Tarih Felsefesi 1 Final 10. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
yüzyıl düşünürlerimizden Takiyettin Menküşoğul’u tarihi, ‘’tarihi varlık sahası adı altında ontolojik tabaka olarak tanımlamıştır:
’’Doğal varlık alanın tam karşıtı tarihsel varlık alandır. Bu varlık alanına ‘’tarihsel varlık alanı’’ adının verilmesinin nedeni:
I. Tarihsel varlık alanın insan grupları, sosyal birlikler arasında olup biten olayların alanı olması
II. Tüm insan eylemlerinin sonucunda ortaya çıkan başarıların tarihsel varlık alanı içinde yer alması
III. Tüm olay ve insan eylemlerin oluş ve gelişme içinde bulunması
Yukarıdaki bilgilerden hangisi doğrudur?
I |
III |
I-III |
I-II |
I-II-III |
Doğal varlık alanının tam karşıtı ‘‘tarihsel varlık - alanı’dır. Bu varlık alanı da birçok bilimlerin kendisiyle uğraştığı bir alandır. Bu varlık alanına ‘‘tarihsel varlık alanı adının verilmesinin sebebi, bir yandan bu alanın insan grupları, sosyal birlikler arasında olup biten olayların alanı olması; öte yandan bütün insan eylemlerinin bir sonucunda ortaya çıkan başarıların bu alan içinde yer alması ve bütün bunların da oluş ve gelişme içinde bulunmasıdır.
2.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Augustinus’un tarih felsefesine yaptığı katkılar arasında gösterilebilir?
Theoria-historia arasındaki karşıtlığı aşar. |
Tarih yazımını gramerden ayrı bir yerde tutar. |
Tarih görüşü felsefe temellidir. |
Tarih anlayışı, Antikçağ boyunca Kilise’nin de resmî tarih görüşü olmuştur. |
Tarihi “tekerrürden ibaret” olmaktan çıkarır. |
Augustinus’un tarih anlayışı, Antikçağ değil Ortaçağ boyunca Kilise’nin de resmî tarih görüşü olmuştur. Augustinus’un tarih görüşü, bir felsefe olmaktan çok, bir tanrıbilim (teoloji) olma özelliği gösterir. Ancak felsefe düzleminde Aristoteles’in yerleştirip yaygınlaştırdığı theoria-historia arasındaki karşıtlığı aşamamıştır. Hatta Augustinus’un kendisi dahi, bilgi alanlarını sınışarken, tarih yazımına (historiografya) gramerin yanında yer ayırmıştır. Augustinus, tanrıbilimsel unsurlarla örülü bu görüşleriyle, tarihi “tekerrürden ibaret” olmaktan çıkararak, onun bir daha tekrar etmeyecek olayların oluşturduğu bir defalık bir süreç olarak anlaşılmasına zemin hazırlamıştır. Doğru cevap E'dir.
3.Soru
El-Harezmî’nin ilim sınıflamasına göre aşağıdakilerden hangisi Arap olmayan ilimler arasındadır?
Dil |
Fıkıh |
Kelâm |
Tarih |
Tıp |
İslâm Medeniyeti’ndeki başlangıcı, El-Harezmî’de (780-850) örneği görüleceği üzere, İslâm âlimlerinin yaklaşık 10. yüzyılda ilimleri, Arap ilimleri (Ulûmu’l-Arabiyye) ve Arap olmayan ilimler (Ulûmu’l-Evâîl ya da Ulûm-u Gayri Arabiyye) biçiminde ayırdıkları zamandır (ElHarezmî 1895, s. 3). Bu sınıflamada ilk grubun içine dil, fıkıh, kelâm, tarih ve edebiyat; ikinci gruba ise felsefe, doğa bilimleri ve tıp dahil edilmiştir (a.y.).
4.Soru
Descartes, Spinoza ve Leibniz gibi usçular, aşağıdakilerden hangisini veya hangilerini savunmuşlardır? I) İnsanın, tabiat hakkında düşünce gücüyle genel-geçer ve kesin bilgilere ulaşabileceği II) İnsanın, ne yaparsa yapsın, herkesçe kabul edilebilecek bir bilimsel sonuca varamayacağı III) Evrenin, matematiksel bir yapısı olduğu
Yalnız I |
Yalnız III |
I ve III |
I ve II |
I, II ve III |
Rasyonel düşüncenin gücüne inanan usçular, evrenin bir matematiği olduğunu ve insanoğlunun doğru yöntemleri kullanarak kesin bilgilere ulaşabileceğini savunmuşlardır. Bu bağlamda, bilimsel bir sonuca ulaşılamayacağını düşündükleri önermesi yanlıştır. Doğru cevap C'dir.
