Tanzimat Dönemi Türk Edebiyatı 1 Final 12. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Dönem eserlerinde, özellikle de Namık Kemal’de görülen diğer bir önemli tema ise vatan sevgisidir. Vatan yahut Silistre’nin tiyatro sahnesinde oynanması ile toplumda bir refleks hâline gelen vatan bilinci başka eserlerde de kendine yer bulur. Vatan sevgisi ya doğrudan ya da ikincil olarak işlenen temalardandır. Bu temayı işleyen aşağıdaki hangi eser Şemsettin Sami tarafından kaleme alınmıştır?
Gülnihal |
Ya Gazi Ol Ya Şehit |
Seydi Yahya |
Celâleddin Harzemşah |
Fürs-i Kadîmde Bir Facia yahut Siyavuş |
Dönem eserlerinde, özellikle de Namık Kemal’de görülen diğer bir önemli tema ise vatan sevgisidir. Vatan yahut Silistre’nin tiyatro sahnesinde oynanması ile toplumda bir refleks hâline gelen vatan bilinci başka eserlerde de kendine yer bulur. Namık Kemal’in Gülnihal, Âkif Bey, Celâleddin Harzemşah; Ahmed Midhat’ın Fürs-i Kadîmde Bir Facia yahut Siyavuş; Şemsettin Sami’nin Besa, Seydi Yahya; Mehmet Rifat’ın Ya Gazi Ol Ya Şehit eserlerinde vatan sevgisi ya doğrudan ya da ikincil olarak işlenen temalardandır. Doğru cevap C dir.
2.Soru
Osmanlı basınında gazete adı ilk defa hangi gazete için kullanılır?
Tercüman-ı Ahval |
Cerîde-i Havâdis |
Vekayi-i Mısriye |
Tasvir-i Efkâr |
Takvim-i Vekayi |
Osmanlı basınında “gazete” kelimesi ilk defa Cerîde-i Havâdis’le kullanılır. Birinci sayısının ön sözünde gazetenin halkın bilgisini arttırdığı, diğer ülkelerdeki gelişmeleri aktararak halkta merak duygusu uyandırdığı, bu yolla meslek ve ticaret hayatının geliştirilmesine yardımcı olduğu ifade edilir.
3.Soru
İbrahim Şinasi’nin Şair Evlenmesi adlı eseri metne dayalı ilk tiyatrodur. Aşağıdakilerden hangisi bu eserin özelliklerinden biri değildir?
Tercüman-ı Ahvâl gazetesinde 1860 yılında yayımlandı. |
Şair Evlenmesi, iki perde olarak yayımlanmıştır. |
Şinasi’nin yenilikçi bakış açısını her bakımdan yansıdığı görülür. |
Tercüman-ı Ahvâl basımhanesinde kitap olarak yayımlanır. |
Basit bir komedi olan eserin iki önemli özelliği bulunmaktadır. |
İbrahim Şinasi’nin 1859 yılında yazıp Tercüman-ı Ahvâl gazetesinde 1860 yılında yayımladığı Şair Evlenmesi adlı eseri metne dayalı ilk tiyatrodur. Şair Evlenmesi, önce iki perde olarak düşünülür ancak bir perde olarak yayımlanır. Doğru cevap B dir.
4.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Tanzimat Dönemi Türk şiirinin genel özelliklerinden biri değildir?
Hece ölçüsüyle şiirler yazılmıştır. |
Şiire hak, hukuk, hürriyet, kanun, vatan, millet gibi yeni kavramlar girmiştir. |
Parça güzelliği yerine bütün güzelliğine değer verilmiştir. |
Sosyal ve siyasi konular ele alınmaya başlanmıştır. |
Divan şiirinin soyut dünya algısı yerine somut bir dünya algısı getirilmiştir. |
Şiirde ölçü olarak aruz kullanılmış, ara sıra hece ölçüsüyle şiir yazılmıştır. Bu durumda doğru cevap A şıkkında verilmiştir.
5.Soru
I-İnfiâl-i Aşk II-Kadınlar Mektebi III-Dudu Kuşları IV-Tartuffe V-Don Civani Yukarıdakilerin hangileri Ahmet Vefik Paşa'nın Molière’den çevirdiği nesirlerdir?
I, II |
II, IV |
II, III, IV |
I, III, V |
III, IV |
Ahmet Vefik Paşa’nın Molière’den en önemli ve yadırganmayacak olanları dikkate alan bir seçimle çevirdiği üçü nesir (İnfiâl-i Aşk, Dudu Kuşları, Don Civani); altısı manzum (Kocalar Mektebi, Kadınlar Mektebi, Tartuffe, Okumuş Kadınlar vd.) ; yedisi adaptasyon (Zor Nikâh, Zoraki Tabib Yorgaki Dandini, Azarya, Tabib-i Aşk, Merakî vd.) olmak üzere on altı oyun tercüme edebiyatımız için önemli katkılardır.
