Tarih Felsefesi 2 Final 2. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Burckhardt için doğru değildir?
Ona göre sürekli değişen tarihte tekrar eden tipleri aramak gereklidir. |
Gerçekte döngüsel anlamda tekrar eden hiçbir şey yoktur, dolayısıyla aranması gereken tekrar doğadaki gibi değildir. |
Tarih sürekli değişmektedir. |
Tarih sanattan çok bilime ve mutlak temelli disiplinlere yakındır. |
Tarihe estetik bir tavırla yaklaşmak gerekir. |
Burckhardt’a göre tarih bilimden çok sanata benzediğinden tarihe estetik bir tavırla, sanatsal bir anlamayla yaklaşmak gerekir.
2.Soru
Kierkegaard’a göre tarihsel olgu nasıl bir olgudur?
Her tarihsel olgu göreli bir olgudur ve mutlak değildir. |
Tarih insan eylemlerinden, insanın yapıp ettiklerinden oluşan karmaşık bir yapısı olan varlık alanıdır. |
Tarihte genel yasaların bulunuduğuna ilişkin anlayışının temelinde tarihte geleceğe ilişkin öndeyilerde bulunabilme umudu yatar. |
Tarihçi içinde yaşadığı çağın genel ruhuyla belirlenmiştir ve olgulara yönelirken belirli bir bakış açısıyla olguları seçer |
Teolojik hâl-Pozitif hâl-Metafizik hâl olarak 3 olgudur. |
Kierkegaard’a göre Hegel ve Marx gibi filozofların ortaya koyduğu tarih anlayışı insanın seçim yaparak varoluşunu ortaya koyma olanağını gözden kaçırır ve Kierkegaard’un tarih anlayışının Hegel, Marx ve Pozitivist tarih anlayışından ayrıldığı bir diğer nokta da onun tarihte bir ilerleme olduğu anlayışına karşı çıkmasıdır. “Her tarihsel olgu, yalnızca göreli bir olgudur” ve “ancak çocukluk ve aptallık onu abartıp mutlak hâle getirebilir” der.
3.Soru
Tarihin yasa koyan kuramsal (teorik) bir bilim olmadığını, ancak kuramsal bilimlerin bulduğu yasaları kullanarak açıklamalar yaptığını öne süren düşünür kimdir?
Popper |
Hempel |
Comte |
Mill |
Marx |
Karl Raimund Popper’e göre tarih yasa bulmaz, kuramsal bilimlerin bulduğu yasaları kullanarak açıklamalar yapar. Popper bilimleri kuramsal bilimler ve uygulamalı bilimler olarak ikiye ayırır. Bu anlamda tarih kuramsal bir bilim değildir. Bu yüzden kuramsal fizik gibi bir kuramsal tarih bilimi söz konusu değildir. Tarih ancak kuramsal bilimlerin yasalarını kullanarak geçmiş olguları açıklayan bir bilim olabilir ama kuramsal fizik gibi geleceğe yönelik öndeyide bulunan kuramsal bir bilim olamaz ve genel evrensel dünya tarihi olanaksızdır. Çünkü insanlık tarihinin gidişi insanların amaçlı eylemlerinden ve insan bilgisinin artışıyla sürekli değişir ve etkilenir. Böyle bir süreci önceden görmek ya da bu sürecin bütününü görmek olanaksızdır.
4.Soru
Olgular arası yasa bağıntılarını keşfetme doğa bilimlerinde olduğu gibi tarihte de olguları önceden görebilme olanağı sağlar şeklinde açıklanan kavram aşağıdakilerden hangisidir?
Öndeyi |
Birleştirilmiş bilim |
Örtük yasa |
Tarihselcilik |
Pozitivizm |
Olgular arası yasa bağıntılarını keşfetme doğa bilimlerinde olduğu gibi tarihte de olguları önceden görebilme olanağı sağlar. Bilimde buna öndeyi denir.
5.Soru
İdealist, Marksist ve Pozitivist tarihçi anlayışları eleştiren, bu eleştirel felsefelerin ortak noktası yaşamaya ve insani varoluşa verdikleri önem ile adlarını en başta sayabileceğimiz düşünürler kimlerdir?
Kierkegaard, Schopenhauer, Nietzsche ve Burckhardt |
Kierkegaard ve Schopenhauer |
Nietzsche ve Burckhardt |
Schopenhauer ve Nietzsche |
Schopenhauer, Nietzsche ve Burckhardt |
19. yüzyılda Marksist materyalist tarih anlayışı idealizmi, bütün tarihi soyut mantıksal kavramla belirlediği için; pozitivist tarih anlayışı ise idealizmi tarihsel olguları tek bir metafizik kavramdan türettiği için zaten eleştirmişti. Bununla birlikte idealizme yönelen tepkiler sadece Marksizm ve Pozitivizmden de gelmemiştir. 19. yüzyılda ortaya çıkan tarih eleştirileri büyük ölçüde Alman İdealistleri’nin ve özellikle de Hegel’in tarih felsefelerine yönelmişlerdi. Bunlar arasında Marksist ve Pozitivist çizgide olmayan tarih eleştirileri özellikle Kierkegaaard, Schopenhauer, Nietzsche ve Burckhardt’tan gelmiştir.
