Tarih Metodu Final 4. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Dünya klasiklerinden Babürname adlı eser hangi dilde yazılmıştır?
Türkçe |
Farsça |
Türkistan Tükçesi |
Çağatay Türkçesi |
Osmanlıca |
Babür eserini Çağatay Türkçesiyle yazarken, onun akrabası ve çok iyi bir tarihçi olan Mirza Haydar Farsça yazmıştır. Doğru cevap D’dir.
2.Soru
İlk İslâm fetihlerini konu alan Futûhu’l-buldân ve İslâm âlimleri ve önde gelen şahsiyetlerin hâl tercümelerini ihtivâ eden Ensâbu’l-eşrâf isimli eserlerin müellifi aşağıdakilerden hangisidir?
Ahmed b. Yahyâ el-Belâzurî |
Ebû Hanîfe ed-Dîneverî |
Hamza el-İsfahânî |
İbn Vazih el-Ya’kûbî |
Muhammed b. Cerîr et-Taberî |
İlk İslâm fetihlerini konu alan Futûhu’l-buldân ve İslâm âlimleri ve önde gelen şahsiyetlerin hâl tercümelerini ihtivâ eden Ensâbu’l-eşrâf isimli eserlerin müellifi Ahmed b. Yahyâ el-Belâzurî'dir.
3.Soru
Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi’ne bağlı olarak 15 Nisan 1942’de kurulan bu arşiv Milli Mücadele ve Cumhuriyet Tarihi’yle ilgili 90 bin dolayında belge, fotoğraf, film ve o dönemde yayınlanmış çeşitli gazete koleksiyonlarına (İrade-i Milliye, Hakimiyet-i Milliye, Tevhid-i Efkâr, Tanin, Babalık vb) sahiptir. Bu arşiv aşağıdakilerden hangisine aittir?
Kızılay Arşivi |
TBMM Arşivi |
Bakanlıklar Arşivleri |
Türk Tarih Kurumu Arşivi |
Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü Arşivi |
Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü Arşivi Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi’ne bağlı olarak 15 Nisan 1942’de kurulan Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü, Milli Mücadele ve Cumhuriyet Tarihi’yle ilgili 90 bin dolayında belge, fotoğraf, film ve o dönemde yayınlanmış çeşitli gazete koleksiyonlarına (İrade-i Milliye, Hakimiyet-i Milliye, Tevhid-i Efkâr, Tanin, Babalık vb) sahiptir. Türk Tarih Kurumu Arşivi Türk Tarih Kurumu kurulduğu 15 Nisan 1931 tarihinden itibaren Osmanlı ve Cumhuriyet Tarihi’yle ilgili belgeler toplayarak bir arşiv oluşturmaya çalışmıştır. TBMM Arşivi Görüldüğü gibi bu arşiv, yasama çalışmalarına ait belgeleri içermesi nedeniyle Cumhuriyet döneminin demokratikleşme tarihi başta olmak üzere, siyasi, sosyal ve kültürel gelişimine ayna tutmaktadır. Kızılay Arşivi 1877’de kurulan Osmanlı Hilâl-ı Ahmer Cemiyeti (sonraları Kızılay Derneği) ülke içinde ve ülke dışında doğal afetler ve savaş dönemlerinde sayısız yardım faaliyetinde bulunmuştur. Bakanlıklar Arşivleri Belli başlı bakanlık arşivleri arasında Milli Savunma, Dışişleri, İçişleri, Milli Eğitim ve Bayındırlık Bakanlıkları arşivleri bulunmaktadır. Bu bakanlıkların faaliyetlerine ve personellerinin özlük haklarına ait belgeler, sözü edilen arşivlerde yer almaktadır.
4.Soru
Aşağıdakilerden hangisi yazı kabiliyeti yüksek, resmi yazışma kurallarını bilip uygulayan kişiye verilen addır?
Hafz |
Selatin |
Tevarih |
Gaza |
Münşi |
Münşi, yazı kabiliyeti yüksek, resmi yazışma kurallarını bilip uygulayan kişiye verilen addır.
5.Soru
I. Sa’âdet-nâme
II. Câmi’u’l-hisâb
III. Risâle-yi Felekiyye
Yukarıdakilerden hangisi ya da hangileri İlhanlılar ve Timurlular devrinde özellikle resmî muhasebe usûlünü öğretmek için kaleme alınan, diğer kaynak türlerinde hemen hemen hiç bahsedilmeyen devlet bütçesi, resmî muhasebe, vergi çeşitleri ve merkezî bürokrasinin işleyiş şekli hakkında araştırmacılara önemli bilgiler veren eserler arasındadır?
