Tanzimat Dönemi Türk Edebiyatı 1 Final 4. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Türk edebiyatında Batı tarzı ilk romanın Şemsettin Sami’nin yazdığı hangi eserdir?
Hayâlât-ı Dil |
Çengi |
Taaşşuk-ı Talat ve Fitnat |
Muhayyelât-ı Aziz Efendi |
Bin Bir Gece |
Türk edebiyatında Batı tarzı ilk romanın Şemsettin Sami’nin Taaşşuk-ı Talat ve Fitnat adlı eseri olduğu kabul edilir. Ahmet Midhat Efendi’nin hikâyelerinin çıkmaya başladığı yıllarda Şemsettin Sami’nin 1872 sonuyla 1873 başında üç cüz olarak yayımladığı Taaşşuk-ı Talat ve Fitnat’ın hikâyeden romana doğru yaklaşan karakteriyle bir yenilik getirdiği söylenebilir
2.Soru
Aşağıdaki eserlerden hangisini klasik hikâye geleneği içinde ortaya çıkan değişmenin ilk örneği olarak değerlendirmek mümkündür?
Muhayyelât-ı Aziz Efendi |
Akabi Hikyayesi |
Hayâlât-ı Dil |
Müsameretname |
Temaşa-i Dünya ve Cefakâr u Cefakeş |
Ali Aziz Efendi’nin Muhayyelât-ı Aziz Efendi adlı eserini klasik hikâye geleneği içinde ortaya çıkan değişmenin ilk örneği olarak değerlendirmek mümkündür. Dönemine göre sade bir dilin kullanıldığı eserde, kahramanlar mensup oldukları sosyal tabakaya uygun biçimde konuşturulmuşlardır. Eser, bu özellikleriyle erken dönem Türk romanının hazırlayıcısı ve müjdeleyicisi olabilecekken geç yayımlanması sebebiyle bu fırsatı kaçırır.
3.Soru
Memduh Fâik de “Millet” gazelinde 'Medâr-ı âzamı her devletin âlemde millettir/
Değildir devlete vâbeste ammâ satvet-i millet! dizelerinde hangi kavramların birbiriyle olan ilişkilerinden bahsetmiştir?
Millet- Vatan |
Millet- tarih |
Devlet- Millet |
Devlet- vatan |
Vatan- Huzur |
Dizelerin anlamı: "Dünyadaki her devletin etrafında dönüp durduğu en büyük mesele millettir. Ama milletin gücü, devlete bağlı değildir". Burada devlet ve millet kavramlarının birbiriyle olan ilişkilerinden bahsedilmiştir. Doğru cevap C'dir.
4.Soru
I- Arap
II- Fars
III- Rus
Yukarıdaki edebiyatlardan hangisi Namık Kemal’e kadar Osmanlı’daki yazarları etkilemiştir?
Yalnız I |
I-II |
I-III |
II-III |
I-II-III |
Eskilerin, Arap ve Fars edebiyatının etkisinde kalmalarını, topluma ve bireye fayda sağlayacak eserler bırakmamalarını büyük bir eksiklik olarak gören Namık Kemal Türkçe’ye ağırlık vermektedir. Doğru seçenek B’dir.
5.Soru
Ahmet Midhat Efendi'nin roman ve tiyatro oyunu olarak kaleme aldığı eser aşağıdakilerden hangisidir?
Üçüncü Hayal |
Muhayyelât-ı Aziz Efendi |
Bin Bir Gece |
Bin Bir Gündüz |
Çengi |
Muhayyelât-ı Aziz Efendi, Tanzimat Dönemi Türk edebiyatı üzerinde etkili olmuştur. Ahmet Midhat Efendi, Çengi (roman ve tiyatro oyunu) adlı eserinde aklını cinlerle ve perilerle bozan kahramanına bol bol Muhayyelât-ı Aziz Efendi okutur.
6.Soru
Namık Kemal’in Türkçe’nin roman yazmaya uygunluğunu göstermek için yazdığı romanının adı nedir?
İntibah |
Son Pişmanlık |
Cezmi |
İrfan Paşa’ya Mektup |
Tahrib-i Harâbât |
Son Pişmanlık romanını Türkçenin roman yazmaya uygunluğunu göstermek için yazdığını vurgulayan Namık Kemal, tasavvur ve tasvirde zorlanmamak için konuyu gayet sade tuttuğu hâlde istediği gibi olmadığını ifade eder.
