Tarih Felsefesi 1 Final 11. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Aşağıdakilerden hangisi, Vico'nun tarih bilgisinin güvenilirliği hakkında yaptığı tespitlerden biri değildir?
Eskiyi yüceltmemek gerekir |
Öznellikten uzak durulmalıdır |
Tarihi verilere bilimsel yaklaşılmalıdır |
Tarihçi, değer yargılarından tamamen arınamaz |
Tarihte herşey yeniden oluşturulur |
İtalyan filozof Giambattista Vico'ya (Giovanni Battista Vico) göre, tarihsel bilgilere koşulsuz olarak güvenmemeli ve onlara eleştirel ve bilimsel bir metotla yaklaşmalıyız. Tarihçinin değer yargılarından tamamıyla arınamayacağı fikri daha sonraki dönemlerde ortaya çıkmıştır. Doğru cevap D'dir.
2.Soru
Her tarihsel bilgi kuşku götürür çünkü seçilmiş tarihsel olaylarla ilgilidir görüşünü savunan düşünür aşağıdakilerden hangisidir?
Francis Bacon |
Thomas Hobbes |
Descartes |
Macchiavelli |
Jean Bodin |
Descartes her tarihsel haberin seçilmiş bir tarihsel olayla ilişkili olduğunu bu nedenle de tarihçinin ve malzemenin etkisiyle yanlış bilgiye ulaşılacağını savunur.
3.Soru
16. yüzyıl tarih yazımında bahsedilen üç tür tarihsel bilgiden birisi olan "Historia Civilis" kavramının karşılığı aşağıdakilerden hangisinde en doğru olarak verilmiştir?
İnsan-toplum olaylarının bilgisi |
Tanrısal bilgi |
Doğa olaylarının bilgisi |
Deneysel bilgi |
Arşivsel bilgi |
Historia civilis kavramıyla anlatılmak istenen insan-toplum olaylarının bilgisidir. Kentler tarihi, devletler tarihi, önemli kişiler tarihi ya da biyografi, sanat tarihi vb. adlarla anılan çeşitli tarih yazıcılıklarının genel adı olarak kullanılmıştır.
4.Soru
I. Felsefenin temel yönelişi kendini her türlü otoriteye bağlılıktan kurtarmaktır.
II. Dünya ve hayat üzerindeki görüşleri yalnız deneyimin ve aklın sağladığı doğrulara dayanarak biçimlendirmeye çalışılır.
III. Doğruluklar, “bulunmuş, hazır bilgi paketi” olarak görülür.
Rönesans’la ilgili yukarıda verilenlerden hangileri söylenebilir?
Yalnız I |
I ve II |
I ve III |
II ve III |
I, II ve III |
Rönesans’la ilgili yukarıda verilenlerden ilk iki madde doğrudur. Ortaçağ’ın “bulunmuş, hazır bilgi paketi” muamelesi yaptığı doğruluklar, Rönesans’ta insan için “aranması ve bulunması için uğruna mücadele verilmesi gereken, sonsuz bir görev” olarak görülmeye başlanmıştır.
5.Soru
Aşağıdaki düşünürlerden hangisi usçulardandır?
Hume |
Berkeley |
Locke |
Collingwood |
Descartes |
Locke, Berkeley ve Hume gibi düşünürler deneyciler olarak adlandırılmaktadır. Descartes, Spinoza ve Leibniz de usçulardandır.
6.Soru
Aşağıda İbn Haldûn’un yaşamına ait verilen bilgilerden hangisi doğrudur?
Varlıksız ve eğitimsiz bir aileden gelir. |
Aldığı eğitim çok yönlü ve kapsamlıdır. |
Tüm yaşamı boyunca siyasetten uzak durmuştur. |
En ünlü eseri Kutadgu Bilig’dir. |
Yüksek yargı ve denetim işlerinde görev almamıştır. |
İbn Haldûn’un köklerinin dayandığı aile, devlet işlerinde yer almış, tanınan ve içinde çoğunlukla iyi eğitimli insanlara rastlanan bir ailedir. İbn Haldûn, yaklaşık 20 yaşından 45 yaşına, 4 yıllık bir aradan sonra da 49 yaşından 74 yaşına-yani ölümüne dek siyasetin ve bürokrasinin çeşitli kademelerinde görev yapmış, önemli deneyimler kazanma ve ayrıntılı gözlem yapma olanağı bulmuştur. Ebû Salim, iktidarının son dönemlerinde İbn Haldûn’u yüksek yargı ve denetim (hattatu’l-mezâlim) görevine atamıştır. Kutadgu Bilig, 11. yüzyılda Yusuf Has Hacib tarafından yazılmıştır. İbn Haldûn’un içinden geçtiği ve burada detaylarına girmeyeceğimiz eğitim süreci, İslâm Medeniyeti’nde pek çok düşünürün daha önce gördükleri eğitim gibi, çağındaki tüm ilimlerin öğrenimini kapsar; bunun da temelinde yatan şey İslâm’da egemen olan ilim öğrenmenin ve öğretmenin amacı, yani, ahlâklı bireyin, dolayısıyla ahlâklı toplumun oluşturulmasını sağlamaktır.
