Tarih Metodu Final 12. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Ortaçağ araştırmalarında kullanılacak başlıca yöntemler konusunda yazılan başlıca Türkçe eserlerden olan Tarihte Usûl adlı eseriyle bilinen tarihçi-yazar kimdir?
İbrahim Kafesoğlu |
Zeki Velidî Togan |
Yusuf Ziya Kavakçı |
M. Şemsettin Günaltay |
Halil İnalcık |
Tarihte Usûl adlı kitabın yazarı Zeki Velidî Togan'dır.
2.Soru
Aşağıdakilerden hangisi bilinen Teva^rih-i A^l-i Osman yazarlarından biri değildir?
Aşağıdakilerden hangisi bilinen Teva^rih-i A^l-i Osman yazarlarından biri değildir?
A^şık Paşa-za^de |
Mevla^na Mehmed Neşri^ |
Oruç b. A^dil |
Behişti^ Ahmed Sinan C¸elebi |
Matrakçı Nasuh |
Bugün müellifi tespit edilemeyen pek çok Teva^rih-i A^l-i Osman vardır. Bilinen Teva^rih-i A^l-i Osman yazarları arasında ise A^şık Paşa-za^de, Mevla^na Mehmed Neşri^, Oruç b. A^dil, Behişti^ Ahmed Sinan C¸elebi, Mevla^na^ Ru^hi^ C¸elebi, Kema^l, Kıva^mi^, Mehmed b. Hacı Halil el-Konevi^ ve Bayatlı Mahmudoğlu Hasan sayılabilir.
Doğru cevap e'dir.
3.Soru
Aşağdaki yazıtlardan hangisi Gök-Türk döneminde yazılanların en eski tarihlisidir?
Kültigin yazıtı |
Bugut yazıtı |
Tonyukuk yazıtı |
Orhon yazıtı |
Yenisey yazıtı |
1956 yılında Moğolistan’ın Bugut şehri yakınında bulunan ve Gök-Türkler dönemine ait olan yeni bir yazıttır. Bilim dünyasına önemli yenilikler kazandırdı. Bu yazıt, Gök-Türk döneminde yazılanların en eski tarihlisiydi. Gök-Türklerin ilk kağanı Bumin’in oğlu Mahan Tigin’in (553-572) mezar taşı olan bu yazıtın 581’de dikildiği tahmin edilmektedir.
4.Soru
Aşağıdakilerden hangisi bilinen en eski Osmanlı tarihi kaynağıdır?
Dâstân-ı Tevârîh-i Mülûk-i Âl-i Osman |
İskendernâme’ |
El-Avâmirü’l-Alâiyye |
Menâkıb-ı Âl-i Osman |
Fi’l-Umûri’l-Alâiyye |
Menâkıb-ı Âl-i Osman bilinen en eski Osmanlı tarihi kaynağıdır.
5.Soru
Cumhuriyet döneminde çıkan süreli yayınlardan hangisinin bir siyasi partinin görüşlerinin temsilcisiliğini yaptığı söylenebilir?
Akbaba |
Yarın |
Akşam |
Son telgraf |
Aydınlık |
Ali Fethi Okyar tarafından Atatürk'ün isteğiyle kurulan Serbest Cumhuriyet Partisi'nin görüşlerini yayan iki gazete olmuştur. Bunlardan birisi Arif Oruç'un çıkardığı Yarın gazetesi, diğeri İzmir'de çıkan Hizmet gazetesidir. Doğru cevap B'dir.
6.Soru
Temelleri 29 Mart 1916’da kurulan “Tarih-i Harp Şubesi”ne kadar uzanan ATASE (Genelkurmay Askeri Tarih ve Stratejik Etüd Dairesi Başkanlığı Arşivi), yakın dönem Osmanlı Tarihi ve Cumhuriyet dönemine ait askeri ve siyasi olaylara ait önemli belgeleri bünyesinde barındırmaktadır. En eskisi 1853-1856 yıllarında meydana gelen savaşa ve dönemine ait 8 milyon dolayında belgeye sahiptir. Bu belge neyin belgesidir?
