Yanıt Açıklaması: Vekâlet teorisi (agency theory), vekillerin (işletme yöneticileri) asillerin (işletme sahipleri) amaç ve çıkarları doğrultusunda hareket etmelerinin sağlanabilmesi sorununa ilişkin olarak ortaya atılmış bir teoridir.

Yanıt Açıklaması: Küresel işletmelerin öne çıkan ortak özellikleri şöyle sıralanabilir: • Dünyayı büyük bir pazar olarak kabul ederler, • Çok sayıda ülkede iş yapan değil, ulusal sınırları tamamen görmezlikten gelen işletmelerdir, • Düşük maliyet ve yüksek kaliteli ürünler için en uygun küresel kaynaklardan yararlanırlar, • Bütün dünyayı temel alarak operasyonlarını planlar, koordine eder ve gerçekleştirirler, • Sermayelerinin ulusal kimliği önemini yitirmiştir, • Ulusal ve bölgesel sınırların engel teşkil etmemesi için kaynaklarını ve yeteneklerini sürekli olarak kontrol eder ve yeniden organize ederler, • Mutlak olarak büyük ölçekli değildirler; esneklik üstünlüğünden yararlanmak için küçülmeyi tercih edebilirler.

Yanıt Açıklaması:

Bilgisayar tabanlı, yönetim, pazarlama, üretim, muhasebe ve finans gibi işletme işlevleri için bilgi sağlayan sistemlere yönetim bilgi sistemleri denir.

Yanıt Açıklaması: Büyük organizasyonların daha ayrıntılı ve özenli strateji değerlendirme sistemlerine ihtiyaç duymalarının nedeni organizasyonel faaliyetlerin koordinasyonunun zor olmasıdır.

Yanıt Açıklaması:

İşletmeler paydaşlarının beklentilerine çeşitli yollarla cevap verir. Bazı işletmeler, toplumun diğer aktörlerinin baskılarını ya da beklentilerini göz ardı ederek, planlarını uygular. Bazı işletmeler güçlü baskılar söz konusu olduğunda kendini değişime de zorunlu hisseder. Diğerleri ise işletmeye gelecekte avantaj sağlayacak, toplumun etkilerini göz önüne alır. İşletmenin amaçlarını değişen kamuoyunun ihtiyaç, amaç ve beklentilerine göre bir birleşimin yolunu bulmaya çalışan işletmeler de vardır. Bu yaklaşımlar aktif olmayan, tepkisel, proaktif ve etkileşimli strateji olarak adlandırılabilir.

Yanıt Açıklaması:

İşletmelerde stratejik yönetim temel olarak üç seviyede ele alınan bir konudur. Bu seviyeler kurumsal seviye, işletme seviyesi ve işlevsel seviye olarak adlandırılmaktadır. İşlevsel seviye stratejileri işletme içerisindeki pazarlama, insan kaynakları, finans, muhasebe, üretim vb. çeşitli fonksiyonel departmanlar (bölümler) tarafından alınan kararlardan oluşmaktadır. Bu seviyede alınan kararlar genelde verimliliği artırma odaklı taktiksel kararlardır. İşlevsel seviyenin hemen üzerinde işletme seviyesi rekabet stratejileri yer almaktadır. Bu seviyedeki stratejiler ise işletmenin örgüt yapısına bağlı olarak, belli bir sektör/ürün/bölge bazında nasıl rekabet edileceğini belirlemektedir. Kaynak dağılımı, karşılıklı üstünlükler ve sinerji bu seviyede özellikle üzerinde durulan konulardır. İşletme hiyerarşinin en üst seviyesinde ise üst yönetim (kurumsal) stratejiler yer almaktadır.

Yanıt Açıklaması:

Dünya Bankası’nın kurumsal yönetişim tanımına atıfta bulunan Türkiye Sanayici ve İşadamları Derneği (TÜSİAD) ise kurumsal yönetişimi bir kurumun beşerî ve finansal sermayeyi çekmesine, etkili çalışmasına ve böylece ait olduğu toplumun değerlerine saygı göstererek uzun dönemde ortaklara ekonomik değer yaratmasına olanak tanıyan her türlü kanun, yönetmelik, kod ve uygulamalar şeklinde tanımlamaktadır.

Yanıt Açıklaması: İşletmelerde stratejik yönetim temel olarak üç seviyede ele al›nan bir konudur. Bu seviyeler kurumsal seviye, işletme seviyesi ve işlevsel seviye olarak adlandırılmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Büyük ölçekli örgüt değişimi zor ve zaman alan bir süreçtir. Stratejik değişimde anahtar olan noktalar zaman ve üst yönetimin ilgisiyle beraber mali ve insan kaynakları yatırımı yapmaya hazırlıklı olmalıdır. Bu tür bir değişim hem uzun sürebilir hem işletmenin harcamalarını arttırabilir hem de üst yönetimin desteğinin yoğun bir şekilde olması gerekir. Eğer bir işletmenin mali durumu yeterli değilse ve üst yönetimi bu tür bir değişikliği onaylamıyorsa değişim örgütte, mevcut iş şemalarında, örgütsel işlemlerde ve istikrarlı güç ilişkilerinde sorunlar yaratacaktır.

