Sosyolojide Yakın Dönem Gelişmeler Ara 4. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Bourdieu’nün sözünü ettiği dördüncü sermaye tipine yani simgesel sermayeye neyi örnek gösterebiliriz?
Bilgi |
Kolleksiyonculuk |
Mal-mülk |
Toplumsal ilişkiler |
hizmet |
Gösterge değeri olan soyut bir durumdur. Örneğin eğitimin sonucunda alınan diplomalar simgesel sermaye özelliği taşır. Antika eserlere sahiplik, koleksiyonculuk vs. gibi durumlar simgesel sermayeye ilişkin örneklerdir
2.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Habermas’ın hakikat ve ahlaki iyilik ile ilgili problemlerin bireyler arasında özgür, açık ve zorlamaya dayalı olmayan bir iletişim sürecinde akılcı bir şekilde çözümlenmesini ifade etmek için kullandığı bir kavramdır?
Araçsal rasyonalite |
Meşrulaştırma |
Kimlik |
İletişimsel rasyonalite |
Motivasyon |
İletişimsel rasyonalite veya iletişimsel akıl Habermas’ın hakikat ve ahlaki iyilik (moral goodness) ile ilgili problemlerin bireyler arasında özgür, açık ve zorlamaya dayalı olmayan bir iletişim sürecinde akılcı bir şekilde çözümlenmesini ifade etmek için kullandığı bir kavramdır.
Araçsal rasyonalite bir amaca ulaşmada en uygun araçların akılcı seçimi olarak tanımlanmaktadır. Araçsal rasyonalitede amaçlardan çok araçların rasyonelliği söz konusudur.
Meşruiyet “Bir hükümetin, siyasal partinin ya da siyasal sistemin ona tabi olan halkın çoğunluğu tarafından kabulüdür”. Bir diğer alternatif tanıma göre “‘Meşrulaştırma’ terimi, bir yönetimin veya sosyal sistemin kendi varlığı ve gücünü haklı çıkarmaya çalışma biçimini anlatır”.
Kriz terimi ise “toplumdaki gerilimlerin sosyal sistemin baş edemeyeceği bir noktaya ulaştığı ve yakın bir yıkılma tehlikesi içeren bir durumu ifade eder. Alternatif bir tanıma göre de kriz; “çözülmesi kararlı bir eylemi gerektiren kritik bir an”dır.
Habermas geç kapitalist toplumda ekonomik, siyasal ve sosyokültürel sistem çıkışlı olarak birbirini tetikleyebilen dört olası kriz eğilimi belirler: ekonomik krizler, rasyonalite krizleri, meşruiyet krizleri ve motivasyon krizleri. Habermas ekonomik sistemdeki krizler ile siyasal sistemdeki rasyonalite krizlerini, bu iki (ekonomik ve siyasal) sistemden oluşan topluma verdiği adla, sistem krizleri olarak değerlendirir. Meşruiyet ve motivasyon krizlerini ise toplumsal-kültürel sistemle (yani yaşantı-dünyasıyla) ilişkili kimlik krizleri olarak değerlendirir.
3.Soru
Özgün kabul edebileceğimiz düşüncelere sahip olarak bizlere serimlediği düşünceleri ile sosyolojide yeni bir ufuk açan sosyolog aşağıdakilerden hangisidir?
Bourdieu |
Habermas |
Giddens |
Marx |
Hegel |
Giddens,toplumsal kuramını epistomolojik ve ontolojik yaklaşımlardan yola çıkarak değerlendirmiş ve toplumsal ilşlkilerin analizini anlamak için ontolojik yaklaşımın önemli olduğunu belirtmiştir.
4.Soru
Aşağıdaki maddelerden hangisi Anthony Giddens’in üç temel kuramından biridir?
Küreselleşme |
Farlılaşma |
Sıradanlaşma |
Okuma-Anlama |
Reddetme |
Anthony Giddens’in üç temel kuramını modernlik/geç modernlik, küreselleşme ve yapılaşma meseleleri olarak sıralamak mümkündür.
