Sosyolojide Yakın Dönem Gelişmeler Ara 10. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Aşağıdakilerden hangisi kültür endüstrisinin kitle araçları ile yayılan ürünlerinin kamusal etkilerinden biridir?
Açık görüşlü kılmak |
Üretici kılmak |
Çok boyutlu bir hayatı farkettirmek |
Seyreden ve tüketen kamu ortaya çıkarmak |
Özgürlük fikri uyandırmak |
Televizyon, radyo, gazeteler, dergiler ve romanlar gibi yazılı ve görsel basın eleştirel ve özgürleştirici iletişim araçlarından çok bağımlılık yaratıcı tüketim ürünlerine dönüşür. Kültür endüstrisinin kitle iletişim araçlarınca kamusal olarak yayılan ürünleri akıl yürüten kamusal topluluğu alıcı konumundaki dinleyen, seyreden ancak konuşma ve karşı çıkma şansı olmayan tüketicilere dönüştürür.
2.Soru
Alan kavramının önemli tamamlayıcılarından olan, hem bireyi şekillendiren hem de bireyin eylemleri (pratikleri) tarafından şekillendirilen karşılıklılık durumu nedir?
alan |
doxa |
sermaye |
habitus |
illusio |
Alan kavramının önemli tamamlayıcılarından olan habitus ise hem bireyi şekillendiren hem de bireyin eylemleri (pratikleri) tarafından şekillendirilen karşılıklılık durumudur.
3.Soru
Habermas'ın 1968’de yayımlanan Bilgi ve İnsansal İlgiler (Erkenntnis und Interesse) adlı ünlü çalışmasının amacı nedir?
Özgürleştirici/kurtarıcı bir sosyal bilim modeli geliştirmek |
Refah toplumunu yaratmak |
Suç ve ceza ilişkisini ortaya koymak |
Geleneği ihya etmek |
Toplumsal devrim gerçekleştirmek |
Habermas’ın ilk dönem önemli çalışmalarından biri de 1968’de yayımlanan Bilgi ve İnsansal İlgiler (Erkenntnis und Interesse) adlı ünlü çalışmasıdır. Bu çalışma genellikle, başlangıçta amacı eleştirel sosyal kuram adı altında özgürleştirici/ kurtarıcı bir sosyal bilim modeli geliştirmek olan Habermas’ın eleştirel teorisini üzerinde temellendireceği bir bilgi kuramı (epistemoloji) geliştirme çabasının bir ürünü olarak görülür.
4.Soru
Habermas'ın "Kurumsallığın Yapısal Dönüşümü" adlı kitabında ele almadığı konu aşağıdakilerden hangisidir?
Şeffaflık |
Açıklık |
Akıcılık |
Kamusallığın tarihi gelişimi |
Devlete bağımlılık |
Habermas, "Kamusallığın Yapısal Dönüşümü" kitabında devlete bağımlılık konusunu işlememiştir. Demokrasi ve insan hakları temelinde bir yaşamın mücadelesi içinde olmuştur. Doğru yanıt: D'dir.
5.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Habermas’ın eleştirel teorisini epistemoloji üzerinde kurmaya çalıştığını, ancak sonraki aşamada bu amacından uzaklaşarak sosyal analizin özgürleştirici potansiyeline ağırlık verdiğini öne sürer?
Ritzer |
Edgar |
Marshall |
Giddens |
Scott |
Habermas’ın önceleri sosyal teoriyi bu üç bilgi formunun kapsandığı bir bilgi teorisi üzerinde temellendirmeye çalıştığı, ancak daha sonra sosyal teoriyi epistemolojik destek gerektirmeyen yeterliliğe sahip (self-sufficient) olarak görmeye başladığından bu amacından giderek uzaklaştığı savunulur. Benzer şekilde Habermas’ın çalışmalarının kabaca iki temel aşamaya bölünebileceğini belirten Giddens da Bilgi ve İnsansal İlgiler adlı çalışmayla sona eren birinci aşamada Habermas’ın eleştirel teorisini epistemoloji üzerinde kurmaya çalıştığını, ancak sonraki aşamada bu amacından uzaklaşarak sosyal analizin özgürleştirici potansiyeline ağırlık verdiğini öne sürer. Giddens, Habermas’ın İletişimsel Eylem Kuramı (1981) adlı son dönem çalışmasını da söz konusu bu ikinci aşamada geliştirdiği düşüncelerin bir araya getirilerek işlendiği sentetik bir bildirim olarak görür. Öte yandan Habermas’ın sosyal teoriyi, epistemolojik destek gerektirmeyen yeterliliğe sahip olarak gören bu anlayışının teorisini savunmasız bıraktığı öne sürülür.
6.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Habermas’ın temel kavramlarından biri değildir?
Yaşantı Dünyası
|
İletişimsel Eylem
|
Meşruiyet krizi
|
Emek sömürüsü
|
Kamusallığın yapısal çöküşü
|
7.Soru
Bourdieu’nün düşünümsel sosyolojisinin en önemli özelliklerinden birisi nedir?