6.Soru
Modern sonrası dönemde ortaya çıkan ve modern tarih anlayışını eleştiren çağdaş tarih eleştirileri ne olarak adlandırılır?
Modern |
Postmodern |
Yapısalcı |
Neolitik |
Hermeneutik |
Modern sonrası dönemde ortaya çıkan ve modern tarih anlayışını eleştiren çağdaş tarih eleştirileri postmodern tarih anlayışlarıdır.
7.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Herder’in ilerleme anlayışı içinde yer bulmaz?
Organik güçlerin organik ortamlarda aktarılması
|
Güçlerin belirli bir örgütlenme içinde daha yüksek bir olguya doğru ilerlemesi
|
Hümaniteye erişme amacı kabul edildiğinde insanlığın da hümaniteye doğru ilerlediği düşüncesi
|
İnsanın yeteneklerinin gelişmesi
|
İnsan doğa ilişkisinin tarihin ilerlemesindeki rolü
|
8.Soru
Kant’a göre filozofun tarihe anlamlı bakış yolu aşağıdakilerden hangisidir?
Tarihi arkeolojik çalışmalarla değerlendirmek gerekir. |
İnsan eylemlerinin anlamsız gidişinin ardında bir amaç bulmaya çalışmak ve insan türünün tarihinin bir doğa planına göre işleyip işlememesinin olanaklı olup olmadığına karar verebilmek gerekir. |
Doğa yasalarının dışında ilahi kanunları sorgulayarak ve eylemleri buna göre düzenleyerek araştırma yapılmalıdır. |
Tarihin kader gereği yazıldığına inanarak hareket etmek gerekir. |
Tarih felsefesinin olmayacağını kabul ederek sadece felsefenin metotlarını benimsemek gerekir. |
Tarihte bir anlam ya da bir evrensel yasa bulmaya yönelik yönetici bir ilke bulma gerekliliğine değinen Kant, filozofun aynı zamanda insan eylemlerinin anlamsız gidişinin ardında bir amaç bulmaya çalışması gerektiğini vurgular.
9.Soru
Tarihte genel durumlar yoktur, çünkü tarih sürekli değişim geçiren bir süreçtir. Bununla birlikte tarihte bazı benzerliklerden hareketle din, kültür, devlet türünden bazı tipsel durumlar belirlenebilir.Verilen bakış açısı aşağıda verilen hangi filozofa aittir?
Kierkegaard |
Nietzsche |
Burckhardt |
Schopenhauer |
Hegel |
Verilen görüş Burckhardt’ ın tarih anlayışıdır.
10.Soru
Comte’a göre, bütün fenomenlerin genel yasalar aracılığıyla açıklanmaya çalışıldığı dönem aşağıdakilerden hangisidir?
Metafizik aşama |
Fizyolojik aşama |
Pozitif aşama |
Negatif aşama |
Teolojik aşama |
Pozitif aşama bütün fenomenlerin genel yasalar aracılığıyla açıklanmaya çalışıldığı dönemdir.
11.Soru
Tarihsicilik sözcüğünü tarihi mutlak ve zorunlu olarak ele alan idealist ve materyalist felsefenin tarih anlayışının eleştirisi bağlamında ilk kez kullanan düşünür kimdir?
Croce |
Novalis |
Comte |
Marx |
Nietzsche |
Tarihsicilik sözcüğünü idealist ve materyalist felsefenin tarih anlayışının eleştirisi bağlamında ilk kez kullanan düşünür Friedrich Nietzsche’dir.
12.Soru
Marx’ın tarihin, insanın maddi üretim etkinliğiyle biçimlendirdiği bir varlık alanı olarak açıkladığı kavram aşağıdakilerden hangisidir?
Toplum biçimleri |
Etkin nüfuz |
Diyalektik |
Tarihsel materyalizm |
Proleterya |
Tarihsel materyalizm ya da materyalist tarih tasarımı tarihin insanın maddi üretim etkinliğiyle biçimlendirdiği bir varlık alanı olarak tasarımıdır.
13.Soru
Doğa ve tarihin özce birbirinden farklı ve tarihsel gerçekliğin insanın doğasının yasalarıyla açıklanabileceğini savunan anlayış hangisidir?
Pozitivist anlayış |
İdealist anlayış |
Antipozitivist anlayış |
Antiidealist anlayış |
Nötr anlayış |
Antipozitivist anlayışa göre doğa ve tarih arasında özce bir fark yoktur ve tarihsel gerçeklik insan doğasının yasalarıyla açıklanabilir.
14.Soru
Comte’a göre; pozitif felsefenin kuruluşunun tamamlanabilmesi için giderilmesi gereken tek eksiklik nedir?
