Tarih Felsefesi 1 Final 8. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Savaş ve Barış Hukuku Üzerine isimli eserinde pozitif hukuk ile doğal hukuk arasında ayrım yapan hukuk felsefecisi aşağıdakilerden hangisidir?
Francis Bacon |
Thomass Hobbes |
Immanuel Kant |
Karl Marks |
Hugo Grotius |
Hugo Grotius hukuk felsefesinde önemli bir milat olarak kabul edilen Savaş ve Barış Hukuku Üzerine adlı yapıtında, pozitif hukuk ile doğal hukuk arasında bir ayrım yapar. Doğru cevap E'dir.
2.Soru
Descartes'a göre aşağıdakilerden hangisinden ötürü tarihsel bilgiye kuşkuyla yaklaşılmalıdır?
Tarih bilimi seçkincidir |
Tarihsel bilgi seçilmiş tarihsel olayların bilgisidir |
Tarihçiler politik gerekçelerle gerçeği çarpıtma eğilimindedirler |
Tarihçilik siyasi tarihçiliğin ötesine geçememiştir |
Tarihsel dökümanlar devletlerce üretildiği için yanlıdır |
Descartes'e göre tarihsel bilgi seçilmiş olayların bilgisidir. Bu tarihçinin öznelliğinin yanında, materyal eksikliğinden kaynaklanabilir. Doğru cevap B'dir.
3.Soru
Aşağıdakilerden hangisi İbn Haldun'un gittiği ve çeşitli bürokratik görevler üstlendiği yerlerden birisi değildir?
Granada |
Fas |
Bağdat |
Bicaye |
Tilimsan |
İbn Haldun Bicaye, Tilimsan, Fas ve Granada'ya gitmiş çeşitli görevler üstlenmiş ancak Bağdat'a gitmemiştir.
4.Soru
“İbn Haldûn, yazdığı Mukaddime adlı eserini toplamda altı bölüme ayırarak ele almış ve tartışmaya açmıştır.”
Mukaddime’nin içeriğine ilişkin aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur?
İlk bölümde genel çerçeve ile insan ve dünyada kapladığı yer anlatılır. |
İkinci bölümde, ilimler ve ilimlerin öğrenilmesi işlenir. |
Üçüncü bölümde, ‘vahşî’ topluluklar gibi konular ele alınır. |
Dördüncü bölümde, devlet örgütlenmesi incelenir. |
Altıncı bölümde, memleketler ve şehirler anlatılır. |
“İbn Haldûn, yazdığı Mukaddime adlı eserini toplamda altı bölüme ayırarak ele almış ve tartışmaya açmıştır.”
İlk bölüm genel çerçeve ile insana ait medeniyetin, bu medeniyetin sınıflarının ve dünya üzerinde kapladığı yerlerin ne kadar olduğunun anlatılmasından oluşur.
İkinci bölümde, kırsal-yani göçebelik ya da yerleşiklik farkı gözetilmeksizin, geçimlerini tarımdan, hayvancılıktan, ilkel biçimlerde sağlayan ve şehirde değil, arazide yaşayan-toplulukların medeniyetleri (İbn Haldûn’un ifadesiyle ‘bedevî umrân’), kabileler ve ilkel ya da ‘vahşî’ topluluklar gibi konular ele alınır.
Üçüncü bölüm, devletleri, hanedanlıkları, hilâfeti, yönetimi ve devlet örgütlenmesindeki aşamaları ve çeşitli konumları konu alır.
Dördüncü bölüm, İbn Haldûn’un şehirlerdeki toplulukların medeniyetleri-yani ‘hadarî umrân’, memleketler ve şehirler üzerine görüşlerini içerir.
Beşinci bölüm ilimler, sanatlar, geçim, kazanç ve kazanç yolları üzerine bir tartışmadan oluşur.
Altıncı bölüm, ilimleri, ilimlerin elde edilmesini ve öğrenilmesini konu alır.
5.Soru
Toshihiko Izutsu aşağıdakilerden hangisini savunmamıştır?
