Tarih Metodu Final 16. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Orhun Yazıtları'nın özelliklerinden biri değildir?
VIII. yüzyılda yazılmıştır. |
Türklerin kültürü, hayat anlayışı, inançları ve savaş yöntemleri hakkında bilgiler yer almaktadır. |
Yazıtlarda savaşların önemli bir yer tuttuğu görülmektedir. |
Orhon yazıtları Batı Gök-Türklere aittir. |
Yazıtlarda Gök-Türk Kağanları’nın resmî ideolojisi de ortaya çıkmaktadır. |
VIII. yüzyılda yazılan Orhon yazıtları sayesinde Türklerin kültürü, hayat anlayışı, inançları ve savaş yöntemleri hakkında bilgiler edinmekteyiz. Daha da önemlisi, bu bilgileri artık yalnızca Çinlilerden değil, bizzat Türklerin kendilerinden öğrenmekteyiz. Yazıtlarda savaşların önemli bir yer tuttuğu görülmektedir. Bunların çoğunu boylar arasındaki savaşlar oluşturuyordu. Yazıtlarda Gök-Türk Kağanlığı’nın resmi ideolojisi de ortaya çıkmaktadır. Çin kültürü bilinçli bir şekilde reddedilmekte, komşular üzerinde egemenlik kurulmasının önemi vurgulanmaktadır. Orhon yazıtları Doğu Gök-Türklere aittir. Batı Gök-Türkleri kendilerine ait herhangi bir bilgi bırakmamışlar (sadece küçük mezar yazıtları vardır). Doğru cevap D seçeneğidir.
2.Soru
İslâm öncesi Arap toplumlarında biyografik veriler içeren şecereler tutma aşağıdakilerden hangisi ile ifade edilmektedir?
Menâkıbnâme |
Nesep ilmi |
Gazavatnâme |
Eyyâmü’l Arab |
Sefernâme |
İslâmiyet’in doğduğu dönemde Arapların “tarih”e karşılık gelecek bir kelimeleri yoktu. İslâm öncesi Arap toplumlarında tarihçilik faaliyeti olarak görülebilecek iki etkinlikten biri nesep ilmi olarak tanımlanan, biyografik veriler içeren şecereler tutmak; diğeri ise edebi bir üslûpla Arap kabileleri arasındaki savaşları anlatan “Eyyâmü’l Arab” (kabile savaşları) konuşmalarıydı.
3.Soru
Eleştirel Sosyal bilimin kurucusu aşağıdakilerden hangisidir?
Emile Durkheim
|
Auguste Comte
|
Max Weber
|
Karl Marx
|
Wilhelm Dilthey
|
4.Soru
I. Rusya'daki Türk kökenli aydınları İstanbul'a çekmiştir.
II. Basın ve yayın faaliyetlerindeki artış yakınlaşmayı da artırmıştır.
III. Ceditçi ve Türkçü aydınların faaliyetleri ile pek çok göçmen derneği kurulmuştur.
Genel Türk Tarihi alanında yukarıda bahsedilen gelişmelere ortam sağlayan tarihsel olay aşağıdakilerden hangisidir?
I. Meşrutiyet'in İlanı |
Türkistan Hanlıklarının Yıkılışı |
Bolşevik Devrimi |
II. Meşrutiyet'in İlanı |
Birinci Dünya Savaşı'nın bitişi |
Söz konusu gelişmelere ortam sağlayan olay, II. Meşrutiyet'in ilan edilmesidir.
5.Soru
Aşağıdakilerden hangisi müzelik nesneler arasında değerlendirilmez?
Kitabeler |
Şevahidler |
Madalyalar |
Kronikler |
Kaimeler |
Kronik, vekayinamelerin bir diğer adı olup müzelik nesneden ziyade kütüphanelerde değerlendirilen bir kaynak malzemedir.
6.Soru
Altın Orda döneminden günümüze kadar gelebilen en önemli eser aşağıdakilerden hangisidir?
Tarih-i Dost Sultan |
Hümayunnâme |
Tarih-i Reşidî |
Tüzük-i Jihangir |
Koko Debter |
Altın Orda döneminden günümüze kadar gelebilen en önemli eser, 1550’de Ötemiş Hacı’nın yazdığı Tarih-i Dost Sultan adlı kitaptır. Ötemiş Hacı, Cengiz Han’ın torunlarının hizmetinde bulunmuş, eğitimli bir kişiydi. Çağatay Türkçesiyle yazılan eser, Cengiz Han’dan XIV. yüzyılın sonuna kadar olan olayları içermektedir. Doğru cevap A’dır.
7.Soru
Aşağıdakilerden hangisi 19. yüzyılda yabancı dilde tarihler kaleme alan yazarlardan biri değildir?
Mahmud Raif Efendi |
Mahmud Ahmed Paşa |
Mizancı Murad Bey |
Mahmud Muhtar Paşa |
Gabriel Narodunkyan Efendi |
Mahmud Ahmed Paşa,19. yüzyılda yabancı dilde tarihler kaleme alan yazarlardan biri değildir.
