Yaşlılık.

Kişinin bu dönemde bu değişikliklere uyum sağlaması, gücünün yettiği işleri yerine getirmesi, sağlığına dikkat etmesi beklenir.

Eşin ölümüne uyum sağlama

Erikson’un sekiz aşamalı gelişim kuramında yaşlılık dönemi, benlik bütünlüğüne karşı umutsuzluk olarak adlandırılan dönemdir

Fizyolojik ihtiyaçlar, organizmanın canlı kalabilmesi için karşılanması şart olan; yeme, içme, nefes alma ve cinsellik gibi ihtiyaçlardır

Literatür incelendiğinde, bireyin yaşamda bir amacı olmasının psikolojik ihtiyaçların karşılanmasına katkı sağladığı ifade edilmektedir. Kasser ve Ryan (1993, 1996), içsel ve dışsal amaç olmak üzere iki tür amaçtan söz etmişlerdir.  İçsel amaçların, öz saygı ve kendini gerçekleştirme ile olumlu yönde; depresyon ve kaygı ile olumsuz yönde ilişkili olduğu bulunmuştur.

Tüm canlılarda olduğu gibi, insan da doğası gereği dışarıdan gelen tehlikelere karşı kendi bütünlüğünü korumak ister. Maslow (1970), insanların sahip olduğu ihtiyaçları beş kategoriye ayırmıştır ve bunları basit biyolojik ihtiyaçlardan karmaşık ihtiyaçlara doğru sıralamıştır.

Maslow’un ihtiyaçlar piramidinde yer alan ilk basamak, fizyolojik ihtiyaçların karşılanmasıdır. İkinci sırada güvenlik ihtiyacı gelmektedir.Üçüncü ihtiyaç olan sevgi ve ait olma ihtiyacı ise diğer insanlar ile sevgi temelinde bir ilişki kurmaya ve sosyal bir gruba ait olmaya yönelik bir ihtiyaçtır. Dördüncü ihtiyaç saygı ihtiyacıdır. Saygı ihtiyacı, öz güven ve saygınlık çabalarını kapsamaktadır. Son ihtiyaç ise kendini gerçekleştirme ihtiyacı olarak tanımlanmış olup, bireyin tüm kapasitesini en üst düzeyde geliştirme ihtiyacını kapsamaktadır.

 Murray, ihtiyacı “kendi başına güç oluşturan varsayımsal yapılar” olarak tanımlamaktadır. Ona göre insan, içinde 20 tane temel ihtiyaç barındırmaktadır. Bunlar birbirinden daha etkili olmayıp her biri yerine ve kişiye göre baskınlık göstermektedir.

Murray’ ın saptadığı 20 ihtiyaç; kabul etme, başarı, dostluk, saldırganlık, bağımsızlık, karşıt tepki kurma, savunma, yüceltme, hükmetme, kendini sergileme, zarardan kaçınma, vericilik, küçük düşmekten kaçınma, düzen, oyun ve eğlence, reddetme, cinsellik, zevk, yardım alma ve öğrenme olarak sıralanmaktadır

Glasser (1998) tarafından oluşturulan bu kurama göre birey davranışlarını kendisi seçer. İnsan hayatta kalma, ait olma, güçlü özgür olma ve eğlence ihtiyacı olarak sıralanan beş ihtiyaç tarafından yönlendirilir ve yaşamı boyunca bu ihtiyaçlarını en iyi biçimde karşılamaya çalışır.

Ryan ve Deci (2000) tarafından oluşturulan Öz belirleme kuramına göre; insanlar, evrensel olarak özerklik, yetkinlik ve ilişkili olma şeklinde ifade edilen üç temel psikolojik ihtiyaca sahiptir.

Özerklik ihtiyacı, kişinin hayatındaki aktivitelerde seçme şansını ifade etmektedir

Temel psikolojik ihtiyaçların karşılamasında sıkıntı yaşayan yaşlıların kendilerini değersiz, işlevlerini yitirmiş ve güçsüz hissetmeleri, onların yaşamdan doyum sağlamalarında önemli bir engel olarak görünebilir.

Eşin kaybı ise yaşlı insanların en önemli sorunlarından biridir. Eşin ölümünden duyulan kaybın üstesinden gelmek hiç de kolay olmayan ve uzunca zaman gerektiren bir durumdur. Kadınların bu durumu yaşama olasılıkları erkeklerinkinden daha yüksektir.

Yaşlılığın kendine özgü avantajları da vardır. Bir tanesi büyük baba- büyük anne veya koruyucu aile olmaktır.Yaşlılık döneminin diğer bir avantajı da bireyin yapmak istediklerini kendi hızında yapabilmesiyle ilgilidir. 

Türk toplumunda aile, önemini hâlâ koruyan bir yapı olmakla beraber zaman içinde bu kavramda bazı değişmeler görülmüştür. Geniş aile yapısı zamanla yerini çekirdek aileye bırakmış ve kırsal yaşam büyük oranda kentsel yaşama dönüşmüştür.

Yaşlılıkta aile bağları ve sevgi gereksiniminin olmadığı düşüncesi yaşlıyı daha çok yalnızlığa ve depresyona iter. Araştırmalar, ailenin eğitim, eğlence, ekonomik durum, koruma gibi etkinliklerdeki dolaysız etkisi azalsa bile ailedeki sevgi rolünün derinleştiğini saptamaktadır.

Bakım evinde kalan yaşlı kadınların çoğu, dul ya da bekâr ve ayrıca kendilerine sosyal ve maddi yönlerden bakacak yakını olmayanlardır. Bakımevlerinde, 85 yaş üstünde her dört kadından biri evlenmemiş ve duldur.

Kadınlar, dostluk, sosyal etkileşim; erkekler oyun ve eğlence ile öğrenme ihtiyaçlarını karşılamaya yönelik etkinliklerde bulunmaktadırlar.