Kırım Savaşı |
Türk İstiklâl Harbi |
Birinci Dünya Harbi |
Atatürk Koleksiyonu |
Cumhuriyet Devri İç Ayaklanmaları |
Bu belge Kırım Savaşı (1853-1856) ve dönemine aittir.
7.Soru
- Nesep ilmi
- Gazavatnâme
- Menâkıbnâme
- Eyyâmü’l Arab
Yukarıdakilerden hangisi veya hangileri İslâm öncesi Arap toplumlarında tarihçilik faaliyeti olarak görülmektedir?
Yalnız II |
Yalnız IV |
I ve IV |
II ve III |
II, III ve IV |
İslâmiyet’in doğduğu dönemde Arapların “tarih”e karşılık gelecek bir kelimeleri yoktu. İslâm öncesi Arap toplumlarında tarihçilik faaliyeti olarak görülebilecek iki etkinlikten biri nesep ilmi olarak tanımlanan, biyografik veriler içeren şecereler tutmak; diğeri ise edebi bir üslûpla Arap kabileleri arasındaki savaşları anlatan “Eyyâmü’l Arab” (kabile savaşları) konuşmalarıydı.
8.Soru
I. Resmi tarih olgusu güçlenmiştir.
II. Tarih alanında çeşitli kurumlar oluşturulmuştur.
III. Araştırma için yurtdışına giden tarihçi sayısı artmıştır.
IV. İslam tarihine ilgi artmıştır.
Osmanlı tarihçiliğinin yirminci yüzyıl başındaki durumu ile ilgili yukarıdaki ifadelerden hangisi ya da hangileri doğrudur?
I ve II |
I ve III |
II ve III |
I, II ve III |
Hepsi |
Bu dönemde İslam tarihine ilgi aksine azalmıştır.
9.Soru
Vekayiname’nin tanımı aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak verilmiştir?
Vakıfların ne şekilde işleyeceğiyle ilgili düzenlemeleri ihtiva eden resmî vesikalardır |
Ortaçağ İslam devletlerinden günümüze ulaşan en eski vesikalardır. |
Yangın,sel vb. gibi doğal afetlerle kaybolan tarihi belgeleri,eski katip yazışmalarından yararlanmak suretiyle yararlanılan kaynaklardır |
Tarihçiler tarafından kaleme alınan ve tarihi hadiseleri anlatan eserlerdir. |
Yapılar, mezartaşları, çeşitli eşyalar ve sert cisimler üzerine kaydedilmiş yazılı metinlerdir |
Vekayiname,Tarihçiler tarafından kaleme alınan ve tarihi hadiseleri anlatan eserlerdir.Doğru cevap D’dir.
10.Soru
Roma tarih yazıcılığının son gerçek tarihçisi olarak nitelenen Helen asıllı tarihçi kimdir?
Thukydides |
Herodotos |
Tacitus |
Sallustius |
Ammianus Marcellinus |
Roma tarih yazıcılığının son gerçek tarihçisi Ammianus Marcellinus’tur: M.S. 330 yılında bugünkü adı Antakya olan Antiokheia kentinde doğmuştur. Helen asıllı olan Ammianus, asker olarak pek çok savaşta çarpmıştır. Ammianus M.S. 96-378 yılları arasını kapsayan bir tarih eseri kaleme almıştır. Bu eserinde Tacitus’u devam ettirmekle kalmamış, aynı zamanda O’nu kendisine örnek edinmiştir. Böylece hem Tacitus gibi yılları esas alan bir yöntemle yazmış, hem de imparator biyografilerine yer vermiştir. Olayların betimlenmesi arasına coğrafi, fiziksel, matematik, felsefi, dini, toplumsal türden anlatımlar da koymuştur
11.Soru
- Osmanlı-Türk tarih yazıcılığı artık profesyonel bir uğraşı olma niteliği kazanmıştır.
- “Resmi tarih” çok güçlü bir olgu olarak tarih sahnesine çıkmıştır.
- Tek tek tarihçiler değil, tarih kurumları öne çıkmaya başlamıştır.
- Yüksek öğretimde tarih derslerinin okutulması tarihçiliği etkilemiştir.