5.Soru
Slattery,Habermas’ın bugüne kadar yapmış olduğu çalışmalarının ana teması olarak aşağıdakilerden hangisini sıralamaz?
Pozitivizmin eleştirisi ile bilim ve teknolojinin araçsal kullanımının eleştirisi
|
Postmodernizm gerçekleşmektedir
|
Eleştirel teorinin yeniden inşası ve güncelleştirilmesi
|
Marksizm’in yeniden inşası
|
Yeni bir bilgi ve iletişim teorisinin geliştirilmesi
|
6.Soru
Bourdieu’nün sermaye, alan ve habitus kavramları günümüz karmaşık toplumların sınıf yapısını anlamak bakımından neden önem taşımaktadır?
İyi bir çözümsel yapıya sahiptir |
Bireyler başarıya ulaşmak için bazı kaynaklara ihtiyaç duyarlar ve bu kavramlar o alanlara denk düşer. |
Bourdieu’nün çalışmalarında çok temel bir yeri olmasından kaynaklı |
Günümüzde sınıflar arasında keskin çizgiler bulunmamaktadır |
Kültürel sermayesi yüksek ancak ekonomik sermayesi daha düşük düzeyde olan toplumlar olduğu için |
Bourdieu’nün sermaye, alan ve habitus kavramları günümüz karmaşık toplumların sınıf yapısını anlamak bakımından önem taşımaktadır.
7.Soru
Risk toplumunu, insanların bilgi ve teknolojileri yanlış ya da kötü amaçlı kullanmalarıyla bütün dünyayı tehlikeye sokmaları sonucunda ortaya çıkan yapıdır” ifadesini kullana bilim insanı hangisidir?
Callinicos |
Habermas |
Giddens |
Ritzer |
Beck |
Beck risk toplumunu, insanların bilgi ve teknolojileri yanlış ya da kötü amaçlı kullanmalarıyla bütün dünyayı tehlikeye sokmaları sonucunda ortaya çıkan yapı olarak ifade etmektedir.
8.Soru
Aşağıdakilerden hangisi yeni toplumsal hareketler yaşantı-dünyasının kolonileştirilmesine karşı oluşan tepki hareketlerden biri değildir?
Kamusallığın ve kamusal alanın genişlemesi, |
Çarpıtılmış iletişimin dönüştürülmesi, |
Demokratikleşme sürecinin iyileştirilmesi |
Meşruiyetin sağlanması |
Modernite projesinin terkedilmesi |
Yeni toplumsal hareketler özellikle yaşantı-dünyasının rasyonelleşmesi, kamusallığın ve kamusal alanın genişlemesi, çarpıtılmış iletişimin dönüştürülmesi, demokratikleşme sürecinin iyileştirilmesi ve meşruiyetin sağlanması açısından önemlidir.
9.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Habermas'ın yapmış olduğu çalışmaların ana teması dışındadır?
Pozitivizmin eleştirisi |
Eleştirel teorinin yeniden inşası |
Postmodern anlayışın desteklenmesi |
Marksizmin yeniden inşası |
Yeni bir bilgi ile iletişim teorisinin geliştirilmesi |
Habermas, Postmodern çizgisi dışında çalışmalar yapmıştır. Postmodernizm onun ilgi alanına girmemiştir. Doğru yanıt: C'dir.
10.Soru
Aşağıdakilerden hangisi şans ya da tehlikeyle aynı şey olmayan gelecekteki olasılıklar düşünülerek etkin biçimde değerlendirilen tehlikeleri ifade etmektedir?
Modernlik |
Küreselleşme |
Yapılaşma |
Risk |
Geç modernlik |
Şans ya da tehlikeyle aynı şey olmayan risk gelecekteki olasılıklar düşünülerek etkin biçimde değerlendirilen tehlikeleri ifade etmektedir.
11.Soru
Aşağıdakilerden hangisi insanlığın gelişim sürecindeki değişimler, özelikle de bilim ve teknolojideki ilerlemeler tarafından yaratılan risk türüdür?
