Sosyolojiye Giriş Ara 8. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Ödül ve cezalarla güvence altına alınan ve yaptırımı olan kurallar sistemine ne ad verilir?
Benlik |
Yaptırım |
Toplumsal rol |
Norm |
Değer |
Normlar, belirli durumlarda insanların nasıl davranmaları gerektiği konusunda yaptırımı olan beklentilerdir. Normlar, değerlere dayalı olarak geliştirilen kurallardır. Örneğin toplumun önemli değerlerinden biri dürüstlükse yalan söyleme davranışı, yaptırımı olan kurallarla engellenmeye çalışılır. Doğru cevap D'dir.
2.Soru
Sosyoloji ile diğer disiplinler karşılaştırıldığında aşağıdakilerden hangisini söylemek doğru olur?
Toplumsal davranışı ve toplumsal değişmeyi ele alan tek disiplin sosyolojidir. |
Antropoloji de sosyoloji gibi çağdaş toplumları ve içinde bulundukları toplumları inceler. |
Tarih ve sosyolojinin konuları birbiriyle hiçbir zaman örtüşmez. |
Sosyoloji, sosyal bilimlerden ve diğer disiplinlerden faydalanmaz. |
Sosyoloji ile felsefe arasında yakın bir ilişki vardır. |
Tarih, ekonomi, siyasal bilimler, sosyoloji, hepsi insan eylemlerini ve bu eylemlerin sonuçlarını inceler. Toplumsal davranışı ve toplumsal değişmeyi çalışan tek disiplin sosyoloji değildir; psikoloji, antropoloji, siyaset bilimi, ekonomi gibi diğer disiplinler de toplumsal yaşamla ilgilenirler. Felsefeyle sosyoloji arasında, en basit şekliyle üç açıdan bir ilişki vardır. İlk olarak, bir bilim olarak sosyoloji de bilim felsefesinden yararlanır. İkincisi, sosyoloji sosyal olguları ele alırken değerlerle de ilgilenmektedir ve değerlerin ahlak felsefesinde ve toplumsal felsefede nasıl tartışıldığını bilmesi gerekir. Son olarak sosyoloji yeni felsefi soruların ortaya çıkmasına katkıda bulunur.
3.Soru
Aşağıdakilerden hangisi postmodernizmin temel özellikleri arasında sayılamaz?
Postmodernizm, çoklu gerçeklikleri vurgulayıp tek bir gerçekliği ya da gerçeği inkar eden modernizmden bir kopuş, kırılıştır.
|
Postmodernizm tek, tutarlı, bütüncül, doğrusal ve ilerlemeci bir geçmiş anlayışına olan inancın kaybedilmesini içerir.
|
Postmodernizm için meşru bir ‘tarih’ yerine, önemli olaylar üzerinde daha az duran ve günlük yaşamın sıradan olayları üzerine daha çok odaklanan çok sayıda tarih vardır.
|
Meta-anlatılar artık ölmüştür ve artık parçalılık, süreksizlik ve farklılık vurgulanmaktadır.
|
Bilgi hiyerarşileri artık büyük önem kazanmıştır, bu da ‘uzman’ statüsünün değerini artırır. |
Postmodernizmle birlikte bilgi hiyerarşileri artık çökmüştür, bu da ‘uzman’ statüsünün içini boşaltır. Uzman olmayanların düşünceleri ve elde ettikleri sonuçlar uzmanlarınkine eşit geçerliliğe sahip olarak değerlendirir. Bu nedenle elit ve kitle kültürleri arasındaki, entelektüel ve popüler kültür arasındaki ve uzmanlarla sıradan insanlar arasındaki farklılıklar bu nedenle daha az belirgin hale gelir.
4.Soru
Aşağıdaki şıklardan hangisi bilim ve yöntemle ilgili doğru bilgiler vermektedir?