İslâm’ın gelişiyle kavramlar yeni anlamlar kazanmıştır.
|
İslâm’ın gelişiyle varlıklar arasında yeni bir ilişki düzeni kurulmuştur.
|
İslâm Araplar’da yeni bir evren kavrayışı doğurmuştur.
|
İslâm’ın gelişiyle kavramların birbirleriyle tamamen farklı şekilde ilişkilendirildiği bir sistem oluşmuştur.
|
İslâm’ın gelişiyle Antik Yunan'daki kainat ve evren anlayışı Araplar arasında yayılmaya başlamıştır.
|
6.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Rönesans’la ilgili dikkat çeken noktalardan biri değildir?
Din adamlarının felsefe yapması |
Çok seslilik |
Bireyselliğin ön plana çıkması |
Araştırmacıların ve felsefecilerin kimlikleri |
Ulusal dillerde yapıt yazımının başlaması |
Rönesans’ta felsefeyi yapanlar ve işleyenler Ortaçağ’daki gibi din adamı değil, yazarlar, araştırmacılar, üniversitelerin öğrencileri olmuştur. Diğer seçenekler Rönesans döneminde dikkat çeken noktalardır.
7.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Yeniçağ Avrupa Medeniyetinde ön plana çıkan kavramlardan biri değildir?
Bireyciliğin gelişmesi |
Ekonomide mutlakiyetçi devlet |
Özgürlük |
Bilimsel özerklik arayışı |
Dini denetimlerin zayıflaması |
Ekonomik etkinliklerde mutlakiyetçi bir devlet değil, devletin denetim ve düzenlemelerinden bağımsız olma isteği anlayışı vardır.
8.Soru
I. Kozmogoni, “evrenin kökeni hakkında ortaya atılmış bilimsel kuram ya da efsane temelli açıklama” demektir.
II. “İnsan her şeyin ölçüsüdür; olanların olduklarının, olmayanların, olmadıklarının” sözünün sahibi Herodotos’tur.
III. Tyrannos, ya da tiran, halkını silah gücüyle yöneten, kendini toplumunun üzerinde görerek vatandaşına karşı sorumluluk duygusuyla hareket etmeyen, zorba bir yönetici olarak tanımlanabilir.
Yukarıda verilenlerden hangileri doğrudur?
Yalnız I |
I ve II |
I ve III |
II ve III |
I, II ve III |
Kozmogoni; Antik Yunan dilinde “evren”, “düzen” anlamlarına gelen kosmos ile, “doğum”, “oluşum”, “köken” gibi anlamları karşılayan goneia sözcüklerinin birleşiminden oluşan, “evrenin kökeni hakkında ortaya atılmış bilimsel kuram ya da efsane temelli açıklama” anlamında kullanılan bir terimdir. “İnsan her şeyin ölçüsüdür; olanların olduklarının, olmayanların, olmadıklarının” sözü Protagoras’a aittir. Tyrannos, ya da daha bilinen biçimiyle tiran, halkını silah gücüyle yöneten, kendini toplumunun üzerinde görerek vatandaşına karşı sorumluluk duygusuyla hareket etmeyen, zorba bir yönetici olarak tanımlanabilir. Yukarıdaki maddelerden I ve III doğrudur.
9.Soru
İslâm toplumunda bilgi ve bilgelik aşağıdakilerden en çok hangisinin uygulanması için gözetilen başlıca ölçüt kabul edilmiştir?
Ahlakın
|
Adaletin
|
İmanın
|
Otoritenin
|
Takvanın
|
10.Soru
I. Düşünceler tarihi II. Olaylar tarihi III. Ekonomi tarihi IV. Doğa tarihi V. Kahramanlar tarihi Yukarıdakilerden hangisi/hangileri, Voltaire’in tarihi ayırdığı alt dallar arasında yer alır?
IV ve V
|
I, II ve IV
|
II, III ve IV
|
II ve III
|
I, II ve III
|
11.Soru
İlk modern tarih filozofu sayılan Giambattista Vico (1668-1744) hakkında verilen bilgilerden hangisi doğrudur?