Yukardakilerden hangileri Yirminci yüzyıl başına gelindiğinde ise Osmanlı-Türk tarih yazıcılığı ile ilgili olarak doğru bilgiler içermektedir?
I-II-III |
I-II-IV |
I-III-IV |
II-III-IV |
I-II-III-IV |
Yirminci yüzyıl başına gelindiğinde Osmanlı-Türk tarih yazıcılığı artık profesyonel bir uğraşı olma niteliği kazanmıştır. Tarihin politik ve pedagojik işlevleri onun kurumsal niteliklerini de güçlendirmiştir. “Resmi tarih” çok güçlü bir olgu olarak tarih sahnesine çıkmıştır. Tek tek tarihçiler değil, tarih kurumları öne çıkmaya başlamıştır. II. Meşrutiyet döneminde kurulan Tarih-i Osmanî Encümeni bu anlamda hem kurumsal kimliği hem de yayınları ve özellikle de süreli yayını ile bir kırılma noktasıdır. Bu kurumu Âsâr-ı İslâmiye ve Milliye Tetkik Kurumu gibi alternatif oluşumlar izlemiştir. Yüksek öğretimde tarih derslerinin okutulması tarihçiliği etkileyen bir başka unsur olmuştur. Tarih ders kitapları bu literatüre yeni bir soluk kazandırmıştır. Tarihçilik yabancı yayınlar ve uluslar arası kongreler gibi vasıtalarla dünya ile daha fazla entegre olmuştur. Tarih araştırmaları için yurtdışına giden öğrenci ve tarihçi sayısı artmıştır. Cumhuriyet dönemi tarihçiliği işte bu birikim üzerinde vücut bulmuştur. Doğru cevap E’dir.
12.Soru
I. Eğitim, tıp, sanat ve mimarlık tarihi araştırmaları açısından önemlidir.
II. Günümüze ulaşan en eski örnekleri Karahanlılar devrindendir.
III. Anadolu'daki bazı örneklerinde Moğolca ve Doğu Türkçesinin de kullanıldığı görülür.
IV. Orjinalleri yanı sıra bazı yazmalar üzerindeki kayıtları da günümüze ulaşmıştır.
Yukarıda bazı özellikleri verilen kaynak türü aşağıdakilerden hangisidir?
Vakfiyeler |
Vesikalar |
Vekâyinâmeler |
Seyahatnâmeler |
Münşeat Mecmuaları |
Söz konusu özellikler A şıkkında verilen vakfiyelere aittir.
13.Soru
Yıldırım Bâyezid zamanına kadar olan hadiseleri içerdiği ve II. Murad devrinin ilk yıllarında yazıldığı bilinen en eski Osmanlı tarihi aşağıdakilerden hangisidir?
Yıldırım Bâyezid zamanına kadar olan hadiseleri içerdiği ve II. Murad devrinin ilk yıllarında yazıldığı bilinen en eski Osmanlı tarihi aşağıdakilerden hangisidir?
Müsâmeretü’l-Ahbâr |
Heflt Bihişt |
Muntehebu’t-Tevârih-i Muînî’si |
Menâkıb-ı Âl-i Osman |
Müsâyeretü’l-Ahyâr |
Osmanlı tarih yazıcılığının kroniklerde zikredilen ilk örnekleri günümüze ulaşmıştır. Günümüze ulaşan en eski tarihlerin kaynak olarak kullandığı Yahşî Fakîh’in
Menâkıb-ı Âl-i Osman adlı eserinin bilinen en eski Osmanlı tarihi düşüncesi hâkim kanaattir. Bu eserin Yıldırım Bâyezid zamanına kadar olan hadiseleri içerdiği ve II. Murad devrinin ilk yıllarında yazıldığı bilinmektedir.
Doğru cevap d'dir.
14.Soru
Hive’de tarih yazıcılığı aşağıdaki kitaplardan hangisi ile başlar?
