İnsan gelişiminin; erken çocukluk, çocukluk, ergenlik, yetişkinlik ve yaşlılık olarak sınıflandırıldığı görülmektedir.

Biliş, insan beyninin düşünme, anlama, konuşma, yorumlama, hesaplama, tasarlama, planlama, problem çözme, bellek, algılama, muhakeme vb. gibi yüksek zihinsel işlevleri için kullanılan ortak, genel addır (Budak, 2000).

Bilişsel mekanikler ve bilişsel pragmatikler birbiri ile ilişkili olan bilişin iki önemli bileşeni ve şemsiye kavramıdır.

Yaşlanan birey içinde bulunduğu dünya ve çevre ile etkileşimini kesmez,
değişime, öğrenmeye ve heyecan duymaya devam ederse bilişsel pragmatiklerin gelişimsel süreci devam eder.

Bilişsel mekaniklerin çevremizi tanımak ve içinde bulunduğumuz dünyayı anlamak için gerekli olan temel donanımı sağladığını söylemek yanlış olmaz.

İleri yaştaki yetişkinlerin bölünmüş dikkat gerektiren etkinliklerde daha kötü performans göstermeleri özellikle araç kullanırken aynı zamanda da sohbet etme ya da başka bir etkinlik gerçekleştirme de önemli bir sorun oluşturabilir.

Yaşlı yetişkinlerin karmaşık ve zor problemlerde ya da görevlerde sürekli dikkat göstermede daha az başarılı oldukları gözlemlenmiştir. Bu nedenle günlük yaşam içerisinde yaşlı yetişkinlerin sürekli dikkat gerektiren etkinliklerden çabuk sıkılması, etkinliği devam ettirmeye karşı direnç göstermeleri, etkinliği devam ettirmemek için mazeret göstermeleri ya da etkinliğin ortasında sorun çıkarmaları sürekli dikkat konusunda yaşadıkları bu sorunlardan kaynaklanıyor olabilir.

Epizodik Bellek

Anlamsal bellek bireyin dünya hakkındaki bilgilerini içermektedir.
Anlamsal bilgi, bireyin geçmişteki kişisel kimliğinden bağımsız bilgilerden oluşmaktadır (Santrock, 2012). Bu bilgiler bireyin günlük yaşamında öğrendiği genel bilgilerdir ve genellikle nerede, ne zaman ve nasıl öğrenildiği hatırlanmaz. Örneğin İzmir’in şehir merkezinin Konak olduğu bilgisi genel bir bilgidir ve bunu bilen birçok kişi bu bilgiyi ne zaman, nerede ve nasıl öğrendiğini hatırlamaz.

Açık bellek, örtülü bellekten daha fazla bir şekilde yaşlanmadan olumsuz
etkilenir (Santrock, 2012).İki bellek türünün birbirinden farklı düzeylerde etkilenmesi ileri yaştaki yetişkinlerin yaşamlarını aslında olumlu bir şekilde etkilemektedir. İleri yaştaki bir yetişkinin pazara gidip almayı planladığı şeyleri unutma olasılığı kırk yıllık evinin yolunu unutma olasılığından daha fazladır.

İleri yaştaki yetişkinlerin bilgiyi nereden öğrendiklerini hatırlamalarına yarayan
kaynak bellek yaşlanma ile oldukça zayıflamaktadır. Bu durum bilgi edindikleri
kaynağa aynı bilgiyi yeni bir bilgiymiş gibi vermelerine neden olmaktadır.

İnançlar ve beklentiler ve sosyoekonomik statü'dür.

Yaşlanmanın karar vermek üzerinde ciddi bir etkisinin olmadığını söylemek mümkündür. Yaşlı yetişkinler genç yetişkinlere göre daha uzun sürede karar verseler de daha etkin ve doğru kararlar verdiklerini söylemek mümkündür.

Depresyon yaşayan yaşlı yetişkinlerde ilaç tedavisinin ve aynı zamanda psikoterapinin olumlu etkilerinin olduğu bilinmektedir. Benzer şekilde spor
etkinliklerine katılmanın ya da spor yapmanın hem depresyonu engelleyici hem de depresyon sırasında tedaviyi destekleyici etkilerinin olduğu bilinmektedir. Bunun yanı sıra sosyal etkinliklerinde depresyon semptomları üzerinde olumlu etkisi olduğu alanda yaygın kabul gören bir bulgudur.

Alzheimer hastalığı, demansın bir türüdür ve bellekte, muhakeme yeteneğinde, dilde ve fiziksel işlevlerde giderek artan bir şekilde kendini gösteren, geri dönüşü olmayan bir beyin rahatsızlığıdır (Santrock, 2012).

Sigara içmek, aşırı kilolu olmak, yüksek kolestrol ve yağ oranlarının Alzheimer riskini arttırdığı ifade edilmektedir.

Parkinson hastalarının yaşadığı en önemli zorluk içinde bulundukları durum nedeniyle sosyal ortamlardan uzak durmalarıdır. Örneğin salyasını etkili bir şekilde kontrol edemediği için giysinin ön kısmı devamlı ıslanan bir ileri yaştaki yetişkinin sosyal ortamlarda bulunması son derece güçtür.

Bilişsel işlevlerin etkin bir şekilde kullanılmaya devam edilmesi bilişsel süreçlerin yaşlanma temelinde gerçekleşen kayıp olma durumuna karşı alınabilecek en etkili yöntemdir.

Atrofi, insan ya da hayvan organlarında kullanmama sonucunda meydana gelen küçülme durumudur. Sinir hücreleri (nöronlar) arasındaki bağlantının kaybolması ya da zarar görmesi durumuna da atrofi denilmektedir.

Yaşlı yetişkinlerin bilişsel işlevlerini/süreçlerini desteklemenin en etkili yolu onları
zihinsel ve sosyal içerikli etkinliklere yönlendirmektir.

Yaşlı yetişkinlere bakım veren bireylerin bilişsel işlevlerini/süreçlerini desteklemek amacıyla yaşlı yetişkinleri bilişsel ve sosyal etkinliklere yönlendirmeleri, sosyal etkileşim içeren etkinliklere katılmalarını teşvik etmeleri ve bu yönde onlara yardımcı olmaları son derece önemlidir.