Tarih Metodu Ara 7. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
“Tarihi bir malzemenin eleştirisi iç ve dış eleştiri şeklinde iki yolla yapılır.”
Söz konusu iç ve dış eleştiri yöntemlerine ilişkin aşağıdaki hangi eşleşme doğrudur?
Yazar adı belirleme – İç Eleştiri |
Yazarı tahlil etme – Dış Eleştiri |
Yazıldığı tarihi belirleme – İç Eleştiri |
Yazıldığı yeri belirleme - Dış Eleştiri |
İşleme konulup konulmadığını belirleme – İç Eleştiri |
Tarihi bir malzemenin yazıldığı yeri belirleme bir dış eleştiri yöntemidir. Diğer eşleşmeler yanlıştır.
2.Soru
Aşağıdaki uygarlıklardan hangisi öncelikli olarak “papiroloji”nin çalışma alanına girer?
Mısır |
Antik Yunan |
Anadolu Uygarlıkları |
Mezopotamya Uygarlıkları |
Bizans İmparatorluğu |
Antikçağ’da papirüsler üzerine yapılmış kayıtları inceleyen ve bunları tarih araştırmalarında kullanabilecek hale getiren “Eskibatı tarihi temel bilimi”, “papiroloji”dir. Papiroloji öncelikle Mısır’ın Helenistik-Roma döneminde papirüs ve parşömenler üzerine yapılmış Helence ve Latince kayıtlarla ilgilenmektedir. Papirüsler Mısır’a ilişkin kaynaklardır.
3.Soru
Ortaçağ tarihi araştırmacıları için Arap şahıs adlarının tespitinde kullanılabilecek temel bir çalışma aşağıdaki araştırmacıların hangisi tarafından yayınlanmıştır?
Leone Caetani |
G.Doerfer |
Carl Brockelmann |
Robert Dankoff |
Felix Tauer |
Ortaçağ tarihi araştırmacıları için Arap şahıs adlarının tespitinde kullanılabilecek temel bir çalışma Leone Caetani tarafından yayınlanmıştır.
4.Soru
I. Romalılar arasında Latince olarak ilk kez tarih alanında eser veren kişi M. P. Cato olmuştur.
II. Klasik Roma tarihçiliği M.Ö. I. yüzyılın ortasında Sallustius’la başlatılır.
III. Tacitus, Augustus Çağı’nın en önemli tarih yazarı idi.
IV. Ammianus Marcellinus, Tacitus gibi yılları esas alan bir yöntemle yazmıştır.
Yukarıdakilerden hangisi/hangileri Roma tarih yazımı ile ilgili doğrudur?
I ve II |
II ve IV |
I, II, III |
I, II, IV |
II, III, IV |
Augustus geçmişin, tarihin incelenmesi için yazarları teşvik etmekteydi. Bu yazarlar arasında Augustus tarafından tarihsel anıtların ve belgelerin bulunması ile görevlendirilen Livius da vardı. Titus Livius, Augustus Çağı’nın en önemli tarih yazarı idi. Livius annalistik tarzda Ab urbe condita adlı kentin kuruluşundan kendi çağına kadar bir Roma tarihi kaleme almıştır.
5.Soru
''Toplumlarda tarih bilincinin oluşması bir zarurettir'' burada yer alan bilinç kelimesiyle aşağıdaki verilenlerden hangisi söylenmek istenmektedir?
Toplumların tarihi hafızadan yoksun olmaması |
Geçmişte yaşanan olaylardan ders alınması |
geçmiş ve eski milletlerle kendisi üzerinden ilişki kurdurması |
Geleceği düşünmek için önemli olması |
geleceğe doğru uzanan değerleri içinde yapıcı rol oynaması |
Toplumlarda tarih bilincinin oluşması bir zarurettir.
Başka alanlarla pek yan yana gelmeyen “bilinç” kelimesinin, tarihe tamlanan olması, toplumların tarihi hafızadan yoksun olmamalarından kaynaklanmaktadır
6.Soru
“Anti-demokratik olmakla ve aklın kullanımında hümanist olmamakla eleştirilen” yöntem aşağıdakilerden hangisidir?
