Tarih Metodu Final 2. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Aşağıdakilerden hangisinin devrinde Arap tarihçiliğinin Osmanlı tarihçiliği üzerindeki etkileri daha bariz hale gelmiştir?
Yavuz Sultan Selim |
Fatih |
Kanuni |
II. Bayezid |
I. Selim |
I. Selim devrinde Arap tarihçiliğinin Osmanlı tarihçiliği üzerindeki etkileri daha bariz hale gelmiştir
2.Soru
Osmanlılar'dan önce Anadolu'da tarih yazıcılığıyla ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
İslâm tarih yazıcılığının Anadolu'daki ilk örneği Selçuk-nâme adlı eserdir. |
İlk eserler XIII. yüzyılın başlarında kaleme alınmıştır. |
İlk örneklerde manzum bir anlatım göze çarpmaktadır. |
Birden fazla tarih yazım geleneğinden bahsetmek mümkündür. |
Yazılı kültür faaliyetlerinin hız kazanması telif ve tercüme eserlerin sayısında artışa neden olmuştur. |
A şıkkında verilen Selçuk-nâme adlı eserden önce de Anadolu'da İslam tarih yazıcılığına ilişkin ilk örnekleri görmek mümkündür.
3.Soru
Ceditçilik geleneğinden gelen ve Türkiye'ye geldikten sonra Kazan Türkleri isimli klasikleşen eserini yazan bilim adamı kimdir?
İsmail Gaspıralı |
Yusuf Akçura |
Abdullah Battal-Taymas |
Zeki Velidi Togan |
Abdulkadir İnan |
Kendisi de bizzat Ceditçi gelenekten gelen ve Türkiye'ye geldikten sonra Kazan Türkleri isimli eserini yayınlayan bilim adamı Abdullah Battal-Taymas'tır. Taymas, 1958-59 senelerinde Tatar Cedit hareketinin önde gelen simalarının biyografilerini yayınlamıştır. Samimi bir üslupla kaleme aldığı bu çalışmalarda Ceditçiler arasındaki şahsi ilişkileri ve farklı eğilimleri de güzel bir şekilde yansıtmaktadır. Doğru cevap C'dir.
4.Soru
Eski Türkçede mektup, yazılmış şey anlamına gelen kelime aşağıdakilerden hangisidir?
Kitabe |
Seyahatname |
Debter |
Bitik |
Yarlık |
Bitik: Mektup, yazılmış şey. Eski Türkçede bitimek, yazmak; bitikçi ise kâtip anlamında kullanılırdı. Doğru cevap D’dir.
5.Soru
Aşağıdakilerden hangisi "Papirüs"ün özelliklerinden biri değildir?
Papirüslerin büyük bölümü genellikle özel ve resmi nitelikte “belge” karakteri taşımaktadır. |
Devlet ve siyasal düzeni ilgilendiren konularda kaynak değeri olan papirüs sayısı oldukça fazladır. |
Başta Mısır olmak üzere Antikçağ’ın sosyo-ekonomik koşullarına ışık tutar. |
Mısır'ın özel ve resmi hukuk yaşamı hakkında bildiklerimiz bu belgelere dayanmaktadır. |
Mısır'ın din ve kültürüne ilişkin konular papirüslere yansımış durumdadır. |
Devlet ve siyasal düzeni ilgilendiren konularda kaynak de¤eri olan papirüs sayısı oldukça azdır. Cevap: B şıkkıdır.
6.Soru
Osmanlı tarihini genel olarak ele alan ilk eser aşağıdakilerden hangisi tarafından yazılmıştır?
Johann Wilhelm Zinkeisen |
Joseph von Hammer |
Lyon Denise Strauss |
Nicolae Jorga |
Thomas Jack Dayne |
Osmanlı tarihini genel olarak ele alan ilk eseri Almanca olarak Joseph von Hammer kaleme almıştır.
7.Soru
Aşağıdakilerden hangisi tarihçilerin kitabelerde bulabileceği bilgilerden değildir?
