Tarih Metodu Final 3. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
I. Belli bir dönemin, hükümdarın, şehrin vs. tarihini ele alan özel tarihler
II. Tabakât ve biyografi eserleri
III. Hilkatten başlayarak genellikle Müslüman kavimlerin ve idârelerin tarihlerini ele alan genel tarihler
Yukarıdakilerden hangisi ya da hangileri İslâm tarihçiliğinin kaynakları konuları arasında sayılabilir?
Yalnız I |
Yalnız III |
I ve II |
II ve III |
I, II, III |
Belli bir dönemin, hükümdarın, şehrin vs. tarihini ele alan özel tarihler, tabakât ve biyografi eserleri, hilkatten başlayarak genellikle Müslüman kavimlerin ve idârelerin tarihlerini ele alan genel tarihler, tarihe yardımcı sayılabilecek ilimlerde kaleme alınmış olan eserler İslâm tarihçiliğinin kaynakları konuları arasındadır.
2.Soru
Kara Balgasun yazıtı ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi doğrudur?
Yazıtın Moyun Çur Kağan’a ait olduğu tahmin edilmektedir. |
Tarduş, Töles ve Kırıgız kavimlerinden bahsedilmektedir. |
Yazıtın içeriğinden Budizm inancının Türkler içinde etkili olduğu anlaşılmaktadır. |
Başlangıçtan IX. yüzyılın ilk çeyreğine kadar Uygur tarihini konu alır. |
Sanskrit ve Brahman dillerinde yazılmıştır. |
Kara Balgasun Yazıtı: Gök-Türk alfabesiyle yazılan diğer bir yazıt Uygurların ilk hükümet merkezi olan kuzeydeki Kara Balgasun’da bulunmuştur. Türkçe, Çince, Soğdça olarak üç dilde yazılan bu yazıt, başlangıçtan IX. yüzyılın ilk çeyreğine kadar Uygur tarihini konu alır. Ay Tengride Kut Bulmuş Alp Bilge Kağan (808-821) adına dikilmiştir. Yazıtın Türkçe olan kısmı çok tahrip olunmuştur. Sadece bazı kelimeler okunmaktadır. Soğdça olan yüzü ise çok fazla silinmiştir. Sadece Çince kısmı sağlam kalmıştır.
3.Soru
Antikçağ sikkelerini ekonomik, tarihsel, kültürel ve sanatsal yönleriyle inceleyen Eskibatı temel bilim dalı aşağıdakilerden hangisidir?
Arkeoloji |
Papiroloji |
Stratigrafi |
Nümismatik |
Epigrafi |
Helence nomisma (= sikke) sözcüğünden gelen “nümismatik”, Antikçağ sikkelerini ekonomik, tarihsel, kültürel ve sanatsal yönleriyle inceleyen Eskibatı temel biliminin adıdır.
4.Soru
Aşağıdakilerden hangisi şehnâmeciliğin başladığı dönemdir?
II. Murad devri |
Fatih devri |
II. Bâyezid devri |
Kanûnî devri |
I. Selim devri |
Fatih devri tarihçiliğinin en önemli hususiyetlerinden birisi bu dönemde şehnâmeciliğin başlaması olmuştur. Şehnâmecilik, yarı-resmi nitelikte bir saray tarihçiliğidir. Şehnâmelerde padişahın vasıfları, kahramanlıkları, zaferleri yüceltilir. Doğru cevap B’dir.
5.Soru
Aşağıdakilerden hangisi ondokuzuncu yüzyıl Osmanlı tarihçiliğini önceki dönemlerin tarihçiliğinden ayıran özelliklerinden birisi değildir?