8.Soru
XIX. yüzyılın sonu ve XX. yüzyılın başında Rusya Türklerinin en önemli fikir hareketi olan Ceditçilik aşağıdaki alanlardan hangisinde bir reform hareketi olarak başlamıştır?
Eğitim |
Ekonomi |
Kadın hakları |
Siyasi modernleşme |
Soy bilincinin yükselmesi |
Ceditçilik, farklı dönemlerde ilim adamlarınca farklı farklı algılanmıştır. Kırımlı İsmail Gaspıralı'nın önderliğinde eğitim reformu hareketi olarak başlayan bu hareket giderek sosyal hayatın her cephesindeki (kadınların özgürleştirilmesi, siyasi modernleşme, soy bilincinin yükselmesi) reform gayretleri şeklinde gelişmiştir. Doğru cevap A'dır.
9.Soru
Aşağıdakilerden hangisi bir tarihçinin nümizmatik kaynaklardan elde edilebileceği bilgilerden değildir?
Hükümdarların tahta çıkış ve iniş yılları |
Hükümdarların ünvanları |
Siyasi isyanlar |
Taht kavgaları |
Vakıfların yerleri |
Para ve sikke gibi nümizmatik kaynaklar, Ortaçağ tarihi için en güvenilir kaynaklardandır. Tarihyazımının yeterli bilgi vermediği yerlerde, özellikle siyasi tarih için yararlanılmaktadır. Ancak kurulan vakıfların yerlerinin tespiti anlamında bir bilgi içermemektedirler. Doğru cevap E'dir.
10.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Uygur Türkçesi ile yazılmamıştır?
Kutadgu Bilig |
Atabetü’l-Hakâyık |
Dîvânü Lûgati’t-Türk |
Divân-ı Hikmet |
Şeybani-nâme |
Uygur medeniyeti daha sonra gelen Türk topluluklarını ve devletlerini de etkilemiştir. Uygur medeniyeti olmadan Karahanlılar zamanında oluşan Batı Türkistan medeniyeti düşünülemezdi. Yusuf Has Hacib, Ahmed Yesevî ve Ali Şir Nevaî’nin eserleri Karahanlı yazı dili temeli üzerinde yükselmiştir. Kutadgu Bilig’in üç nüshasından biri ve Atabetü’l-Hakâyık’ın en iyi nüshası Uygur yazısı ile yazılmıştır. Uygur yazısı XV. yüzyılda Osmanlı sarayında da kullanılmıştır. Fatih Sultan Mehmed’in Akkoyunlu hükümdarı Uzun Hasan’a karşı yaptığı savaşın sonunda yazdırttığı zafernâme Uygur dili ve alfabesiyle kaleme alınmıştır. “Tanrı ganidir. Allah-ı teala inayeti ile Sultan Mehmet Han sözüm” diye başlamaktadır. Doğru cevap E’dir.
11.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Osmanlı tarihçiliğinin günümüze ulaşabilen en eski örneği İskendernâme eseri hakkında doğru bilgi içermemektedir?
Osmanlı tarihine ayrılan kısım üç yüz otuz dört beyittir. |
Eserde Ertuğrul Gâzî’den Emir Süleyman’a kadar Osmanlı hânedânının tarihi anlatılmıştır. |
Metin, Emir Süleyman’a yazılmış bir methiye ile sona erer. |
Metin yanlı olmayan bir bakış açısıyla yazılmıştır. |
Bu eserin önemi, Osmanlı tarih yazıcılığının kendisinden sonraki örnekleri için de bir kaynak olmasıdır. |
İskendernâme’nin sekiz bin beyitin üzerindeki hacmine karşılık, Osmanlı tarihine ayrılan kısım yalnızca üç yüz otuz dört beyitten müteşekkildir. Eserde Ertuğrul Gâzî’den Emir Süleyman’a kadar Osmanlı hânedânının tarihi anlatılmıştır. Metin, Fetret Devri’nde, şehzâdeler arası taht mücadelesinin sürdüğü bir dönemde, Emir Süleyman’ın Osmanlı tahtının meşrû vârisi olduğunu ima edecek şekilde, ona yazılmış bir methiye ile sona erer. Bu eserin önemi, Osmanlı tarih yazıcılığının kendisinden sonraki örnekleri için de bir kaynak olmasıdır. Doğru cevap D’dir.
12.Soru
Aşağıdakilerden hangisi vakfiye değildir?
Medrese |
Namazgah |
Yeniçeri Ocağı |
Külliye |
Darüşşifa |
Vakfiyeler, vakıfların ne şekilde işleyeceğiyle ilgili düzenlemeleri ihtiva eden resmî vesikalardır. Söz konusu vesikalar, ait olduğu vakfın türüne,büyüklüğüne göre, sosyal, ekonomik ve kültürel tarih araştırmaları için Ortaçağ tarihi araştırmacılarına son derece değerli bilgiler sunabilmektedir. Doğru cevap C’dir.