Yanıt Açıklaması:

Küreselleşmeyi sürükleyen birçok dinamik olmakla beraber, internet dâhil olmak üzere iletişim ve ulaşım teknolojilerindeki gelişmeler belirleyici rol oynamaktadır. Küreselleşmenin önündeki coğrafi ve siyasi bariyerlerin önemli ölçüde yıkılmasına iletişim ve ulaşım teknolojilerindeki gelişmeler sebep olmuştur.

Yanıt Açıklaması: İşletmelerin bugünkü”güven” sorunun temeli sermayedarlarına hep öncelik vermesidir.

Yanıt Açıklaması:

İşlevsel seviyenin hemen üzerinde işletme seviyesi rekabet stratejileri yer almaktadır. Bu seviyedeki stratejiler ise işletmenin örgüt yapısına bağlı olarak, belli bir sektör/ürün/bölge bazında nasıl rekabet edileceğini belirlemektedir. Kaynak dağılımı, karşılıklı üstünlükler ve sinerji bu seviyede özellikle üzerinde durulan konulardır.

Yanıt Açıklaması:

Örgütsel yapı; bir örgüt içerisinde mevcut olan yetki alanını ve sorumluluk ilişkilerini ifade eder. Örgütsel yapı; Örgütsel görevlerin paylaştırılması, yetki alanları ve sorumluluklar arasındaki ilişkidir.

Yanıt Açıklaması:

Satın alma tehditleri, yönetici piyasası, ürün piyasası, aktif hissedarlık ve yasal sistem dışsal kurumsal yönetişim mekanizmaları arasında yer almaktadır.

Yanıt Açıklaması:

 Paydaş analizi, işletmenin dış çevrenin önemli bir unsuru olan organizasyonlar, gruplar ve çalışanlar üzerine odaklanır. İşletme ile ilgili birincil ve ikincil paydaşlarıyla ilgili sorunları anlamaya çalışarak yöneticiler, ne tür taleplerin gelebileceğini aylar öncesinden tahmin edebilir. Aktif grupların liderlerini izleyen profesyonel bilişim hizmetlerinden yararlanarak, bu gruplarla doğrudan ilişkiye geçerek ve paydaşların temsilcileriyle tartışarak, görüş alışverişinde bulunarak böylesi bir bilgiyi toplayabilir. Grup liderleriyle ya da yerel çevrecilerle yapılan resmî olmayan görüşmeler, bu gruplar için neyin ve neden önemli olduğunu anlamalarında yöneticilere yol gösterebilir.

Yanıt Açıklaması:

Dikey eksenin üst, yatay eksenin de sağ tarafındaki alan belirsizler alanıdır. İş biriminin faaliyette bulunduğu pazarın büyüme hızı yüksek ancak rakibine göre göreceli pazar payı düşüktür. Bu alanda yer alan iş birimlerinin gelecekte nakit akışı yaratması ve dolayısı ile varlık değerlerinin yükselmesi, yapılacak yatırımlara ve yönetim kalitesine bağlıdır. Eğer rakiplerinden daha iyi performans gösterirler ise iş birimlerinin göreceli pazar payı yükseleceğinden sol taraftaki “yıldızlar” alanına geçiş yapabilirler. Rakiplerine üstün bir performans gösteremezler ise göreceli pazar payı aynı kalacağından aynı alanda kalabilirler.

Yanıt Açıklaması: İkili kurumsal yönetişim modelinde hem pay sahiplerinin hem de çalışanların çıkarları tatmin edilmeye çalışılır.

Yanıt Açıklaması:

Baskın ürün stratejisi ve holdingleşme stratejileri kurumsal seviyede çok farklı becerileri gerektirir. Baskın ürün stratejisine en iyi şekilde hizmet eden teknolojik olarak etkin ve büyük ölçekli üretim sistemleri, düşük maliyetli kitle dağıtım kanalları ve sektör koşulları hakkında ayrıntılı bilgidir. Holdingleşme stratejisi işletme alt kuruluşları üzerinde etkin finansal kontroller, büyük bir sermaye havuzu, iş alanı arama ve edinme yeterliliği, değerlerin ve işletmelerin elden çıkarılması veya satılması becerisini ve stratejik planlama kapsamlılığı gerektirir.