Pozitivist sosyal bilim yöntemi
|
Akılcı çözümleme yöntemi
|
Yorumlayıcı sosyal bilim yöntemi
|
Subjektif analiz yöntemi
|
Eleştirel sosyal bilim yöntemi
|
7.Soru
Aşağıdakilerden hangisi sosyal bilim yöntemlerinden biri olan pozitivist yaklaşımın en ünlü temsilcisidir?
Emile Durkheim |
Erch Fromm |
Hebert Marcuse |
Auguste Comte |
Teodor Adorno |
Pozitivist yaklaşımın en ünlü temsilcisi olan Auguste Comte, doğa bilimleriyle
sosyal bilimler arasındaki ikiciliği ortadan kaldırmaya çalışmıştır.
8.Soru
Pozitivist sosyal bilim yöntemi hakkında aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
Auguste Comte tarafından geliştirilmiş bir yöntemdir. |
Toplumsal yaşamın doğal yaşama benzer bir nesnel gerçekliği olduğunu savunur. |
Toplumsal gerçeklik yasaları bireylerin isteklerine göre şekil alır. |
Yalnızca gözlenebilen, ölçülebilen ve sınıflanabilen olguların bilimsel bir gerçekliği vardır. |
İki şey arasındaki nedensel ilişki, varsayılan doğal nedensel yasaların bir sonucudur. |
Toplumsal gerçeklik yasaları bireylerin isteklerine göre şekil almaz, bağlı olduğu yasalar değişmez niteliktedir. Cevap C şıkkıdır.
9.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Ortaçağ alanında çalışan araştırmacıların, İslâm dünyasının tarihi, coğrafyası, edebiyatı ve kültürü ile ilgili her türlü meselede faydalanabilecekleri ansiklopedilerin dışında kalır?
Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi |
Dîvânu Lugati’t-Türk |
Milli Eğitim Bakanlığı İslâm Ansiklopedisi |
Türk Ansiklopedisi |
Dâ’iretu’l-Ma’ârif-i Bozorg-i İslâmî |
Ortaçağ alanında çalışan araştırmacıların, İslâm dünyasının tarihi, coğrafyası, edebiyatı ve kültürü ile ilgili her türlü meselede ilk müracaat etmesi gereken eserler arasındadır. Bu alanda araştırmacıların istifade edebileceği başlıca ansiklopediler şunlardır: Encyclopaedia of Islam, I-IV, Leiden 1913-1934; Supplement, Leiden 1938 (=EI): Avrupalı oryantalistler tarafından İngilizce, Fransızca ve Almanca olmak üzere üç farklı dilde yayınlanmıştır. İslâm dünyasının dili, tarihi, edebiyatı ve kültürüyle ilgili dünyadaki ilk büyük modern ansiklopedidir. Encyclopaedia of Islam, New edition, I-XI, Leiden 1954-2002 (= EI2): Encyclopaedia of Islam’ın ikinci yayınıdır. Bazı maddeler gözden geçirilerek yeni bilgilerle tekmil edilirken, pek çok madde yeniden kaleme alınmıştır. İngilizce ve Fransızca olarak iki dilde yayınlanmıştır. Encyclopaedia Iranica, New York, 1985 - (= EIr.): İran coğrafyasının dili, tarihi, edebiyatı ve kültürüyle ilgili bilgileri ihtiva etmektedir. Bugüne kadar on beş cilt yayınlanmıştır. Yayını devam etmektedir. Dâ’iretu’l-Ma’ârif-i Bozorg-i İslâmî, Tahran 1367/1988 - (= DMBİ): İslâm dünyasının dili, tarihi, edebiyatı ve kültürüyle ilgili maddeleri ihtiva etmektedir. Farsça olarak yayınlanmaktadır. Bugüne kadar on yedi cilt yayınlanmıştır. Yayını devam etmektedir. Bu ansiklopedinin İngilizce tercümesi Encyclopaedia Islamica adıyla yayınlanmaktadır (Leiden 2008 -). Bugüne kadar iki cildi yayınlanmıştır. Tercümesi