Sosyolojiye Giriş Final 13. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Farklı ülkelerde meydana gelen yasal değişimler ile birlikte hem cinslerin evlenebilmesi, evlenmeden brilikte yaşama gibi oluşumlar aile yapısındaki hangi değişim ile ilişkilendirilebilir?
Kadın ve çocuk haklarında gelişmeler |
Evlilik dışı doğumlarda artış |
Hane büyüklüğünün azalması |
Alternatif aile modellerinde artış |
Evliliğin ve ebeveynliğin anlamının değişmesi |
Aile ideolojisindeki tipik aile dışındaki aile desenleri giderek artmaktadır. Örneğin İngiltere’de evlenmeden birlikte yaşama oranı 2004-2014 yılları arasında %29,7 artmıştır (OFNS, 2014). Benzer şekilde ABD’de 2005 yılında evlenmeden birlikte yaşayanların sayısı sekiz milyondan fazladır ki bu sayı 1960’takinin on katından fazladır, üstelik aynı cinsten olup birlikte yaşayan bir milyona yakın kişi bu sayıya dahil değildir (USCB, 2017). Türkiye’de ise nüfusun %90’ına yakını evlenmeden birlikte yaşamayı benimsemediğini ifade etmektedir (ASPB, 2011). Eşcinsel evliliklerin yasal olduğu ülkelerde bu evlilik türü de artmaktadır, örneğin Kanada’da eşlerin aynı cinsten olduğu ailelerin sayısı 2011 yılında 2006’ya göre %42,4 oranında artmış ve 21.015’e ulaşmıştır.
2.Soru
Aşağıdaki ifadelerden hangisi Marksist Yaklaşımı yansıtır?
Maddi durumun ve ekonomik etkinliklerin insan bilincini şekillendirdiğini öne sürmüştür. |
Kültür, kapitalist sınıfın çıkarlarını yansıtmaz. |
Eylem, inanç ve duygu biçimlerinin,yani kültürün failin seçiminden ya da toplumsal dünyayı yorumlamasından çok, toplumsal yapının örgütlenmesinden veya ihtiyaçlardan çıktığını öne sürer. |
Bir toplum örgütlenmesinin ona üye olan insanların etraflarındaki dünyayı görme |
Kültürün değer yüklü bir niteliği vardır. |
Maddi durumun ve ekonomik etkinliklerin insan bilincini şekillendirdiğini öne sürmüştür.
3.Soru
Bir grubun üyesi olmayan fakat o gruba girmek isteyen bireylerin o gruptaki değerleri, kuralları, öğrenmesi ve benimsemesi sosyalleşme çeşitlerinden hangisinin kapsamına girer?
Tarihsel sosyalleşme |
Kısmi sosyalleşme |
Siyasal sosyalleşme |
Antizipatorik sosyalleşme |
Sosyal sınıf ve tabakalara göre sosyalleşme |
Tarihsel sosyalleşme; insanlık tarihinin herhangi bir döneminde yaşayan kişinin yaşadığı zamanın şartlarına göre karakteristik bir bilgi ve davranış yapısına sahip olması demektir. Kısmi sosyalleşme; içine girilecek bir sosyal grup veya örgütün beklediği rol davranışlarının ve grup kurallarının yalnızca bir kısmının öğrenilip benimsenmesidir. Siyasal sosyalleşme; çocukların ve gençlerin, içinde büyüdükleri toplumun siyasal sistemini ve dünya görüşünü benimsemesidir. Sosyal sınıf ve tabakalara göre sosyalleşme; bireylerin anne-babalarının içinde bulunduğu ve kendisinin de içinde yetiştiği sosyal sınıf ve tabakanın normlarını, rol beklentilerini, değerlerini, inançlarını öğrenip benimsemesidir. Antizipatorik sosyalleşme ise; bir grubun üyesi olmayan fakat o gruba girmek isteyen bireylerin o gruptaki değerleri, kuralları, öğrenmesi ve benimsemesidir. Doğru cevap D'dir.