Özgür iradenin oluşturulması |
Pozitif sanatın yaratılması |
İdealizme ulaşılması |
Pozitif estetiğin belirlenmesi |
Pozitif toplumbilimin kurulması |
Pozitif felsefenin kuruluşunun tamamlanabilmesi için giderilmesi gereken tek eksiklik toplumun düzenlenmesi konusunda da yararlı olabilecek pozitif bir toplumbilimin kurulamamış olmasıdır. İnsan aklı gök ve yer fiziğini, ayrıca organik fiziği kurmuş olduğundan geriye yapılması gereken toplum fiziğinin kurulması ve gözlem bilimleri sisteminin tamamlanmasıdır. Comte'un yapmak istediği doğa bilimlerinin ulaştığı gelişmişlikte bir toplumbilim kurmaktır. Kesin doğabilimi olarak gördüğü fizikten etkilenerek bu toplumbilime toplum fiziği der.
15.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Croce için söylenemez?
Tarih bilimine ve tarih felsefesine, her gerçeklik tarihtir ve her bilgi tarih bilgisidir görüşüyle yaklaşır. |
Nietzsche’yi takip ederek güç istencinin yaşam istenciyle aynı olduğunu savunur. |
Ona göre tinsellik her zaman olgulardan önce gelir. |
Ona göre tarihsel bilgi şimdide yaşadığımız bu yerden geçmişe yönelmenin ürünü olarak çıkar. |
Geçmişe ancak bugünden hareketle anlam verilir. |
Benedetto Croce güç istenciyle ilgili bir yorumda bulunmamıştır.
16.Soru
Aşağıdaki görüşlerden hangisi Collingwood’ a ait değildir?
Geçmiş ölü değildir, şimdide yaşamaktadır |
Her tarih, olayların ardındaki düşünce tarihidir |
Tarih nesnelerini öncesiz –sonrasız kabul etmeliyiz |
Bir tarih olayının nedeni yine bu olayın kendisidir |
Her çağı biricik olarak tekil yorumlamak gerekir |
Tekil olanı yorumlamak, her çağı kendi biricikliği içinde kavramak ve anlamaya çalışmak, olayların kendi başınalığı ve bir defalık oluşu Dilthey’ in görüşleridir. Diğer seçenekler ise Collingwood anlayışını yansıtır.
17.Soru
J. S. Mill insanlığın ilerleyişini sağlayan dinamik olarak aşağıdakilerden hangisini belirlemiştir?
El emeğinin gelişimi |
Üretimin artışı |
Üretimin artışı |
Sanayi devrimi |
Fransız İhtilali |
Mill’e göre insanlığın ilerlemesi insanlığın entelektüel gelişmesinin bir sonucudur ve Comte’un ileri sürdüğü üç hal yasası bu bağlamda tarihsel gelişmeden çıkarılabilir.
18.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Robin G. Collingwood’a ait bir görüş değildir?
Dünya tarihi sınıf savaşımlarının tarihidir, diyalektik bir ilişki içerisinde ilerler. |
Tarihçi salt olaylarla ilgilenmez tarihsel kişiliklerin eylemleriyle ilgilenir. |
Tarihçi geçmiş bir olayı soruştururken olayın içi ile olayın dışı denebilecek şeyler arasında ayrım yapar. |
Tarih bilgisi insanın kendisi hakkındaki bilgidir. Bu bilgiye tarihçi geçmişi kendi zihninde canlandırmakla ulaşır. |
Tarihte bir olayın nedeni yine bu olayın kendisidir. Doğa biliminde ise bir olayın nedeni bu olaydan başka olan diğer bir olaydır. |
Dünya tarihinin sınıf savaşımları tarihi olduğunu söyleyen düşünür Karl Marx’tır.
19.Soru
Karl Raimund Popper için aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
Popper’a göre tarih yasa bulmaz, kuramsal bilimlerin bulduğu yasaları kullanarak açıklama yapar. |
Popper’a göre bilim paradigmalar çevresinde gelişmektedir, bu yüzden paradigmaların özünü incelemek gerekir. |
Popper’a göre kuramsal bilimler yasa önermeleri kurarlar oysa uygulamalı bilimler kuramsal bilimlerin yasa önermelerini kullanırlar. |
Popper’a göre Hegel ya da Marx’ın yaptığı anlamda bir genel dünya tarihi olanaksızdır. |
Popper’a göre insan bilgisinin artışıyla insanlık tarihinin gidişi sürekli değişir ve etkilenir. |
Popper paradigmalar hakkında açıklamalarda bulunmaz.
20.Soru
“Hermeneutik” e ve tarihsel varlığı açıklamaktan çok anlamaya önem veren düşünür aşağıdakilerden hangisidir?
Croce |
Collingwood |
Hegel |
Dilthey |
Comte |
Verilen yöntem- yazılı yapıtları yorumlama yöntemi- ve tarihi anlama görüşü Dilthey’e aittir.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