Epistemolojik olmaktan ziyade toplumsal olması |
Yapı ve birey arasındaki diyalektik sürece odaklanması |
Var olan tüm ikiliklere eleştiri getirmesi |
Bireyin bakış açılarının ve konum almalarının daha iyi anlaşılabilmesi için alanın bilgisinden çıkmanın önemli olması |
Dış dinamikler ve etkenlerin alan üzerinde etkiye sahip olması |
Bourdieu’nün düşünümsel sosyolojisinin en önemli özelliklerinden birisi yapı ve
birey arasındaki diyalektik sürece odaklanması ve bu odaklanma sürecinde araştırmacının kendisine de incelenen olayın/olgunun bir parçasıymış gibi bakmasını öğütlemesidir.
8.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Giddens’in güven ortamının belirleyicilerinden değildir?
Zaman-uzam içindeki toplumsal bağları istikrarlı kılmada akrabalık ilişkileri düzenleyici bir rol üstlenir. |
Karşılıklı olarak bilgininin sıradan aktörler ve sosyal bilimciler tarafından paylaşılması |
Tanıdık bir çevre sağlayan bir yer olarak yerel toplulukların varlığına/ağırlığına dikkat çeker |
İnsan yaşamının ve doğanın tanrısal bir yorumunu sağlayan inanç ve ritüel uygulama tarzları olarak dinsel kozmolojiler önemli bir yer tutar |
Bugün ile geleceği birbirine bağlayan geleneğin çevrilebilir bir özelliğe sahip olmasından dolayı geçmişe yönelik bir bağlantının söz konusu olduğunu vurgular |
Karşılıklı olarak bilgininin sıradan aktörler ve sosyal bilimciler tarafından paylaşılması güven ortamının belirleyicisi 4 faktörden biri değildir.
9.Soru
Aşağıdakilerden hangisi simgesel sermaye özelliklerinden değildir?
Tüm sermaye tiplerini içinde barındırır.
|
Tüm sermaye türlerini şekillendirir.
|
Belli bir alanda söz sahibi olabilmek için geçerlidir.
|
Gösterge değeri olan soyut bir durumdur.
|
Antika değerlere sahiplik bu sermaye türüne örnek verilebilir.
|
10.Soru
Bireylerin içinde yaşadıkları toplumda, yapılarla girdikleri ilişkide boyun eğme pratiğinden çıkıp, araçsal rasyonalitenin hâkimiyetinde dayatılan toplumsal, bilimsel ve teknolojik yapıları sorgulamaları’ şeklinde tanımlanan kavram aşağıdakilerden hangisidir?
Düşünümsellik |
Risk toplumu |
Modernizasyon |
Refah toplumu |
Küreselleşme |
Nalçaoğlu (2000: 126) Beck’in çalışmalarına dayanarak düşünümselliği “bireylerin içinde yaşadıkları toplumda, yapılarla girdikleri ilişkide tek yönlü bir belirlenme ve boyun eğme pratiğinden çıkıp, yapı-eylem diyalektiğinin karşılıklı kurulma mantığının ayırdına varmaları ve araçsal rasyonalitenin hâkimiyetinde dayatılan toplumsal, bilimsel ve teknolojik yapıları sorgulamaları” şeklinde tanımlamaktadır.
11.Soru
I. Toplumsal bağları istikrarlı kılma aracı olarak dostluk ya da cinsel (akrabalık) yakınlıkla ilgili kişisel ilişkiler.
II. Belirsiz zaman aralıklarındaki ilişkileri istikrarlı kılma yolu olarak soyut sistemler (açılımlı mekanizmalar).
III. Geçmiş ile geleceği bağlantılandırma tarzı olarak karşı-olgusal, geçmişe yönelik düşünce.
IV. Post-geleneksel dönemin modernliğin bir parçası olmaması ve Modern dünya daha önce yaşanan dönemlerden farklılığı.
Aşağıdakilerden hangisi/hangileri Giddens’ın geçmodern dönem olarak adlandırığı dönemin özelliklerinden biridir?
III |
I ve II |
III ve IV |
I, III ve IV |
IV |
Giddens, soyut sistemlere yönelik güven ilişkilerinin nasıl olduğunu üç kategoride değerlendirir: 1. Toplumsal bağları istikrarlı kılma aracı olarak dostluk ya da cinsel (akrabalık) yakınlıkla ilgili kişisel ilişkiler, 2. Belirsiz zaman aralıklarındaki ilişkileri istikrarlı kılma yolu olarak kabul edilen soyut sistemler (açılımlı mekanizmalar). 3. Geçmiş ile geleceği bağlantılandırma tarzı olarak karşı-olgusal, geleceğe yönelik düşünce. Bu durumu post-geleneksel dönem olarak değerlendiren Giddens, post-geleneksel dönemi modernliğin bir parçası olarak nitelemektedir. Modern dünya daha önce yaşanan dönemlerden farklı değildir, aksine modernitenin ileri bir aşamasıdır ki, geçmişin eğilimlerini ve güçlerini yansıtır. Bu özelliklerinden dolayı Giddens bu dönemi geç modern dönem olarak isimlendirir.
