Tarih Felsefesi 1 Final 6. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Aşağıdaki seçeneklerden hangisi Voltaire’in (1694-1778), Fransız Devrimi ve Aydınlanma hareketine yaptığı katkılar arasında gösterilemez?
Din ve inanç özgürlüğü |
Kuşkuculuk yerine belgelere dayalı tarih anlayışı |
İnsan hakları üzerine düşünceleri |
İfade özgürlüğü |
Felsefe üzerine yazıları |
Francois Marie Arouet’nin ya da herkesin bildiği takma ismiyle Voltaire’in (1694-1778), Fransız Devrimi ve Aydınlanma hareketine büyük katkısı olmuştur. Din ve ifade özgürlüklerinin yanı sıra, insan hakları konusundaki düşünceleri ve felsefi yazıları ile ünlenmiştir. Öte yandan, kuşkucu tutumu tamamıyla bırakmamış, tarih bilgisine güvenmek için kanıtları olmazsa olmaz görmüş ve bu yönleriyle de theoria-historia karşıtlığını aşma konusunda, 19. yüzyıl tarih filozoflarıyla karşılaştırıldığında, çekingen bir düşünür profili çizmiştir. Doğru cevap B'dir.
2.Soru
Bir yazar veya sanatçının en önemli başyapıtına ne ad verilir?
Başeser |
Ustalık eseri |
Major dais |
Exelance |
Magnus opus |
Başyapıt anlamında kullanılan kelime Latince Magnus opus'dur.
3.Soru
Yeniçağ’da doğa bilimlerine yaklaşım hakkında aşağıdakilerden hangisi söylenebilir?
Önemsenmemiştir. |
Yalnızca usçuların görüşleri öne çıkmıştır. |
Hem usçu hem deneyci tutum izlenmiştir. |
Fizik hariç tüm doğa bilimleri önemsenmiştir. |
Yalnızca deneycilerin görüşleri öne çıkmıştır. |
Yeniçağ’da başta fizik olmak üzere tüm doğa bilimleri, bir yandan doğayla insan usu arasında tam bir upuygunluk (correspondence) olduğuna inanırken, diğer yandan da usun tek başına doğayı bilemeyeceğini, doğa hakkındaki bilgimizin temelinde duyu verilerinin bulunduğunu, dolayısıyla da bilimlerin bilgi elde etmek üzere gözlem ve deneye başvurmasını zorunlu gören bir anlayışla, kısacası hem usçu hem de deneyci bir tutumla iş görmüşlerdir. Doğru cevap C'dir.
4.Soru
Doğru bilginin geçmişte olup bitmiş olanlara inanmakla değil, her zaman genel kavramlara dayanmakla elde edilebileceğini savunan düşünür ağağıdakilerden
hangisidir?
B. Spinoza |
G. W. F. Hegel |
N. Macchiavelli |
G. Vico |
W. Dilthey |
Etika adlı yapıtını geometrik düzen içerisinde kaleme alan Benedictus Spinoza doğru bilginin “geçmişte olup bitmiş olanlara inanmakla” değil, her zaman “genel kavramlara dayanmakla” elde edilebileceğini savunmuştur. Doğru cevap A'dır.
5.Soru
İbn Haldûn’un yazdığı Kitabu’l-İber’in Giriş bölümü ile Birinci Kitap’ın toplamından oluşan kısıma ne ad verilir?
Atabetü’l-Hakayık |
Mukaddime |
Muhâkemetü’l-Lûgateyn |
Divan-ı Hikmet |
Mir’atü’l-Memalik |
Mukaddime İbn Haldûn’un kapsamlı bir dünya medeniyetleri tarihi projesi olarak tasarladığı ve yazdığı Kitâbu’l-İber’in Giriş bölümü ile Birinci Kitap’ın toplamından oluşan kısmıdır. Doğru cevap B’dir.
6.Soru
I. Antik Yunan medeniyetinde tarih olaylarına ilişkin en geniş malzeme, Homeros, Hesiodos ve Pindaros gibi ozan-düşünürlerin yapıtlarında bulunur.
II. Sistemli felsefecilerin öncüsü Platon’dur.
III. Batı felsefesi, Antikçağ Yunan medeniyeti ile başlamıştır.
Antikçağ Yunan dünyasıyla ilgili yukarıda verilenlerden hangileri doğrudur?
Yalnız I |
Yalnız II |
I ve II |
II ve III |
I, II ve III |
Antik Yunan medeniyetinde tarihle ilişkilendirerek yorumlanabilecek ve tarih olaylarına ilişkin veri olma özelliği gösteren en geniş malzeme, Homeros, Hesiodos ve Pindaros gibi ozan-düşünürlerin yapıtlarında bulunur. Platon, sistemli felsefecilerin öncüsü olarak kabul edilmektedir. Batı felsefesinin Antikçağ Yunan medeniyetiyle başladığı söylenebilir. Dolayısıyla üç madde de doğrudur.
7.Soru
Vico'nun geliştirdiği Yeni Bilim kuramıyla ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?