4.Soru
Comte’un insan toplumları için önerdiği evrimsel gelişme modeline göre insan düşüncesi ve insan toplumlarının ilerlemelerini gösteren temel aşamaların tamamı seçeneklerden hangisinde verilmiştir?
Avcı-toplayıcı aşama, üretim aşaması, endüstri aşaması |
Doğalcı aşama, üretim aşaması, endüstri aşaması |
Realistik aşama, kritik aşama, pozitif aşama |
Teolojik aşama, düalist aşama, nihilist aşama |
Teolojik aşama, metafizik aşama, pozitif aşama |
Comte da Saint-Simon gibi toplumu evrimci bir bakış açısından kavramaya çalışır. Comte bununla ilgili görüşlerini Saint-Simon’un yazılarından faydalanarak geliştirdiği ünlü üç hâl yasasıolarak bilinen evrim teorisinde özetler. Comte’un insan toplumları için önerdiği evrimsel gelişme modeline göre insan düşüncesi ve insan toplumları üç temel aşamadan geçerek ilerlerler. Bu aşamalar;
a. Teolojik aşama: Bu aşamada insan düşüncesi her şeyi doğaüstü güçlerle açıklamaya çalışır.
b. Metafizik aşama: İkinci sıradaki bu aşamada ise insan düşüncesi sosyal veya fiziksel tüm olgu ve olayları soyut güçlerle açıklamaya çalışır.
c. Pozitif aşama: Bu aşamada ise insan düşüncesi nihayet bütün olgu ve olayları bilimsel (evrensel yasalara dayalı) olarak açıklamaya çalışır. Comte’a göre bu aşamada insan düşüncesi pozitif bilim sayesinde doğaüstü ve soyut güçleri reddederek gözlemlenebilen olgular arasındaki mevcut ilişkileri açığa çıkarmaya ve bu ilişkileri evrensel yasalar içerisinde sistemleştirmeye çalışır.
5.Soru
Rönesans, Reform hareketleri, Aydınlanma Dönemi, Fransız İhtilali, Endüstri Devrimi gibi önemli gelişmelerin sosyolojinin bilim olarak ortaya çıkmasındaki en önemli katkısı nedir?
Toplumların yapısında önemli değişimler yaşanmıştır. |
Ticaret yolları değişmiştir. |
Eski toplum anlayışına dönüş yaşanmıştır. |
Orta Çağ görüşleri yeniden önem kazanmıştır. |
Bilim, önemini yitirmiştir. |
Yaşanan bu büyük dönüşümle kırsal, bütünleşmiş, durağan toplum yapısı kentsel, kozmopolit, hızla değişen bir yapıya dönüşmüş; geleneksel toplumların yerini modern toplumlar almıştır. Sosyolojinin ortaya çıkmasındaki en büyük etken bu geniş çaplı değişim ve dönüşümdür.
6.Soru
Okul ve eğitim sistemlerinin toplumun egemen güçlerinin toplumsal denetimlerini sağlamak üzere yapılandıklarını, en başından çocukların aleyhine kurgulandığını ve fırsat eşitliğinin, eşitsizlikleri örtmek için kullanılan bir araç niteliğinde olduğunu savunan eğitim yaklaşımı aşağıdakilerden hangisidir?
Çatışmacı Kuram |
Max Weber'in yaklaşımı |
Emile Durkheim'in yaklaşımı |
Fenomenolojik Sosyoloji |
Yorumsamacı Yaklaşım |
Marxist ve Neo Marxist yaklaşımların sınıf çatışmalarına dayalı çözümlerini temel alan çatışmacı kurama göre, okul ve eğitim sistemleri toplumun egemen güçlerinin toplumsal denetimlerini sağlamak üzere yapılanırlar. Fırsat eşitliği eşitsizlikleri örtmek için kullanılan bir araç niteliğindedir. Öğrenci başarısızlığının kökenleri daha çok okul içi süreçlerde aranır. Okulların ve öğretimin alt sınıflardan çocukların aleyhine kurgulandığı savunulur. Doğru cevap A'dır.