I. Geçmiş deneyimlere dayanan gelenekler de bilimsel bilgidir.
II. Bilimsel düşünce problem çözmeye odaklıdır.
III. Doğal ve toplumsal olaylar örgütlenmiş haldedir.
IV. Bilim, sistemli bilgiler kümesidir.
V. Bilimin amacı olguları betimlemek ve sınıflandırmaktır.
I,III,IV |
I,II,V |
III, IV |
II, IV,V |
II, III |
I. İfade yanlıştır, geleneklerden de bilgi edinilebilir ancak bu bilimsel bilgi niteliği taşımaz. III. ifadedeki yanlış, doğa ve toplumsal olayların örgütlü olmamasından kaynaklanır. Bilgilerin yararlı olabilmesi için örgütlenmesi gerekir. Bu olguların arasındaki ilişkileri en basit ve anlaşılır şekilde açıklamak üzere örgütlenmiş gözlemler, koşullar, tanımlar, kavramlar, ilkeler, yani bilgiler sistemi teori (kuram) olarak adlandırılır.
5.Soru
Aşağıdaki yaklaşımlardan hangisi siyaset analizini, üretim araçlarının sahipliğinden yola çıkarak açıklar?
İşlevci Yaklaşım |
Çoğulcu Yaklaşım |
Seçkinci Teori |
Elit Yaklaşım |
Marksist-Çatışmacı Yaklaşım |
Çatışmacı yaklaşımda devletin işlevlerini (seçkinci teorinin aksine) üretim araçlarının kimin elinde bulunduğuna göre belirleyen bir siyaset analizi vardır. Karl Marx toplumdaki temel çatışmanın sınıfsal bir çatışma olduğunu düşünmektedir. Sınıfsal çatışma ise kapitalist toplumlarda görülmektedir. Marksist yaklaşım, iktidar sahipleri ile iktidar sahibi olmayanlar arasındaki farklı çıkarlar olduğunu ve bu farklılıkların toplumda bir çatışmaya neden olduğunu ileri sürmektedir. Bu yaklaşıma göre iktidarın kaynağı temel olarak ekonomik kaynaklıdır. Marx'a göre iktidar toplumda ekonomik kontrolü elinde bulunduranlarda yoğunlaşmıştır. İktidarın kaynağı ekonomik alt yapıda bulunmaktadır.
*Bütün sınıflı toplumlarda üretim araçları yönetici sınıf tarafından sahiplenilmiştir ve kontrol edilmektedir. Üretim araçlarının sahipliği egemenliğin temelini oluşturmaktadır. Bu nedenle iktidarın insanlara yeniden dönüşünün tek yolu üretim araçlarının kollektif olarak sahiplenilmesidir. * Komünist bir toplumda üretim araçları bireysel olarak değil de kollektif olarak sahiplenileceği için güç tüm halk arasında daha eşit bir şekilde dağıtılacaktır.
Üretim araçlarına sahip olan toplumdaki diğer toplumsal gruplara göre küçük azınlık, diğerlerini sömüren egemen konumuna gelir. Marksizme göre, devlet bu egemen sınıfın elindeki basit bir araçtan başka bir şey değildir. Toplumun ve siyasal rejimin tüm kurumları, bu egemenliğin devamını sağlamaya, yani egemen sınıfın ayrıcalıklarını korumaya yöneliktir. Aile, din, ahlak, hukuk egemen ideoloji vb. hep bu egemenliğin sürmesini güvence altına alan üst yapı kurumlarıdır. Marx'a göre siyasal iktidar, ekonomik iktidarın yansımasından başka bir şey olamaz. Doğru cevap E'dir.
6.Soru
Aşağıdaki seçeneklerden hangisinde işçilerin yarattıkları değer ile onlara ödenen ücret arasında kalan fark yer almaktadır?
