Tarihi Coğrafya Ara 8. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
İnsanın geçmişini, geride bıraktığı maddi kültür belgelerine dayanarak inceleyen bilim dalı olup bu belgeler, uygarlık tarihinin başlangıcından, yani insanoğlunun ilk aleti yaptığı andan bu güne kadar, kendi gereksinmeleri için kullandığı nesnelerin tümüne ne ad verilir?
Coğrafya |
Tarihi Coğrafya |
Arkeoloji |
Topoğrafya |
Harita |
Arkeoloji, insanın geçmişini, geride bıraktığı maddi kültür belgelerine dayanarak inceleyen bilim dalı olup bu belgeler, uygarlık tarihinin başlangıcından, yani insanoğlunun ilk aleti yaptığı andan bu güne kadar, kendi gereksinmeleri için kullandığı nesnelerin tümüdür. Doğru cevap C'dir.
2.Soru
"Coğrafya biliminin nerede, nasıl ve ne zaman doğduğunu, doğuşundan bugüne kadar nasıl bir gelişim sürecini izlediğini araştıran bilim dalına ..................... denilmektedir."
Yukarıda verilen tanımda yer alan boşluğu aşağıdaki kavramlardan hangisi doğru olarak tamamlamaktadır?
Tarihi coğrafya |
Arkeoloji |
Tarih |
Coğrafya |
Coğrafya tarihi |
Başka ülkelerde olduğu gibi Türkiye’de de tarihi coğrafya, bazen coğrafya tarihi ile karıştırılmış ve birbirinin yerine kullanılmıştır. Bu yüzden, bahsi geçen karışıklığı azaltmak amacıyla coğrafya tarihi hakkında teorik bilgi yanında, tamamlayıcı bazı bilgiler de verilmiştir. Coğrafya biliminin nerede, nasıl ve ne zaman doğduğunu, doğuşundan bugüne kadar nasıl bir gelişim sürecini izlediğini araştıran bilim dalına “coğrafya tarihi” denilmektedir.
3.Soru
Tarihi Coğrafyanın doğru algılanması için gerekli ön şartlardan biri aşağıdakilerden hangisidir?
Eski çalışmaların sorgulanması |
Bilimsel sistematikteki yerinin belirlenmesi |
Sistematik bir bilim olduğunun kabul edilmesi |
Araştırma yapılması |
İncelemelerde bulunulması |
Tarihi coğrafyanın doğru algılanması için gerekli ön şartlardan biri, bilimsel sistematikteki yerinin belirlenmesidir. Böylece, öncelikle tarihi coğrafyanın ne olduğu/ne olmadığı ve kimlerin tarihi coğrafyacı olduğu/olmadığı tespit edilirse, zaten geriye fazla sorun kalmayacaktır. Doğru cevap B'dir.
4.Soru
"Bu yöntem, bilinen bölgesel gelişim aşamalarının önemli şekillerini belirleyen araştırmaya dayanır."
Yukarıda tanımı verilen tarihi coğrafi araştırmalarda kullanılan yöntemin adı nedir?
Kademeli gelişim metodu |
Formal ve fonksiyonel tetkik metodu |
Tipolojik metot |
Karşılaştırma metodu |
Enine ve boyuna kesitlerle tetkik metodu |
Tipolojik metot: Bu yöntem, bilinen bölgesel gelişim aşamalarının önemli şekillerini belirleyen araştırmaya dayanır. Araştırmalar neticesinde ortaya çıkan olguların ortak özellikleri bir araya getirilerek tiplendirme işlemi gerçekleştirilir.
5.Soru
Paleocoğrafyanın araştırdığı konular aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir?
Tarih, matematik, coğrafya ve haritacılık |
Kıta, topografya, sular, bitkiler |
İklim, toprak, bitki örtüsü, erozyon |
Deprem, ilk insanlar, volkanizma, iklim |
Kıta, yerleşim yerleri, insan toplulukları, fosiller |
Paleocoğrafya, genel hatlarıyla; jeolojik zamanlardaki fiziki coğrafya araştırmaları şeklinde tanımlanabilir. Şu durumda paleocoğrafya, insansız zamanlardaki fiziki coğrafya unsurlarının (kıtalar, topografya, sular, bitkiler vb.) ilk oluşumu ve gelişimini araştırır.
6.Soru
I. Geleneksel tarihi coğrafya araştırması
II. Formal ve fonksiyonel tarihi coğrafya araştırması
III. Modern tarihi coğrafya araştırması
IV. Post-modern tarihi coğrafya araştırması
Yukarıdakilerden hangileri tarihi coğrafya alanında yapmış olduğu ciddi çalışmalar ile tanınan Baker’a göre tarihi coğrafya araştırma biçimlerindendir?