7.Soru
Kararsız ailede ebeveynlerin çocuklarının bakımına ihtiyaç duydukları yaşlılık dönemlerinde kendi başlarına, yalnız kaldıklarını belirten Le Play bu durumu hangi kavramla ifade eder?
Ahlaki aşınma |
Ahlaki çıkmaz |
Değer yitimi |
Kararsız ahlak |
Cemiyet ahlakı |
Kararsız ailede ebeveynlerin çocuklarının bakımına ihtiyaç duydukları yaşlılık dönemlerinde kendi başlarına, yalnız kaldıklarını belirten Le Play bu durumu bir ahlaki aşınma olarak ifade eder. Doğru cevap A'dır.
8.Soru
Marx tarihsel materyalizm yaklaşımında özellikle hangisi üzerinde yoğunlaşır?
Nüfus |
Toplumsal baskı |
Din |
Üretim |
Mutluluk |
Toplumsal değişmede düşünce ve değerlerden çok ekonomik faktörlerin önemini vurgulayan ve bu açıdan kısaca tarihin materyalist açıdan kavranışı olarak tanımlanan tarihsel materyalizm yaklaşımında Marx özellikle üretim üzerinde yoğunlaşır. Marx tarihsel süreç içerisinde toplumsal yaşamlarını üretmek amacıyla üretim sürecine katılan insanlar arasında adına üretim ilişkileri denilen bazı toplumsal ilişkiler gelişir.
9.Soru
.............., toplumsal İşbölümü adlı eserinde de toplumsal işbölümü ve uzmanlaşmaya bağlı olarak ortaya çıkan mekanik dayanışma ile organik dayanışma tiplerinden söz eder. Yukarıdaki boşluğa gelmesi gereken sosyolog aşağıdakilerden hangisidir?
Weber |
Karl Marx |
Durkheim |
Parsons |
Simmel |
Durkheim, Toplumsal İşbölümü adlı eserinde de toplumsal işbölümü
ve uzmanlaşmaya bağlı olarak ortaya çıkan mekanik dayanışma ile organik dayanışma tiplerinden
söz eder. Doğru cevap C'dir.
10.Soru
Aşağıdakilerden hangisi seri üretim sistemi (Fordizm) için söylenemez?
İş bölümünde aşırı uzmanlaşma gerçekleşmiştir. |
Anlamdan yoksun, rutin ve hızlı bir şekilde çalışma, işçilerin yabancılaşmalarına neden olmuştur. |
Seri üretim sisteminde maliyetlerin düşük tutulabilmesi için kitlesel üretim yapmak zorunludur |
İşçiler bir yandan makinaların temposuna uyarken diğer yandan en küçük parçasına ayrılmış olan ve bu nedenle anlamsızlaşmış olan işleri yapar hale gelmişlerdir. |
Bilgisayar teknolojileri sayesinde bu zorunluluk ortadan kalkmıştır. |
1910’lardan itibaren seri üretim sisteminin (Fordizm) ortaya çıkması ile birlikte iş bölümünde aşırı uzmanlaşma gerçekleşmiş, işçiler bir yandan makinaların temposuna uyarken diğer yandan en küçük parçasına ayrılmış olan ve bu nedenle anlamsızlaşmış olan işleri yapar hale gelmişlerdir. Anlamdan yoksun, rutin ve hızlı bir şekilde çalışma, işçilerin yabancılaşmalarına neden olmuştur. Seri üretim sisteminde maliyetlerin düşük tutulabilmesi için kitlesel üretim yapmak zorunludur ve henüz bilgisayar kullanılmadığı için ürün çeşitliliğini artırmak maliyetli ve zor bir süreçtir. Bu nedenle kitlesel üretim yapılan bu sistemde bu ürünlerin kitlesel olarak tüketilmesi zorunlu olmuştur.
