YAŞLILIKTA NÖROLOJİK TEMELLİ DURUMLARIN BAKIM VE REHABİLİTASYONU Dersi Alzheimer Hastalığı ve Diğer Demanslarda Bakım ve Rehabilitasyon soru cevapları:
Toplam 20 Soru & Cevap#1
SORU:
Demans, temel nörobilişsel bozukluklardan biri olarak tanımlanmakta ve demans tanısı konulabilmesi için ne gibi bozukluklar olması gerekmektedir?
CEVAP:
Demans tanısı konulabilmesi için kişinin önceki zihinsel durumuna göre fonksiyonel kaybının olmasını, günlük yaşam aktivitelerinin etkilenmesi ve öğrenme, bellek, dil, karmaşık dikkat ve algısal-motor işlevler ve davranış gibi bilişsel alanlardan en az birinde belirgin bozulma bulunması gerekmektedir.
#2
SORU:
Sosyal anlamı ile birlikte ele alındığında yaşlılık tanımı kültürden kültüre değişebilmektedir. Modern hayattaki yaşlılık tanımını nasıl yapabiliriz?
CEVAP:
Modern hayattaki yaşlılık kavramını düşündüğümüzde, aklımıza kişinin aktif olarak çalıştığı dönemi sonlandırmasıyla başlayan ve emeklilik dönemiyle eş tutulabilen bir dönem gelmektedir.
#3
SORU:
Yaşlılığın tanımı toplumdan topluma değiştiği gibi bu dönemin hangi yaş sınırlarında yer aldığı da değişebilmektedir. Birçok batı ülkesinde yaşlılık yaş sınırı kaç olarak kabul edilmektedir?
CEVAP:
Birçok batı ülkesinde 65 yaş, yaşlılığın yaş sınırı olarak kabul edilmektedir.
#4
SORU:
Dünya sağlık örgütü hangi yaş aralığındaki bireyleri yaşlı olarak kabul etmektedir?
CEVAP:
Dünya sağlık örgütü 80-99 yaş arasında yaşlı olarak tanımlanmaktadır.
#5
SORU:
Türkiye İstatistik Kurumunun (TUİK, 2017) sunmuş olduğu verilere göre; Türkiye’de yaşlı nüfusu Türkiye nüfusunun yüzde kaçını oluşturmaktadır?
CEVAP:
Türkiye nüfusunun %8,3’ünü yaşlı nüfusu oluşturmaktadır.
#6
SORU:
Türkiye İstatistik Kurumunun (TUİK, 2017) sunmuş olduğu verilere göre Türkiye geneli için ortalama beklenen yaşam süresi ne kadar olarak belirlenmiştir?
CEVAP:
Beklenen yaşam süresinin ise Türkiye geneli için ortalama 78 yıl erkekler için 75,3 kadınlar için 80,7 olduğu belirtilmiştir.
#7
SORU:
WHO'ya göre dünya çapında yaklaşık olarak kaç kişide demans görüldüğü belirlenmiştir?
CEVAP:
Dünya çapında yaklaşık olarak 50 milyon kişide demans bulunduğu hesaplanmakta ve bu sayıya her yıl yaklaşık 10 milyon yeni olgu eklenmektedir (WHO, 2012).
#8
SORU:
Dünya sağlık örgütünün tanımına göre demans nedir?
CEVAP:
Dünya sağlık örgütünün tanımına göre demans; bellek, zihinsel ve davranışlar süreçleri olumsuz yönde etkileyen ve günlük yaşam aktivitelerinin yerine getirilmesinde güçlüklere yol açan bir sendromdur. Demans, kronik ve ilerleyici bir hastalıktır. Demanslı bireyin; bellek, düşünme, oryantasyon, kavrama, hesaplama, öğrenme, dil ve muhakeme gibi birçok bilişsel işlevi giderek yetersizleşir. Bilinç durumu genelde korunur ancak bilişsel işlevlerdeki olumsuz değişimler, duygu kontrolünü, sosyal davranışları ve motivasyonu bozabilmektedir (WHO, 2017).
#9
SORU:
Demans çoğunlukla birincil bir bozukluk olarak ortaya çıkar. Başka bir bozukluğa bağlı olarak görülen ikincil demansların saptanabilen nedenleri nelerdir?
CEVAP:
İkincil demansların saptanabilen nedenleri arasında; kafa travmaları, inme ya da beyin tümörü bulunmaktadır. Buna ek olarak; prion hastalığı, AIDS gibi bazı enfeksiyonlar da ikincil bir demansa yol açabilmektedir.