7.Soru
Tanzimat ile birlikte Ziya Paşa'nın şiire kattığı konular nelerdir?
Hak ve adalet |
Siyaset ve kanun |
Vatan ve millet |
Aşk ve doğa |
Metafizik ve modern kainat |
Ziya Paşa ise bu yeni muhtevaya metafizik konularla modern kâinat anlayışını, mütevekkil Doğulu insan tipinin yanına Batılı buhran felsefesini ve huzursuzluğunu katar. Edhem Pertev Paşa’nın Fransız edebiyatından yaptığı manzum çeviriler, Şinasi’nin kalem denemeleriyle birlikte düşünüldüğünde Türk edebiyatının yenileşmesi uğraşında yol açıcı adımlar olarak değer kazanır.
8.Soru
Kaside-i Adem şiiri kime aittir?
Akif Paşa |
Namık Kemal |
İbrahim Şinasi |
Ziya Paşa |
Galib |
Âkif Paşa, divan şiiri geleneği içerisinde yetişmiş ve eserlerinin büyük kısmını bu şiir anlayışına bağlı kalarak yazmıştır. Fakat onun “Kaside-i Adem” diye bilinen şiiri ile torunu için yazdığı “Mersiye” divan edebiyatının dışında bir anlayışla yazılmıştır.
9.Soru
Eskinin içinden ve ondan farklı olarak çıkabilen akıma ne denir?
Batılılaşma |
Edebi yenilik |
Modern edebiyat |
Edebi akım |
Mukabil |
Edebî yenilik, eskinin içinden ve ondan farklı olarak çıkabilirken modern edebiyat ?diğer bütün asri ürünler gibi? ithal ve taklit edilmek zorundadır. İşte bu sebepledir ki yeni yeni kıpırdanmakta olan ithal ve taklit esaslı modern edebiyata mukabil, Encümen-i Şuarâ’nın yerli bir yenileşmeyi savunup sürdürmeye çalıştığı fark edilmelidir.
10.Soru
O, şiirinin birinci döneminde mistik havayı, ikinci döneminde kendisi bir "cemiyet mistiği" topluma, millete, vatana adanmış bir modern birey olarak takdim eder.
Yukarıda hangi şairden bahsedilmiştir ?
İbrahim Şinasi |
Ziya Gökalp |
Şeyh Galip |
Namık Kemal |
Akif Paşa |
Şinasi gibi birey merkezli bir Batılı toplum yapısını
benimsemiş görünmekle birlikte Namık Kemal’de
bu birey, her durumda cemiyet hayatı için, milletin
geleceği için, vatanın menfaatleri için kendisini her
zaman feda etmeye hazırdır. Namık Kemal hakkında şunu söylemek uygun olacaktır: O, şiirinin
birinci dönemindeki mistik havayı ikinci döneminde millet ve vatan kavramları etrafında yeniden
keşfederek kendisini bir “cemiyet mistiği” (Kaplan,
1978, s. 41), topluma, millete, vatana adanmış bir
modern birey olarak takdim eder.
11.Soru
"Klasik Osmanlı şiiri, Fars ve Arap şiirinin biçim ve içerik özelliklerini temel alarak ve onları kendine özgü buluşlarla zenginleştirerek dönüştürmüş bir şiirdir. Klasik Osmanlı şairinin beslendiği bu kaynaklardan devraldığı en önemli miras, sanatçının kendini .................... göre konumlandırmasıdır".
Cümleyi tamamlayacak doğru ifade aşağıdakilerden hangisidir?
"Klasik Osmanlı şiiri, Fars ve Arap şiirinin biçim ve içerik özelliklerini temel alarak ve onları kendine özgü buluşlarla zenginleştirerek dönüştürmüş bir şiirdir. Klasik Osmanlı şairinin beslendiği bu kaynaklardan devraldığı en önemli miras, sanatçının kendini .................... göre konumlandırmasıdır".
Cümleyi tamamlayacak doğru ifade aşağıdakilerden hangisidir?
