Sosyolojiye Giriş Ara 9. Deneme Sınavı
Toplam 17 Soru1.Soru
Karl Marx ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur?
Üretim araçlarına halk değil yöneticiler sahip olmalıdır görünüşü savunur. |
Toplumsal değişmede ekonomik faktörler ile ilgili üst yapı ekonomik yapıdan oluşur. |
Kapitalizmi eleştirmiştir. |
İşlevselci (fonksiyonalist) olarak adlandırılan bir bakış açısı benimsemiştir. |
Sosyolojik analizin merkezine toplumsal eylemi ve etkileşimi koymaktadır. |
Doğru cevap C şıkkıdır. Marx için kapitalizm emek gücünün de (ücretli emek şeklinde) bir meta olarak alınıp-satıldığı metalaşmış ve yabancılaşmış toplumsal ilişkilere dayalıdır. Tüm sınıflı toplumlarda olduğu gibi kapitalizmde de üretim araçlarına sahip olan bir egemen sınıf (burjuvazi veya kapitalist sınıf ) ile üretim araçlarından yoksun olan bir sınıf (proletarya veya işçi sınıfı) bulunmaktadır. Üretim araçlarından yoksun olan işçi sınıfı emek gücünü satmak zorundadır. Ancak kapitalizmde işçiler bütün zenginliklerin üreticileri oldukları halde emek güçlerinin karşılığını tam olarak alamamakta, işveren tarafından onlara gerçekte ürettikleri değerin altında bir ücret ödenmekte, geri kalan “artı değer”e ise kapitalist tarafından kar adı altında el konulmaktadır.
2.Soru
Siyasal anlamda hükümetin meşru güç kullanımı hangi kavram ile açıklanır?
Meşruiyet |
İktidar |
Otorite |
Paternalizm |
Demokrasi |
Otorite siyasal anlamda hükümetin meşru güç kullanımıdır. Doğru cevap C'dir.
3.Soru
Toplum tipleri dikkate alındığında hem tarım hem de hayvancılıkla uğraşan toplumlar hangi toplum türüne dahil edilebilir?
Avcı ve Toplayıcı Toplumlar |
Kırsal Toplumlar |
Tarım Toplumları |
Sanayileşmemiş Toplumlar |
Çiftçi Toplumlar |
Kırsal toplumlar, tarımsal üretime ek olarak evcilleştirilmiş hayvan yetiştiriciliğinin önemli bir geçim kaynağı olduğu ve açık eşitsizliklerin bulunduğu toplumlardır. Doğru cevap B'dir.
4.Soru
Aşağıdaki isimlerden hangisi geleneksel otorite tipine örnek olarak gösterilebilir?
Atatürk |
Kraliçe Elizabeth |
Hitler |
Gandhi |
Lenin |
Kraliçe Elizabeth
5.Soru
Feodal toplumdan sanayi topumuna geçiş aşamasında ortaya çıkan sosyal problemlerin de sosyal fizik olarak adlandırdığı pozitif bir bilimin gelişimi ile aşılacağını ve bu yeni bilimle toplumun yeni bir yapıya kavuşturulacağını savunan düşünür aşağıdakilerden hangisidir?
Saint-Simon |
Weber |
Marx |
Durkheim |
Comte |
Sanayi toplumunun geleceğine ve ilerlemeye inanan Saint-Simon feodal toplumdan sanayi topumuna geçiş aşamasında ortaya çıkan sosyal problemlerin de sosyal fizik olarak adlandırdığı pozitif bir bilimin gelişimi ile aşılacağını ve bu yeni bilimle toplumun yeni bir yapıya kavuşturulacağını düşünüyordu. Bu nedenle Saint-Simon bazı çevrelerce “ilk sosyolog, ilk sosyalist” olarak nitelendirilmektedir
6.Soru
Araştırmacı araştırma problemini ifade ettikten, yani neyi öğrenmek istediğini açıkça ortaya koyduktan sonra bu bilgiye en iyi hangi yolla ulaşılacağına karar vermelidir.
Bu bilgi aşağıda yer alan bilimsel araştırmanın hangi aşamasında yer almaktadır?