Yaşadığı dönemde hak ettiği ilgiyi ve değeri görmüştür. |
Tarih düşüncesini yazılı otoritelere bağlı bırakmıştır. |
Descartesçılığın bilimsel-metafizik düşüncesini savunmuştur. |
Bilginin bilimselliğine, nesnelliğine çok önem vermiştir. |
Descartes gibi filolojiyi önemsememiştir. |
Vico, yaşadığı dönemde hak ettiği ilgiyi ve değeri görmemiştir. Descartes’ın açık açık küçümsediği filolojiyi-tarihsel olaylar hakkında haber almamızı sağlayan bilimi- felsefî bilim düzeyine yükseltir. Eleştiri yöntemini sonuna kadar kullanan Vico, tarih düşüncesini yazılı otoritelere bağlılıktan kurtararak, özgün, bağımsız, bilimsel veri çözümlemesiyle, unutulan doğrulukların yeniden ortaya çıkmasını sağlamıştır. Bilgi kuramına daha geniş bir yer ayırmış, yaygın felsefi kanının darlığıyla soyutluğunu eleştirmiş ve Descartesçılığın bilimsel-metafizik düşüncesine misilleme yapabilecek düzeye erişmiştir. Bilginin bilimselliğiyle paralel biçimde, tarih, bilimsel araştırma temeline dayanmalı, nesnellik aranmalı ve sistematik bir yapı biçiminde serimlenmelidir. Doğru cevap D'dir.
12.Soru
Aşağıdakilerden hangisi İslam tarihçiliğinde, ilk dönemde ve sonrasında etkisini koruyan bilgi anlayışı temelinde diğerlerine göre daha sık rastlanan yöntemdir?
Rivâyet toplama ve derleme |
Yansıtma |
Anket |
Gözlem |
Deney |
İslam tarihçiliğinde-ilk dönemde ve sonrasında etkisini koruyan bilgi anlayışı temelinde- örneklerine sıklıkla rastlanan yöntem, rivâyet toplama ve derleme yöntemidir. Bu yönteme göre, rivâyetlerin dayandığı kaynakların sağlam-yani rivâyeti aktaranın kişi özelliklerinin yeterli- olması, o rivâyetlerden derlenen tarih haberlerinin de doğruluğunun temellendirilmesi için gereklidir.
13.Soru
"İnsanın kendini bilmesi için temel şart kökenlerini bilmesiyse, insanın kendini bilmesinin şartı evren anlayışının oluşturulmasıyla ilişkilidir (...) (Bıçak 2004).Bu tespite göre aşağıdakilerden hangisi, bu anlayışın oluşturulması için araştırılması gereken sorunlar arasındadır?
İnsanın yaşadığı ortamın coğrafi yapısı
|
Ölümden sonra yaşamın olup olmaması
|
İnsanın tarih bilgisini hangi araçlarla edineceği
|
İnsanın bu dünyada nerede yaşaması gerektiği
|
İnsanın bu dünyaya gelişindeki amaçlar
|
14.Soru
“İlk modern tarih filozofu sayılan Giambattista Vico (1668-1744)’ya göre ancak birtakım hatalardan kendini koruyabilen tarihçi güvenilir bilgiye ulaşabilir.” Aşağıdakilerden hangisi Vico’nun işaret ettiği bu hatalardan biri olamaz?
Eskiçağ’a ilişkin yüceltici önyargılar |
Ulusların kendini beğenmişliği |
Tarihçi bilginin kendini beğenmişliği |
Kökenler konusundaki yanılgı |
Tarih bilgininin nesnel olması |
İlk modern tarih filozofu sayılan Giambattista Vico (1668-1744)’ya göre ancak birtakım hatalardan kendini koruyabilen tarihçi güvenilir bilgiye ulaşabilir: 1-Eskiçağ’a ilişkin yüceltici önyargılardan kurtulunmalıdır. 2-Ulusların kendini beğenmişliği, tarihçileri kendi tarihlerini yazarken nesnellikten uzak bir tutuma sürükler; oysa, olabildiğince uzak durulması gereken şey, öznelliktir. 3-Tarihçi bilginin kendini beğenmişliği: Akademik kafalar, Vico’ya göre, ilgilendikleri dönem ve kişilerin, tarihçinin yaşadığı dönemdeki fikir ve eylemlere sahip olduğu yanılgısına sık sık düşerler. Bu yanılgıyı önlemek için, tarihte her şeyin yeniden oluşturulduğu görüşünü benimsemek gerekir. 4-Kökenler konusundaki yanılgı: Farklı toplumlar benzer şeylere sahip olduklarında, tarihçi diğer ulusun kendi ulusunu taklit ettiği yargısına kolaylıkla varır; bu da diğer toplumları küçümsemeye/değersizleştirmeye yol açar. 5-Eskilerin, kendilerine daha yakın çağlar hakkında bizlerden daha bilgili oldukları önyargısı vardır. Bu önyargıdan kurtulmak, tarih verilerini bilimsel bir yaklaşımla yeniden değerlendirme olanağı sunmakta, bir bakıma, otoritelerin yönlendirmelerinden sıyrılarak nesnel/tarafsız karar vermeyi kolaylaştırmaktadır. Doğru cevap E'dir.