Topluma |
Hükümdara |
Gençlere |
Köylülere |
Bürokratlara |
Doğu edebiyatlarının değişmez ilkelerinden biri, sanatçının kendini hükümdara ve onun temsil ettiği iktidara göre konumlandırmasıdır. Hükümdarın varlığı ve bulunduğu yer toplumsal olduğu gibi kültürel hayatın da kaynağı olarak algılanır. Sanatçının muhatabı geniş toplumsal kesimler değil, yaptığı işin değerini takdir edecek entelektüel açıdan donanımlı ve eğitimli hükümdar ve çevresidir. Bu yüzden sanatçı estetik yeteneğini hükümdara beğendirmek gibi bir düşünceyle hareket eder. Belli bir sanat zevkine ve anlayışına sahip olan padişahın himayesi altında olan sanatçının ona göre eser vermeye özendiği, sanat veya bilim eserinin kalitesini ve şairin şöhretini, çok kez padişah tarafından belirlendiği, bir eserin makbul ve muteber oluşunun sultanın iltifatına bağlı olduğu bu ortamda şair ister istemez kendini saraya göre konumlandıracak, ona yakın olmaya çalışacaktır.
12.Soru
"Şiirde teşbih yoluyla kurulmuş bir imgenin arkasında saklanan anonim sembol, allegori" için aşağıdakilerden hangisi kullanılmıştır?
Mazmun |
Mazlum |
Sûk-ı Ukâz |
Mutavassıt |
Teceddüt |
Mazmun; şiirde teşbih yoluyla kurulmuş bir imgenin arkasında saklanan anonim sembol, allegoridir.
13.Soru
1868 yılında Hürriyet gazetesinde yayımladığı “Şiir ve İnşa” makalesinde divan edebiyatını mukallitlikle (taklitçilikle) suçlayan ve devrinin diğer yenilikçi eleştirmenleri gibi klasik anlayışı sorgulan yazar aşağıdakilerden hangisidir?
Namık Kemal |
Ziya Paşa |
Ahmet Mithat Efendi |
İbrahim Şinasi |
Ahmet Vefik Paşa |
Ziya Paşa, 1868 yılında Hürriyet gazetesinde yayımladığı “Şiir ve İnşa” makalesinde divan edebiyatını mukallitlikle (taklitçilikle) suçlar ve devrinin diğer yenilikçi eleştirmenleri gibi klasik anlayışı sorgular.
14.Soru
Tarihsel açıdan hem Fransız İhtilali’ni doğurduğu sonuçlar hem de Osmanlı Devleti’nin aşağıda belirtilen hangi olaydan sonra Batı medeniyeti ve kültürü karşısında gerileme sürecine girişi, etkileri açısından sadece 19. yüzyılı değil, bugünü bile etkileyen önemli tarihsel dönüm noktalarıdır?
Lale Devri Dönemi |
Pasarofça antlaşması |
Karlofça Antlaşması |
Nizam-ı Cedit dönemi |
Patrona Halil İsyanı |
Tarihsel açıdan hem Fransız İhtilali’nin doğurduğu sonuçlar hem de Osmanlı Devleti’nin
Karlofça Anlaşması’ndan sonra Batı medeniyeti ve kültürü karşısında gerileme sürecine girişi, etkileri açısından sadece 19. yüzyılı değil, bugünü bile etkileyen önemli tarihsel dönüm noktalarıdır. Doğru cevap C dir.
15.Soru
Namık Kemal’in vatan fikrinin insan imgesiyle birleştiği, üçüncü döneminin simgesel şiiri olarak kabul edilen eseri aşağıdakilerden hangisidir?
Murabba |
Vatan Şarkısı |
Vatan Türküsü |
Vaveyla |
Hürriyet Kasidesi |
Namık Kemal’de vatan fikrinin kazandığı değerin mücerretten müşahhasa (soyuttan somuta) döndüğü “Vaveylâ” şiirinde, vatan fikrinin insan imgesiyle birleşmesi dikkat çeker. ynı zamanda “Vaveylâ” onun sanatının üçüncü döneminin de simgesel bir şiiri kabul edilir. Bir Avrupa tecrübesi yaşamış, görsel ve plastik sanatları yakından görmüş, sosyal kavramların tiyatrolarda zaman zaman simgeleştirilerek anlatıldığını keşfetmiş bir şair olarak Namık Kemal, burada bütün anlatımı artık somut örnekler üzerinden kurar.