I, II |
I, II, III, IV |
I, III, IV |
II, III, IV |
III, IV |
Baker’a göre tarihi coğrafya araştırmalarında üç temel araştırma biçimi belirlenebilir: Geleneksel, modern ve post-modern araştırma. Doğru yanıt “C” şıkkıdır.
7.Soru
Coğrafyada herhangi bir dağılışı oluşturan eleman ya da kalıpların türlerinin saptanması ve ona bağlı olarak açıklanmasında en önemli unsur aşağıdakilerden hangisidir?
Harita |
Ölçek |
Metod |
Jeoloji |
Mekan |
Coğrafyada herhangi bir dağılışı oluşturan elemanya da kalıpların türlerinin saptanması ve ona bağlı olarak açıklanmasında “ölçek” en önemli unsurdur.
8.Soru
Günümüzdeki coğrafi ve jeolojik olguların geçmişe yönelik yorumlanması aşağıdakilerden hangisiyle tanımlanır?
Jeodezi |
Tarihi coğrafya |
Coğrafya tarihi |
Beşeri coğrafya |
Paleocoğrafya |
Paleocoğrafya, günümüzdeki coğrafi ve jeolojik olguların geçmişe yönelik yorumlanmasına dayanır; bu yorumlarla ulaşılan sonuçlardan hareketle, o yörenin incelenen jeolojik geçmişteki coğrafi özelliklerinin haritası hazırlanır.
9.Soru
Günümüzde coğrafya sistematik açıdan kaç ana dala ayrılır?
2 |
3 |
4 |
5 |
6 |
Günümüzde sistematik açıdan fiziki coğrafya, beşeri (ve ekonomik) coğrafya ile bölgesel coğrafya olarak üç ana
dala ayrılan coğrafya,
10.Soru
Resmi kayıtlarda korunması gereken kayıtlar için aşağıdakilerden hangisi doğrudur?
En fazla 15 yıllık olan tüm belgeler. |
En az 15 yıllık olan tüm belgeler. |
Devletin geleceği için faydalı olan tüm belgeler. |
Devletin resmi işlemlerini içeren tüm belgeler. |
En az 15 yıl geçen ve devletin geleceği için faydalı olabilecek kayıtlar. |
Yönetmelikte belirtilen ifade “En az 15 yıl geçen ve devletin geleceği için faydalı olabilecek kayıtların koruma altına alınması, diğerlerinin de yok edilmesi”dir.
11.Soru
Belli bir grup tarafından paylaşılan ve kuşaktan kuşağa aktarılan değerler bütünü aşağıdakilerden hangisidir?
Kültürel coğrafya |
Tarih |
Kültür |
Peyzaj |
Tarihi coğrafya |
Belli bir grup tarafından paylaşılan ve kuşaktan kuşağa aktarılan değerler bütünü o topluluğun kültürüdür.
12.Soru
Coğrafyacı olup da, geçmişten kalan belgelere yani birinci el arşiv malzemelerine dayanarak tarihi coğrafya çalışan ilk Türk coğrafyacı kimdir?
Murat Ağarı |
Bülent İplikçioğlu |
Zeki Velidir Togan |
Mesut Elibüyük |
Ekrem Memiş |
Coğrafyacı olup da, geçmişten kalan belgelere yani birinci el arşiv malzemelerine dayanarak tarihi coğrafya çalışan ilk Türk coğrafyacı Mesut Elibüyük’tür. Osmanlı klasik dönemi tarihi coğrafyası üzerinde duran Elibüyük, konuya giriş yapmak amacıyla tarihçi R. Yinanç ile birlikte Malatya (1983) ve Maraş (1988) tahrir defterlerinin transkriptini yayımlamıştır.
13.Soru
Coğrafya biliminin nerede, nasıl ve ne zaman doğduğunu ve doğuşundan bugüne kadar nasıl bir gelişim sürecini izlediğini araştıran bilim dalı aşağıdakilerden hangisidir?