devam etmektedir. Dâ’iretu’l-Ma’ârif-i Teşeyyu’, Tahran 1369/1990 - (= DMT): Şi’a mezhebi ve İran tarihi ve kültürüyle ilgili maddeleri ihtiva etmektedir. Farsça olarak yayınlanmaktadır. Yayını devam etmektedir. Dânişnâme-yi Cihân-i İslâm, Tahran 1369/1990 -, (= DCİ): İslâm dünyasının dili, tarihi, edebiyatı ve kültürüyle ilgili maddeleri ihtiva etmektedir. Farsça olarak yayınlanmaktadır. Bugüne kadar on dört cilt yayınlanmıştır. Yayını devam etmektedir. Dânişnâme-yi edeb-i Fârsî, (ed. Hasan Anûşe), I-VI, Tahran, 1380-1383/2001-2004: İran edebiyatıyla ilişki içerisinde bulunan edip, şair ve yazarların eserlerini ve biyografilerini ihtiva etmektedir. Farsça olarak yayınlanmaktadır. Yukarıda zikredilen ansiklopedilerin yanında Ali Ekber Dehhodâ’nın hacimli ansiklopedik sözlüğü de İran dünyası için vazgeçilmez bir el kitabı niteliğindedir: Lugat-nâme, neşr. Muhammed Mu’în, I-LVI, Tahran 1338/1959 (Eserin pek çok farklı baskısı vardır: neşr. Muhammed Mu’în - Ca’fer fiehîdî, I-XV, Tahran 1372-1373/1993-1994). Yine Bertold Spuler’in editörlüğünde yayınlanan şu külliyat da yer yer Ortaçağ tarihi araştırmaları için faydalıdır: Handbuch der Orientalistik,(ed. B. Spuler), [I: Ägyptoloji; II: Keilschriftforschung und Alte Geschichte Vorde-rasiens; III: Semitistik; IV: Iranistik; V: Altaistik; VI: Geschichte der islamischenLänder; VII: Armenisch und kaukasische Sprachen; VIII: Religion], Leiden-Köln1952-1968. Milli Eğitim Bakanlığı İslâm Ansiklopedisi, (İslâm Âlemi Tarih, Coğrafya, Etnografya, ve Bibliyografya Lugati), I-XIII, İstanbul 1940-1988 (= İA): Leiden’de yayınlanan Encyclopaedia of Islam esas alınarak Dr. Adnan Adıvar başkanlığında bir heyet tarafından yayınlanmaya başlanan bu eser, İslâm dünyasının dili, tarihi, edebiyatı ve kültürüyle ilgili Türkiye’de yayınlanan ilk büyük ansiklopedidir. Türk Ansiklopedisi, I-XXXIII, Ankara 1943-1986 (= TA): Ağırlıklı olarak Türk dili, tarihi, edebiyatı ve kültürüyle ilgili maddeleri ihtiva etmektedir. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, İstanbul 1988 - (= DİA): İslâm dünyasının dili, tarihi, edebiyatı ve kültürüyle ilgili maddeleri ihtiva etmektedir. Bugüne kadar kırk cilt yayınlanmıştır. Yayını devam etmektedir.
10.Soru
“Türkçenin tarihteki en önemli sözlük çalışmalarından ikisi Dîvânu Lügati’t Türk ve Kamûs-ı Türkî adlı sözlüklerdir. “
Söz konusu sözlüklerin yazarları aşağıdaki şıkların hangisinde doğru sırayla verilmiştir?
Kaşgarlı Mahmud – Şemseddin Sami |
Şeyh Süleyman Efendi – Kaşgarlı Mahmud |
Kaşgarlı Mahmud – Ebû Hayyan |
Şemseddin Sami - Ebû Hayyan |
Şemseddin Sami – Şeyh Süleyman Efendi |
Dîvânu Lügati’t Türk Kaşgarlı Mahmud ve Kamûs-ı Türkî de Şemseddin Sami tarafından yazılmıştır.
11.Soru
“Salnameler” nasıl bir kaynak türüdür?
Arşiv
|
Müzelik Nesne
|
Süreli Yayınlar
|
Arkeolojik Buluntu
|
Görüntülü ve sesli malzeme
|
12.Soru
Mısır’ın Helenistik-Roma döneminde papirüs ve parşömenler üzerine yapılmış Helence ve Latince kayıtlarla ilgilenmekte olan bilim dalı aşağıdakilerden hangisidir?