6.Soru
Victor Hugo’nun Sefiller adlı eserinin tercümesi olan eser aşağıdakilerden hangisidir?
Muhaverat-ı Hikemiye |
Tercüme-i Manzume |
Souvenir |
Mağdurin Hikâyesi |
Hikâye-i Robinson |
Victor Hugo’nun Sefiller adlı eserinin tercümesi Mağdurin Hikâyesi'dir.
7.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Namık Kemal'in romanlarından biridir?
İntibah |
Cezayir |
Hasan Mellah |
Müşahedat |
Taaşşuk-ı Talat ve Fitnat |
İttihad-ı İslam
8.Soru
Mahallîleşme hareketinin en önemli sonucu aşağıdakilerden hangisidir?
Klasik şiirin ideal mekân anlayışının kırılmasına neden olmuştur. Bu da mekânda gerçeklik duygusunu doğurmuştur. |
Anadolu şairlerinin İstanbul’a gelmelerini kolaylaştırmıştır. |
Klasik şiirin son bulmasına neden olmuştur. |
Klasik şairlerin Batı şiirine yönelmelerine neden olmuştur. |
Halk şairlerinin klasik şairlerden üstün olduğunu göstermiştir. |
Mahallileşme hareketi sonucunda klasik şiir akımının ideal mekan anlayışı kırılmıştır.
9.Soru
-Türk halk anlatıları ve Doğu anlatma geleneğiyle Batı tarzı anlatı arasındaki geçişin ilginç örneğidir.
- Hikâyelerin bir kısmında dönemine göre ileri denebilecek realist konular ele alınır.
- Hikâyelerde yalnızca başkişilerin değil, ikinci, üçüncü dereceden kahramanların da üzerinde durulur, portreleri çizilir.
Yukarıda bilgisi verilen eser aşağıdakilerden hangisidir?
Hayalat-ı Dil |
Müsameretname |
Akabi Hikayesi |
Muhayyelat-ı Aziz Efendi |
Tamaşa-i Dünya ve Cefakar u Cefakeş |
“Müsameretname, Türk halk anlatıları ve Doğu anlatma geleneğiyle Batı tarzı anlatı arasındaki geçişin ilginç örneğidir. Hikâyelerin bir kısmında dönemine göre ileri denebilecek realist konular ele alınır. Hikâyelerde yalnızca başkişilerin değil, ikinci, üçüncü dereceden kahramanların da üzerinde durulur, portreleri çizilir.
10.Soru
I. Hâkim anlatıcının fazlaca öznel tavır takınması
II. Uzun bahar tasvirlerinin romanın başında eğreti durması
III. Edebi dil kullanma çabası
IV. Roman kişilerinin psikolojik dünyasını yansıtması
Yukarıdakilerden hangisi/hangileri Türk edebiyatının ilk edebi romanı olma özelliği taşıyan Namık Kemal'in İntibah adlı eserin zayıf tarafları da olduğu öne sürülmektedir.
Yukarıdakilerden hangisi/hangileri bu zayıf taraflar arasında gösterilmektedir?
I ve II |
I, II ve III |
Yalnız III |
II ve IV |
III ve IV |
Döneme uygunluğu, roman kişilerinin psikolojik dünyasını yansıtmadaki başarısı ve edebî dil kullanma çabasıyla Türk edebiyatının ilk edebî romanı olma özelliğini kazanan İntibah, bazı problemleri de bünyesinde taşır. Hâkim anlatıcının olayları ve kişileri aktarmada zaman zaman fazlaca öznel tavır içine girdiği görülür. Ayrıca, olay örgüsüyle ilgisi zayıf kalan uzun bahar tasvirlerinin romanın başında eğreti duruşu, İntibah’ın zayıf taraflarından biridir.
Dolayısıyla, doğru cevap A'dır.
11.Soru
Vezir ve sadrazamların biyografilerinin anlatıldığı eserlerin devamı niteliğinde olan, Mehmed Hafîd tarafından hazırlanmış, eserde İstanbul’un fethinden 1792 yılına kadar görev yapan vezirlerin biyografisi sunulmuştur. Bu eser aşağıdakilerden hangisidir?
