Temel eğitim, sürücüler için tehlike türleri, tehlikeleri önleyici tedbirler, kaza sonrasında yapılacaklar, işaretleme, etiketleme, levhalama
gibi konuları işler ve on dokuz saat sürer. Doğru cevap C seçeneğidir.

Belirli bir sınıf içerisinde yer alan tehlikeli maddeler yarattıkları ayni türden riskin derecesine göre farklı gruplar içerisinde tanımlanabilmektedir. “Paketleme Grubu I” tehlikeli madde sınıfı içerisinde yer alan maddenin risklerinin gerçekleşmesi durumunda oluşabilecek sonuçlar açısından insan sağlığı, çevre ve diğer varlıklar üzerinde en fazla zarar yaratabilecek maddeleri ifade etmektedir. Bu nedenle bu grup “Çok tehlikeli maddeler” olarak da tanımlanmaktadır. Paketleme Grubu II; bir sınıf içerisinde tanımlanmış bir tehlikeli maddenin yaratacağı olumsuz sonuçlar orta düzeyde ise söz konusu tehlikeli madde bu sınıf içerisinde yer almaktadır. Bu grup içerisinde yer alan maddeler paketleme grubu olarak “Tehlikeli Madde” şeklinde adlandırılmaktadırlar. Paketleme Grubu III; bir risk gerçekleştiğinde en alt düzeyde sonuçlar doğuran tehlikeli maddelerdir. Bu nedenle bu tür maddeler; “Az Tehlikeli Madde” olarak tanımlanmaktadırlar.

Kazalara yol açabilecek tüm faktörlerin belirlenmesi ve bunların gerçekleşmesine olanak sağlayan tutum ve davranışların tanımlanması ile bu tutum ve davranışların ayıklanması süreci “düzenleme (sort)” olarak ifade edilebilmektedir. Bu süreçte risk yaratan bütün faktörler meydana getirecekleri riskin önem derecesi de dikkate alınarak saptanmaktadır.

Araçların yükleme kapasitelerine uygun şekilde yüklenmesini sağlamak taşıyıcının görevidir. Diğerleri alıcının görevleri arasındadır.

İş kazaları ve tehditler tanımlı ya da tanımsız olabilmekte ve aşağıdaki gibi sınıflandırılabilmektedir. • Biyolojik Tehditler • Fiziksel Tehditler • Kimyasal Tehditler • İş Ergonomisi ve Tasarımına ilişkin Tehditler.

Öncelikli Tehlike Analizi, son tasarım aşamasında ya da daha detaylı çalışmalara model olarak kullanılabilecek olan hızla hazırlanabilen kalitatif bir risk değerlendirme metodolojisidir. Metodoloji; oldukça karmaşık bir yapıya sahip olmasına ek olarak, tamamen açık ve somut bir analiz olanağı sunmayabilmektedir. Uygulamada güvenlik sistemi tanımlandıktan sonra olası risklerin saptanması gerekmektedir. Öncelikli Tehlike Analizinde amaç süreçte yer alan olay ve koşulların birlikte ve münferiden oluşturabilecekleri zarar ve hasarların tanımlanmasıdır.

Verilen tanım Paketleme Grubu III'e aittir.

Taşıt Uygunluk Belgesi (ADR Uygunluk Belgesi); araç ile ilgili bilgileri (araç sahibi bilgileri, araç kodu, fren özellik­leri vb.), tank/tanker bilgilerini (üretici bilgileri, üretim yılı vb.), tehlikeli maddelerle ilgili bilgileri (tehlikeli madde sınıfları, maddelerin birbiriyle uyumu vb.) içermeli ve düzenle­yen tarafından tarih verilerek kaşelenip imzalanmalıdır.

Kazalar ve hırsızlık gasp vb. dışsal faktörler dışarıda bırakıldığında, karayolu ile tehlikeli maddelerin taşınmasında meydana gelen bütün zarar doğurucu olumsuz durumlar yanlış yüklemeler ve istiflemeye ilişkin hatalardan kaynaklanmaktadır. Bu riskler göz önüne alındığında oluşabilecek riskler aşağıdaki gibi sıralandırılabilmektedir.
Yükleme sırasında oluşabilecek riskler : • Yükün araçtan kayması • Yükün başka yüklere çarpması • Yükün araçtan düşmesi • Yükün bir ateş kaynağı ile birleşmesi • Yükün reaksiyon başlatması • Yükün istifleme aracı ile birlikte devrilmesi.

Tehlikeli madde taşıyan özel ve tüzel kişilerin öncelikle söz konusu Yönetmeliğin madde 6’sında verilen C1, C2, K1, K2, L1, L2, M1, M2, N1, N2, R1, R2 yetki belgelerinden herhangi birisine sahip olmaları zorunludur. Ancak kendi faaliyetlerinde kendi araçlarıyla taşıma yapanlar söz konusu belgelerden muaftır. Bunun dışında tehlikeli madde taşımacılık faaliyetlerinde bulunması gereken belgeler; • Tehlikeli Madde Faaliyet Belgesi, • Taşıt Uygunluk Belgesi, • Taşıma Evrakı, • Tehlikeli Madde Taşımacılığı Sürücü Eğitim Sertifikası (SRC5), • Yazılı Talimat, • Çok Modlu Tehlikeli Mal Taşıma Formu, • Güzergâh Tespit Belgesi, şeklindedir.