Fazla çalışma |
Zorunlu iş süreci |
Artı-değer |
Zorunlu çalışma |
Gerekli çalışma zamanı |
Artı-değer işçilerin yarattıkları değerle onlara ödenen ücret arasında kalan farktır. Bu kapsamda doğru seçenek C'dir.
7.Soru
- Odak Grup Görüşmesi
- Survey
- Örnek Olay İncelemesi
- Deney
- Doküman İncelemesi
Yukarıda verilen veri toplama araçlarından hangisi veya hangileri nicel araştırmalarda kullanılır?
I, II
|
I, III, IV
|
II, IV
|
III, IV, V
|
I, III, V |
Nicel araştırmalarda kullanılan veri toplama araçları “survey ve deney”dir. Diğer araçlar nitel araştırmalarda kullanılır.
8.Soru
Aşağıdakilerden hangisi sosyal bilimler ve doğa bilimleri arasındaki farklardan değildir?
Sosyal bilimlerde tahmin de bulunmak kolay değildir. |
Doğa bilimlerinde ölçüm daha zordur. |
Doğa bilimlerinde neden sonuç ilişkisini incelemek daha kolaydır. |
Sosyal bilimlerde nesnel olmak daha zordur. |
İkisinin araştırmasında da aynı yöntemlerin kullanılması tartışmalıdır. |
Doğa bilimlerinde ölçüm yapmak sosyal bilimlerden daha kolaydır çünkü doğal objeler nicelik olarak ölçülebilir durumdadırlar; ağırlık, uzunluk, yoğunluk, hacim gibi ölçülerle ifade edilebilirler.
9.Soru
“Modern sosyoloji teorilerinde sembolik etkileşimcilikten etkilenerek doğan veya sembolik etkileşimcilikle ortak pek çok özelliği paylaşan önemli yaklaşımlar bulunmaktadır”. Seçeneklerden hangisinde bu yaklaşımlar ve öncüleri doğru olarak verilmiştir?
Alfred Schutz’un Etnometodoloji |
Harold Garfinkel’in Sosyolojik Fenomenoloji |
Edmund Husserl’in Etnometodoloji
|
Ralf Dahrendorf’un Çatışma Teorisi
|
Erving Goffman’ın Dramaturji Teorisi |
Erving Goffman’ın Dramaturji Teorisi doğru olarak eşleştirilmiştir.
10.Soru
Endüstrileşme ve kentleşme sürecinde yaşanan toplumsal değişimi açıklamak için cemaat/cemiyet kavramsallaştırmasını aşağıdakilerden hangisi kullanmıştır?
Auguste Comte |
Herbert Spencer |
Ferdinand Tönnies |
Emile Durkheim |
Talcott Parsons |
Sorunun doğru yanıtı C şıkkıdır. Ferdinand, endüstrileşme ve kentleşme sürecinde yaşanan toplumsal değişimi açıklamak için cemaat/cemiyet (gemeinschaft/gesellschaft) kavramsallaştırmasını kullanmıştır.
11.Soru
Aşağıdakilerden hangisi baskı gruplarına örnek verilemez?
Sivil toplum kuruluşları |
Siyasal partiler |
Kooperatifler |
İşveren örgütleri |
Sendikalar |
Baskı gruplarına örnek olarak sendikalar, meslek odaları ve birlikler, sivil toplum kuruluşları, işveren örgütleri ve kooperatifler gösterilebilir. Bu gruplar siyasal partilere, hükümete kendi çıkarları doğrultusunda farklı biçimlerde baskı unsuru oluşturabilirler. Doğru cevap B'dir.
12.Soru
Bir kişinin (ya da grubun), diğerlerinin davranışlarını kontrol etmesini ifade eden toplumsal ilişkiye ne ad verilir?
İktidar |
Laiklik |
Meşruiyet |
Paternalizm |
Siyaset |
İktidar
13.Soru
Yönetilenlerin liderde "kutsallık ve kahramanlık" özellikleri aradığı otorite tipi aşağıdakilerden hangisidir?