Dışsal Risk
|
İçsel Risk
|
Düşünümsel Risk
|
Geleneksel Risk
|
İmal Edilmiş Risk
|
12.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Habermas’ın bugüne kadar yapmış olduğu çalışmalarının ana temalarından biri değildir?
Pozitivizmin eleştirisi ile bilim ve teknolojinin araçsal kullanımının eleştirisi |
Eleştirel teorinin yeniden inşası ve güncelleştirilmesi |
Büyük boy teorileri reddeden çalışmalar yapması |
Yeni bir bilgi ve iletişim teorisinin geliştirilmesi |
Marksizmin yeniden inşası |
Slattery, Habermas’ın bugüne kadar yapmış olduğu çalışmalarının ana temasının kısaca aşağıdaki gibi özetlenebileceğini vurgular:
a. Pozitivizmin eleştirisi ile bilim ve teknolojinin araçsal kullanımının eleştirisi
b. Eleştirel teorinin yeniden inşası ve güncelleştirilmesi
c. Marksizmin yeniden inşası
d. Yeni bir bilgi ve iletişim teorisinin geliştirilmesi
Habermas’ın bütün bu çalışmalarının gerçek amacının ise “aklın” (reason) insanlık tarihindeki ilerleyişini-geçmişte zulme karşı nasıl bir silah olarak kullanıldığını, günümüzde ise gelişmiş kapitalizmin ideolojik egemenliğine yöneltilen tüm eleştirilere karşı nasıl bir baskı ve zulüm aracına dönüştüğünü- açıklamaktır
13.Soru
Habermas'ın başyapıtı kabul edilen eser aşağıdakilerden hangisidir?
Bilgi ve İnsansal İlgiler |
“İdeoloji” Olarak Teknik ve Bilim |
Rasyonel Bir Topluma Doğru |
İletişimsel Eylem Kuramı |
Meşruiyet Bunalımı |
Habermas 1971 yılında Frankfurt’tan ayrılıp Bavyera’da Starnberg’de yeni kurulan Bilimsel-Teknik Dünyada Yaşam Koşullarını Araştırma-Max Planck Enstitüsü’nün yöneticisi oldu. Bu dönemde aralarında Meşruiyet Bunalımı (1973) ve başyapıtı kabul edilen ve Türkçe’ ye de çevrilen İletişimsel Eylem Kuramı’nın da (1981) bulunduğu çok sayıda eser yayımladı. Doğru cevap D'dir.
14.Soru
Habermas’ın gelecekten yana umutlu olmasını sağlayan, insanlar arası iletişimi özgürleştirebilecek güçte yeni bir bilgi teorisinin geliştirilmesiyle daha adil ve özgür bir toplumun oluşmasının mümkün olduğu rasyonel düşünme formu aşağıdakilerden hangisidir?
Araçsal Akıl
|
Amaçsal Akıl
|
İletişimsel Akıl
|
Kamusal Akıl
|
Yaşantısal Akıl
|
15.Soru
Moderniteyi henüz gerçekleştirilmemiş potansiyellere sahip “tamamlanmamış bir proje” olarak gören ve bu nedenle postmodern bir dünyadan söz etmek için henüz çok erken olduğunu savunan düşünür aşağıdakilerden hangisidir?
Foucault |
Habermas |
Parsons |
Mead |
Schutz |
Nitekim modernitenin kurtarıcı bir güce sahip olduğu düşüncesinin iflas ettiğini
ve artık postmodern bir dönemde yaşadığımızı savunan pek çok entelektüelden
farklı olarak, Habermas moderniteyi henüz gerçekleştirilmemiş potansiyellere
sahip “tamamlanmamış bir proje” olarak görür ve bu nedenle postmodern bir
dünyadan söz etmek için henüz çok erken olduğunu savunur (Habermas, 1985;Ritzer, 1996: 586-587).
16.Soru
İnsanın içinde bulunduğu toplumsal alanlarda zorluklar yaşadığında onu çözüme ulaştıran bilgiler ve yatkınlıkların tümüne verilen isim aşağıdakilerden hangisidir?