13.Soru
Düsturna^me isimli eser aşağıdaki Osmanlı müverrihlerinden hangisine aittir?
Neşri |
İdris-i Bitlisi |
A^şık Paşa-za^de |
Şükrullah |
Enveri |
Fatih devrinin önemli tarihçilerinden birisi olan Enveri Düsturna^me adlı eserini hamisi Mahmud Paşa adına 1465 yılında telif etmiştir. Bu kitap genel bir dünya tarihi kitabı niteliğindedir. Doğru cevap E'dir.
14.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Son Vek’anüvis'dir?
Lütfi Efendi |
Abdurrahman Şeref Bey |
Ahmed Cevdet Paşa |
Esad Efendi |
Naima |
Son Vek’anüvis Abdurrahman Şeref Bey'dir.
15.Soru
Altın Orda döneminden günümüze kadar gelebilen en önemli eser aşağıdakilerden hangisidir?
Şecere-i Terakime |
Altan Topçi |
Oğuzname |
Tarih-i Dost Sultan |
Koko Debter |
Altın Orda döneminden günümüze kadar gelebilen en önemli eser, 1550’de Ötemiş Hacı’nın yazdığı Tarih-i Dost Sultan adlı kitaptır. Ötemiş Hacı, Cengiz Han’ın torunlarının hizmetinde bulunmuş, eğitimli bir kişiydi. Çağatay Türkçesiyle yazılan eser, Cengiz Han’dan XIV. yüzyılın sonuna kadar olan olayları içermektedir. Doğru cevap D’dir.
16.Soru
“Anısı için” anlamına gelen “mnemes barin” ifadesine ne tür yazıtlarda rastlanır?
Sikke |
Dekret |
Heykel |
Mezar Taşı |
Papirüs |
Bazı mezar yazıtlarında ölen kişi için mezar taşını hazırlatan kişiler tarafından “anısı için” anlamına gelen mnemes barin veya mnemes eneka ifadesinin yazdırılmış olduğu görülür. Her iki ifade de ölen kişiye saygıyı ifade eder.
17.Soru
Ortaçağ devletlerine ait orijinal vesikaların büyük bir bölümü yangın, tabi felaketler ve savaşlar neticesinde yok olmuştur. Bu durumda aşağıdaki kaynakların hangisine başvurulur?
münşi |
münşeat |
Yabancı kaynaklar |
Vekayiname |
Stel |
Ortaçağ devletlerine ait orijinal vesikaların büyük bir bölümü yangın, tabi felaketler ve savaşlar neticesinde yok olmuştur. Bununla birlikte,resmi ve ya da özel vesikaların suretlerinin toplandığı eserler münşeat mecmualarından istifade etmek suretiyle bu eksikliği bir miktar telafi etmek mümkündür. Doğru cevap B’dir
18.Soru
Aşağıdakilerden hangisi on dokuzuncu yüzyılda yabancı dilde tarihler kaleme alan Osmanlı tarihçileri arasında yer almaz?
Ahmet Vefik Paşa |
Mahmud Raif Efendi |
Gabriel Narodunkyan Efendi |
Mahmud Muhtar Paşa |
Mizancı Murad Bey |
On dokuzuncu yüzyılda çok sayıda Osmanlı tarihçisi tarafından yabancı dilde tarihler kaleme alınmıştır. Bu müellifler arasında Mahmud Raif Efendi, Gabriel Narodunkyan Efendi, Mahmud Muhtar Paşa, Mizancı Murad Bey, Aristarchi Bey sayılabilir. Avrupa dillerinde tarih yazımındaki bu hızlı artış Osmanlı İmparatorluğu’nun Batı ile ilişkilerindeki yeni durumun doğal sonucudur.
19.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Ortaçağ İslam tarihinin kaynaklarından değildir?
Mezartaşları |
Vakfiyeler |
Sikkeler |
Salnameler |
Vekayinameler |
İslam ortaçağına ilişkin kaynaklarımız sınırlı olmakla birlikte, temel olarak epigrafik ve nümizmatik kaynaklardan, vesikalardan ve tarihyazımından yararlanmaktayız. Salnameler ise özellikle 19. yüzyıl Osmanlı'sında görülmeye başlanmıştır. Doğru cevap D'dir.
20.Soru
Aşağıdakilerden hangisi, Osmanlı bürokrasisi içinde önemli görevler üstlenen ve Sultan I. Ahmed’e imamlık yapan, Anadolu Kazaskerliği gibi vazifelerde bulunan dönemin önemli müverrihlerinden biridir?
Sâfî Ahmed Efendi |
Sâfî Mustafa Efendi |
Hafz Mustafa Efendi |
Hafz Ahmed Efendi |
İbrahim Peçevî |
Sâfî Mustafa Efendi, Osmanlı bürokrasisi içinde önemli görevler üstlenen ve Sultan I. Ahmed’e imamlık yapan, Anadolu Kazaskerliği gibi vazifelerde bulunan dönemin önemli müverrihlerinden biridir.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