SVH travma dışı bir nedenle beynin bir bölümüne olan kan akımının yavaşlaması ya da durmasına yol açan bir durumdan kaynaklanan beyin hasarıdır.

SVH, Türkiye’de de dolaşım sistemi hastalıklarına bağlı ölüm nedenleri
arasında %24.7’lik yüzde ile kalp hastalıklarından sonra ikinci sırada yer almaktadır.

İskemik ve hemorajik olarak sınıflandırılmaktadır.

Beynin bir bölgesine kan sağlayan arterin (atardamarın) daralması veya tıkanması sonucu o bölgeye kan gitmemesi nedeniyle gelişen patolojik duruma iskemik SVH denir.

İskemik SVH’da iki ana neden söz konusudur; a. Tromboz b. Emboli

Tromboz

Hemorajik SVH zayıf beyin kan damarlarının yırtılmasını ve beyin içine ya da kafatası içinde bulunan boşluklara kanama sürecini ifade eder.

• Hücrelerden kalsiyum ve potasyum geçişinin bozulmasına (hücre şişmesi)
• Serbest oksijen radikallerin oluşumuna
• Yetersiz perfüzyon nedeniyle glukozdan laktat oluşumu (asidoz)

Değiştirilebilen Risk Faktörleri:

* Kesinleşmiş Faktörler
Hipertansiyon
Diabetes mellitus
Kalp hastalıkları
Hiperlipidemi
Sigara

SVH Uyarıcı Belirtileri:
Beş önemli uyarıcı belirtisi bulunmaktadır.
• Vücudun bir tarafında yüz, kol ve bacakta ani güçsüzlük ve zayıflık
• Baş dönmesi, denge ve koordinasyon kaybı
• Ani, şiddetli ve açıklanamayan baş ağrısı
• Ani konfüzyon (bilinç bulanıklığı) ve konuşma ve anlamada güçlük
• Bir ya da her iki gözde görmede bozulma

Yazı yazma yeteneğinin kaybı olmaksızın okuma kaybı (aleksi)

Tüm kronik hastalıklarda olduğu gibi SVH’da korunma üç basamaklıdır. I.koruma hastalığın ortaya çıkmasının önlenmesi, II. Koruma hastalığın
uygun şekilde tedavisi, III. Koruma rehabilitasyonu içerir.

• Aspirasyon pnömonisi
• Derin ven trombozu ve akciğer embolisi
• Bası yarası
• Nöbetler
• Sinirlilik
• Enfeksiyonlar
• Düşmeler ve kazalar
• İdrar ve gaita problemleri
• Yutma güçlüğü ve yeterince beslenememe
• Hareket sorunları
• Konuşma sorunları

• SVH’ın önlenmesi
• SVH’ın erken tanınması ve akut tedavisi
• Rehabilitasyonun sağlanması

Cincinati Hastane öncesi SVH skalası ile yüzde asimetri (yüzün bir tarafa kayması), kolun düşmesi (hastanın gözü kapalıyken iki kolunu 10 sn yukarda tutması) ve anormal konuşma (yanlış ya da anlaşılmaz cümleler) ile hastane öncesi SVH ayırt edilebilir.

1. İnme ve geçici iskemik atak (GİA) belirtilerinin erken tanınması ve erken müdahale
2. 112 ile irtibat ve ambulansın erken yönlendirilmesi
3. Hastanenin önceden haberdar edilmesi ve uygun şekilde transfer
4. Acil triyajın sağlanması

Hava yolu açıklığının sağlanması

Aspirasyonun önlenmesi

Hipoksi (oksijen seviyesinin azalması) ve hiperkapninin (karbondioksit seviyesinin artması) önlenmesi

Kan basıncının kontrolü

Kardiyak (Kalp) izlemi

Bilinç Düzeyleri;
1. Bilinçli olma; uyanık ve farkında olma
2. Letarji: Uyarılarak uyanma, uykulu hal ve farkında olma
3. Stupor: Tekrarlayan ağrılı uyarılarla uyanma ve farkında olma durumu baskılanmış
4. Vejetatif (bitkisel hayat): Uyanık fakat farkında değil
5. Koma: hem uyanık hem de farkında değil.

1. Bilinçsiz hastanın nörolojik ve fiziksel durumu değerlendirilmelidir.
2. Hastanın solunumu ve dolaşımı değerlendirilir.
3. Göz hareketleri ve vücut pozisyonu nasıl
4. Anormal hareketler var mı
5. İnkontinans var mı değerlendirilir

Dil ve iletişim sorunu olan hastalarda;
• Alçak sesle, hastanın yüzüne bakılarak tane tane kelimelerle konuşulması
• Hastanın kendini ifade etmesinin sağlanması ve hastaya zaman tanınması
• Gerekirse yardımcı iletişim tekniklerinin kullanılması
• Hasta yazabiliyorsa yazarak iletişim kurulması ile ilgili eğitim verilmelidir.