Epigrafi |
Graffiti |
Papiroloji |
Dipinti |
Nümismatik |
Papiroloji öncelikle Mısır’ın Helenistik-Roma döneminde papirüs ve parşömenler üzerine yapılmış Helence ve Latince kayıtlarla ilgilenmektedir. Bu çalışma alanı zamansal olarak, M.Ö. 332 ile M.S. VII. yüzyıllar arasını kapsamaktadır.Doğru cevap C’dir.
13.Soru
Ortaçağ tarihi alanında çalışan bir araştırmacı Ortaçağ'daki hükümdar ve hanedan üyelerinin şecereleri için aşağıdakilerden hangisine müracaat etmesi gerekir?
Epigrafi Kitapları |
Onomastik Kitapları |
Jeneoloji Kitapları |
Nümismatik Kitapları |
Kronoloji Kitapları |
Tarih araştırmalarında bir hükümdar ya da hanedanın şecere bilgileri için müracaat edilmesi gereken eserler soy bilimi olan jeneoloji kitaplarıdır. Doğru cevap "C" seçeneğidir.
14.Soru
Osmanlı Padişahlarından hangisi eskiden beri korunan belgeleri bir arşiv mantığı ile koruma altına almıştır?
III. Mustafa
|
II. Mahmud
|
IV. Murat
|
II. Abdülhamit
|
III. Selim
|
15.Soru
Dilbilimin şahıs adlarını inceleyen dalı aşağıdakilerden hangisidir?
Dilbilimin şahıs adlarını inceleyen dalı aşağıdakilerden hangisidir?
Diyalektik |
Onomastik |
Semantik |
Etimoloji |
Morfoloji |
Dilbilimin şahıs adlarını inceleyen dalı Onomastik'tir.
Doğru cevap b'dir.
16.Soru
I. 14. yüzyılda Asya'ya seyahate çıkmıştır.
II. Pek çok Batılı seyyahın eser üretmesinde etkisi vardır.
III. Oryantalizmin gelişmesine yardımcı olmuştur.
Yukarıda bahsedilen ünlü seyyah kimdir?
İbn Batuta |
İbn Fadlan |
Evliya Çelebi |
Marco Polo |
Kristof Kolomb |
Bahsedilen özellikler ünlü gezgin Marco Polo'ya aittir.
17.Soru
Aşağıdakilerden hangisi genel olarak insan bilimi anlamına gelir ve tarih içinde insanın yaptıkları, ürettikleri ve davranışları ile ilgilenir?
Antropoloji |
Linguistik |
Metroloji |
Nümizmatik |
Kronoloji |
Genel olarak insan bilimi anlamına gelen Antropoloji, tarih içinde insanın yaptıkları, ürettikleri ve davranışları ile ilgilenir.
18.Soru
Bir eseri kopyalama işine verilen isim aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir.
Mistensih |
Kolofon |
İstinsah |
Tenkildi |
Ta’lik |
Eserlerin yazarları
tarafından kaleme alınan nüshaları müellif nüshası adını alır ve her zaman kopyalarından daha değerlidir. Bir eseri kopyalama işine istinsah denir
19.Soru
- Hukuki koşullar
- Sosyo-ekonomik koşullar
- Yeni Çağ’a ilişkin bazı bilgiler
- Devlet ve siyasal düzen
Papirüsleri inceleyerek bir araştırma yapılmak istenirse yukarıdaki bilgilerden hangilerine ulaşılabilir?
I ve II |
II ve III |
I, II ve III |
I, II ve IV |
I, II, III ve IV |
Papirüsler; hukuki, sosyo-ekonomik koşullar, devlet ve siyasal düzen vb. hakkında bilgiler verir. Bununla birlikte, diğer kaynaklardan Antik Çağ’a ilişkin bazı bilgileri de papirüsler aracılığıyla edinme fırsatı bulmaktayız.
20.Soru
Kaynak eleştirisinin ilk aşamasını aşağıdakilerden hangisi oluşturur?
Eserin yazarının belirlenmesi
|
Eserin yazılış tarihinin belirlenmesi
|
Eserin yazıldığı yerin belirlenmesi
|
Eserin kopya olup olmadığının tespiti
|
Eserin yazılış amacının saptanması
|
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