soyundan gelmektedir. Babasının adı Amram, annesinin adı Yokebed’dir.

#36

SORU: Hz. Musa’nın doğduğu dönemde Mısır nasıldı?


CEVAP: Hz. Musa’nın dünyaya geldiği dönemde Mısır’a, artık kendileri de göçebe olan Hiksoslar değil, Mısır’ın yerli sülaleleri hâkimdi ve onlar, İsrail oğullarına aşırı baskı uyguluyorlardı. İsrailoğullarının nüfusunun aşırı ölçüde artmasından endişe eden yönetim, İsrail oğullarından doğacak her erkek çocuğun öldürülmesini de emretmişti.

#37

SORU: Hz. Musa’nın peygamberliği nasıl başlamıştır?


CEVAP: Tevrat’a göre ömrünün kırk yılını Mısır’da geçiren Musa, istemeden bir Mısır’lının ölümüne sebep olunca Mısır’dan kaçarak Medyen’e gitmiş, Tevrat’a göre kırk, Kur’an’a göre ise on yıl orada kalmış, Şuayp peygambere damat olmuş, daha sonra Mısır’a dönerken Sina dağında ilahi vahye mazhar olarak peygamber seçilmiş ve Firavun’a giderek İsrail oğullarını Mısır’dan çıkartmakla görevlendirilmiştir. Hz. Musa, Medyen dönüşünde çölde geceleyin dağda bir ateş görmüş, ateşe yaklaştığında kendisine seslenilerek peygamber seçildiği ve Firavun’a giderek İsrailoğullarını zulümden kurtarması istenmiş ve kendisine, asa ve beyaz el mucizeleri verilmiştir.

#38

SORU: İsrailoğullarının dini ne zaman teşekkül etmiştir?


CEVAP: Hz. Musa’nın peygamberliği döneminde, ona Tevrat’ın verilmesiyle, İsrailoğullarının dini büyük ölçüde teşekkül etmiş, inanç, ibadet, ahlak ve dini hukukla ilgili kurallar belirlenmiştir

#39

SORU: Hakimler dönemi ne zaman başlamış ne zmaana kadar devam etmiştir? Bunların görevleri nedir?


CEVAP: Hakimler dönemi Yeşu’nun ölümüyle başlamış, Samuel’e kadar devam etmiştir. Hakimler denilen liderlerin temel görevi, savaşlarda İsrailoğullarının askeri yönden sevk ve idaresini sağlamaktı. Hakimler arasında yer alan Deborah, Yahudilik’teki kadın peygamberlerdendir. Hakim diye nitelenen yöneticilerin sayısı on ikidir ve bunlardan sonra Eli ve Samuel de hakimlik görevi yapmışlardır fakat Samuel, peygamber olarak bu görevi yürütmüştür.

#40

SORU: Hakimler döneminden sonra gelen dönem nedir? Özellikleri nelerdir?


CEVAP: Hakimler dönemini Krallık dönemi takip etmiştir. İsrailoğullarının diğer milletler gibi kral istemeleri üzerine peygamber Samuel, Tanrı’nın emriyle Bünyamin kabilesinden Saul’ü (Kur’an’daki adıyla Talut) kral olarak seçti. İsrailoğulları onu krallığa layık görmediler ancak onun krallığa layık olduğu bildirildi. Böylece Saul İsrailin ilk kralı oldu (M.Ö.1030-1010).

#41

SORU: Davud kimdir?


CEVAP: Saul’ün ölümünden sonra, yine Tanrı’nın emriyle Davud kral oldu (M.Ö. 1010-970). Yahudilere göre Davud, peygamber değil kraldır. Savaşçı ve stratejist özellikleriyle öne çıkan Kral Davud, bağlı bulunduğu güneydeki Yahuda ile kuzeydeki İsrail bölgelerine ait kabileleri tek bir merkez etrafında toplamak amacıyla stratejik konuma sahip bulunan Kudüs’ü fethedip krallığın merkezi yapmıştır.

#42

SORU: Kral Davud’un yahudilik için önemi nedir?


CEVAP: Kral Davud, Yahudi tarihi için önemli bir isimdir. Onun zamanında İsrailoğulları yerleşik hayata geçerek tek bir merkez etrafında toplanmış, askeri, siyasi ve idari teşkilatlanmasını tamamlayarak bir devlet olmuştur. İsrailoğulları Davud ve oğlu Süleyman zamanında en ihtişamlı dönemlerini yaşadıkları için sonraki dönemlerde hep Davud soyundan gelecek bir kurtarıcı kral (Mesih) özlemi çekmişlerdir

#43

SORU: Süleyman kimdir?Önemi nedir?