Tanrı bilgeliğini, akılcı ve uygarlık-temelli bir yöntemle kavramaya çalışır |
Dini dogmaları, tarihsel analizin temeline yerleştirir |
En eski dinsel geleneklerin bir eleştirisidir |
Ulusların doğal hukuklarının bir sistemidir |
Özel mülkiyetin kökenlerine yönelik bir felsefedir |
İtalyan filozof Giambattista Vico (Giovanni Battista Vico), Yeni Bilim (La Scienza Nuova) adlı eserinde, "Yeni Bir Bilimin İlkeleri" adlı bir bölüme yer vermiştir. Bu bölümde, Yeni Bilim felsefesiyle, dini geleneklere, inançlara ve felsefeye eskisinden farklı bir bakış açısı getirmektedir. Bu bakış açısının merkezinde dini dogmaların olduğu söylenemez. Doğru cevap B'dir.
8.Soru
İbn Haldun insanların korunma ve varolma içgüdülerine dayanan birarada olma arzusuna ve ihtiyacına ne isim verir?
Tababiyet |
Asabiyet |
Münasebet |
İlliyet |
Medeniyet |
İbn Haldun insanların korunmaya ve varlığını sürdürmeye duydukları ihtiyaca ve gereksinime asabiyet adını vermektedir.
9.Soru
Josef Horovitz hangi çalışmasında, İslam’ da tarih yazıcılığının ilk örneklerine Siyer-i Megâzî literatüründe rastlanabileceğini öne sürmüştür?
İslâm Filozoflarından Felsefe Metinleri |
İslâm Tarih Metodolojisi |
Felsefi Risaleler |
İslâmi Tarihçiliğin Doğuşu |
İslâm Düşüncesinin Batı Düşüncesine Etkileri |
Josef Horovitz, İslâmî Tarihçiliğin Doğuşu adlı çalışmasında, İslâm’ da tarih yazıcılığının ilk örneklerine Siyer-Meğâzî literatüründe rastlanabileceğini öne sürmüştür. Doğru cevap D’dir.
10.Soru
17. yüzyılda “Modern Felsefenin Babası” olarak nitelenen düşünür kimdir?
Descartes |
Bacon |
Hobbes |
Aristoteles |
Grotius |
Bu yüzyıla damgasını vuran ve kendisinden sonra gelenleri de bir hayli etkileyen Descartes (1596-1650), düşüncesindeki özgün ve sentezci yönleriyle “Modern Felsefenin Babası” nitelemesiyle de anılır.
11.Soru
Aşağıdaki düşünürlerden hangisi deneyciler arasında yer alır?
Spinoza |
Leibniz |
Descartes |
Karl Marks |
David Hume |
David Hume, John Locke ve George Berkeley gibi filozoflarla birlikte deneyciler arasıda yer alır. Deneyciler doğa hakkındaki verilerimizin algılarımızdan kaynaklandığını ileri sürerler.
12.Soru
Mukaddime adlı yapıtla ilgili aşağıda verilen bilgilerden hangisi yanlıştır?
Tarih ilmine ilişkin değerlendirmeler ortaya konur. |
Umrân’ın doğası, tagallüb, hadarilik, bedevilik gibi konular genel açıdan incelenir. |
Kent ve kent yaşamı üzerine görüşlere yer verilir. |
Tartışmaya açık ansiklopedik detaylar ele alınır. |
İbn Sînâ tarafından yazılan, önemli bir eserdir. |
Mukaddime’nin Giriş’inde tarih ilmine ilişkin değerlendirmelerini ortaya koyarak işe başlayan İbn Haldûn, Birinci Kitap’a da dünyadaki umrânın doğası, ona ilişkin olan bedevîlik (göçebe ya da yerleşik ayrımı yapılmaksızın, kırdaki, arazideki yaşam), hadarîlik (kentlerdeki yerleşik yaşam), tagallüb (savaşta zafer elde ederek egemenlik kurma), kazanç, geçim, ilimler, sanatlar vb. konuları ve bunlara ilişkin nedenleri genel bir açıdan ele alarak başlamıştır. Daha sonra bu genel içeriği altı bölüme ayırarak -yakıştırma uygunsa- “ansiklopedik” detaylarıyla ele almış ve tartışmaya açmıştır. Kitabın yazarı İbn Sînâ değil, İbn Haldûn’dur.
13.Soru
Günümüzde tarih felsefesi olarak bilinen “Yeni Bilim”in kurucusu kimdir?
Vico |
Spinoza |
Leibniz |
Berkeley |
Hume |
Giambattista Vico, Magnum opusu, Yeni Bilim’in son biçimini 1744’te yayına hazırladıktan sonra hayata veda etmiştir. Vico, bu yapıtında işlediği temel savlarla, kendi görüşüne göre yeni bir bilimin temelini atmıştır.