5.Soru
İbn Haldûn yeryüzünde insan topluluklarının kurduğu veya kurabileceği medeniyetlerin tümünü hangi sözcük ile tanımlamıştır?
Humâ |
Asabiyet |
Mülk |
Bedevî |
Umrân |
Umrân İbn Haldûn’ a göre yeryüzünde insan topluluklarının kurduğu veya kurabileceği medeniyetlerin tümünü tanımlayan kavramdır. Doğru cevap E’dir.
6.Soru
Kuzeybatı Afrika’da şehir devletlerinin birbiri ardına kurulup yıkıldığı 14. yüzyılın başlıca bölgeleri aşağıdakilerden hangsisinde birarada verilmiştir?
Tiflis-Tebriz-Bicaye |
Fas-Bicaye-Tilimsan |
Tilimsan-Tebriz-Fas |
Fas-Okra-tebriz |
Şam-Halep-Bağdat |
Bicâye, Tilimsan, Fas, Kuzeybatı Afrika’da şehir devletlerinin birbiri ardına kurulup yıkıldığı 14. yüzyılın başlıca bölgeleridir.
7.Soru
‘Magnum Oposu’ eserinin yazarı olan düşünür aşağıdakilerden hangisidir?
Kant |
Galileo |
Giambattista Vico |
Berkeley |
Nicolaus Copernicus |
Visco’nun yapıtı, Magnum opusu, Yeni Bilim’i ilk kez 1725’te, aynı yapıtın gözden geçirilmiş ikinci düzenlemesini 1730’da yayınlayan ve son biçimini 1744’te yayına hazırladıktan sonra bu dünyadan göçen Vico, bu yapıtında işlediği temel savlarla, kendi görüşüne göre yeni bir bilimin temelini atmıştır; ulusların ortak doğasını araştırmaya yönelen bu yeni bilim, sonraki yorumlardan da anlayacağımız gibi, tarih felsefesinden başkası değildir.
8.Soru
“Çizgisel Zaman” aşağıdaki hangi tarih anlayışı ile şekillenen yeni zaman anlayışına verilen addır?
Hıristiyan |
Hıristiyan-Müslüman |
Yahudi-Hıristiyan |
Yahudi-Müslüman |
Yunan-Hıristiyan |
“Çizgisel Zaman”, Yahudi Hıristiyan tarih anlayışıyla şekillenen yeni zaman anlayışı için sık kullanılan bir addır. Bu anlayışta, tarih olaylarının bir daha tekrar etmeyen, düz bir çizgi üzerinde sürekli belirli bir sona ya da hedefe ilerleyen yapıda oldukları düşüncesi ön plandadır.
9.Soru
Historik bilgiye, yüzeysel bilgi yakıştırmasını yapan düşünür kimdir?
Nicholas Malebranche |
Nicolaus Copernicus |
Jean Bodin |
Francis Bacon |
Thomas Hobbes |
Descartes’ın özce birbirinden ayrı iki töz sorununu “ara nedenci” (occasionalism) bir yaklaşımla çözmeyi deneyen Descartesçılardan Nicholas Malebranche, historik bilgiye “yüzeysel bilgi” yakıştırmasını yapar, hatta Adem’in bir tarihi olmadığını ve bir tarihe de gereksinmediğini belirtir.
10.Soru
İslâm’ın gelişiyle, varlıklar arasında yeni bir ilişkinin kurulduğu ve kavramların yüklendikleri anlamlarla birlikte birbirleriyle tamamen farklı ilişkilendirildiği yeni bir sistemin, yani yepyeni bir evren kavrayışının ortaya çıktığını savunan görüş kime aittir?
Tarih ontolojisi |
Res gestae |
Metafizik |
Historism |
Toshihiko Izutsu |
Izutsu’ya göre, İslâm’ın gelişiyle, varlıklar arasında yeni bir ilişkinin kurulduğu ve kavramların yüklendikleri anlamlarla birlikte birbirleriyle tamamen farklı ilişkilendirildiği yeni bir sistem-yani yepyeni bir evren kavrayışı-ortaya çıkmıştır.
11.Soru
Aydınlanma adlandırmasıyla, aydınlanması beklenenin insan, aydınlatılması gerekeninse insan yaşamındaki anlam ve düzen olduğunu ileri süren düşünür aşağıdakilerden hangisidir?
Paul Hazard
|
Doğan Özlem
|
Ayhan Bıçak
|
Macit Gökberk
|
İsmail Tunalı
|
12.Soru
Hangisi, Voltaire’in “Tarih” başlıklı yazısında tarihi ayırdığı alt dallardan biri değildir?
