Tarihi Coğrafya Final 12. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Aşağıdakilerden hangisi tarihi coğrafyada Araştırma Süreci’nin ana basamaklarından biri değildir?
Araştırma Sorusunun Belirlenmesi |
Literatür Taraması |
Hipotezlerin Belirlenmesi |
Veri Toplama |
Tablo ve Grafiklerin Yazılması |
Tablo ve Grafikler – ‘Analiz, sentez ve değerlendirme’ bölümü alt basamağıdır.
2.Soru
Aşağıdakilerden hangisi, 1903 yılında radyoaktif bozunmanın yan bir ürün olarak ısıyı açığa çıkardığını bulan bilim insanlarından biridir?
Ada Lovelace |
Barre-Sinoussi |
Marie Curie |
Rita Levi-Montalcini |
Barbara McClintock |
1903’te Pierre ve Marie Curie radyoaktif bozunmanın yan bir ürün olarak ısıyı açığa çıkardığını bulmuş, böylece jeologlar, Yer’in iç ısısını ergimiş bir oluşumdan geriye kalan soğumaya güvenmeden açıklama imkanına ulaşmışlardır. Doğru yanıt C'dir.
3.Soru
Mağaralardaki duvar resimleri hangi ilişkinin ilk göstergeleridir?
İnsan-genetik |
Çevre-avlanma |
Doğa-mimari |
İnsan-çevre |
İnsan-mimari |
İnsanlar duvarlara çizdikleri resimler ile doğal ortamı, faaliyetlerini ve müşahedelerini anlatmışlardır. Bu şekilde günümüze yönelik birer kompozisyon yazmışlardır. Bu da insan-çevre ilişkilerinin ilk örnekleridir.
4.Soru
Yunanca yerin tasviri/yazımı anlamında kullanılan coğrafya kelimesi Türkeçe'ye ilk defa hangi yüzyılda girmiştir?
XIII. yüzyıl |
XIV. yüzyıl |
XV. yüzyıl |
XVI. yüzyıl |
XVII. yüzyıl |
Yunanca yerin tasviri/yazımı anlamında kullanılan coğrafya kelimesi, bu haliyle İslam literatüründe ilk defa XII. yüzyılda Muhammed b. Ebu Bekir ez-Zühri ve XIII. yüzyılda İbn Said el Mağribi gibi Arap müellifler tarafından “cuğrafiya” şeklinde Arapçalaştırılarak kullanılmıştır. Türkçe’ye ise muhtemelen ilk defa Fatih’in Batlamyus’un coğrafya isimli eserini aynı isimle çevirttirmesi ile XV. yüzyılda girmiştir.
5.Soru
Tarih öncesi dönem ile Tarihi dönemi birbirinden ayıran en temel özellik nedir?
Tarihi bilginin artması |
Yazının kullanılması |
Kaynak türlerinin çeşitlenmesi |
Yeni belge ve verilerin kullanılması |
Arşiv ve kütüphanelerin açılması |
Tarihi dönem yazının kullanılmasıyla başlar.
6.Soru
Aşağıdakilerden hangisi geçmişte bir sahanın coğrafi özelliklerinin mevcut kaynaklar ve yöntemler yardımıyla ortaya çıkarılmasıdır?
Bölgesel haritalar |
Jeomorfoloji haritası |
Yeniden inşa |
Toponimi |
Fiziki coğrafya |
Tarihi coğrafyada yeniden inşa, geçmişte bir sahanın coğrafi özelliklerinin mevcut kaynaklar ve yöntemler yardımıyla ortaya çıkarılması olarak tanımlanabilir.
7.Soru
Fosilleşen polenlerin değişik sondaj çalışmaları ile çıkarılıp şekil özelliklerine göre tasnif edilerek, başta karbon-14 olmak üzere mutlak tarihleme yöntemleriyle incelenmesi yöntemi aşağıdakilerden hangisidir?
Dendrokronoloji |
Fizyon İzleri |
Obsidiyen Hidrasyonu |
Polen Analizi |
Potasyum-Argon |
Rüzgârla tozlaşan bitkilerin üretmiş olduğu polenler, bitkiler tarafından atmosfere bırakıldığında etrafta dağılmaya, bir kısmı oksijenli ortamlarda bir kısmı ise oksijensiz ortamlarda birikmeye başlamaktadır. Oksijenli ortamda bulunanlar oksidasyona uğradığından özelliğini kaybederken oksijensiz ortamda, tortullar arasında birikenler (deniz, göl, bataklık, alüviyal çökeller, toprak, mağara yatakları, fosilleşmiş kum tepeleri, buzullar, tuz yatakları) özelliğini koruyarak fosilleşirler. Fosilleşen bu polenlerin değişik sondaj çalışmaları ile çıkarılıp şekil özelliklerine göre tasnif edilerek, başta karbon-14 olmak üzere mutlak tarihleme yöntemleriyle incelenmesi işlemine “polen analizi yöntemiyle tarihlendirme” denilmektedir.