Doxa |
Habitus |
İllusio |
Exis |
Heksis |
Habitus (Lat.) Kaynağını Aristoteles’in heksis’inden (huy; iyelik) alan ve ortaçağ felsefesinde “sürekli yinelenen, alışkanlık hâline getirilmiş davranış biçimi” için kullanılan terim: “edinilmiş düşünce, davranış ya da beğeni kalıbı”. Çok sonraları, XX. yüzyıl toplumbiliminin önde gelen adlarından Pierre Bourdieu de habitus kavramını toplumsal yapılar ile toplumsal eylem ya da pratik arasındaki bağı oluşturan bir dizi edinilmiş düşünce, davranış ve beğeni kalıbını nitelemek için kullanmıştır. Bourdieu, habitus kavramının anlamının, “alışkanlık” kelimesinden daha iyi bir biçimde, Aristoteles’teki “exis” edinme ve “yetenek” anlamlarını ifade ettiğine vurgu yapmaktadır (Mauss, 1934’ten akt. Tatlıcan ve Çeğin, 2007, s. 305-306). Doğru cevap B şıkkıdır.
17.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Bourdieu’da yeni bir alanın oluşumunda geçtiği evrelerden değildir?
Özerkliğin kazanılması
|
İkinci yapının ortaya çıkması
|
Simgesel sermayenin oluşması
|
İki cepheli çatışmanın doğması
|
Alanın sınırlandırılması.
|
18.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Habermas’ın toplumsal sistem çözümlemesinde yer almaz?
Ekonomi politik |
Araçsal eylem |
Kurumsal çerçeve |
Din |
İletişimsel eylem |
Habermas sistem teorisi temelinde geliştirdiği toplumsal evrim sürecinde toplumun genel yapısını ekonomi politik ve “kurumsal çerçeve” olmak üzere birbirine bağlı iki alt sistemden oluşan bir sistem olarak çözümler. Bu çözümlemede araçsal eylem ve emek ekonomi politiği yapılandırır; iletişimsel eylem ve etkileşim ise aile, akrabalık ve benzeri ilişkilerden oluşan kurumsal çerçeveyi oluşturur. Ne var ki Marksist sosyal teoriyi yeniden inşa etmeye çalışan bir düşünür olmasına rağmen Habermas’ın bir bütün olarak toplumun oluşumunda normatif kurumsal çerçeveye öncelik verdiği vurgulanır. Doğru cevap D'dir.
19.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Toplumsal evrimi oluşturan süreçlerden biri olan araçsal eylem için doğru bir ifadedir?
Dil ile ilişkilendirilmiş bir eylem tipidir |
Emek ile ilişkilendirilmiş bir eylem tipidir |
Toplumsal etkileşim ile ilişkilendirilmiş bir eylem tipidir |
Normlar tarafından yapılandırılan, tarihsel-hermeneutik bilgi yönelimlidir |
Anlamların söylemsel olarak inşa edilmesinde kilit rolü oynayan araçtır |
Bilgi kuramındaki bilgi formlarına paralel olarak araçsal eylem; rasyonel bir araç-amaç ilişkisi izleyen, empirik-analitik bilgi yönelimli ve somut düzlemde emek ile ilişkilendirilmiş bir eylem tipidir. Doğru cevap B'dir.
20.Soru
Habermas bilişsel ilgileri bilgiyi mümkün kılan önkoşullar olarak tanımlarken hangi düşünürden ilham almıştır?
Kant |
Mead |
Foucault |
Parsons |
Slattery |
Habermas’ın çalışmalarında bilişsel ilgiler (cognitive interests), bilgiyi mümkün kılan önkoşullar olarak anlaşılır. Habermas’ın bilişsel ilgileri bilgiyi mümkün kılan önkoşullar olarak tanımlarken de ünlü Alman filozof Immanuel Kant’ı ilham aldığı bilinmektedir. Bilişsel ilgiler insan türünün hayatta kalmasının koşulu olarak insanları fiziksel dünya, sosyal dünya ve siyasal güç kullanma konusunda bilgi oluşturmaya teşvik eder.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