15.Soru
Voltaire’e göre gerçek ve doğru tarih hangisidir?
Bir nesilden ötekine geçen anlatılar |
Sözlü anlatımlara dayanan tarih |
Yazılı metinlere dayanan tarih |
Belgelere dayanan tarih |
Sanıların tarihi |
Voltaire’e göre gerçek ve doğru tarih, belgelere dayanılarak yazılan tarihtir.
16.Soru
Rönesans’ın Fransızca’daki kelime anlamı nedir?
Doğuş |
Yenilik |
Yeniden doğuş |
Doğum öncesi |
Reform |
Rönesans (Renaissance), Fransızca’da “yeniden doğuş” anlamında kullanılan bir sözcüktür. Avrupa’nın Antikçağ Yunan kültürünü keşfederek yeniden kendisini inşa etmesi sürecinin de adıdır. Doğru yanıt "C" şıkkıdır.
17.Soru
1725'de yayınladığı Yeni Bilim adlı eserinde tarihe yeni bir bakış açısı getiren ve ilk modern tarih filozofu olarak değerlendirilebilecek filozof, aşağıdakilerden hangisidir?
Giambattista Vico |
Voltaire (François Marie Arouet) |
David Hume |
Paul Hazard |
Karl Marx |
1688 yılında İtalya'da Napoli'de doğmuş olan Giambattista Vico (Giovanni Battista Vico), yayınladığı Yeni Bilim (La Scienza Nuova) adlı eserinde insanlık tarihi üzerinde geliştirilen bilinen ilk ampirik-temelli (ampirik : deneysel) kuramı geliştirmiş olmasından dolayı, tarih-yazıcılığında önemli bir yere sahiptir. Doğru cevap A'dır.
18.Soru
Alman Tarih Okulu’nun kökeni ve gelişimi bakımından en çok bağlı kaldığı öne sürülen düşünür aşağıdakilerden hangisidir?
Kant
|
Dilthey
|
von Homboldt
|
Herder
|
Fichte
|
19.Soru
- Kutatgu Bilig
- Kitâbu’l-İber
- Atabetü'l Hakayık
- Et-Tâ’rîf
- Şifâu’s-Sâîl
Yukarıda verilen eserlerden hangileri İbn Haldûn’a aittir?
I ve II |
I, II ve III |
I, III ve V |
II, IV ve V |
III, IV ve V |
Kitâbu’l-İber, Et-Tâ’rîf ve Şifâu’s-Sâîl İbn Haldûn tarafından yazılan ve günümüze kadar ulaşan eserlerdir. Atabetü'l Hakayık, Yüknekli Edip Ahmet’in 12. yüzyılda yazdığı tahmin edilen manzum bir öğüt ve ahlak kitabıdır; Kutatgu Bilig ise Yusuf Has Hacib'e ait bir siyasetnamedir.
20.Soru
İnsanın düşünsel yollarla doğa hakkında genelgeçer kabullere ulaşabileceğini savunan felsefi yaklaşım aşağıdakilerden hangisidir?
Usçuluk |
Deneycilik |
Kuşkuculuk |
Faydacılık |
Hiçcilik |
İnsanın doğa hakkında düşünsel yoldan genelgeçer ve kesin bilgilere ulaşabileceğini, evrenin matematik bir yapısı olduğunu ve usumuzun kavramlarımızla evrendeki nesnelerin kendileri arasında tam bir upuygunluk olduğunu ileri süren yaklaşım usçuluktur.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