Araştırma konusunun seçilmesi ve araştırma probleminin belirlenmesi |
Araştırmanın evreninin belirlenmesi ve örneklem seçimi |
Ölçüm aracı geliştirme |
Araştırma için uygun araştırma tipi, yöntem ve tekniklerin seçilmesi |
Veri analizi |
Araştırma için uygun araştırma tipi, yöntem ve tekniklerin seçilmesi: Araştırmacı araştırma problemini ifade ettikten, yani neyi öğrenmek istediğini açıkça ortaya koyduktan sonra bu bilgiye en iyi hangi
yolla ulaşılacağına karar vermelidir. Araştırmacı, elde etmek istediği bilginin türüne göre keşfedici, betimleyici ya da açıklayıcı bir araştırma, ilgilendiği zaman açısından da kesitsel ya da boylamsal bir araştırma yapabilir. Sosyal bilimlerde araştırmacının aynı zamanda elde etmek istediği bilgiye nicel yöntemle mi nitel yöntemle mi daha iyi ulaşabileceğini saptaması, verilerini hangi veri toplama teknikleriyle toplayacağını ve hangi soruları soracağını saptaması gerekir.
7.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Beck'in, bireylerin yönlendirilmediği, toplumsal ilişkilerin ve toplumsal ağların bireyler tarafından yapılan tercihlerle belirlendiği, bu nedenle sürekli olarak yeniden kurulmak ve yenilenmek zorunda olunan dönemi ifade etmek için kullandığı kavramdır?
Toplumun McDonaldlaştırılması |
Hipergerçeklik |
Düşünsel modernlik |
Postmodern dönem |
Uygarlık sonrası toplum |
Beck yeni bir modernlik dönemi ya da biçimi içinde olduğumuzu ama hâlâ modern dünyada var olduğumuzu düşünür ve modernliğin bu aşamasını düşünümsel modernlik olarak adlandırır. Bu kavram bireylerin yönlendirilmediği, toplumsal ilişkilerin ve toplumsal ağların bireyler tarafından yapılan tercihlerle belirlendiği, bu nedenle sürekli olarak yeniden kurulmak ve yenilenmek zorunda olduğu bir dönemi ifade eder. Beck’e göre bu yeni modernliğe risk toplumu da eşlik etmekte, klasik endüstri toplumu risk toplumuna dönüşmektedir. Doğru cevap C'dir.
8.Soru
Aşağıdakilerden hangisi otorite tipleriyle ilgili doğru bir bilgi değildir?
Weber üç otorite tipinden bahsetmektedir. |
Geleneksel otorite kaynağını gelenekler ve inançlardan almaktadır. |
Modern ulus-devletlerde, görülen geleneksel otoritedir. |
Karizmatik otoritede iktidarın meşruiyeti liderin olağanüstü niteliklerinden kaynaklanır. |
Yasal-akılcı otoritenin kaynağı akıl ve kurallardır. |
Günümüzde modern ulus-devletlerde, hukuk devletlerinde bürokratik yapıya sahip devletlerde görülen aslında yasalakılcı otoritedir. Doğru cevap C'dir.
9.Soru
Saint-Simon bazı çevreler tarafından neden ilk sosyolog ya da ilk sosyalist olarak kabul edimektedir?
Endüstri toplumu kavramını ortaya attığı için |
Toplumu evrimci ve pozitivist bir kavramsal çerçevede ele aldığı için |
Pozitif bir bilimin gerekliliğini savunduğu için |
Çalışmalarında muhafazakar bir bakış açısına sahip olduğu için |
Sosyal problemlerin pozitif bilimin gelişimi ile aşılacağını düşündüğü için |
Saint-Simon feodal toplumdan sanayi toplumuna geçiş aşamasında ortaya çıkan sosyal problemlerin de sosyal fizik olarak adlandırdığı pozitif bir bilimin gelişimi ile aşılacağını ve bu yeni bilimle toplumun yeni bir yapıya kavuşturulacağını düşünüyordu. Bu nedenle Saint-Simon bazı çevrelerce “ilk sosyolog, ilk sosyalist” olarak nitelendirilmektedir. Doğru cevap E seçeneğidir.
10.Soru
- Sistemli gözlemlere dayanma ve sorumlu konuşma
- Yargı oluşturmak için materyalin çıkarıldığı alanın büyüklüğü
- Tekdüze hareketleri belirleme
- İnsan gerçekliğine anlam verme biçimi
- Bildik olanı bilmedikleştirme
Maddelerden hangileri sosyolojiyi herkesin kullandığı gündelik hayata ilişkin bilgiden ayıran farklardandır?