7.Soru
Walsh’a göre analitik tarih felsefesi, aşağıdaki sorulardan hangisinin yanıtını aramaz?
Tarih olayına ilişkin bilginin sağlamlığı kanıtlanabilir mi, nasıl? |
Tarihin araştırma yöntemi nedir? |
Tarihten elde edilen bilginin güvenilirliği nasıl anlaşılır? |
Belgelerin tarih olaylarına ilişkin bilginin güvenilirliğine katkısı nedir? |
Tarihte yasa var mıdır? |
Walsh’a göre tarih felsefesi, tarihte anlam, bütünlük, yasa, amaç gibi sorunları inceleyen tarih metafiziği ve tarih çalışmalarında ortaya çıkan sorunları, tarihte araştırma yöntemi/yöntemleri, bilginin güvenilirliği, açıklama, kanıtlama gibi sorunları konu edinen analitik tarih felsefesi olmak üzere, kendi içinde ikiye ayrılır. Doğru cevap "E" şıkkıdır.
8.Soru
İslam inancına göre evren kavrayışında Allah’ın nasıl bir güç olduğu aşağıdaki şıklardan hangisinde doğru olarak verilmiştir?
Kusursuz tek güç |
Belli şeyleri yaratan bir güç |
Zaman içinde var olan bir güç |
Yarattığı diğer varlıklar ile var olan bir güç |
Mekân içinde var olan bir güç |
İslâm’ın evren kavrayışında Allah, en genel anlatımıyla, bütün evreni yarattığına, var olmak için başka bir varlığa gereksinmediğine, zaman ve mekânın dışında olduğuna ve değişmediğine, mükemmel-kusursuz olma özelliğini taşıyan tek varlık olduğuna inanılan (ya da inanılması gereken) güçtür. Doğru yanıt "A" şıkkıdır.
9.Soru
Rönesans döneminin başat düşünürü kimdir?
Galileo |
Descartes |
Nicolaus Copernicus |
Jean Bodin |
Francis Bacon |
17. Yüzyılın Rönesans döneminde başat düşünür Descartes’tir. Diğerleri katkıda bulunan düşünürlerdir.
10.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Aristoteles’in, Herodotos ve Thukydides’in kazandırdığı anlamlarla historeine karşı tutumunu dile getirir?
Felsefeden beklenen genelliğin bilgisine ulaşmayı tarihten de beklemiştir |
Teorik bilimlerden biri olarak görmüştür |
Pratik bilimler arasında sınıflamıştır |
Historiografya adını vererek şiir sanatının altında bir edebi tür olarak sınıflamıştır |
Empeiria adını vermiş ve doğa bilimleri arasında sınıflamıştır |
Aristoteles, bu bilgi alanları sınıflaması çerçevesinde, Herodotos ve Thukydides’in kazandırdığı anlamları taşıyan historeini historiografya olarak adlandırmış ve bu disiplini Peri Poietikes adlı yapıtında bir edebiyat türü olarak şiirin altında sınıflamıştır. Doğru yanıt "D" şıkkıdır.
11.Soru
I. Usun evreni tek başına bilmekte yeterli olmadığını savunmuşlardır.
II. İnsanın doğa hakkında düşünsel yoldan genel-geçer ve kesin bilgilere ulaşabileceğini savunmuşlardır.
III. Doğa hakkındaki bilgimizin duyu verilerinden çıktığını savunmuşlardır.
Deneyciler ile ilgili yukarıda verilenlerden hangileri söylenebilir?
Yalnız I |
Yalnız II |
I ve III |
II ve III |
I, II ve III |
Deneyciler, usçuların aksine, doğa hakkındaki bilgimizin duyu verilerinden çıktığını, usun yalnızca duyu verilerini düzenleme işlevine sahip olduğunu, dolayısıyla usun evreni tek başına bilmekte yeterli olmadığını savunmuşlardır. I ve III söylenebilir. II. numaralı cümle usçuların temel inançlarındandır.
12.Soru
Aşağıdaki düşünürlerden hangisi tarihin insanlar, insanların da tarih tarafından biçimlendiğini öne sürer?
Ortega y Gasset |
Braudel |
Karl Popper |
Karl Jasper |
Giambattista Vico |
Braudel, tarihin insanlar, insanların da tarih tarafından yapıldığı ve kaderlerinin onun tarafından biçimlendirildiğini savunur.