14.Soru
Doğa bilimlerinin ortaya çıkmasını olanaklı kılan şeyin “tinsel” olgular, yani insan yapıp etmeleri olduğunu ve bu yapıp etmelerin de tarih içerisinde geliştiğini, yani tinsel dünyanın tarihsel bir temele sahip olduğunu savunan düşünür aşağıdakilerden hangisidir?
Ortega y Gasset |
Karl Jaspers |
Braudel |
Karl Popper |
Wilhelm Dilthey |
Dilthey’a göre, tarih/toplum gerçekliğini kendilerine konu edinen bilimler, uzun zamandan beri, diğer bilimler (Dilthey doğa bilimlerini kastetmektedir) arasındaki yerlerini ve dayandıkları temelleri aramakla meşgul olmuşlardır (Dilthey 2011, s. 21). İşte Dilthey, bu tarih/toplum gerçekliğini kendisine konu edinen bilimleri “tin bilimleri” (Geisteswissenschaften) başlığı altında toplar.
15.Soru
Yunanlılara göre insanlığın ilk çağları için yetkili tarihçilerin aşağıdaki hangi tarihçiler olduğu öne sürülür?
Homeros ve Hesiodos |
Pindaros ve Homeros |
Hesiodos ve Pindaros |
Protagoras ve Homeros |
Hesiodos ve Protagoras |
Antikçağ Yunan medeniyetinde tarih konusunun, diğer pek çok medeniyette olduğu gibi, efsaneler tarafından işlendiği söylenebilir (Bıçak 2004, s. 50). Pindoros geçiş süreci tarihçisidir. Protagoras ise kültürlerin kökenlerini araştırmaya yönelik çalışan bir tarihçidir. Herodotos’un başlattığı tarihçilik geleneğine kadar etkili olan efsaneye dayalı bu dönemde etkili olmuş başlıca isimler Homeros ve Hesiodos’tur. Hatta Yunanlılara göre Homeros ve Hesiodos’un insanlığın ilk çağları için yetkili tarihçiler oldukları da öne sürülür (Sikes 1914, s. 2)
16.Soru
17. yüzyılın ikinci yarısında ortaya çıkan tarih yazımı okulu hangi düşünürün görüşlerini tam olarak yansıtmıştır?
Bodin |
Descartes |
Macchiavelli |
Celtis |
Hegel |
17. yüzyılın ikinci yarısında, Descartes’ın felsefesindeki sistemli kuşkuculuğu ve eleştirel ilkeleri olduğu gibi tanımaya dayanan, Destartesçı bir tarih yazımı okulu ortaya çıkmıştır.
17.Soru
İslâm Medeniyeti’nde Peygamber ve yakın çevresinin başına gelen önemli olayların anlatıldığı, yani içeriği özel sınırlarla belirlenmiş tarih kitaplarına verilen genel ad aşağıdakilerden hangisidir?
Meğâzî
|
Sîre
|
Biyografi
|
Tefsir
|
Tabâkât
|
18.Soru
I. Aydınlanma, Tarih Felsefesi adının ilk kez kullanıldığı bir dönemdir.
II. Tarihten edinilen bilgiye yaklaşımların değiştiği bir dönemdir.
III. Kurumların ve onları oluşturan değerlerin kapsamlı bir sorgulamaya tutulduğu bir dönemdir.
Aydınlanmaya ilişkin yukarıda verilenlerden hangileri doğrudur?
Yalnız I |
Yalnız II |
I ve II |
II ve III |
I, II ve III |
Aydınlanma, hem ilk kez Tarih Felsefesi adının kullanıldığı hem de tarihsel varlık alanına ve tarihin verdiği bilginin değerine ilişkin düşüncelerin değiştiği bir dönemdir. Tarihten edinilen bilgiye ve tarihsel varlık alanına yönelik yaklaşımların değiştiği bir dönemdir. Başta birey ve toplum gelmek üzere temel kurumların ve onları belirleyen değerlerin tümünün kapsamlı bir sorgulamadan geçtiği bir dönemdir. Tüm maddeler söylenebilir.
19.Soru
Günümüzde de kullanılan Antikçağ, Ortaçağ ve Yeniçağ gibi ayrımları ilk olarak kim ortaya atmıştır?
Machiavelli |
Bodin |
Descartes |
Bacon |
Leibniz |
Avrupa kültürleri coğrafi keşifler sayesinde diğer kültürlerle tanışmaya başlayınca tarihsel dönemsellendirmede o zamana kadar kullanılan dini ayrımlar sorgulanmaya başlamıştır. Jean Bodin ilk olarak tarihi Antikçağ, Ortaçağ ve Yeniçağ gibi dönemlere ayırmıştır. Doğru cevap B'dir.
20.Soru
Vico’ya göre Avrupa hangi çağı yaşamaktadır?
İnsanlık çağı |
Kahramanlar çağı |
Aydınlanma çağı |
Ortaçağ |
Yeniçağ |
Vico, tarihteki çağları üçe ayırarak, herbirini karakteristik özellikleriyle betimlemiştir. Bu betimlemeye göre, Avrupa insanlık Çağı’ndadır.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