I, II, III, IV, V |
I, II, III, IV |
I, II, III, V |
I, II, IV, V |
I, III, IV, V |
Eğer sosyoloji günlük yaşamımızda yaşadıklarımızla, insan deneyimleriyle ilgileniyorsa, sosyolojiyi herkesin kullandığı gündelik hayata ilişkin bilgiden, yani sağduyudan ayıran şey nedir? Sağduyu ile sosyolojinin insan deneyimlerini ele alışları arasındaki fark, konuyu ele alış biçiminden ve bakış açısından kaynaklanır. Bu farklılıkları dört başlıkta özetlemek mümkündür:
- Sistemli gözlemlere dayanma ve sorumlu konuşma
- Yargı oluşturmak için materyalin çıkarıldığı alanın büyüklüğü
- İnsan gerçekliğine anlam verme biçimi
- Bildik olanı bilmedikleştirme
11.Soru
Sosyoloji kişisel sorunların arkasındaki toplumsal sorunları görmemizi sağlar Sosyolojik olgular diğer bilimlerde olduğu gibi bilim insanlarının tekelindedir ve ancak onlar tarafından incelenmelidir Sosyolojinin amacı, sahip olduğumuz bilgileri “düzeltmek” ya da yanlış bildiklerimizin yerine sorgulanamaz doğruları koymaktır Sosyoloji kesin olduğu iddia edilen görüşleri çözümleme ve sorgulama alışkanlığı kazanmamıza yardımcı olur Sosyoloji ile ilgili yukarıdaki ifadelerden hangileri doğrudur?
Yalnız I |
I ve II |
I ve IV |
I, II ve III |
II, III ve IV |
Sosyoloji, özel olanın içinde genel olanı, bireysel olanın içinde toplumsal olanı, yani kişisel sorunların arkasındaki toplumsal sorunları görmemize yardımcı olur. Örneğin, bir insanın işsiz kalması kişisel bir sorundur, ülkede çalışma çağındaki nüfusun üçte birinin işsiz olması ise toplumsal bir sorundur. Bu durum, bu sorunların bireysel özelliklerden kaynaklanmadığını, toplumsal düzeyde sorunlar olduğunu ve toplumsal düzeyde incelenmesi ve çözülmesi gerektiğini göstermektedir. Sosyoloji aynı zamanda yaşamın görünüşte bildik olan yanlarının nasıl başka bir gözle görülebileceğini ve yorumlanabileceğini gösterir. Sosyolojinin amacı, sahip olduğumuz bilgileri “düzeltmek” ya da yanlış bildiklerimizin yerine sorgulanamaz doğruları koymak değildir. Sosyolojik düşünmek, bugüne kadar tartışmasız kabul edilen inançları eleştirme, kesin olduğu iddia edilen görüşleri çözümleme ve sorgulama alışkanlığı kazanmaktır. Sosyolojinin fizik, kimya, biyoloji gibi bilimlerden farklı olarak konusu üzerinde tekelci bir hâkimiyeti yoktur. Doğal olarak sosyolojinin incelediği olay ve olgular, sosyolojik olarak ele alınmadan önce zaten herkes tarafından yaşanmıştır ve herkes sosyolojinin konusuyla, yani günlük yaşamlarındaki deneyimleri hakkında sağduyuya dayalı bir bilgiye sahiptir. Doğru cevap C seçeneğidir.
12.Soru
Aşağıdaki ideolojilerden hangisi 19. yüzyılda sanayileşmenin geniş toplumsal kesimleri hızla yoksullaştırması sonucu, işçi sınıfının yapılanmasıyla ortaya çıkmıştır?
Neoliberalizm |
Muhafazakârlık |
Liberalizm |
Sosyalizm |
Faşizm |
Sosyalizm 19. yüzyılda sanayileşmenin geniş toplumsal kesimleri hızla yoksullaştırması sonucu, işçi sınıfının ideolojik bir yapılanmasıyla ortaya çıkmıştır. Doğru cevap D'dir.
13.Soru
I. A.B.D, İngiltere ve Fransa gibi ülkelerdeki siyasal sistemlerin en gelişkin sistemler olduklarını düşünürler ve bu nedenle bu sistemlerin iktidarı en etkin uygulama ve yönetme yolu olduğunu düşünmektedirler. II. Gücün devlet aracılığıyla uygulanmasında baskıcı olmasındansa meşru olması tercih edilir; çünkü meşru iktidarda toplumun o iktidarı kabullenmesi ve işbirliği söz konusudur. Yukarıda özellikleri verilen siyasete ilişkin sosyolojik yaklaşım aşağıdakilerden hangisidir?
İşlevselci yaklaşım |
Gerçekçi yaklaşım |
Çoğulcu yaklaşım |
Elit teorisi |
Marksist-Çatışmacı Yaklaşım |
Parsons’un iktidarın toplumun bütününden kaynaklandığını savunan klasik çoğulculuk yaklaşımının temel özellikleri şu şekilde sıralanabilir:
1. Batılı demokrasilerde hükümet, toplum üyelerinin istekleri ve toplum çıkarları doğrultusunda hareket eder.
2. A.B.D, İngiltere ve Fransa gibi ülkelerdeki siyasal sistemlerin en gelişkin sistemler olduklarını düşünürler ve bu nedenle bu sistemlerin iktidarı en etkin uygulama ve yönetme yolu olduğunu düşünmektedirler.
