Tarih Felsefesi 1 Ara 5. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Plotinos ile ilgili aşağıda verilenlerden hangisi yanlıştır?
Plotinos, Ortaçağ’ın din temelli düşünce yapısının bir geçiş dönemi düşünürü sayılabilir. |
Plotinos, mistik-panteist bir bakış açısı ortaya koymuştur. |
Plotinos, her türlü maddeciliğe tutarlı biçimde karşı çıkmış düşünürlerdendir. |
Plotinos’a göre gerçek maddeden oluşur, salt tinsel nitelikte değildir. |
Plotinos’un varlık anlayışı, yalnızca ruh öğretisi bakımından değil, tüm var olanların var olmasına olanak tanır. |
Plotinos’a göre gerçek maddeden oluşmaz, salt tinsel niteliktedir. Doğru cevap D'dir.
2.Soru
İlk tarih filozofu ya da teologu olarak adlandırılan düşünür kimdir?
Aristoteles |
Platon |
Sokrates |
Plotinos |
Augustinus |
Tarih felsefesini Augustinus ile başlar, ilk tarih filozofu ya da teologu olarak görülür. Doğru cevap E'dir.
3.Soru
Tarihi bir varlık sahası olarak ontolojik bir yaklaşımla değerlendiren düşünür aşağıdakilerden hangisidir?
Takiyettin Megüşoğlu |
Karl Popper |
Braudel |
Karl Jasper |
Giambattista Vico |
20. yüzyıl düşünürlerimizden Takiyettin Megüşoğlu, tarihi, "tarihi varlık sahası" adı altında ontolojik bir tabaka olarak tanımlar.
4.Soru
İnanmak, bilmekten önce gelir ve bilmenin temelini oluşturur, fakat insanın nihai ereği, Tanrı hakikatini anlamaktır diyen düşünür aşağıdakilerden hangisidir?
Thukydides |
Pindaros |
Homeros |
İskenderiyeli Clemens |
Protagoras |
Hıristiyan Gnostiklerinden olan İskenderiyeli Clemens’e göre, inanmak, bilmekten önce gelir ve bilmenin temelini oluşturur, fakat insanın nihai ereği, Tanrı hakikatini anlamaktır.
5.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Pindaros’un düşüncesinde ön plana çıkan temel özelliklerden biri değildir?
Şiirlerinde tüm boyutlarıyla zaman ön plandadır. |
Geçmiş yaşamın niteliğini ve özünü, kendi günündekinden oldukça farklı olarak görür. |
Eski dithrambos yazarlarını hem kullandıkları terimler hem de uzun ve zor anlaşılır cümle kurdukları gerekçeleriyle eleştirmiştir. |
İnsanların gelecek hakkında kehânette bulunmalarını yersiz ve anlamsız bulmuştur. |
Ona göre efsaneler, bizi aldatan ustaca düzenlenmiş hikâyelerdir. |
Pindaros’a göre, geçmiş yaşamın niteliği ve özü, kendi günündekinden çok farklı değildir, hatta Pindaros geçmiş insanların “kıskançlık ve nefret” ile yönlendirilmiş olduğunu bile söylemiştir.
6.Soru
Anlaşılabilir tarihsel olay yorumlarının ve toplumsal-kültürel süreçler üzerine yapılan önemli genellemelerin çoğu bunalım-felâket ya da geçiş-çözülme dönemlerinde yahut bu tür dönemlerin hemen öncesinde ve sonrasında ortaya çıktığını savunan ve çözümlemesinde İbn-i Haldun’a da yer veren düşünür kimdir?
Collingwood |
Sorokin |
Dilthey |
Braudel |
Gasset |
Sorokin’e göre, anlamlı tarih felsefeleri, anlaşılabilir tarihsel olay yorumları ve toplumsal-kültürel süreçler üzerine yapılan kayda değer genellemelerin önemli çoğunluğu, bunalım ya da geçiş, bazen çözülme dönemlerinde yahut bu tür dönemlerin hemen öncesinde ve sonrasında ortaya çıkmaktadır. Sorokin, bu tezine İbn Haldûn’un Mukaddime adlı yapıtını örnek olarak gösterir.
7.Soru
Tüm varlığın oluşumundaki “ana madde”-“ilk madde” anlamında kullanılan Eski Yunanca terim aşağıdakilerden hangisidir?
Polemos
|
Historein
|
Pathos
|
Psyhe
|
Arkhe
|
8.Soru
Ronald Field Atkinson’a göre; tarihçi olayları ve nedenleri olduğu gibi kavrarken, tarih felsefecisi olayları belirleyen ilkeleri de ortaya koymayı amaçlar. Bu cümleden hareketle aşağıdaki çıkarımlardan hangisi yapılabilir?