Devrin hükümdarının adı |
Ait oldukları binanın hangi amaçla yapıldığı |
Devrin hükümdarının lakabı |
Devrin hükümdarının yaşı |
Ait oldukları binanın kim tarafından yapıldığı |
Kitabeler ortaçağ tarihçilerinin önemli ve güvenilir kaynaklarındandır ve ait oldukları binaya ve devrin hükümdarına ait önemli bilgiler içermektedirler. Ancak hükümdarın yaşı bunlardan biri değildir. Doğru cevap D'dir.
8.Soru
I. Yenisey yazıtı
II. Tonyukuk yazıtı
III. Bugut yazıtı
IV. Şine-Usu yazıtı
V. Kara Balgasun yazıtı
Yukarıdakilerden hangileri Uygur yazıtları arasında bulunmaktadır?
I ve II |
II ve III |
III ve V |
IV ve V |
II, III, IV |
Uygur Yazıtları:
Şine-Usu Yazıtı: Orhun-Selenga nehirleri arasındaki Şine-Usu gölü yakınında, Uygur Kağanlığına ait bir kitabe bulunmuştur. Bu yazıt “Teñride Bolmış İl İtmiş Bilge Kağan” adına dikilmiş ve Gök-Türk harfleriyle yazılmıştır. Yazıtın Moyun Çur Kağan’a (746-753) ait olduğu tahmin edilmektedir. VIII. yüzyılda dikilmiştir. Yazıtta Türk boyları arasındaki mücadelelerden söz edilmektedir. Tarduş, Töles ve Kırgız kavimlerinden de bahsedilmekte, Uygur hanının Çikler üzerine yürümesi ve Basmıllarla mücadelesi anlatılmaktadır. Kara Balgasun Yazıtı: Gök-Türk alfabesiyle yazılan diğer bir yazıt Uygurların ilk hükümet merkezi olan kuzeydeki Kara Balgasun’da bulunmuştur. Türkçe, Çince, Soğdça olarak üç dilde yazılan bu yazıt, başlangıçtan IX. yüzyılın ilk çeyreğine kadar Uygur tarihini konu alır. Ay Tengride Kut Bulmuş Alp Bilge Kağan (808-821) adına dikilmiştir. Yazıtın Türkçe olan kısmı çok tahrip olunmuştur. Sadece bazı kelimeler okunmaktadır. Soğdça olan yüzü ise çok fazla silinmiştir. Sadece Çince kısmı sağlam kalmıştır. Doğru cevap D’dir.
9.Soru
Genel Türk Tarihi alanında çalışan bir tarihçi,
I. Uygur dönemi tarihini yazıtlar özelinde incelemek istemekte,
II. Gök-Türk harflerini okuyamamakta,
III. Çince bilmektedir.
Söz konusu bu tarihçi için aşağıdaki yazıtlardan hangisini incelemek daha faydalı olarak görülebilir?
Şine-Usu Yazıtı |
Kara Balgasun Yazıtı |
Yenisey Yazıtı |
Tonyukuk Yazıtı |
Bugut Yazıtı |
Soruda nitelikleri verilen tarihçi için en faydalı inceleme, içlerinde Çince kısmı sağlam kalabilen Kara Balgasun yazıtını incelemektir. A şıkkındaki yazıt da Uygurlar dönemini anlatmakla birlikte Gök-Türk alfabesiyle yazılmıştır. Diğer yazıtlar ise zaten Uygular dönemine ait bilgiler içermemektedir.
10.Soru
Şehnâme Yazıcılığı aşağıdaki padişahlardan hangisinin döneminde ortaya çıkmıştır?
Fatih Sultan Mehmed |
Yavuz Sultan Selim |
Kanuni Sultan Süleyman |
II. Bâyezid |
Selim |
Şehnâme Yazıcılığı Fatih döneminde ortaya çıkmıştır.
11.Soru
İslam tarih yazıcılığının IX. yüzyıldan itibaren Genel Tarihler, Özel Tarihler ve Şehir ve Bölge Tarihleri olmak üzere üç farklı tarzda geliştiği görülmektedir. Buna göre;
I. Siyasi olaylar
II. Doğal felaketler
III. Şair biyografileri
IV. Köylüler ve göçebeler
gibi konulardan hangisi ya da hangileri genel tarih eserlerinin ihtiva ettiği konulardandır?