Dili ve üslubu sadedir |
Metodolojik olarak Avrupa tarihçiliğinden etkilenmiştir |
Milliyetçilik vurgusu vardır |
Bazı eserler yabancı dillerde yazılmıştır |
Meşrulaştırıcı özelliği artmıştır |
Ondokuzuncu yüzyıl birçok ülke için olduğu gibi Osmanlılar için de bir reform çağıydı. Bu reformların etkisi tarihyazımı üzerinde de görülmüştür. Örneğin milliyetçilik vurgusunun arttığı söylenebilir. Ancak tarihyazımının daha meşrulaştırıcı bir dil kazandığını söylemek doğru olmayacaktır. Doğru cevap E'dir.
6.Soru
Yaşanan olayları yıllara göre düzenleyerek tarihte "yıllık" örneğini ortaya koyan İlkçağ kavmi aşağıdakilerden hangisidir?
Sümerler |
Hititler |
Asurlular |
Akadlar |
Babiller |
Hititler
7.Soru
Türkçe, Çince, Soğdça olarak üç dilde yazılmış ve IX. yüzyılın ilk çeyreğine kadar Uygur tarihini konu alan yazıt aşağıdakilerden hangisidir?
Şine-Usu yazıtı |
Bilge Kağan yazıtı |
Kara Balgasun yazıtı |
Tonyukuk yazıtı |
Kültigin yazıtı |
Kara Balgasun Yazıtı: Gök-Türk alfabesiyle yazılan diğer bir yazıt Uygurların ilk hükümet merkezi olan kuzeydeki Kara Balgasun’da bulunmuştur. Türkçe, Çince, Soğdça olarak üç dilde yazılan bu yazıt, başlangıçtan IX. yüzyılın ilk çeyreğine kadar Uygur tarihini konu alır. Ay Tengride Kut Bulmuş Alp Bilge Kağan (808-821) adına dikilmiştir. Yazıtın Türkçe olan kısmı çok tahrip olunmuştur. Sadece bazı kelimeler okunmaktadır. Soğdça olan yüzü ise çok fazla silinmiştir. Sadece Çince kısmı sağlam kalmıştır. Doğru cevap C’dir.
8.Soru
Milli Mücadele'ye karşı olumsuz bir tavır almış, 1919'da Ali Kemal tarafından tekrar çıkartılmış ve Atatürk'e karşı sert yazıların yer aldığı gazete aşağıdakilerden hangisidir?
Takvim-i Vekayi |
Alemdar |
İstanbul |
Tercüman-ı Ahval |
Peyam-ı Sabah |
Milli mücadele döneminde çıkarılan özel gazetelerden bir kısmı mücadeleye destek verirken, bir kısmı da onun karşısında yer almıştır. Milli mücadelenin karşıtlarından birisi olan Ali Kemal'in mücadeleye ve Atatürk'e tenkit yazılarının yer aldığı gazetesinin adı Peyam-ı Sabah'tır. Doğru cevap E'dir.
9.Soru
I. Yenisey yazıtları Çin alfabesiyle yazılmıştı.
II. VII. yüzyılda yazıldıkları tahmin edilmektedir.
III. Yazıtlarda Kırgızların hayat hikâyelerine yer verilir.
IV. Eski Türk boylarının yaşayışlarından bahsetmesi bakımından önemlidir.
Yukarıdakilerden hangisi/hangileri Yenisey yazıtlarıyla ilgili söylenebilir?
I ve II |
I ve III |
II ve IV |
I, II, III |
II, III, IV |
Türk yazıtlarının en eskileri Yenisey’de bulunanlardır. Yenisey yazıtları Orhon alfabesiyle yazılmıştı. Üzerlerinde kesin tarih olmamakla birlikte, Orhon yazıtlarından daha eski oldukları, VII. yüzyılda yazıldıkları tahmin edilmektedir. Yenisey’de o dönemde Kırgızlar yaşıyorlardı. Bilim adamları, Çin kaynaklarındaki bilgilere de dayanarak bu yazıtların Kırgızlara ait olduğu kanaatine varmışlardır. Yazıtlarda Kırgızların hayat hikâyelerine yer verilmesi ve Kırgızların kullandığı hayvan takviminin kullanılması da bu görüşü kuvvetlendirmektedir. Tarihî bilgiler içermese de, bu yazıtlar eski Türk boylarının yaşayışlarından bahsetmesi bakımından önemlidir.