Tarihin daha önemli olduğu |
Tarih felsefecisinin çalışma kapsamının daha dar olduğu |
Tarih ile tarih felsefesinin birbirinden bağımsız alanlar olduğu |
Tarihçi ve tarih felsefecisinin ilgilendiği sorunların birbirine uzak olduğu |
Tarihçi ile tarih felsefecisinin aslında aynı olduğu |
Tarihçinin ilgilendiği sorunlar alanı ile tarih felsefesinin sorunlarının birbirinden uzaktır. Bu uzaklığın nedenini Atkinson şöyle açıklar: “....tarihçi olayları ve nedenleri olduğu gibi kavramanın peşindeyken, tarih felsefesi, tarihçilerin yaptıkları çalışmaları da dikkate alarak olayları belirleyen ilkeleri ortaya koymayı amaçlar”.
9.Soru
Pozitivist tarih felsefesinin temelinde yatan düşünce aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak verilmiştir?
Tarih hiçbir zaman tamamıyla anlaşılamayacak olaylar bütünüdür |
Tarih ancak genellemeler yapmadan anlaşılabilir |
Evrenin ve tarihin genel-geçer yasaları vardır |
Tarihsel gerçeklik diye birşey yoktur |
Tarih insanoğlunun gideceği yönü belirlemek için en önemli araçtır |
Pozitivistlerin inanışa göre tarihin ve evrenin bazı genel-geçer yasaları vardır ve tarih disiplininin de temel amacı bu yasaları ortaya çıkarmak ve açıklamaya çalışmaktır. Doğru cevap C'dir.
10.Soru
Res gestae kavramıyla ilişkili olarak, ontolojik bir tarih yaklaşımı aşağıdaki görüşlerden hangisini benimser?
Geçmişteki tek tek olayları anlamak başlıca işimizdir.
|
Geçmişteki olayları belirli zaman dilimlerine ayırmamız zorunludur.
|
Geçmişteki olayları çağlar biçiminde incelememiz gerekir.
|
Geçmişi bir bütün halinde kavramak temel amacımızdır.
|
Geçmişin kendisi değil, nasıl aktarıldığı bizim için önemlidir.
|
11.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Plotinos’un düşüncesine karşıt bir görüşü dile getirmektedir?
Varolan her şey maddeseldir, öyleyse varlık da somuttur.
|
Bir hakkında ancak onun ne olmadığından söz edilebilir.
|
Gerçek varlık ancak tinsel nitelikte olabilir.
|
Bir, hem salt iyi, hem de sonsuz ışıktır.
|
Bir, varolanların temelindeki gerçek varlıktır.
|
12.Soru
Geçmişi bir bütün hâlinde kavramaya girişen felsefe sistemleri, tarihe ontolojik bir yaklaşımın ifadeleri olarak yorumlanabilir (………..…………..) daha öncesinde de metafizik, varlığı tek tek nitelikleriyle değil de bir bütün olarak kavramayı ve anlamlandırmayı amaçlayan felsefe disiplinidir.
Yukarıdaki boş bırakılan yere aşağıdaki kavramlardan hangisi gelmelidir?
Ontoloji |
Epistemoloji |
Res Gestae |
Fenomenoloji |
Ampirizm |
Geçmişi bir bütün hâlinde kavramaya girişen felsefe sistemleri, tarihe ontolojik bir yaklaşımın ifadeleri olarak yorumlanabilir. Ontoloji, daha öncesinde de metafizik, varlığı tek tek nitelikleriyle değil de bir bütün olarak kavramayı ve anlamlandırmayı amaçlayan felsefe disiplinidir.
13.Soru
Tarihin babası olarak nitelendirilen düşünür aşağıdakilerden hangisidir?
Platon |
Homeros |
Hesiodos |
Herodotos |
Aristoteles |
Diğer düşünürler tarihsel süreç içerisinde felsefe, ahlak, bilgi, dünyanın kökeni gibi farklı konular üzerinde çalışmıştır. Günümüzde “tarihin babası” olarak adlandırılan düşünür Herodotos’tur.
14.Soru
Merkezi Vatikan’da bulunan ve Ortaçağ boyunca tüm devletlerin otorite olarak tanıdıkları, eğitimden kültüre, ekonomiye, hatta savaşlara dek Avrupa’yı ilgilendiren her şey üzerinde başlıca söz sahibi olmuş bir kurumun adı nedir?