Yalnız I |
I ve II |
I, II ve III |
I, II ve IV |
II, III ve IV |
Genel tarih eserleri soruda sayılan ilk üç konuyu ihtiva ederken köylüler ve göçebeler genel tarihçilerin ilgilendiği bir konu değildir. Doğru yanıt bu nedenle C şıkkıdır.
12.Soru
Aşağıdakilerden ifadelerden hangisi Osmanlı tarihçiliğinin ilk örnekleriyle ilgili doğru bir ifadedir?
Kroniklerde zikredilen ilk örnekleri günümüze ulaşmıştır. |
Bilinen en eski Osmanlı tarihi Yahşi Fakih tarafından yazılmıştır. |
İlk derleme ürünler Yıldırım Bayezid zamanında verilmiştir. |
Fetret Devrini anlatan eserler günümüze ulaşmamıştır. |
Olaylar arasında sebep-sonuç ilişkileri aranmıştır. |
Diğer şıklar yanlış ifadeler olup doğru yanıt B şıkkında verilendir.
13.Soru
III. Selim tarafından Avrupa'yı tanımak için gönderilen elçilerin raporlarına göre, Osmanlı Devleti'nde reformlar öncelikli olarak hangi alanda yapılmalıydı?
Ekonomik |
Askeri |
İdari |
Mali |
Politik |
III. Selim Nizam-ı Cedid reformlarını başlatmadan önce Avrupa'ya elçiler göndererek Avrupa ülkelerinin sisteminin daha iyi anlaşılmasını amaçlamıştır. Elçiler raporlarında öncelikli olarak askeri alanda yenilikler yapılmasının uygun olacağını tespit etmişlerdir. Nizam-ı Cedid reformları da ilk ve temel olarak askeri anlamda yapılmıştır. Doğru cevap B'dir.
14.Soru
Osmanlı tarihinin en önemli hadiselerinden birisi olan ve “Patrona İsyanı” olarak adlandırılan isyanın bir diğer adı nedir?
1710 İsyanı |
1720 İsyanı |
1730 İsyanı |
1740 İsyanı |
1750 İsyanı |
Osmanlı tarihinin en önemli hadiselerinden birisi olan ve “Patrona İsyanı” olarak adlandırılan 1730 İsyanı çeşitli eserlere konu olmuştur.
15.Soru
Aşağıdaki kaynaklardan hangisi türü yönüyle diğerlerinden ayrılır?
Ansiklopediler |
Düstur |
Meclis zabıt cedidleri |
Resmi gazete |
Takvim-i vekayi |
A şıkkı dışındaki tüm kaynaklar resmi kaynaklardır, A şıkkında yer alan ansiklopediler ise tarih araştırmalarında temel kaynaklar arasında yer alır ancak resmi olarak addedilemez.Doğru yanıt A şıkkıdır.
16.Soru
I. Asya Hunlarına ait kaynaklar Çincedir.
II. Hunlar hakkındaki ilk somut bilgi M.Ö. 318 tarihini taşımaktadır.
III. Hunlarla ilgili bilgiler net ve destansı söylemlerden arınıktır.
Yukarıdakilerden hangisi ya da hangileri Hunlar hakkındaki kayıtlarla ilgili söylenebilir?
Yalnız I |
Yalnız III |
I ve II |
II ve III |
I, II, III |
Asya Hunlarına ait kaynaklar Çincedir. Hunlar hakkındaki ilk somut bilgi M.Ö. 318 tarihini taşımaktadır. Hunlarla ilgili bilgiler net değildir ve destansı söylemler içerir.
17.Soru
İnsan düşüncesi ve insan toplumları üç temel aşamadan geçerek ilerlemişlerdir. Bu aşamalar aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak verilmiştir?