CEVAP: Davud’un ölümünden sonra yerine oğlu Süleyman (Şilomo) kral oldu. Tanrının vaat ettiği gibi Süleyman, Kudüs’teki Moriah tepesine büyük mabedi inşa etti. Böylece Yahudi tarihinde I. Mabet Dönemi başlamış oldu. Bu mabede Yahudiler Kutsal Ev anlamında Bet-ha Mikdaş, Araplar ise Beytü’l-Makdis demektedirler ki İslâm tarihinde adı Mescid-i Aksa olarak bilinmektedir. Mabedin inşa edildiği ve yeni fetihlerle krallığın güçlendiği bu dönem, İsrail tarihinin altın çağı olarak kabul edilmektedir.

#44

SORU: Krallık ne zaman ikiye bölünmüştür?


CEVAP: Kral Süleyman’ın ölümünden (M.Ö.930 veya 928) sonra krallık, Kuzey (İsrail) ve Güney (Yahuda) krallıkları şeklinde ikiye bölündü.

#45

SORU: Peygamberlerin döneminden sonra hangi önemli olaylar yaşanmıştır?


CEVAP: Peygamberlerin tüm uyarılarına ragmen İsrailoğulları, çeşitli krallar döneminde politeist uygulamalara yöneldiler, özellikle İsrail krallığı putperestliğe yöneldi, Tevrat yasaklandı, putlara kurbanlar takdim edildi. Kuzeydeki İsrail Krallığı M.Ö.722’de Asurlular tarafından yıkıldı ve sonradan Yahudi geleneğinde Kayıp on kabile efsanesine dönüşecek şekilde, güneydeki Yahuda ve Bünyamin kabileleriyle Levililer dışındaki İsrail kabilelerinin varlığına son verildi

#46

SORU: Güneydeki Yahudi Krallığına ne olmuştur?


CEVAP: Kuzeydeki İsrail Krallığının yıkılmasından bir buçuk asır sonra, güneydeki Yahuda Krallığı da, tüm dini reform denemelerine rağmen, aynı akıbete uğramış ve Buhtunnasr (Nebukadnetsar) yönetimindeki Babilliler tarafından M.Ö.587’de yıkılmıştır. Buhtunnasr, Yahuda Krallığını yıkmış, Kudüs yakılıp yıkılmış, bu esnada Süleyman Mabedi de tahrip olmuş, böylece I. Mabet dönemi sona ermiştir.

#47

SORU: Kutsal topraklara geri dönüş nasıl gerçekleşmiştir?


CEVAP: M.Ö.538’de Perslerin Babil’i yenmesinin ardından Pers Kralı Koreş’in (Cyrus), sürgündeki Yahudilerin Filistin’e dönmelerine izin vermesiyle birlikte kutsal topraklara dönüş ve yeniden yapılanma süreci başlamıştır. Sürgünden dönen ilk grup tarafından temelleri atılan Mabedin inşası, Pers kralı Darius’un desteğiyle ve Zerubavel’in önderliğinde, sürgünden dönen ikinci grup tarafından tamamlanmıştır (M.Ö.520-515).

#48

SORU: Ezra kimdir?


CEVAP: Yahudilik tarihinde ve geleneğinde önemli bir isim olan Ezra, bir peygamber değildir fakat peygamberden de öte bir konuma sahiptir. Yahudi din bilginlerine göre Hz. Musa önce gelmeseydi Tevrat, Ezra’ya verilecekti. Hikmet sahibi, bilgili bir kimse ve Tevrat’ın usta yazıcısı olarak tanınan Ezra, mabedin yeniden yapımına öncülük etmiş, Tevrat’ın yeniden yazılması ve Yahudi hayatındaki yerini alması onun sayesinde olmuştur. Ezra, Babilden geldikten sonra, İsrail topraklarında yaşayan Yahudiler arasında sözlü yorumu ile birlikte tamamen unutulan Tevrat’ı yeniden yazmıştır. Ezra, Tevrat’I halkın huzuruna getirip okumuş, hükümlerini Yahudilere tek tek açıklamış ve hayat tarzı olarak benimsemelerini istemiştir. O Tevrat’ı haftalık okuma parçalarına bölmüş ve haftalık Tevrat okuma geleneğini oluşturmuştur.

#49

SORU: Mabet ikinci kez nasıl yıkılmıştır?


CEVAP: M.S. 66 yılında Yahudiler, Romalılara karşı ayaklandılar ve 70 yılında bu ayaklanma çok kanlı bir şekilde bastırıldı. Bu arada Kudüs tahrib edildiği gibi Mabet de ikinci kez yıkıldı. İkinci Mabedin yıkılması tıpkı ilkinde olduğu gibi İsrail tarihinde önemli bir dönüm noktası, bir devrin sonudur. Bu olay aynı zamanda ikibin yıla yakın sürecek uzun bir esaret, kovulma ve diyaspora döneminin başlangıcıdır.

#50

SORU: İki ayrı Talmud külliyatı nasıl ortaya çıkmıştır?