10.Soru
Uygurluların mani dinini benimsemesi, aşağıdaki sanatların hangisinde gelişme göstermelerinde etkisi olmuştur?
Edebiyat |
Müzik |
Resim |
Tiyatro |
Dans |
Uygurların 762’de Lo-yang şehrini zapt etmesinden sonra, Mani dini (Maniheizm) Uygurlar arasında hızla yayıldı ve Uygur devletinin resmî dini haline geldi. Mani inancının kurucusu olan Mani’nin kendisi bizzat ressam idi. Dolayısıyla bu din kendi sanatını da beraberinde getirmiştir. Uygur ülkesindeki Turfan bölgesinde ve özellikle de İdikut şehrinde bulunan freskler ve minyatürler, Mani dininin Uygur- lar arasında ne kadar güçlü bir şekilde yayıldığının delilidir. Bu minyatürlerde Uygur asıllı müminlerin yanında beyaz elbiseli Mani rahipleri resmedilmiştir. Murtuk ve Bezeklik’teki Budist fresklerin bazısında Uygur müminlerin resimleri vardır. Doğru cevap C’dir.
11.Soru
I. Büyük Selçuklu Devleti
II. Harezmşahlar
III. Moğollar
IV. Şeybanîler
Yukarıdaki devletlerden hangisi ya da hangileri Genel Türk Tarihi alanında incelenen devletler arasındadır?
Yalnız II |
I ve II |
II ve III |
I, II ve IV |
II, III ve IV |
Soruda sayılan devletlerden yalnızca Büyük Selçuklu Devleti Genel Türk Tarihi kapsamında incelenmez. Diğer devletlerse bu kapsamda incelenen devletlerdendir.
12.Soru
Türkler hakkında Bizans kaynaklarında yer alan kayıtlar aşağıdaki eserlerden hangisinde toplanmıştır?
Byzantinischen Quellen zur Länder und Völkerkunde, I-II |
Byzantinoturcica, I: Die byzantinischen Quellen der Geschichte der Türkvölker, II: Sprachreste der Türkvölker in den byzantinischen Quellen |
A World Bibliography of Oriental Bibliographies |
1928-1965 Yılları Arasında Türkiye’de Basılmış Bibliyografyaların Bibliyografyası |
Bibliographisches Handbuch der Turkologie. Eine Bibliographie der Bibliographien vom 18. Jahrhundert bis 1979 |
Türkler hakkında Bizans kaynaklarında yer alan kayıtlar Gyula Moravcsik tarafından iki ciltlik bir eserde toplanmıştır: Byzantinoturcica, I: Die byzantinischen Quellen der Geschichte der Türkvölker, II: Sprachreste der Türkvölker in den byzantinischen Quellen, Budapest 1942-1943 (ikinci baskı: Berlin 1958; üçüncü baskı: Leiden 1983).
13.Soru
Türkçe’nin Ortaçağ tarihi araştırmaları açısından en eski ve en mühim tarihî sözlüğü aşağıdakilerden hangisidir?
Kitâbu hilyati’l-insân ve’l-helbeti’l-lisân |
et-Tuhfeti’z-zekiyye fî’llugati’t-Turkiyye |
Codex Cumanicus |
Dîvânu Lugati’t-Türk |
Kitâbu’l-idrâk li-lisâni’l-etrâk |
Türkçe’nin Ortaçağ tarihi araştırmaları açısından en eski ve en mühim tarihî sözlüğü Kaşgarlı Mahmûd tarafından kaleme alınan Dîvânu Lugati’t-Türk’tür.
14.Soru
İlk resmi Türkçe gazete aşağıdakilerden hangisidir?