12.Soru
Aşağıdakilerden hangisi modernliğin dinamizmini yaratan unsurlardan biri değildir?
Zaman ve uzamın birbirinden ayrılması |
Radikal düşünümsellik |
Küreselleşme |
Doğaya bağlılık |
Yerinden çıkarma/edilme ve açılımlı mekanizmalar |
Modernliğin dinamizmini yaratan dört farklı unsur vardır. Bunlar: zaman ve uzamın birbirinden ayrılması, yerinden çıkarma/edilme ve açılımlı mekanizmalar, radikal düşünümsellik ve küreselleşmedir.
13.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Giddens’in küreselleşme boyutlarından biri değildir?
Kapitalist dünya ekonomisi |
Ulus-devlet sistemi |
Uluslararası işbölümü |
Askeri dünya düzeni |
Radikal düşünümsellik |
Giddens, küreselleşmenin boyutlarını da, kapitalist dünya ekonomisi, ulus-devlet sistemi, uluslararası işbölümü ve askeri dünya düzeni olarak dört kategoride değerlendirir.
14.Soru
Bilgi ve İnsansal İlgiler adlı çalışmasında Habermas bilgi formları ile bunlara karşılık gelen ve her biri farklı bir eylem/deneyim alanı ile ilişkili olan kaç tür bilişsel ilgi/çıkar alanı ayırt eder?
2 |
3 |
4 |
5 |
6 |
Bu çözümlemede Habermas üç tür bilgi formu ile bunlara karşılık gelen ve her
biri farklı bir eylem/deneyim alanı ile ilişkili olan üç tür bilişsel ilgi/çıkar alanı
ayırt eder (Habermas, 1968: 373).
15.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Bourdieu’nun kavramlarından değildir?
Hegemonya
|
Sermaye
|
Habitus
|
Doxa
|
Düşünümsellik
|
16.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Giddens’ın modernliğin dinamizmini yarattığını ileri sürdüğü 4 faktörden biri değildir?
Zaman ve uzamın birbirinden ayrılması
|
Yerinden edilme ve açılımlı mekanizmalar
|
Radikal düşünümsellik
|
Küreselleşme
|
Zaman ve uzam birlikteliği
|
17.Soru
Aşağıdakilerden hangisi dünya devletlerinin risk içeren faaliyetlere çözüm bulmak için yaptığı çalışmalardan biri değildir?
Stratejik silahsızlanma toplantıları |
Dünya zirveleri |
Green Peace faaliyetleri |
Nükleer silahlarla ilgili anlaşmalar |
CFC’lerin kullanımı ile ilgili anlaşmalar |
18.Soru
- Ekonomik Krizler
- Rasyonalite Krizleri
- Meşruiyet Krizleri
- Motivasyon Krizleri
Yukarıda verilenlerden hangisi Habermas'a göre olası kriz eğilimlerinden biridir?
Yanlız I |
I ve II |
Yanlız IV |
III ve IV |
I, II, III ve IV |
Habermas geç kapitalist toplumda ekonomik, siyasal ve sosyokültürel sistem çıkışlı olarak birbirini tetikleyebilen dört olası kriz eğilimi belirler: ekonomik krizler, rasyonalite krizleri, meşruiyet krizleri ve motivasyon krizleri. Doğru cevap E'dir.
19.Soru
Aşağıdakilerden hangisinde Habermas'ın "İletişimsel Eylem Kuramı" açıklanmıştır?
Başarıya yönlenmiş bir eylem tipidir. |
Anlaşmaya yönlenmiş bir eylem tipidir. |
Benmerkezci yaklaşımların öne çıktığı bir eylem tipidir. |
Başarı odaklı bir eylem tipidir. |
Marx'ın kuramını temel alan bir eylem tipidir. |
Habermas'ın "İletişimsel Eylem Kuramı"nın temelini "Anlaşmaya yönelmiş bir eylem tipi" oluşturmaktadır. Doğru yanıt: B'dir.
20.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Slattery'nin, Habermas’ın bugüne kadar yapmış olduğu çalışmalarının ana temasını özetlediği maddelerden biri değildir?
Pozitivizmin eleştirisi ile bilim ve teknolojinin araçsal kullanımının eleştirisi |
Belirli rasyonel düşünme biçimlerinin geliştirilmesi |
Eleştirel teorinin yeniden inşası ve güncelleştirilmesi |
Marksizmin yeniden inşası |
Yeni bir bilgi ve iletişim teorisinin geliştirilmesi |
Slattery, Habermas’ın bugüne kadar yapmış olduğu çalışmalarının ana temasının kısaca aşağıdaki gibi özetlenebileceğini vurgular:
a. Pozitivizmin eleştirisi ile bilim ve teknolojinin araçsal kullanımının eleştirisi
b. Eleştirel teorinin yeniden inşası ve güncelleştirilmesi
c. Marksizmin yeniden inşası
d. Yeni bir bilgi ve iletişim teorisinin geliştirilmesi
Doğru cevap B'dir.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