Yalnız I |
Yalnız III |
I ve II |
II ve III |
I, II, III |
İlhanlılar ve Timurlular devrinde, özellikle resmî muhasebe usûlünü öğretmek
için kaleme alınan bir seri eser, diğer kaynak türlerinde hemen hemen hiç bahsedilmeyen devlet bütçesi, resmî muhasebe, vergi çeşitleri ve merkezî bürokrasinin işleyiş şekli hakkında araştırmacılara önemli bilgiler vermektedir. Bu eserler arasında Felek ‘Alâ’-yi Tebrîzî tarafından kaleme alınan Sa’âdet-nâme ve Kânûnu’ssa’âde, bilinmeyen bir müellif tarafından kaleme alınan Risâle-yi sâhibiyye, ‘İmâdu’s-Serâvî tarafından kaleme alınan Câmi’u’l-hisâb, ‘Abdullah b. Muhammad b. Kiyâ el-Mâzenderânî tarafından kaleme alınan Risâle-yi Felekiyye ve ‘Alî-yi Şîrâzî tarafından kaleme alınan Şemsu’s-siyâk’› zikretmek mümkündür.
6.Soru
Düşmanın yenilgisi ile sonuçlanan askerî başarıların anlatıldığı eserler aşağıdakilerden hangisi ile ifade edilmektedir?
Menâkıbnâme |
Fetihnâme |
Zafernâme |
Sefernâme |
Gazavatnâme |
Düşmanın yenilgisi ile sonuçlanan askerî başarıların anlatıldığı gazavatnâmeler zafernâme olarak adlandırılır. Bir şehrin veya bir kalenin ele geçirilmesini hikâye eden eserler ise fetihnâme olarak tanımlanır. Bir dizi fethi içeren bir seferin hikâyesini anlatan fetihnâmelere ise sefernâme denilir.
7.Soru
Osmanlı Devleti, yeni fethettiği memleketler ile kendi arazisini, toprağın mülkiyet ve tasarruf biçimini ve vergi miktarını tayin ve tespit etmek gayesiyle belirli zamanlarda imparatorluğun çeşitli topraklarına dair istatistikî bilgiler derlemekteydi. Buna ne ad verilir?
Rik’a |
Tahrir |
Divanî |
Siyakat |
Divanî kırması |
Divanî: Osmanlılar zamanında özellikle erken dönemlerde Divan-ı Hümayûnda kayıtların tutulduğu yazı çeşididir. Hızlı ve ince kalem ile yazılana divanî kırması adı verilirdi. Siyakat: Osmanlı Devleti’nde özellikle maliye ile ilgili yazışmalarda kullanılan bir yazı çeşididir. Rik’a:Türkler tarafından icat edilen, kullanılan ve yaygınlaştırılan Arap harflerinin yazı cinslerinden biridir.
8.Soru
- Büyük bölümü Türkçe yazılmıştır.
- Bu eserlerde Kanûnî'nin seferleri, fetih ve zaferleri ile îmar faaliyetleri anlatılmıştır.
- Edebî yönden son derece gösterişli, oldukça ağır bir dil ve üslûpla yazılmışlardır.
Yukarıdakilerden hangisi/hangileri Süleyman-nâme literatürü ile ilgili olarak doğru bilgiler içermektedir?
Yalnız II |
I-II |
I-III |
II-III |
I-II-III |
Kanûnî çok sayıda Süleyman-nâme yazdırdı. Bu eserlerde onun seferleri, fetih ve zaferleri ile îmar faaliyetleri anlatılmıştır. Süleyman-nâmeler arasında çok bilinenler Karaçelebi-zâde’nin ve Bostan’ın Süleyman-nâmeleri ile Celal-zâde Salih’in Tarih-i Sultan Süleyman’ı ve Celal-zâde Mustafa’nın Tabakâtü’l-Memâlik fî Derecâti’l-Mesâlik adlı eserleridir. Süleymân-nâme literatürünün zenginliğine delil olarak, sadece Kanûnî’nin son seferi olan Zigetvar üzerine kaleme alınmış olan Sigetvar-nâmelerin varlığını gösterebiliriz.