Geleneksel otorite |
Karizmatik otorite |
Yasal akılcı otorite |
Modern otorite |
Postmodern otorite |
Weber'e göre 3 çeşit otorite vardır ve bunlar geleneksel, yasal akılcı ve karizmatik otoritedir. Modern ve postmodern otorite diye otorite çeşiti bulunmamaktadır. Yönetilenlerin liderde kutsallık ve kahramanlık özellikleri aradığı otorite tipi ise karizmatik otoritedir.
14.Soru
Tarih ve sosyoloji arasındaki temel fark aşağıdakilerden hangisidir?
Tarihçilerin bir kereye özgü oluşmuş olguları betimlemeleri, sosyologların ise genellemelere varmaya çalışmaları |
Tarihçilerin genellikle olguların belirli bir dönemdeki hâlini incelemeleri, sosyologların ise çok sayıda benzer olguya ilişkin dönemlerin incelenmesiyle sınanabilecek genellemelerle işe başlamalarıdır |
Tarihçiler genelleme yapmazken sosyologların genellemeler yapmak zorunda olmasıdır |
Sosyolojik çalışmada bir kez olmuş olgular tarihi çalışmalarda olguların anlık durumları incelenir |
İki disiplin arasında farklılıktan öte güçlü bir ilişki söz konusudur. |
Tarih ve sosyolojinin konuları da zaman zaman örtüşmektedir. Çoğu kez tarih ve sosyoloji arasındaki temel farkın tarihçilerin bir kereye özgü oluşmuş olguları betimlemeleri, sosyologların ise genellemelere varmaya çalışmaları olduğu savunulmaktadır. Oysa tarihçiler de genelleme yaparlar ve birçok sosyolojik çalışmada bir kez olmuş
olgular ya da olguların anlık durumları incelenir. Tarihle sosyoloji arasındaki temel fark tarihçilerin genellikle olguların belirli bir dönemdeki hâlini incelemeleri, sosyologların ise çok sayıda benzer
olguya ilişkin dönemlerin incelenmesiyle sınanabilecek genellemelerle işe başlamalarıdır.
15.Soru
Seçeneklerden hangisi nitel araştırmalarda kullanılan veri toplama araçları arasında yer almaz?
Derinlemesine Görüşme
|
Anket
|
Yapılandırılmamış Gözlem
|
Yaşam Öyküsü
|
Örnek Olay İncelemesi |
B seçeneğinde yer alan “anket” nicel araştırmalarda kullanılan veri toplama araçları arasında yer alır. Diğer seçenekler nitel çalışmalarda yer verilen bir araçtır.
16.Soru
Kuralsızlık ya da toplumun temel değerlerinde belirsizlik anlamına gelen olguya ne ad verilir?
Kaos |
Hukuksuzluk |
Anomi |
Eşitsizlik |
Çatışma |
Anomi kuralsızlık ya da toplumun temel değerlerinde belirsizlik anlamına gelen bir olgudur. Doğru cevap C'dir.
17.Soru
Tüketim toplumuna indirgenen modern toplumda bireylerin bilinçlerinin nasıl kitle kültürü aracılığıyla manipüle edildiği, tüketim ile baştan çıkarılarak düşünmeye ve araştırmaya daha az yönelen varlıklara dönüştürüldükleri üzerinde vurgu yapan yaklaşım aşağıdaki seçeneklerden hangisinde verilmiştir?
Sembolik Etkileşimcilik |
Weberyanizm |
Eleştirel teori |
Postmodernizm |
Etnometodoloji |
Eleştirel teori özellikle tüketim toplumuna indirgenen modern toplumda bireylerin bilinçlerinin nasıl kitle kültürü aracılığıyla manipüle edildiği, tüketim ile baştan çıkarılarak düşünmeye ve araştırmaya daha az yönelen varlıklara dönüştürüldükleri üzerinde vurgu yapar. Doğru cevap C seçeneğidir.