Kilise |
Protestanlık |
Katolik Kilisesi |
Ortodoks Kilise |
Ayin |
Katolik Kilisesi, merkezi Vatikan’da bulunan ve Ortaçağ boyunca tüm devletlerin otorite olarak tanıdıkları, eğitimden kültüre, ekonomiye, hatta savaşlara dek Avrupa’yı ilgilendiren her şey üzerinde başlıca söz sahibi olmuş bir kurumdur. Kendilerini Tanrı’nın ve İsa’nın yeryüzündeki temsilcileri olarak gören Kilise, Avrupa’da uzun bir süre Antikçağ Yunan düşüncesinde örneği görülen tarzda bir düşünce geleneği oluşmasını engellemiştir. Doğru yanıt "C" şıkkıdır.
15.Soru
Bir bilim alanı olarak tarih felsefesi ne zaman ortaya çıkmıştır?
16. yüzyıl |
17. yüzyıl |
18. yüzyıl |
19. yüzyıl |
20. yüzyıl |
Daha önce kendisine atıflar yapılmışsa da, bir bilim alanı olarak tarih felsefesi 19. yüzyılın ikinci yarısında, özellikle Alman Tarih Okulu'nun öncülüğünde ortaya çıkmıştır. Doğru cevap D'dir.
16.Soru
Antikçağ’a ilişkin benimsenen düşünceleri ve felsefeyi, “bulunmuş bir doğru” diye nitelendiren Ortaçağ düşünürlerinin görüşlerinden bu çağa ilişkin hangi sonuca ulaşılır?
Her yönüyle kabul ettikleri |
Bazı düzeltmeler yapıp işledikleri |
Hiçbir yönüyle kabul ettikleri |
Bir karara varamadıkları |
Çekimser kaldıkları |
Ortaçağ düşünürleri, Antikçağ’a ilişkin benimsenen düşünceleri ve felsefeyi, “bulunmuş bir doğru” olarak nitelendirip bilgi toplamındaki bazı tutarsızlıklarını gidermiş, düzeltmeler yapmışlardır. Doğru cevap B'dir.
17.Soru
“Derin ve uzayan bunalım koşullarında insanın, toplum ve insanlığın nasılı, niçini, nereden gelip nereye gittiği üzerinde düşünme ve inceleme eğilimi artmaktadır,” diyen düşünür aşağıdakilerden hangisidir?
Karl Popper |
Karl Jaspers |
Braudel |
Pitirim Sorokin |
Wilhelm Dilthey |
Pitirim Sorokin’e göre, derin ve uzayan bunalım koşullarında insanın, toplum ve insanlığın nasılı, niçini, nereden gelip nereye gittiği üzerinde düşünme ve inceleme eğilimi artmaktadır (Sorokin 1972, s. 15). Hatta Sorokin anlamlı tarih felsefelerinin, anlaşılabilir tarihsel olay yorumlarının ve toplumsal-kültürel süreçler üzerine yapılan önemli genellemelerin çoğu bunalım-felâket ya da geçiş-çözülme dönemlerinde, yahut bu tür dönemlerin hemen öncesinde ve sonrasında ortaya çıktığını savunur (a.y. , s. 15-16).
18.Soru
Demokrasiyi “bozuk” yönetim biçimlerinden sayması, Platon’ un sonraki süreçlerde hangi siyaset zihniyetinin düşünsel temellerini atmakla suçlanması gibi sonuçlar doğurmuştur?
Otoriter |
Totaliter |
Monarşik |
Oligarşik |
Teokratik |
Platon, Republic’te (Devlet) ideal bir devlet yönetimi arayışına girerken, demokrasiyi “bozuk” yönetim biçimlerinden sayması, 20. yüzyılda kendisinin “totaliter” siyaset zihniyetinin düşünsel temellerini atmakla suçlanması gibi sonuçlar doğurmuştur. Doğru cevap B’dir.
19.Soru
Aşağıdakilerden hangisi tarih felsefesiyle ilgilenmemiştir?
Georg Wilhelm Friedrich Hegel |
Robin G. Collingwood |
Patrick O'Brien |
Pitirim Sorokin |
Karl Marx |
Patrick O'Brien günümüz iktisat tarihçilerinden birisi olup tarih felsefesiyle ilgilenmemiştir. Doğru cevap C'dir.
20.Soru
Yeni Bilim’de doğruluğun bilgisi için tek sağlam kalkış noktası, verum ile factum’un birbirlerine geçtiği ve dönüştüğü “toplumsal-sivil dünya”nın bizzat kendisi olarak gösterilmektedir.Cümlede geçen verum ve factum ne anlam taşır?
Doğru ile olgu |
Doğa ile insan |
Geçmiş ve şimdi |
Zaman ve hakikat |
Tanrı ve insan |
Yeni Bilim’de doğruluğun bilgisi için tek sağlam kalkış noktası, verum ile factum’un-yani doğru ile olgunun-birbirlerine geçtiği ve dönüştüğü “toplumsal-sivil dünya”nın bizzat kendisi olarak gösterilmektedir.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