Süleyman-nâmelerin büyük bölümü Türkçe yazılmış olmakla beraber içlerinde Farsça ve Arapça olanlar da vardır. Edebî yönden son derece gösterişli, oldukça ağır bir dil ve üslûpla telif edilmiş olan bu eserlerde, biçim olarak genellikle nazım ya da nazım-nesir birlikte kullanılmıştır. Az sayıda da olsa sadece nesirle yazılmış olan örnekler de vardır. Doğru cevap E’dir.
9.Soru
Cumhuriyet arşivi aşağıdaki şehirlerden hangisinde yer almaktadır?
İstanbul |
Ankara |
İzmir |
Bursa |
Adana |
Cumhuriyet arşivi Ankara'da bulunmaktadır. Söz konusu arşiv günümüzde Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü'nün bir dairesi olarak araştırmacılara hizmet vermektedir. Doğru cevap B'dir.
10.Soru
"Koca Nişancı" diye de bilinen, en tanınmış eseri ise Tabakâtu’l-Memâlik ve Derecâtu’l Mesâlik olan müverrih aşağıdakilerden hangisidir?
"Koca Nişancı" diye de bilinen, en tanınmış eseri ise Tabakâtu’l-Memâlik ve Derecâtu’l Mesâlik olan müverrih aşağıdakilerden hangisidir?
Feridun Ahmed Bey |
İdris-i Bitlisî |
Kemâl Paşa-zâde |
Celâl-zâde Mustafa |
Hoca Saadeddin Efendi |
"Koca Nişancı" diye de bilinen, en tanınmış eseri ise Tabakâtu’l-Memâlik ve Derecâtu’l Mesâlik olan müverrih Celâl-zâde Mustafa'dır.
Doğru cevap d'dir.
11.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Ortaçağ İslam tarihine ışık tutan seyahatname yazarlarından değildir?
İbn Fadlan |
İbn Battuta |
Nasir-i Husrev |
İbn Cubeyr |
İbn Bibi |
Seyahatnameler Ortaçağ tarihi araştırmacıları için son derece değerli bilgiler içermektedir. Başlıca seyahatname müellifleri arasından İbn Fadlan, Nasir-i Hüsrev, Ebu Hamid Muhammed el-Gırnati, Takiyyu'd-din Ebu'l-Hasan, 'Ali el-Herevi, İbn Cubeyr ve İbn Battuta gibi seyyahları saymak mümkündür. Doğru cevap E'dir.
12.Soru
Ortaçağ tarihiyle ilgili bir araştırması için kütüphaneye giden bir araştırmacı, tezkire ve dîvan türünde eserler ödünç almışsa aşağıdakilerden hangi tür kaynaklara başvurmuş demektir?
Epigrafik Kaynaklar |
Nümizmatik Kaynaklar |
Edebî Kaynaklar |
Coğrafî Kaynaklar |
Sosyal ve Ekonomik Kaynaklar |
Tezkire ve dîvânlar "edebî kaynaklar" arasında gösterilir. Bu nedenle doğru yanıt C şıkkıdır.
13.Soru
Çağatay Türkçesiyle yazılan Şeybani-nâme adlı eser hangi tarihçi tarafından yazılmıştır?
Çağatay Türkçesiyle yazılan Şeybani-nâme adlı eser hangi tarihçi tarafından yazılmıştır?
Hasan Rumlu |
Arminus Vambery |
Muhammed Salih |
Mirza Haydar |
Gülbeden Begüm |
Çağatay Türkçesiyle yazılan Muhammed Salih’in Şeybani-nâme adlı eseri, Şeybanî Han’ın seferlerini anlatır. Vambery tarafından yayınlanan (Viyana, 1885) bu eser Batılı âlimlerin ilgisini çekmiştir.
14.Soru
Özellikle Osmanlı’nın Balkan siyaseti hakkında önemli bilgiler veren bir eser olan ve kuruluştan 1908’e kadarki olayları anlatan üçüncü büyük Osmanlı tarihini kim kaleme almıştır?
Nicolae Jorga |
Enver Ziya Karal |
Joseph von Hammer |
İsmail Hakkı Uzunçarşılı |
Johann Wilhelm Zinkeisen |
Üçüncü büyük Osmanlı tarihini Nicolae Jorga kaleme almıştır. Kuruluştan 1908’e kadarki olayları anlatır. Özellikle Osmanlı’nın Balkan siyaseti hakkında önemli bilgiler veren bir eserdir.