Ceride-i Resmiye |
İstanbul Gazetesi |
Takvim-i Vekayi |
Alemdar Gazetesi |
İleri Gazetesi |
Resmi ilk Türkçe gazete, Takvim-i Vekayi’dir. Bu gazetede, kanun ve tüzüklere, devlet memurlarının atamalarına, aldıkları ödüllere, dış politika olaylarına, askeri işlere, bilimlerle ilgili bazı gelişmelere ve ticaret ile fiyatlara ilişkin yazılara yer verildi. Kamuoyu oluşturulmasında ve halkın aydınlatılmasında büyük işlev gördü.
15.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Pragmatik (öğretici) tarihin özelliklerindendir?
Olaylardan faydalı sonuçlar çıkarmak |
Olayların yorumlanmadan aktarılması |
Rivayetler doğrudan sıralanır |
Ağızdan ağza dolaşan hatıralar şiirselleştirilir |
Bilimsel araştırma yolunu açan kroniklerdir |
Öğretici (Pragmatik) Tarih literatürümüzde bu tarza “Şe’nî tarih” de denir. Burada maksat sadece olayları yazmak değil; aynı zamanda onlardan faydalı sonuçlar da çıkarmaktır. Milletler kendi değerlerini, millî duygularını yeni nesillere kazandırmak maksadıyla bu tür tarih yazımını öne çıkarırlar ve eğitim programlarında da yer verirler.
16.Soru
Aşağıdakilerden hangisi tarihin ilişkili olduğu bilim dallarından biri değildir?
Coğrafya |
İktisat |
Fizik |
Felsefe |
Sosyoloji |
Tarihin ilişkili olduğu bilim dalları arasında coğrafya, felsefe, sosyoloji, iktisat,Kronoloji ve Takvimler, antropoloji yer alırken Fizik bunların arasında yer almaz.
17.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Cumhuriyet döneminde çıkarılmış özel gazetelerden birisi değildir?
Takvim-i Vekayi |
Tercüman-ı Ahval |
İstanbul |
Peyam-ı Sabah |
Akşam |
Diğer gazetelerin aksine Takvim-i Vekayi gazetesi resmi bir gazetedir. Bu gazetede kanun ve tüzükler, devlet memurlarının atanması gibi bazı devleti ilgilendiren meseleler yayınlanmıştır. Bu gazete günümüzdeki Resmi Gazete'nin Osmanlı'dan Cumhuriyet'e uzanan versiyonudur.
18.Soru
Tarih-i Dost Sultan adlı kitabı kim yazmıştır?
Cengiz han |
Altan Topçi |
Bektaş hacı |
Ötemiş Hacı |
Dede Efendi |
Tarih-i Dost Sultan adlı kitabı Ötemiş Hacı yazmıştır.
19.Soru
Uygurlar aşağıdaki alfabelerden hangisini kullanmamıştır?
Gök-Türk |
Yunan |
Soğd |
Hint |
Süryanî |
Uygurlar, ilk zamanlar hâlâ Gök-Türk yazısını kullanıyorlardı. Uygur yazıtları bu alfabe ile yazılmıştır. Ancak, zamanla alfabelerini değiştirdiler. Soğd alfabesini kendi dillerine uyarlayarak Uygur alfabesini oluşturdular. X-XI. yüzyılda en olgun şeklini alan Uygur yazı dilinin etkileri XVII. yüzyılda Müslüman Türk kültür sahasında da görülmektedir. Budizm’i benimseyen Uygur düşünürlerinin ortaya koydukları felsefî ürünler Türk düşünce hayatını derinden etkiledi. Uygurlar Brahmi denilen Hint Alfabesini ve Hıristiyanlığın tesiriyle Süryanî alfabesini de kullandılar. Doğru cevap B’dir.
20.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Padişahların günlük hayatlarının anlatıldığı eserlere verilen addır?
Ruznâmçe |
Tezkire |
Ruznâme |
Vetayilnâme |
Fiehâme |
Ruznâme, Padişahların günlük hayatlarının anlatıldığı eserlere verilen addır.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