CEVAP: Gerek Filistin gerekse Babil Yahudi cemaatlerine mensup ikinci nesil rabbilerin (amoraim) Mişna metinleri üzerine yaptıkları yorumların yazıya geçirilmesi suretiyle iki ayrı Talmud külliyatı ortaya çıkmıştır.

#51

SORU: 614’ten sonra Yahudiler nasıl tekrar kutsal yerlere girmeye başladılar?


CEVAP: 614’te Persler Bizansı yenerek Kudüs’e girdi ve bu savaşta Yahudiler, Perslerin yanında yer aldı. Persler bir süre Kudüs’ü Yahudilere bıraktılar (614-617) fakat daha sonra bundan vaz geçtiler. 629’da Kudüs tekrar Bizansın eline geçti ve kilisenin baskısıyla Yahudiler, Kudüs’ten atıldılar. Yahudilere karşı Bizansın uyguladığı bu zulüm, Müslümanların Kudüs’ü fethine kadar devam etti. 637’de Hz. Ömer Kudüs’ü fethetti ve Filistin bölgesi Müslüman hakimiyetine geçti. Bu dönemde Yahudiler serbestçe kutsal mekanlara gelmeye başladılar

#52

SORU: 1. Siyonist Kongresi ne zaman toplanmıştır?Başkanı kim seçilmiştir?


CEVAP: 1897’de I. Siyonist Kongresi toplandı ve Theodor Herzl başkan seçildi. Bu kongrede siyonizmin programı Yahudi halkı için Filistin’de kamu hukukunun güvencesi altında bir yurt kurulmasını sağlamak olarak açıklandı.

#53

SORU: Filistin’e ilk ve ikinci önemli Yahudi göçü ne zaman gerçekleşmiştir?


CEVAP: Avrupa milliyetçiliğinin bir ürünü olan antisemitizm hareketi sonucunda 1882-1903 yılları içinde Filistin’e ilk önemli Yahudi göçü gerçekleştirildi. Filistin’e ikinci önemli Yahudi göçü ise 1905-1914 yılları arasında vuku buldu.

#54

SORU: Yahudilerin kutsal kitabının adı nedir?


CEVAP: Yahudiliğin kutsal kitabı, Türkçe’de Eski Ahit diye bilinen ve Yahudilerin TANAH adını verdikleri kutsal metinlerdir.

#55

SORU: ‘TANAH’ adı nereden gelmektedir ve kitap kaç bölümden oluşur?


CEVAP: TANAH, üç temel bölümden oluşan Yahudi Kutsal Kitabının her bir bölümünün adının ilk harflerini bir araya getirmek suretiyle oluşturulmuş bir uydurma isimdir. Tanah; Tora (Tevrat), Nevim (Peygamberler) ve Ketuvim (Kitaplar) bölümlerinden oluşmaktadır.

#56

SORU: Tevrat nedir?


CEVAP: Tevrat, en dar anlamıyla Yahudi Kutsal Kitabının ilk bölümünü oluşturmaktadır ve geleneksel Yahudi İnancında Musa peygambere doğrudan Tanrı tarafından verildiğine inanılan Tevrat, Tanrı sözü ve vahyin en mükemmel biçimi, dolayısıyla Yahudi Kutsal Kitap literatürü içindeki en önemli bölüm kabul edilmektedir. Tanrı ile İsrailoğulları arasındaki ahdin belgesi ve teminatı durumundaki Tevrat’ın, dünya yaratılmadan önce mevcut olduğu ve kainatın yaratılışına rehberlik ettiği, tabiattaki her şeyin kendisine dayandığı kabul edilmektedir.

#57

SORU: ‘Tevrat’ ne demektir?


CEVAP: Kelime olarak öğreti,hüküm, yasa/şeriat gibi manalar taşıyan Tevrat (Tora) terimi, geniş anlamıyla Musa peygambere Sina dağında Tanrı tarafından verildiği kabul edilen tüm yazılı ve sözlü öğretileri (Tevrat ve Talmud), Eski Ahit olarak bilinen yazılı Yahudi kutsal kitap literatürünün tamamını (Tanah) ve tüm Yahudi hukukunu ifade etmek için de kullanılmaktadır.

#58

SORU: Peygamberler bölümü neyi anlatmaktadır?


CEVAP: Sekiz kitaptan oluşan Peygamberler bölümü, İsrailoğulları’nın kutsal topraklara girişinden İkinci Mabedin inşasına kadarki altı asırlık dönemle ilgili tarihi ve dini-etik bilgiler içermektedir.

#59

SORU: Yahudi kutsal metinleri arasında neler sayılabilir?


CEVAP: Levililer, sayılar, yeşu ve vaiz sayılabilir.

#60

SORU: Tevratla ilgili dört kaynak teorisini kim ileri sürmüştür?


CEVAP: Julius Wellhausen ileri sürmüştür.