İdeolojik Aşama - Metafizik Aşama - Pozitif Aşama |
Doğal Aşama - İdeolojik Aşama - Metafizik Aşama |
Doğal Aşama - İdeolojik Aşama - Pozitif Aşama |
Teolojik Aşama - Metafizik Aşama - Pozitif Aşama |
Teolojik Aşama - Metafizik Aşama - İdeolojik Aşama |
Auguste Comte’un insan toplumları için önerdiği evrimsel gelişme modeline göre insan düşüncesi ve insan toplumları üç temel aşamadan geçerek ilerlemişlerdir.
Bu aşamalar şunlardır:
a. Teolojik aşama: Bu aşamada insan düşüncesi her şeyi doğaüstü güçlerle
açıklamaya çalışılır.
b. Metafizik aşama: İkinci sıradaki bu aşamada ise insan düşüncesi sosyal veya
fiziksel tüm olgu ve olaylar› soyut güçlerle açıklamaya çalışır.
c. Pozitif aşama: İnsan düşüncesinin ulaştığı son noktayı ifade eder. İnsan düşüncesi bütün olgu ve olayları bilimsel (evrensel yasalara dayalı) olarak açıklamaya çalışır. Auguste Comte’a göre bu aşamada insan düşüncesi pozitif bilim sayesinde doğaüstü ve soyut güçleri reddederek gözlemlenebilen, sınıflanabilen ve ölçülebilen olgular arasındaki mevcut ilişkiyi açığa çıkarmaya
çaba gösterir. Bu ilişkileri evrensel yasalar içerisinde sistemleştirmeye çalışır.
Cevap:D şıkkıdır.
18.Soru
Aşağıdaki arşivlerden hangisinin temelleri 1916 yılında başlamıştır?
Genelkurmay Askeri Tarih ve Stratejik Etüd Dairesi Başkanlığı Arşivi |
Cumhurbaşkanlığı Arşivi |
TBMM Arşivi |
Türk Tarih Kurumu Arşivi |
Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü Arşivi |
Genelkurmay Askeri Tarih ve Stratejik Etüd Dairesi Başkanlığı Arşivi (ATASE)’nin, Temelleri 29 Mart 1916’da kurulan “Tarih-i Harp Şubesi”ne kadar uzanan ATASE, yakın dönem Osmanlı Tarihi ve Cumhuriyet dönemine ait askeri ve siyasi olaylara ait önemli belgeleri bünyesinde barındırmaktadır. Diğer seçenekler; Türk Tarih Kurumu 1931, Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü Arşivi 1942, Cumhurbaşkanlığı Arşivi, 1954, TBMM Arşivi 1989.
19.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Büyük Selçuklu devri eserlerinden biri değildir?
Aşağıdakilerden hangisi Büyük Selçuklu devri eserlerinden biri değildir?
Kâbusnâme / Keykâvus b. İskender |
Menazilname / Matrakçı Nasuh |
Nasihatü’l-Mülûk / Ebu Hamid Muhammed Gazalî |
Siyâsetnâme / Nizâmülmülk |
Menâkıbü’l-Arifîn / Ahmed Eflâkî |
Keykâvus b. İskender’in Kâbusnâme’si, Nizâmülmülk’ün Siyâsetnâme’si ve Ebu Hamid Muhammed Gazalî’nin Nasihatü’l-Mülûk adlı eseri Osmanlı müverrihlerinin iyi bildikleri, bazıları defalarca Türkçe’ye tercüme edilmiş Büyük Selçuklu devri eserlerindendir.
Ahmed Eflâkî’nin Menâkıbü’l-Arifîn’i ve dönemin münfleat mecmuâları Osmanlı müverrihlerini de etkilemiş önemli tarih eserleridir.
Doğru cevap b'dir. Menazilname Osmanlı dönemi eseridir.
20.Soru
Düşmanla yapılan savaş ya da düşman topraklarına yapılan dini nitelikli akınların hikâyeleri aşağıdaki kavramlardan hangisi ile ifade edilmektedir?
Fetihnâme |
Gazavatnâme |
Zafernâme |
Sefernâme |
Menâkıbnâme |
Gazavatnâmeler düşmanla yapılan savaş ya da düşman topraklarına yapılan dini nitelikli akınların hikâyeleridir.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