3. Gücün devlet aracılığıyla uygulanmasında baskıcı olmasındansa meşru olması tercih edilir; çünkü meşru iktidarda toplumun o iktidarı kabullenmesi ve işbirliği söz konusudur.
Dolayısıyla doğru yanıt çoğulcu yaklaşımdır. Doğru cevap C'dir.
14.Soru
Evrimci yaklaşım toplumsal değişimi nasıl tanımlamaktadır?
Evrimci yaklaşıma göre toplumsal değişme evrensel, yapay, dairesel bir süreçtir. |
Evrimci yaklaşıma göre toplumsal değişme bazı toplumlarda görülen, ani gelişen, süreklilik göstermeyen bir süreçtir. |
Evrimci yaklaşıma göre toplumsal değişme çeşitli toplumlarda görülebilen, birden oluşan, her an geri dönüşü mümkün olan bir süreçtir. |
Evrimci yaklaşıma göre toplumsal değişme evrensel, doğal, sürekli, doğrusal ve aşamalı bir süreçtir. |
Evrimci yaklaşıma göre toplumsal değişme yoksul toplumlarda görülen, önlenebilir, iç ya da dış güçlerin etkisi ile birden oluşan bir süreçtir. |
Evrimci kuram içinde yer alan düşünürler bazı açılardan farklılaşsalar da hepsi evrimin bütün toplumlarda görülen, evrensel, kaçınılmaz, sürekli ve doğal, kendiliğinden, ani değil, aşama aşama ilerleyen ve ilerleyici olan, her aşaması bir önceki aşamadan daha iyi olan, geriye dönüşü olmayan bir süreç olduğu ve doğal ve toplumsal evrim arasında benzerlikler olduğu konusunda hemfikirdirler. Dolayısıyla doğru yanıt D'dir.
15.Soru
Durkheim Toplumsal İşbölümü adlı eserinde de toplumsal işbölümü ve uzmanlaşmaya bağlı olarak ortaya çıkan mekanik dayanışma ile organik dayanışma tiplerinden söz eder. Buna göre; Modern toplumlarda görülen farklılaşmaya dayalı karmaşık bir işbölümü ve uzmanlaşmanın söz konusu olduğu toplumsal işbölümü tipi hangisidir?
Kolektif bilinç |
Anomi |
Toplumsal eylem |
Mekanik dayanışma |
Organik dayanışma |
Durkheim Toplumsal İşbölümü adlı eserinde de toplumsal işbölümü ve uzmanlaşmaya bağlı olarak ortaya çıkan mekanik dayanışma ile organik dayanışma tiplerinden söz eder. Buna göre;
- Mekanik dayanışma benzeşmeye dayalı basit bir işbölümünün olduğu geleneksel toplumlarda söz konusudur. Bu düzen ve dayanışma tipinde kolektif bilinç ve kolektif kimlik bireysel bilinç ve kimliklerden daha güçlü ve baskındır.
- Organik dayanışma ise farklılaşmaya dayalı karmaşık bir işbölümü ve uzmanlaşmanın olduğu modern toplumlarda söz konusudur.
Durkheim’a göre mekanik dayanışma daha çok sanayi öncesi toplumlarda, organik dayanışma ise daha çok günümüz sanayi toplumlarında görülmektedir.
16.Soru
Aşağıdakilerden hangisi toplumsal davranışa örnek olabilir?
Her sabah düzenli spor yapmak |
Bir banka isim kazımak |
Akşamları televizyon izlemek |
Kavga eden iki kişiyi ayırmak |
Birisine aşık olmak |
Her davranış toplumsal davranış değildir, bir davranışın toplumsal davranış olarak kabul edilebilmesi için, diğer insanların geçmişte meydana gelmiş, şu anda meydana gelen ya da gelecekte meydana gelmesi muhtemel davranışlarına yönelik olması gerekir. "Kavga eden iki kişiyi ayırmak" diğer insanların davranışlarına yönelik olarak yapılmıştır. Doğru cevap D'dir.
17.Soru
Aşağıdaki seçeneklerde yer alan kavramlardan hangisi teolojik içerikli bir kavramdır?
Değişme |
Gelişme |
Çağdaşlaşma |
Yabancılaşma |
Yozlaşma |
Yozlaşma, olumsuz bir anlam ima eden, çözülme, yönsüzleşme, ruhsuzlaşma gibi süreçleri ifade eden teolojik bir kavramdır. Doğru yanıt E'dir.