8.Soru
I. Şehrin yerleşim alanı içinde sokak ve caddelerin yayılışı
II. Şehir sınırlarının belirlenmesi
III. Şehrin mimari tarzı
IV. Şehrin stratejik yerlerinin konumlanışı
V. Şehir alanının kullanılması
Şehrin görünümü veya şehrin imajı, bazı hususlara bağlı olarak ortaya çıkmaktadır. Yukarıdakilerden hangileri bu hususlar arasında bulunmaktadır?
I ve II |
II ve V |
I, II, III |
I, III, V |
II, III, IV |
Şehirler, zamanla içinde yaşayanlar kadar mekansal bir ünite olarak da dikkat çekmiştir. Şehrin üzerinde gelişmiş olduğu doğal mekansal ünite, artık yerini şehrin kendisine bırakmıştır. Böylelikle yeryüzünde ortadan kalksa dahi şehrin varlığına işaret eden bir “mekan” nesilden nesile aktarılan hikayesiyle var olmaya devam edecektir. Dönemine ve bulunduğu yere göre farklılıklar arz etse de şehrin görünümü (townscape) veya şehrin imajı, bazı hususlara bağlı olarak ortaya çıkmaktadır. Bu hususlar; a) Şehrin yerleşim alanı içinde sokak ve caddelerin yayılışı; b) Şehrin mimari tarzı; c) Şehir alanının kullanılması. Bunlar biribirinden farklı olup biri diğeriyle çok sıkı bağlar içermektedir. Şehrin görünümüyle ilgili çalışmalarda, mutlaka bu hususların birlikte ele alınması gerekmektedir. Bununla birlikte şehrin sahip olduğu özelliğe göre, bu üç unsurdan birinin baskın olarak gelişmesi söz konusudur. Doğru cevap D’dir.
9.Soru
Geçmiş toplumların, sosyal, siyasal, ekonomik, dini ve kültürel yaşantıları hakkında nasıl bilgi sahibi olunur?
Kitaplardan |
Derslerden |
Televizyondan |
Arkeolojik verilerden |
Aileden aileye geçen bilgilerden |
Arkeolojik verilerden yola çıkarak, geçmiş toplumların sosyal, siyasal, ekonomik, dini ve kültürel yaşantıları hakkında bilgi sahibi olunur.
10.Soru
Aşağıdaki sözcüklerden hangisi eski felsefe metinlerinde "yer" anlamında kullanılmıştır?
Kevn |
Emakin |
Temekkün |
Khora |
Kiyan |
Eski felsefe metinlerinde “yer” (İng. place, space) karşılığı olarak “khora, topos ve pou” terimleri kullanılmıştır. Doğru cevap D’dir.
11.Soru
Ülkemizde hangi yıllardan sonra tarihi coğrafya hareketlenmiştir?
1960’lar |
1970’ler |
1980’ler |
1990’lar |
2000’ler |
Bu alanda hareketlenmenin 1990’lardan sonra başladığını söylemek gereklidir. Bu tarihe kadar bazı eserler basılmışsa da, tarihi coğrafya araştırmalarının 1990’lardan itibaren hızlandığı belirtilebilir.
12.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Tarihi Coğrafya çalışmaları bağlamında kullanılabilecek görsel malzemeler kapsamında değildir?
Mağara duvarlarına çizilen resimler |
Harita |
Gravür |
Fotoğraf |
El yazmalı dini eserler |
El yazmalı dini eserler Tarihi Coğrafya çalışmaları bağlamında kullanılabilecek görsel malzemeler kapsamında değildir. Doğru cevap E'dir.
13.Soru
Mekanı her türlü deneyden önce gelen, görünün subjektif bir formu olarak inceleyen filozof kimdir?
Kant |
Newton |
Platon |
Heiddeger |
Descartes |
Kant mekanı her türlü deneyden önce gelen, görünün subjektif bir formu olarak incelemektedir. Bunun çeşitli sebepleri olmakla birlikte asıl sebep mekanın algılanışının insanların dünya tasavvurları ve varlık anlayışlarıyla yakından ilişkili olmasıdır.
14.Soru
Arkeolojik verilerden yola çıkarak geçmiş toplamlarla ilgili hangi bilgiye ulaşılmaz?
Sosyal |
Siyasal |
Ekonomik |
Kültürel |
Duygusal |
Arkeolojik verilerden hareketle geçmiş toplumların, sosyal, siyasal, ekonomik, dini ve kültürel yaşantıları hakkında bilgi sahibi olunabilir.