11.Soru
Egemen kültürel değerlere topyekûn bir şekilde karşı gelen grupların yaşam biçimlerine işaret etmek üzere kullanılan kültür çeşidi aşağıdakilerden hangisidir?
Alt kültür |
Halk kültürü |
Kitle kültürü |
Yüksek kültür |
Karşı kültür |
Karşı kültür
12.Soru
Toplumsal olguları kolektif bilinç temelinde ortak şekilde hareket etme, düşünme ve hissetme biçimlerine dayandıran, kolektif bilinci toplum üyelerinin ortalama ortak inanç ve duyguları olarak tanımlayan düşünür hangisidir?
Durkheim |
Karl Marx |
Auguste Comte |
Herbert Spencer |
Max Weber |
Durkheim kolektif bilinci toplum üyelerinin ortalama ortak inanç ve duyguları olarak tanımlar. Durkheim toplumsal olguları kolektif bilinç temelinde ortak şekilde hareket etme, düşünme ve hissetme biçimleri olarak tanımlamaktadır ve kolektif bilincin bireysel bilinçlere indirgenemeyeceklerini savunmaktaydı.
13.Soru
Modern sosyolojide işlevselciliğe sistem yaklaşımı çerçevesinde önemli katkılar sağlayan ve bir bakıma işlevselciliğin yapısal işlevselcilik olarak anılmasına yol açan düşünür kimdir?
Max Weber |
Karl Marx |
Emile Durkheim |
Herbert Spencer |
Talcott Parsons |
Modern sosyolojide işlevselciliğe sistem yaklaşımı çerçevesinde önemli katkılar sağlayan ve bir bakıma işlevselciliğin yapısal işlevselcilik olarak anılmasına yol açan düşünür Talcott Parsons'dır. Doğru cevap E’dir.
14.Soru
Bazı insanların doğuştan suça eğilimli olduğunu ve suçlu insanların, kafa yapılarından hemen tanınabileceğini iddia eden bir araştırmacı, sapmayı aşağıdaki yaklaşımlardan hangisiyle temellendirmektedir?
Psikolojik yaklaşım |
Sosyolojik yaklaşım |
İşlevselci yaklaşım |
Sosyal kontrol yaklaşımı |
Biyolojik yaklaşım |
Fizyolojik ve biyolojik teoriler sapma konusunda bazı bireylerin sapmaya genetik olarak daha eğilimli olduklarını savunmuşlardır. İtalyan kriminolog Cesare Lombroso ,1870’lerde, suçlu tiplerinin belirli anatomik özelliklerle saptanabileceğini öne sürmüştür. Lombroso, suçluların kafatası ve alının biçimi, çene büyüklüğü ve kol uzunluğu gibi fiziksel özelliklerini incelemiş ve çoğu suçlunun biyolojik bakımdan bozuk ya da kusurlu olduğunu ve bu özellikleri aracılığıyla suçluların ayırt edilebileceğini ifade etmiştir.
15.Soru
"Sosyal ve fiziksel dünyanın gözlem ve deneyle test edilerek inceleneceğini öne süren bir yaklaşımdır." şeklinde en genel tanımı yapılan kavram aşağıdakilerden hangisidir?
Doğal seleksiyon |
Pozitivizm |
Ahlaki uzlaşı |
Yapısal işlevselcilik |
Kültürel hegemonya |
En genel tanımı ile pozitivizm, sosyal ve fiziksel dünyanın gözlem ve deneyle test edilerek inceleneceğini öne süren bir yaklaşımdır. Saint-Simon, Comte ve benzeri pozitivistlerin yazılarında ‘pozitif veya pozitivizm’ kavramı daha çok ‘bilimsel’ olanla eş anlamda kullanılmıştır. Doğru cevap B'dir.
16.Soru
Alt kültür ile ilgili verilmiş bilgilerden hangisi doğrudur?