18.Soru
“İşlevselcilik” hakkında aşağıdakilerden hangisi doğrudur?
Kendi çıkarları peşinde koşan farklı gruplar arasındaki toplumsal bölünmelerin önemini vurgular. |
George Lukács ve Antonio Gramsci önemli temsilcilerindendir. |
Süreçte semboller veya simgeler kritik bir öneme sahiptirler. |
Cinsiyet eşitliği görüşü ön plandadır. |
Sistem içinde bütün parçaların uyum halinde bir araya gelerek bütünün hayatta kalmasını sağlamak üzerinde durulur. |
Doğru cevap E şıkkıdır. Genellikle işlevsel ön-gereklilikler olarak adlandırılan bu gereksinimler toplumsal sistem içindeki parçalar tarafından karşılanır. Bu noktada işlevselciler sistem içinde bütün parçaların uyum halinde bir araya gelerek bütünün hayatta kalmasını sağlayacak bu gereksinimleri karşılamak durumunda kaldıklarını savunurlar. Böylece işlevselciler toplumu oluşturan her bir toplumsal öğe/parça/kurum ve pratiğin ancak toplumun ihtiyaçlarının karşılanmasında bir role sahip olması durumunda sürekliliğini koruyabileceğini öne sürerler.
19.Soru
Aşağıdakilerden hangisi ortak menfaatler etrafında birleşen ve bunları gerçekleştirmek için birtakım otoriteler üzerinde etki yapmaya çalışan örgütlenmiş gruplardır?
İktidar |
Erk |
Siyasi Partiler |
Baskı Grupları |
Sendikalar |
Ortak menfaatler etrafında birleşen ve bunları gerçekleştirmek için siyasal otoriteler üzerinde etki yapmaya çalışan örgütlenmiş gruplar, baskı grupları olarak tanımlanabilir. Baskı grupları kimi zaman ''çıkar grupları'' olarak da tanımlanabilir. Burada dikkat edilmesi gereken unsurun belli bir ''çıkar'' için, ister maddi ister manevi herhengi bir siyasal otorite üzerinde kurduğu baskının önemli olduğunu belirtmek gerekmektedir. Baskı gruplarının iktidar olma gibi bir hedefleri olmamakla birlikte, kendi çıkarları doğrultusunda kazanımlar elde etmek için siyasal partiler ya da hükümetlere baskı kurarlar. Baskı grupları genellikle geniş çıkar gruplarını temsil etmezler, bunun yerine bir toplumdaki belirli bir grubun çıkarlarını temsil etme amacı güderler. Baskı gruplarına örnek olarak sendikalar, meslek odaları ve birlikler, sivil toplum kuruluşları, iş veren örgütleri ve kooperatifler gösterilebilir. Bu gruplar toplumda siyasal partilere, hükümetlere kendi çıkarları doğrultusunda farklı biçimlerde -sosyal kampanyalar, medya aracılığıyla, uzman görüşleriyle, sivil itaatsizlik yöntemleri vb.- baskı unsuru oluşturabilirler. Günümüzde baskı gruplarının özellikle katılımcı demokrasi anlayışı içerisinde önemli bir rolü olduğunu belirtmek gerekmektedir. Doğru cevap D'dir.
20.Soru
Sosyal Teori ve Sosyal Yapı (1968) adlı çalışması ile hem yapısal işlevselciliğe hem de sosyolojiye katkıda bulunmuş sosyolog aşağıdakilerden hangisidir?
Karl Marx |
Merton |
Durkheim |
Simmel |
Weber |
Merton’un Sosyal Teori ve Sosyal Yapı (1968) adlı çalışması hem yapısal işlevselciliğe
hem de sosyolojiye yapmış olduğu en önemli katkılardan biri olarak kabul edilmektedir. Doğru cevap B'dir.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