Sefînetü’l-vüzerâ |
Halîfetü’r-rüesâ |
Verdü’l-hadâ’ik |
Tabakât-ı Terâcim |
Âyîne-i Zurefâ |
Vezir ve sadrazamların biyografilerinin anlatıldığı eserlerin devamı niteliğinde olan Sefînetü’l-vüzerâ Mehmed Hafîd tarafından hazırlanmıştır. Eserde İstanbul’un fethinden 1792 yılına kadar görev yapan vezirlerin biyografisi sunulmuştur. Doğru cevap A dır.
12.Soru
Kelime olarak gece sohbetleri anlamına gelen “Müsameretname” adlı eserin yazarı kimdir?
Ali Aziz Efendi |
Vartan Paşa |
Hasan Tevfik Efendi |
Emin Nihat |
Şemsettin Sami |
Müsameretname Emin Nihat'ın eseridir. 1872-1875 yılları arasında yayımlanan Müsameretname, kelime olarak gece sohbetleri anlamına gelir. Emin Nihat, kitabının başında, kış gecelerinde hoşça vakit geçirmek için kafa dengi birkaç arkadaşın her gece başka bir evde buluşarak önce çeşitli gazete haberleri üzerinde sohbet ettiklerini, bu arada bazı gecelerde de toplantıya katılanlardan her birinin gençliklerinde başlarından geçen bir macerayı anlatmaya karar verdiklerini ifade eder.
13.Soru
Batı sanatında dengeden çok devinime, düşünceden çok duyuma, biçimlerin serbestçe yaratılmasından duyulan coşkuya önem veren, abartmalı, etkileyici, çelişkiden çekinmeyen sanat akımı aşağıdaki kavramlardan hangisiyle ifade edilir?
Barok |
Üst kurmaca |
Tardiye |
Türkî-i Basit |
Sebk-i Hindî |
Doğru cevap A şıkkıdır. Barok, Batı sanatında dengeden çok devinime, düşünceden çok duyuma, biçimlerin serbestçe yaratılmasından duyulan coşkuya önem veren, abartmalı, etkileyici, çelişkiden çekinmeyen sanat akımıdır.
Üst Kurmaca (Meta-Fiction), bir romanda anlatılan olaylar dizisinin yanı sıra romanın yazılışını da konu edinen anlatım tekniğine verilen addır.
Tardiye, Türk edebiyatında pek az kullanılmış nazım biçimidir. Yalnız 18. yy. şairi Şeyh Galib çok önem vermiştir. Muhammesin özel bir biçimidir. Muhammes aruzun her kalıbıyla yazıldığı hâlde tardiye aruzun Mef’ûlü, Mefâilün, Feûlün kalıbıyla yazılır.
Türkî-i Basit, Osmanlı Türkçesinin Eski Anadolu Türkçesinin yerini almaya başladığı XV. yüzyılın ikinci yarısı ve XVI. yüzyılın başlarında bazı şairler tarafından bilinçli bir şekilde başlatılan dilin sadeliğini koruma hareketidir.
Sebk-i Hindî ise, Hint tarzı anlamına gelen sebk-i hindî Hindistan’da, Babürlü Hint-Türk hükümdarlarının saraylarında Farsça yazan ozanlarca geliştirilmiştir. Edebiyatımızda XVII. yüzyıldan başlamak üzere etkisini göstermeye başlamış kimi şairlerimizde bütün özellikleri görülürken kimi şairlerimizi kısmen etkilemiştir.
14.Soru
Aşağıda verilen yazar ve eser eşleştirmesinden hangisi, Türk edebiyatında modern hikaye ve romana geçişteki ara anlatılar arasında, klasik hikaye geleneği içinde ortaya çıkan değişmenin ilk örneği olarak değerlendirilir?
Ali Aziz Efendi - Muhayyelât-ı Aziz Efendi |
Vartan Paşa- Akabi Hikyayesi |
Hasan Tevfik Efendi - Hayâlât-ı Dil |
Emin Nihat - Müsameretname |
Evangelinos Misailidis - Temaşa-i Dünya ve Cefakâr u Cefakeş |
Ali Aziz Efendi’nin Muhayyelât-ı Aziz Efendi (Muhayyelât-ı Ledünn-i İlahî, 1796-1797) adlı eseri, eski hikâye geleneği içinde varlık kazanan fakat kimi özellikleriyle bu gelenekten ayrılan bir yapıda belirir. Muhayyelât-ı Aziz Efendi’yi klasik hikâye geleneği içinde ortaya çıkan değişmenin ilk örneği olarak değerlendirmek mümkündür.
15.Soru
Akabi Hikyayesi olay örgüsü bakımından basit bir anlatı olmasına
rağmen eserin hangi özelliği ona renkli bir yapı kazandırır?