En düşük ortak paydayı hedefler. |
Egemen kültürel değerlere karşı gelen yaşam biçimlerini ifade etmek için kullanılır. |
Ticari kaygılarlar üretilmiş bir kültür türüdür. |
Azınlık grupların değerlerini anlatmak için kullanılır. |
Estetik ve sanatsal değerlerden uzaktır. |
Sosyolojide alt kültür kavramı genellikle bir toplumda azınlıkta olan grupların değer, tutum, inanç ve yaşam tarzına işaret etmek için kullanılır. Alt kültür üyeleri toplumdaki ortak kültürü önemli ölçüde paylaşmasına rağmen gündelik yaşam içinde farklı inanç, pratik ve tarzları kabul ederler.
17.Soru
"Bir hükümetin yetkilerine boyun eğenlerin buna rıza göstermeleri" olarak tanımlanan kavram hangisidir?
Otorite |
Meşruiyet |
Paternalizm |
İktidar |
Teslimiyet |
Meşruiyet “bir hükümetin otoritesine boyuneğenlerin buna rıza göstermeleri”dir. (Giddens, 2005: s. 418).
18.Soru
“Kültürün değişmez ve çok güçlü, içinde yer alan bireylerin de onun bir nevi esiri olduğu düşüncesidir.” Verilen tanım aşağıdaki seçeneklerde yer alan hangi terimin açıklamasıdır?
Kültürel Determinizm |
Norm |
Hegemonya |
Değer |
Paradigma |
Kültürel Determinizm Kültürün değişmez ve çok güçlü, içinde yer alan bireylerin de onun bir nevi esiri olduğu düşüncesidir. Doğru seçenek A'dır.
19.Soru
Emile Durkheim ile Karl Marx arasında kültür olgusuna yönelik nasıl bir fark mevcuttur?
Marx’ın yazılarında ideoloji olarak kültür olgusuna yönelik bir model oluşturabilecek fikirler mevcuttur |
Durkheim Marx’a göre kültür olgusuna daha fazla önem vermiştir. |
Durkheim kültürün tanımını tam olarak yapabilmiştir. |
Marx kültürü sadece insan tabanlı değiş doğada yaşayan tüm canlıları kapsayacak bir biçimde gerçekleştirmiştir. |
Marx kültür olgusunu önemsememiş, bireysel özellikler üzerine çalışmıştır. |
Durkheim gibi Marx’ta da kültür olgusuna yönelik somut bir ilgi ve kapsamlı bir kuram görülmez. Ancak, Marx’ın yazılarında ideoloji olarak kültür olgusuna yönelik bir model oluşturabilecek fikirler mevcuttur. Materyalist bir kuramcı olarak Marx, maddi durumun ve ekonomik etkinliklerin insan bilincini şekillendirdiğini öne sürmüştür. Doğru seçenek A'dır.
20.Soru
- Toplumu toplumsal eylemlerden meydana gelen bir oluşum olarak görür ve sosyolojinin çalışma nesnesini “toplumsal eylem” olarak tanımlar.
- Toplumsal İşbölümü adlı eserinde de toplumsal işbölümü ve uzmanlaşmaya bağlı olarak ortaya çıkan mekanik dayanışma ile organik dayanışma tiplerinden söz eder.
- Ona göre akılcı/rasyonel eylem açıkça belirlenmiş bir amaca kilitlenmiş ve bu amaca ulaşmayı sağlayacak en uygun araçları seçmiş, hesaplı ve planlı düşünmeye dayalı bir eylem tipidir.
- Üretim araçlarına sahip olmak ya da olmamak şeklinde iki farklı biçimde ortaya çıkan toplumsal üretim ilişkileri onun için tarihsel gelişmenin anlaşılmasında kritik bir öneme sahiptir.
Yukarıda verilen görüşlerden hangisi veya hangileri Max Weber’e aittir?
I, II |
II, III |
III, IV |
I, II, III |
I, III |
I ve III numaralı madde Max Weber’e, II numaralı madde Emile Durkheim’a, IV numaralı madde Karl Marx’a ait görüşlerdir.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