Şecere-i Terakime |
Şecere-i Türk |
Firdevsü’l-ikbal |
Şeybani-nâme |
Ahsenü’t Tevarih |
Hive’de tarih yazıcılığı Ebulgazi Bahadır Han’ın (1603-1663) Şecere-i Türk adlı kitabıyla başlar. Ebulgazi, Harezm’deki Şeybanî hanları soyundandır. Tarihi olaylar, destanlar ve hatıralarla karışık olan bu eserin bir özelliği de açık bir Çağatay Türkçesiyle yazılmış olmasıdır. Doğru cevap B’dir.
15.Soru
Aşağıdakilerden hangisi, ciltler halinde olup, her cilt bir yıl içinde çıkarılan kanun, tüzük, yönetmelik ve ictihadı birleştirme kararlarını kapsayan eserlerdir?
Sicill-i Kavanin |
Meclis Zabıt Cerideleri |
Düstur |
Tutanak Dergileri |
Resmi Tutanaklar |
Düstur, ciltler halinde olup, her cilt bir yıl içinde çıkarılan kanun, tüzük, yönetmelik ve ictihadı birleştirme kararlarını kapsayan eserlere verilen addır.
16.Soru
I. Önceki dönemlerin tarih anlayışı terk edilmiştir.
II. Siyasi alan tarihin başlıca konusudur.
III. Vakanüvislik ortadan kalkmıştır.
IV. Avrupa tarihine ilgi artmıştır.
On dokuzuncu yüzyıl Osmanlı tarihçiliği ile ilgili yukarıdaki ifadelerden hangisi ya da hangileri doğrudur?
Yalnız II |
I ve II |
II ve IV |
I, II ve IV |
II, III ve IV |
II. ve IV. şıklarda belirtilen ifadeler söz konusu yüzyıldaki tarih anlayışını ifade eder.
17.Soru
İslâm öncesi Arap toplumlarında edebi bir üslûpla Arap kabileleri arasındaki savaşları anlatan konuşmalar aşağıdakilerden hangisidir?
Zafernâme |
Nesep ilmi |
Gazavatnâme |
Sefernâme |
Eyyâmü’l Arab |
İslâmiyet’in doğduğu dönemde Arapların “tarih”e karşılık gelecek bir kelimeleri yoktu. İslâm öncesi Arap toplumlarında tarihçilik faaliyeti olarak görülebilecek iki etkinlikten biri nesep ilmi olarak tanımlanan, biyografik veriler içeren şecereler tutmak; diğeri ise edebi bir üslûpla Arap kabileleri arasındaki savaşları anlatan “Eyyâmü’l Arab” (kabile savaşları) konuşmalarıydı.
18.Soru
Türkçe şahıs adları hakkındaki temel çalışma hangi Türkolog tarafından başlatılmıştır?
Türkçe şahıs adları hakkındaki temel çalışma hangi Türkolog tarafından başlatılmıştır?
Halil Edhem |
Eduard von Zambaur |
C. E. Bosworth |
La´szlo´ Ra´sonyi |
Mehmet İpşirli |
Türkçe şahıs adları hakkındaki temel çalışma Macar asıllı Türkolog La´szlo´ Ra´sonyi (1899-1984) tarafından başlatılmışsa da, araştırmacının ömrü bu dev çalışmayı tamamlamaya ve yayınlamaya yetmemiştir.
Doğru cevap d'dir.
19.Soru
İsmail Hakkı Uzunçarşılı’nın “Osmanlı Tarihi” isimli eseri aşağıdaki kaynak gruplarından hangisine girer?
Araştırmalar
|
Sözlü Kaynaklar
|
I. Elden Kaynaklar
|
Arkeolojik Buluntular
|
Müzelik Nesneler
|
20.Soru
Tarihe bilimsel yaklaşım ilk kez hangi uygarlık ile başlamıştır?
Mısırlılar |
Frigler |
Helenler |
Sümerler |
Lidyalılar |
Tarihe bilimsel yaklaşım ilk kez Helenler ile başlamıştır denilebilir. Helenler’den önce Yakın Doğulu kavimlerde tarih yazımı dini ve mitolojik karakterli idi. Oysa Herodotos ile başladığı kabul edilen Helen tarih yazımın en büyük özelliği hümanist oluşu idi.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