Mezhepler arası düşmanlığı anlatması |
Sadece başkişilerin serüvenlerinin aktarılması |
Döneminin İstanbul Ermenilerinin yaşayışına tanıklık etmesi |
Trajik bir sonu olması |
Ermeni harfleriyle Türkçe yazılması |
Akabi Hikyayesi olay örgüsü bakımından basit bir anlatı olmasına rağmen sadece başkişilerin serüvenlerinin aktarılması esere renkli bir yapı kazandırır.Buna göre doğru cevap B seçeneğidir.
16.Soru
İlk tiyatro eseri Besa yahut Ahde Vefa; (1875) Arnavutlar arasındaki besa (yemin) kavramından konusunu alır. Bu eserin yazarı aşağıdakilerden hangisidir?
Ebuzziya Tevfik |
Şemsettin Sami |
İbrahim Şinasi |
Ahmet Midhad |
Teodor Kasap |
İlk tiyatro eseri Besa yahut Ahde Vefa (1875) Arnavutlar arasındaki besa (yemin) kavramından konusunu alır. Eserin giriş¸ kısmında Şemsettin Sami kendisinin de Arnavut asıllı olduğunu belirtmiştir.
17.Soru
Özellikle nesir alanındaki eserleriyle tanınan ve nesirlerinde zincirleme tamlamalar, uzun cümleler, sanatlı ifadeler kullanan divan edebiyatı sanatçısı kimdir?
Şinasi |
Veysi |
Agâh Efendi |
Namık Kemal |
Hâfız-ı Şirazi |
VEYSİ (1561-62/1628): Özellikle nesir alanındaki eserleriyle tanınan divan edebiyatı sanatçısı. Nesirlerinde zincirleme tamlamalar, uzun cümleler, sanatlı ifadeler kullanan Veysi’nin nesir dili oldukça külfetlidir.
18.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Tanzimat edebiyatının öncü şairleri Türk şiirinin Doğu edebiyatları geleneği dairesinden çıkarak Batılı bir kimlik kazanması için harcadığı çabalardan biri değildir?
Soyut dünya anlayışından daha somut bir dünya anlayışına geçiş başlar. |
Sosyal ve siyasi konulara yer vermeye başlanır. |
Bireysel acılarını dile getiren şair olmaktan çıkar. |
Halka seslenebilmek için dilde sadeleşmeye ve üslupta arınmaya gider. |
Hece ölçüsüyle şiirler yazılmaya başlamıştır. |
Tanzimat edebiyatının öncü şairleri Türk şiirinin Doğu edebiyatları geleneği dairesinden çıkarak Batılı bir kimlik kazanması için çaba harcar. Önce zihniyet değişimine ihtiyaç duyulur. Soyut dünya anlayışından daha somut bir dünya anlayışına geçilmek istenir. Sevgilinin vefasızlığından, kayıtsızlığından söz eden şiir, sosyal ve siyasi konulara yer vermeye başlar. Aydın şair, kendisini
ülkenin ve halkın problemleri karşısında sorumlu hisseder. O, yalnızca bireysel acılarını dile getiren şair olmaktan çıkar, halk adına konuşan birine dönüşür ve konuştuğu halka seslenebilmek için dilde sadeleşmeye ve üslupta arınmaya gider.
Tanzimat Dönemi Türk şiirinin genel özellikleri şöyle belirlenebilir: Ölçü olarak yine aruz kullanılmış, ara sıra hece ölçüsüyle şiirler de yazılmıştır.
19.Soru
Gözünde kaybettiği itibarını yeniden kazanmak için Harâbât aracılığıyla kasideler yazarak Ziya Paşa kime olan bağlılığını bildirmiştir?
Namık Kemal’e |
Sultan Aziz’e |
Enderunlu Vasıf’a |
Recaizâde Mahmut Ekrem’e |
Reşâd’a |
Doğru cevap B dir. Gözünde kaybettiği itibarını yeniden kazanmak için Harâbât aracılığıyla kasideler yazarak Ziya Paşa, Sultan Aziz’e bağlılığını bildirmiştir
20.Soru
Mâcerâ-yı Aşk hangi şairin ilk eseridir?
Namık Kemal |
Abdülhak Hâmid |
Ârif Hikmet |
Memduh Faik |
Osman Şems |
Abdülhak Hâmid, ilk eseri olan Mâcerâ-yı Aşk’ı (1290) yazarken “baba dostu Memduh Fâik Bey” oyunun ilk perdesini okumuş; “Çok beğenmiş olacak ki tuttuğu yolda yürümesini öğütlemiş ve ilerde ünlü bir yazar olacağını da müjdelemiş”tir.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