#10
SORU:
Demans çoğunlukla birincil bir bozukluk olarak ortaya çıkar. Başka bir bozukluğa bağlı olarak görülen ikincil demansların saptanabilen nedenleri nelerdir?
CEVAP:
İkincil demansların saptanabilen nedenleri arasında; kafa travmaları, inme ya da beyin tümörü bulunmaktadır. Buna ek olarak; prion hastalığı, AIDS gibi bazı enfeksiyonlar da ikincil bir demansa yol açabilmektedir.
#11
SORU:
Demans hastalığın ilk 1-2 yılında ortaya çıkan erken dönemde belirtileri nelerdir?
CEVAP:
Unutkanlıklar görülür, zaman kavramı bozulabilir, kişi daha önceden bildiği yerlerde zaman zaman kaybolmaya başlayabilir, iletişimde problemler görülebilir, kişisel harcamalarını yönetmede ve karar almada zorluk yaşayabilir...
#12
SORU:
Demans rahatsızlığının orta dönem belirtileri nelerdir?
CEVAP: - Yakın dönemdeki olayları ve kişi isimlerini unutur.
- Zaman, gün, mevsim, yer ve olayları anlamada güçlük yaşar.
- İletişim kurmada artan güçlük yaşar.
- Öz bakımda yardıma ihtiyaç duyar.
- Yemek hazırlama, temizlik, alışveriş gibi işleri yapamaz.
- Davranışsal değişimler görülür (sürekli merak ya da tekrarlanan sorular sormak gibi).
- Ev ya da toplum içerisinde uygunsuz davranışlarda bulunabilir.
#13
SORU:
Demans belirtileri etkilenen işlev alanına göre, kognitif ve psikolojik semptomlar olarak ifade edilmektedir bu kognitif semptomlar nelerdir?
CEVAP: - Bellek kaybı
- İletişim kurmada güçlük, sözcükleri hatırlayama
- Muhakeme yapmada ve problem çözmede güçlük
- Karmaşık görevleri yerine getirmede güçlük
- Planlama ve organizasyon yapmada güçlük
- Koordinasyon sağlamada ve motor işlevlerde güçlük
- Kafa karışıklığı ve yer-zaman-kişi oryantasyonunda bozulmalar
#14
SORU:
Demans belirtileri etkilenen işlev alanına göre, kognitif ve psikolojik semptomlar olarak ifade edilmektedir bu psikolojik semptomlar nelerdir?
CEVAP: - Kişilikte değişmeler, depresyon, kaygı, uygunsuz davranışlar, paranoya, ajitasyon, halüsinasyonlar
#15
SORU:
En yaygın olarak görülen demans tipi hangisidir?
CEVAP:
En yaygın görülen demans tipi olan Alzheimer hasatlığıdır.
#16
SORU:
Frontotemporal demans belirtileri nelerdir?
CEVAP:
Frontotemporal demans belirtileri, bozulan işlev alanlarına göre gruplandırılabilir. Bu belirtiler davranış değişiklikleri dil ve konuşma problemleri ve hareket sistemini ilgilendiren motor fonksiyon bozuklukları şeklinde gruplandırılabilir.
#17
SORU:
Frontotemporal demansta görülen motor fonksiyon bozuklukları nelerdir?
CEVAP: - İstemsiz kas kasılmaları,spazmlar
- Hareketler sırasında zayıf koordinasyon
- Yutma güçlükleri
- Titreme(tremor)
- Kaslarda sertlik(Rijidite)
#18
SORU:
Beyne kan taşınmasını sağlayan damarların hasarlanması sonucu ortaya çıkan demans tipi hangisidir?
CEVAP:
Vasküler Demans (Multi-İnfarkt Demans)
#19
SORU:
Lewy cisimcikli demansta ortaya çıkan bozukluklar nelerdir?
CEVAP:
Görsel halüsinasyonlar, hareket bozuklukları, vücut fonksiyonlarının düzenlenmesinde zayıflama, bilişsel problemler, dikkat dağınıklığı, uyku bozuklukları, depresyon, apati gibi bozukluklar görülür.
#20
SORU:
Demans için değiştirilebilir risk faktörleri nelerdir?
CEVAP:
Alkol kullanımı, sigara tüketimi vb. bireyin iradesi dahilinde olan, ortadan kaldırabilir risk faktörleridir.