13.Soru
I. UsII. İmgelemIII. AnımsamaBacon’a göre tarih insanın yukarıdaki hangi temel yetisine ya da yetilerine dayanmaktadır?
Yalnız I |
Yalnız II |
Yalnız III |
I ve II |
I, II ve III |
Bacon, “insan tini”nin, algılanan olgularla ilişki sırasında hep etkin durumda olan, 1. Us (ratio), 2. İmgelem (phantasia) ve 3. Anımsama (memoria) olmak üzere üç temel yetisinden söz eder ve insanın felsefe, şiir ve tarih etkinliklerini bu üç yetiyle eşleştirir: buna göre felsefe usa, şiir imgeleme ve geçmişte olup bitenler yani tarih, anımsamaya dayanır. Doğru yanıt "C" şıkkıdır.
14.Soru
İbn Haldûn’nun kullandığı temel kavramlardan biri olan “umran” hangi anlama gelmektedir?
İnsan |
Doğa |
Topluluk |
Medeniyet |
Dünya |
İbn Haldûn “dünyadaki umranın doğası” ifadesini kullanırken, umrân sözcüğünü, yeryüzünde insan topluluklarının kurduğu veya kurabileceği medeniyetlerinin tümünü, yani bir bütün olarak medeniyet kavramını içerecek biçimde kullanmaktadır. Doğru yanıt "D" şıkkıdır.
15.Soru
Matematik fiziğin ilerlemesi aşağıdakilerden hangisinin gelişmesine yol açmamıştır?
Evren ile zihin arasında uygunluk olduğu düşüncesinin |
Felsefenin konularının da salt us aracılığıyla bilinebileceği düşüncesinin |
Evrenin asla çözülemeyecek gizemleri olduğu düşüncesinin |
Doğanın yapısının matematik kavramlarla anlaşılabileceği düşüncesinin |
Doğa ile insan usu arasında uygunluk olduğu düşüncesinin |
Yeniçağ Avrupa Medeniyeti’nin evren kavrayışı, Rönesans ile başlayan Yeniçağ felsefesi ve bilim anlayışı ekseninde oluşmuştur. Fizik biliminin doğa hakkında sağladığı bilgiler, kültür alanında da aranmaya başlanmış, böylelikle yaşamın bütün yönleri madde ve mekanik ilişkisi temelinde değerlendirilmeye başlanmıştır. Doğru cevap C'dir.
16.Soru
Rönesans sürecinin en dikkate değer akımı hangisidir?
Modernizm |
Hümanizm |
Dinde reform |
Protestanlık |
Çok seslilik |
Rönesans sürecinin en dikkate değer akımı hümanizmdir. Hümanizm, insanın, gitgide de ulusların, birey olma, bireysellik kazanma çabalarını içeren, temel sloganı “daha çok insan, daha az tanrı” olan bir akımdır. Dinde de reform isteklerinin artmasına, hatta bu sürecin sonunda Protestanlık adı verilen yeni bir Hristiyan mezhebinin doğmasına kadar uzanır.
17.Soru
Aşağıdaki filozoflardan hangisi usçular arasında yer alır?
Descartes |
John Locke |
George Berkeley |
David Hume |
Platon |
Descartes, Spinoza ve Leibnizle birlikte usçuluk taraftarı düşünürlerdendir. Matematiği model alarak insanın genel geçer bilgiler edinebileceklerini savunmuştur.
18.Soru
I. Gerçek ve doğru tarih ancak belgelere dayanarak yazılabilir.
II. Tarihte saçma bulduğu tüm unsurlara “sanıların tarihi” olarak nitelemiştir.
III. Tarih ile masalı karşıt anlam içeriğine sahip olarak konumlamıştır.
Bu düncelere sahip olan düşünür aşağıdakilerden hangisidir?
Giambattista Vico |
Harry Elmer Barnes |
David Hume |
Immanuel Kant |
Francois Marie Arouet |
Bu görüşlere sahip olan düşünür Francois Marie Arouet ya da herkesin bildiği takma ismiyle Voltaire dir.
19.Soru
Fârâbî’ye göre insandaki nihai mükemmellik aşağıdakilerden hangisidir?
Bilgelik |
Akıl |
Mutluluk |
Huzur |
Hiçlik |
Evren kavrayışı çerçevesinde insana ilişkin soruların yanıtlanması, Kur’ân dışında, bazı din bilginleri ve filozoflar tarafından da üstlenilmiştir. Sözgelimi, Fârâbî’ye göre, insandaki nihâî mükemmellik mutluluktur (Fârâbî 1997, s. 90).
20.Soru
Doğa hakkında bilgimizin duyu verilerinden kaynaklandığını ve usun tek başına evreni kavrayamayacağını ileri süren felsefi yaklaşım aşağıdakilerden hangisidir?
Usçuluk |
Deneycilik |
Kuşkuculuk |
Bilinemezcilik |
Hiçcilik |
Doğa hakkındaki bilgimizin duyu verilerinden çıktığını, usun yalnızca duyu verilerini düzenleme işlevine sahip olduğunu, dolayısıyla usun evreni tek başına bilmekte yeterli olmadığını Deneyciler ileri sürmektedir.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