16.Soru
Aşağıdakilerden hangisi gençlerin istedikleri kişilerle evlendirilmemesi sonucunda yaşanan intiharlar ve hastalıklar konusunu, dramatik bir kurgu içinde doğrudan işleyen eserlerden biridir?
Zavallı Çocuk |
Gülnihal |
Besa |
Seydi Yahya |
Yalan Tükendi |
Şair Evlenmesi’nin açtığı yolda yazılan eserlerde geleneksel yapıdaki aksaklıkların toplumda ne gibi facialara sebep olduğu gösterilir. Özellikle gençlerin istedikleri kişilerle evlendirilmemesi sonucunda yaşanan intiharlar ve hastalıklar dramatik kurgu içine yerleştirilir. Zavallı Çocuk, Açıkbaş, Ecel-i Kaza, İnatçı yahut Çöpçatan, Felaket bu konuyu doğrudan işleyen eserlerdir.
17.Soru
Namık Kemal ‘Baykara zamanına dönüş’ ifadesiyle kimin Çağatayca kelimeler kullanmasına itiraz eder?
Ahmet Vefik Paşa |
Ziya Paşa |
İrfan Paşa |
Ahmet Midhat Efendi |
Recaizâde Mahmut Ekrem |
Namık Kemal, “Baykara zamanına dönüş” ifadeleriyle Ahmet Vefik Paşa’nın Çağatayca kelimeler kullanmasına itiraz eder. Doğru seçenek A’dır.
18.Soru
Aşağıda verilen eser ve yazar eşleştirmelerinden hangisi doğrudur?
Şair Evlenmesi - Ahmet Mithat Efendi |
İntibah - Şinasi |
Gülnihal - Şemsettin Sami |
Celâleddin Harzemşah - Namık Kemal |
Âkif Bey - Mehmet Rifat |
Şair Evlenmesi adlı eserin yazarı Şinasi’dir. İntibah, Gülnihal, Celâleddin Harzemşah ve Âkif Bey ise Namık Kemal’in eserleridir.
19.Soru
Aşağıdakilerden Hangisi Tanpınar'a göre Akif Paşa'nın bilhassa torunu için yazdığı küçük ‘Mersiye’ de sergilediği kötümser ruh hâli, buna bağlı olarak ortaya çıkan metafizik buhranının yansımalarını kendisinden sonra bu duyguları sergileyen şairlerden biri değildir?
Ziya Paşa |
Abdülhak Hâmit Paşa |
Tevfik Fikret |
Mehmet Âkif |
Şinasi |
Şair, diğer eserleri arasında hacim olarak nispeten küçük kalan “ ‘Tabsıra’sı, bazı hususî mektupları, ‘Adem Kasidesi’ ve bilhassa torunu için yazdığı o küçük ‘Mersiye’ ile, herhangi bir yabancı tesire mâruz kalmaksızın, sadece hayatının ârızalarıyla yeni denilebilecek bir edebiyatın nümunesini vermiştir.” (Tanpınar, 1982, s. 94). Onun bu kötümser ruh hâli, buna bağlı olarak ortaya çıkan metafizik buhranı kendisinden sonra, Ziya Paşa ile Abdülhak Hâmit başta olmak üzere, Tevfik Fikret ve Mehmet Âkif’te yansımasını bulur. Bu şiiriyle şair, daha sonra çok sayıda örneğine rastlayacağımız varlık, yokluk, var oluş, dünya, öte dünya bağlamında ızdırap çeken insanı anlatan eserlerin de habercisi gibidir.
20.Soru
Tanzimat Dönemi Türk hikâyeciliğinin gelişiminde önemli yeri olan Ahmet Midhat Efendi'nin hangi eseri, meddah hikâyeleriyle modern hikâye arasında geçiş ürünü olarak değerlendirilir?
Letâif-i Rivâyât |
Müsameretname |
Kıssadan Hisse |
Taaşşuk-ı Talat ve Fitnat |
Felâtun Bey ile Râkım Efendi |
Letâif-i Rivâyât serisi meddah hikâyeleriyle modern hikâye arasında geçiş ürünü olarak değerlendirilir. Dolayısıyla, doğru cevap A'dır.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