15.Soru
Ortaçağ İslam devletlerinden günümüze ulaşan en eski vesikalar aşağıdakilerin hangisi üzerine yazılmıştır?
Çini |
Kitabeler |
Papirüs |
Sikke |
Mezartaşı |
Ortaçağ İslam devletlerinden günümüze ulaşan en eski vesikalar Papirüslerdir. Doğru cevap C’dir.
16.Soru
Aşağıdakilerden hangisi islam dünyasının dili, tarihi, edebiyatı ve kültürü ile ilgili dünyadaki ilk büyük modern ansiklopedisidir?
Encyclopaedia Iranica |
Dâ’iretu’l-Ma’ârif-i Bozorg-i İslâmî |
Dânişnâme-yi Cihân-i İslâm |
Encyclopaedia of Islam |
Index Islamıcus |
Encyclopaedia of Islam, I-IV, Leiden 1913-1934; Supplement, Leiden 1938 (= EI): Avrupalı oryantalistler tarafından İngilizce, Fransızca ve Almanca olmak üzere üç farklı dilde yayınlanmıştır. İslâm dünyasının dili, tarihi, edebiyatı ve kültürüyle ilgili dünyadaki ilk büyük modern ansiklopedidir. Encyclopaedia Iranica, İran coğrafyasının dili, tarihi, edebiyatı ve kültürüyle ilgili bilgileri ihtiva etmektedir. Bugüne kadar on beş cilt yayınlanmıştır. Yayını devam etmektedir. Dâ’iretu’l-Ma’ârif-i Bozorg-i İslâmî ve Dânişnâme-yi Cihân-i İslâm,islâm dünyasının dili, tarihi, edebiyatı ve kültürüyle ilgili diğer ansiklopedilerdir. Index Islamıcus, İslam dünyası ile ilgili batı dillerinde yayınlanan araştırmaların künyesinin toplandığı çalışmadır.
17.Soru
Tahrir defterleri bize birçok konuda bilgi verir. Aşağıdakilerden hangisi bu konuların dışında kalır?
Bekâr erkekler |
Dul kadınlar |
Hane reisi kadınlar |
Hane reisi erkekler |
Vergiden muaf olanlar |
Tahrir defterleri bize, bir bölgede yaşayan hane reisi erkeklerinden, bekâr erkeklere, dul kadınlardan, vergiden muaf olanlar ile yaşlı olup vergi veremeyecek durumda olanlara kadar o bölgede yaşayanları tek tek verir. Hane resisi kadınlar ile ilgili hiçbir bilgi vermez.
18.Soru
Osmanlı tarihini baştan sona bir arada bulacağımız genel kitapların sayısı fazla değildir. Bağımsız pek çok eser olmakla birlikte, özellikle 19. yüzyıl Osmanlı tarihi teferruatlı olarak kaleme alınmamıştır. Bir okuyucunun veya araştırmacının temel kaynaklara inmeden önce bir takım ikincil kaynaklardan yararlanması gerekir. Osmanlı tarihini genel olarak ele alan ilk eseri Joseph von Hammer kaleme almıştır. Bu eser hangi dilde kaleme alınmıştır?
İngilizce |
Almanca |
İtalyanca |
Fransızca |
İspanyolca |
Osmanlı tarihini genel olarak ele alan ilk eseri Almanca olarak Joseph von Hammer kaleme almıştır. Hammer, 1774’e kadar olan Osmanlı tarihini Avrupa kaynakları ile Osmanlı kaynaklarını bir arada kullanarak yazmıştır. Bu eser Eski (Osmanlıca) ve Yeni Türkçe’ye de çevrilmiştir.
19.Soru
Aşağıdakilerden hangisi İslam'ın ilk dönem biyografilerinin temel konusudur?
Peygamberin hayatı |
İslamın doğuşu |
Savaşlar |
Güzel ahlak |
Teoloji |
Peygamberin hayatı İslam'ın ilk dönem biyografilerinin temel konusudur.
20.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Arap tarihçiliğinin iki ana damarıdır?
Biyografik tarih yazarlğı ve umûmî savaşlar |
Biyografik tarih yazarlğı ve umûmî tarihler |
Umûmî tarihler ve savaşlar |
Umûmî tarihler ve Teoloji |
Biyografik tarih yazarlğı ve Teoloji |
Biyografik tarih yazarlğı ve umûmî tarihler Arap tarihçiliğinin iki ana damarıdır.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