Bilim tarihi |
Tarihi coğrafya |
Coğrafya tarihi |
Arkeoloji |
Antropoloji |
Belki araştırma eksikliğinden belki de başka nedenlerden olacak, ülkemizde coğrafya tarihi konusu birçok kişi tarafından eskiden beri tarihi coğrafya ile karıştırılmış ve birçok defa onun yerine kullanılmıştır. Oysaki aşağıda da görüleceği üzere tarihi coğrafya ile coğrafya tarihi birbiriyle alakalı, ama kesinlikle farklı konulardır. Kaldı ki coğrafya tarihi, tarih/bilim tarihi içerisinde iken, tarihi coğrafya, coğrafya biliminin içerisinde yer almaktadır. Nitekim coğrafya biliminin nerede, nasıl ve ne zaman doğduğunu ve doğuşundan bugüne kadar nasıl bir gelişim sürecini izlediğini araştran bilim dalına ‘coğrafya tarihi’ denilmektedir. Doğru yanıt C seçeneğidir.
14.Soru
Aşağıdakilerden hangisi antik çağda Geographica adlı eseri kaleme alan ve tarihi coğrafya alanına önemli bir katkı sunana yazarın adıdır?
Ebu’l-Fida |
Vitruvius |
İbn-i Haldun |
Ömeri |
Strabon |
Geographica adlı eser Strabon'un kaleme aldığı bir eserdir. Doğru cevap E'dir.
15.Soru
I.Kartografi II.Metodolojik III.Mekansal Yukarıda verilenlerden hangisi ya da hangileri coğrafi çalışmalarda kullanılan ölçeklerdendir?
Yalnız I |
Yalnız II |
I-II |
II-III |
I-II-III |
Coğrafi çalışmalarda yukarıdaki üç ölçekten de yararlanılmaktadır.
16.Soru
tarihi coğrafyanın klasik evresi aşağıdakilerden hangisidir?
1700-1720 |
1720-1800 |
1800-1820 |
1820-1900 |
1700-1920 |
Bu noktada, yukarıda da belirtildiği gibi 1700-1920 arası dönem tarihi coğrafyanın klasik evresini oluştururken 1920-1950 yılları arasında gerçekleştirilen
araştırma ve tartışmalar sayesinde tarihi coğrafya
modern kimliğini kazanmıştır.
17.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Tarihi Coğrafya'nın öncülerinden birisidir?
Herodotos |
Michelangelo |
Vitruvius |
Seneca |
Rafaelli |
Coğrafya’da olduğu gibi, bu alanda da en eski yazılar yine Eskiçağ Yunan dönemine aittir. Her ne kadar, bahsedilen müellifler yazdıkları eserlere tarihi coğrafya adını vermemişler ve bu ismi kullanmamışlarsa da, nihayetinde yaptıkları çalışmalar tarihi coğrafyanın öncüleridir. Örneğin, tarihin isim babası olan Heredothos’un MÖ. V. yüzyıldaki, özellikle Nil Deltası’nın nasıl oluştuğu ve Mısır medeniyeti için önemini ele alan açıklamaları tarihi coğrafyanın ilk örneği veya ilk habercisi sayılabilir.
18.Soru
Fiziki ve beşeri elemanları birlikte ele alan ya da bunları birbirleriyle yoğuran yaklaşım aşağıdakilerden hangisiyle tanımlanmaktadır?
Fiziki coğrafya |
Beşeri coğrafya |
Bölgesel coğrafya |
Toplumsal coğrafya |
Tarihi coğrafya |
Bu bağlamda, fiziki coğrafya insanın yaşadığı ve bütün faaliyetlerini gerçekleştirdiği fiziki mekanı; beşeri coğrafya ise insan ile faaliyetlerini çevreleriyle etkileşim içinde ve meydana getirdikleri mekansal örgütlenme biçimiyle inceler. Fiziki ve beşeri elemanları birlikte ele alan ya da bunları birbirleriyle yoğuran yaklaşım ise bölgesel coğrafyadır.
19.Soru
Coğrafyada herhangi bir dağılışı oluşturan eleman ya da kalıpların türlerinin saptanması ‘ve de ona bağlı olarak açıklanmasında en önemli unsur nedir?
Konu |
Dağılış |
Zaman |
Perspektif |
Ölçek |
Seçeneklerden “dağılış” coğrafyayı diğer bilimlerden ayırıcı bir prensiptir. “Konu” ve “perspektif” ise coğrafyanın üç unsurundan ikisidir.
20.Soru
Dünya’da tarihi coğrafyanın bu isimle, ilk defa
ortaya çıkış aşağıdakilerden hangi yüzyılda olmuştur?
XV |
XVl |
XVll |
XVlll |
XlX |
Dünya’da tarihi coğrafyanın bu isimle, ilk defa
ortaya çıkışı XVIII. yüzyıl başlarında İngiltere’de
Edward Wells’in kitaplarında, “historical geography”
adını kullanmasıyla gerçekleşmişti.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