Düşünceler tarihi |
Sanatlar tarihi |
Doğa tarihi |
Göçler tarihi |
Olaylar tarihi |
Voltaire, tarihi kendi içinde şu alt dallara ayırmıştır: 1. İnsan hatalarını toplayan düşünceler tarihi, 2. Sanatlardaki ilerleme ve yaratıcılığın bilgisi olarak sanatlar tarihi, 3. Fizik biliminin gelişimini konu edinen doğa tarihi, 4. Olaylar tarihi-a. Kutsal Olaylar Tarihi, b. Kutsal Olmayan Olaylar Tarihi.
13.Soru
I. Trivium: gramer, retorik, mantık. II. Quadrivium: matematik, geometri, astronomi, fizik. III. Trivium+quadrivium=septem artes liberales Yukarıdakilerden hangisi/hangileri doğrudur?
I ve III
|
Yalnız III
|
Yalnız II
|
Yalnız I
|
II ve III
|
14.Soru
Aşağıdaki eserlerden hangisi İbn Haldûn’e ait değildir?
Et-Tâ’rîf |
Kitâbu’l-İber |
Mukaddime |
Ruh Kasidesi |
Şifâu’s-Sâîl |
Mukaddime, Kitâbu’l-İber, Et-Tâ’rîf ve Şifâu’s-Sâîl İbn Haldûn tarafından yazılan eserlerdir. Ruh Kasidesi ise İbn Sînâ'ya aittir. İbn Sînâ bu yapıtında, insanın bu dünyaya gelişini, yaratılış öğretisini ve kutsal kitaplara da geçen bazı efsaneleri kendi felsefi görüşü doğrultusunda yorumlayarak açıklamaya çalışmıştır.
15.Soru
“ _____________ hem ilk kez Tarih Felsefesi adının kullanıldığı hem de tarihsel varlık alanına ve tarihin verdiği bilginin değerine ilişkin düşüncelerin değiştiği bir dönemdir.” cümlesindeki boşluğa aşağıdakilerden hangisinin getirilmesi uygun olur?
Antikçağ |
İlkçağ |
Ortaçağ |
Rönesans |
Aydınlanma |
18. yüzyıl Avrupa’da “Aydınlanma” yüzyılı olarak kabul edilir. Aydınlanma hem ilk kez Tarih Felsefesi adının kullanıldığı hem de tarihsel varlık alanına ve tarihin verdiği bilginin değerine ilişkin düşüncelerin değiştiği bir dönemdir. Doğru cevap E'dir.
16.Soru
Tarihsel olaylara nüfuz edebilmek için bu olayların taşıyıcısı olarak “insan doğasının” öne alınması gerektiğini savunan düşünür kimdir?
Descartes |
Macchiavelli |
Hume |
Berkeley |
Locke |
İnsan doğasının bilimi olarak “psikolojiye” işaret eden David Hume’a göre, tarih, psikolojiye bağımlıdır ve doğanın kendisi gibi, doğanın bir parçası olan insan da nedensellik yasalarına bağlıdır.
17.Soru
İslam’ın gelişiyle, varlıklar arasında yeni bir ilişkinin kurulduğu ve yepyeni bir evren kavrayışının ortaya çıktığını savunan kişi kimdir?
Toshihiko Izutsu |
Franz Rosenthal |
Alfred von Kremer |
Wilhelm Barthold |
Francesco Gabrieli |
Toshihiko Izutsu, İslâm’ın gelişiyle varlıklar arasında yeni bir ilişkinin kurulduğu ve kavramların yüklendikleri anlamlarla birlikte birbirleriyle tamamen farklı ilişkilendirildiği yeni bir sistemin, yani yepyeni bir evren kavrayışının ortaya çıktığını savunur. Doğru cevap A’dır.
18.Soru
Tarihu’r-Rusûl ve’l-Mülûk adlı eser kime aittir?
İbn Sina |
İbn Haldûn |
Horovitz |
Tâberî |
Muhsin Mehdî |
Tarihu’r-Rusûl ve’l-Mülûk adlı eser Tâberî tarafından yazılmıştır.
19.Soru
Voltaire insanlık tarihini kendi içinde dört alt dala ayırmıştır. Aşağıdakilerden hangisi bunlardan birisi değildir?
Düşünceler tarihi |
Doğa tarihi |
Olaylar tarihi |
Sanatlar tarihi |
Evren tarihi |
Voltaire tarihi kendi içinde, düşünceler, sanatlar, olaylar ve doğa tarihi olmak üzere dört dala ayırır. Evren tarihi bunlardan birisi değildir.
20.Soru
Aşağıdaki tarihçilerden hangisi rönesans dönemi tarihçilerinden değildir?
Descartes |
Bacon |
Hobbes |
Braudel |
Bodin |
Fernand Braudel 20. yüzyılda yaşamış Fransız bir tarihçidir. Annales okulunun gelişmesinde önemli rol oynamıştır. Doğru cevap D'dir.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