15.Soru
Hangisi ya da hangileri mekanların yeniden inşasında kullanılan yöntemlerdendir?
- Doğrusal uyumlama analizi
- Morfolojik metot
- Mikro fauna kalıntıları
Yalnız I |
Yalnız II |
I-III |
I-II |
I-II-III |
Doğrusal uyumlama analizi, morfolojik metot ve mikro fauna kalıntıları mekanların yeniden inşasında kullanılan tekniklerdir.
16.Soru
Tespit edebildiğimiz kadarıyla, Türkçe’de tarihi coğrafyadan ilk bahseden müellif, tarihçi ve coğrafyacı aşağıdakilerden hangisidir?
Ahmed Rıfat |
Yağlıkçızade Ahmed Rıfat |
Osman Gümüşçü |
H.H. Barrows |
H. C. Darby |
Türkçe’de tarihi coğrafyadan ilk bahseden müellif, tarihçi ve coğrafyacı Yağlıkçızade Ahmed Rıfat’tır (ö. 1895). Ahmed Rıfat, 1881’de basılan 7 ciltlik “Lügat-ı Tarihiye ve Coğrafiye” isimli ansiklopedik sözlüğün üçüncü cildinde tarihi coğrafyayı tanımlamıştır. Doğru cevap B'dir.
17.Soru
Tarihi coğrafya açısından en önemli zaman aşağıdakilerden hangisidir?
I. Zaman |
II. Zaman |
III. Zaman |
IV. Zaman |
V. Zaman |
Yerküre üzerindeki mekansal farklılıkların temelinde jeolojik tesirler yatar. Kuşkusuz başından itibaren her hareketin neden ve sonuçlarına bakıldığında süreçlerin birbirini etkiledikleri görülmektedir. Dünya’nın oluşumundan itibaren geçen bu süreç devirlerle izah edilmektedir ki, bunlar içerisinde tarihi coğrafya açısından en önemlisi Kuaterner’dir. IV. zaman adı da verilen bu devrin tarihi coğrafya araştırmaları açısından taşıdığı önem, insanlığın ortaya çıktığı ve halen içerisinde yaşadığı dönem olmasından kaynaklanmaktadır. Doğru cevap D’dir.
18.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Tarihi Coğrafyacıların yakından ilgili oldukları konulardan birisidir?
Modern kentlerin yol ağları |
Modern kentleşme |
Modern kentlerin alt yapı sistemi |
Geçmiş mekanın yeniden inşası |
Modern kentlerin yeniden tasarımı |
Tarihi coğrafyacıların yakından ilgili oldukları konulardan birisini, geçmiş mekanın yeniden inşası oluşturmaktadır. Bilindiği üzere tarihi coğrafyacının yaptığı iş, her şeyden önce bir coğrafyadır. Doğru cevap D'dir.
19.Soru
Geçmişteki coğrafyaların incelenmesi anlamındaki tarihi coğrafyanın ilk kurucusu sayılan kişi aşağıdakilerden hangisidir?
Philippus Cluverius |
Edward Wells |
H. Newman |
Karl Spruner |
George Adam Smith |
Ortaçağ sonrasında Avrupa’ya bakıldığında, durumun biraz daha ileriye gitmiş olduğu görülebilir. Bu dönemde “geçmişteki coğrafyaların incelenmesi” anlamındaki tarihi coğrafyanın ilk kurucusu sayılan Alman coğrafyacı Philippus Cluverius’un (1580-1622) çalışmaları önemlidir. Fakat yine de tarihi coğrafya O’nun, klasik dönem yapıtlarındaki bilgileri, arazi verileriyle birleştirerek Almanya’nın tarihi coğrafyasını yayımladığı XVII. yüzyıla kadar, göreli olarak gelişmemiş bir inceleme alanı olarak kalmıştır. Cluverius, Strabon’un yolundan giderek, biraz matematiki coğrafyaya ait bilgiler verdikten sonra ülke tasvirlerini ele almıştır. Cluverius, disiplinin ilerlemesine zemin hazırlayarak, Avrupa’da coğrafya öğreniminin gelişmesini sağlamış ve bu ismi kullanmadan tarihi coğrafya dalının ilk kurucusu olmuştur.
20.Soru
Onomastik biliminin yer adlarını inceleyen dalı aşağıdakilerden hangisidir?
Heraldik |
Antroponimi |
Numizmatik |
Toponimi |
Hidronimi |
Dilbiliminin, özel isimleri inceleyen, onların kökenleri ve anlamlarıyla uğraşan bilim dalına onomastik/adbilim denilmektedir.
Onomastik biliminin yer adlarını inceleyen dalına toponimi; bunun nehir, göl gibi su adlarıyla uğraşan dalına hidronimi; şahıs adlarıyla uğraşan dalına da antroponimi denilmektedir.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