Güzergâh tespit belgesi üzerinde; taşınan tehlikeli maddenin sınıfı, UN numarası, tehlikelilik özellikleri gibi bilgilerin yanı sıra alıcı, gönderen ve taşımacıya ilişkin bilgiler yer almaktadır. Belge üzerinde katedilecek karayoluna ait bilgiler, yol numarası, mesafesi vb. bilgiler de bulunmaktadır (Görçün ve Erdal, 2010).

Yükleme/dolum sonrasında son kontroller yükleme operatörleri tarafından yapılarak aracın hareket etmesine izin verilmektedir

Isı Kontrollü (Frigorifik) Araçlar
Birtakım tehlikeli madde ve materyaller hava ya da havada bulunan bir bileşik ile belirli ısı ve sıcaklık koşullarında etkileşime girebilmekte, bunun sonucunda reaksiyon başlatabilmektedir. Özellikle bazı tehlikeli madde sınıflarında ortam ısısının birden bire artması sonucunda reaksiyon birden bire başlamakta ve çok kısa bir süre içerisinde risk gerçekleşmektedir. Bu noktadan hareketle ısının artmasıyla reaksiyon başlatabilecek tehlikeli maddelerin kontrol altında tutulabilmesi için ortam sıcaklığının da kontrol altına alınması gerekmektedir. Bunu sağlayabilmek için bu türde tehlikeli maddeler ısı kontrollü (frigorifik) araçlarla taşınabilmektedir. Dolayısıyla ısı kontrollü araçlar ile tehlikeli maddelerin taşınması temel olarak reaksiyon başlatabilecek ya da tehlikeli maddenin parlama derecesi ile ortam sıcaklığının aynı olması neticesinde ani parlama ve yangınla sonuçlanabilecek risklerin denetim ve kontrol altına alınması amacını taşımaktadır. Özellikle parlama derecesi düşük olan ve sınıf 3 yanıcı sıvı maddeler içerisinde tanımlanmış tehlikeli maddeler, kendi kendine yanabilen katı maddeler, ısıl ortamda reaksiyon başlatabilen maddeler bu tür araçlarla taşınmaktadır. Bir tehlikeli maddenin ısı kontrollü araçlarla taşınabilmesi için ambalaj ve evraklar üzerinde P2 “ısı kontrollü taşınması gerekir” işaretinin bulunması gerekmektedir. Isı kontrollü araçların tehlikeli madde taşımacılığında kullanılmasının nedeni, bazı tehlikeli maddelerin taşınırken ısınmalarından dolayı ısı ortaya çıkarabilmeleri veya kendi kendilerine yanabilmeleridir. Dolayısıyla taşıma kabı içerisinde ısının sabitlenmesi ve maddenin sabit bir ısıyla taşınması gerekebilmektedir. Aynı zamanda bazı ürünlerin parlama derecelerinin düşük olması, söz konusu tehlikeli maddelerin yüksek ortam sıcaklığında patlamalarına veya yanmalarına neden olabilmektedir.

Dökme olarak taşınmayan paketli ya da paletli yüklerin her birisi için merkez nokta olarak tarif edilen “yük basma noktasının” belirlenmesi gerekmektedir. Bu nokta yükün bulunduğu zemine kuvvet uyguladığı nokta olarak ifade edilebilmektedir. Dolayısıyla yüke ilişkin bu nokta yükün üzerinde yer aldığı zemin üzerinde hareket etmesine de etki eden bir faktördür. Bu nokta ağırlık merkezi olarak tanımlanmaktadır ve gerçekte her bir cisim bir merkez noktaya sahiptir. Aynı zamanda ağırlık merkezi cismin stabilitesine sağlayan ya da stabilitesini azaltan bir özelliğe sahiptir. Yük araç stabilitesinin sağlanabilmesi ve taşınan yükün araç üzerindeki hareketinin sınırlandırılabilmesi için araca ilişkin merkez nokta ile yüke ilişkin merkez noktanın eşleştirilmesi gerekmektedir. Doğru cevap A'dır.

IMDG kodları aşağıdaki hususları içermektedir (IMO, 2016):

• Gemi ve kargolara yönelik tehlikeli madde kaynaklı zararların engellenmesi

• Deniz çevre güvenliği ve buna yönelik zararların önlenmesi

• Tehlikeli maddelerin güvenli taşınmaları için gereken önlemlerin alınması

• Bu tür ürünlerin taşınıp taşınmayacaklarının belirlenmesi

Fiziksel görünüş ve tasarımlarına göre tankerler aşağıdaki gibi kategorize edilebilmektedir.
• Silindir Tankerler
• Elips Tankerler
• Bavul Tankerler

• I1 İnsanlara bulaşıcı etkisi olan maddeler
• I2 Sadece hayvanlara bulaşıcı etkisi olan maddeler
• I3 Klinik atıklar
• I4 Diagnostik numuneler

Tehlikeli madde taşıyan araçlar meskûn mahaller içerisinde en fazla 30 km hızla gidebilirler. Araçlar otobanlarda 60 km hızla yol alabilmektedirler. Ayrıca, tehlikeli madde taşıyan araçlar önlerindeki aracı en az 50 metre mesafeden takip etmek zorundadır. Doğru yanıt D'dir.

Dolaylı ve doğrudan etkilerinin yanı sıra iş kazalarının gerçekleşmesi sonucu ortaya çıkan olumsuz durumlar; görünür maliyetler ve görünmez maliyetler olarak da iki kısımda incelenebilmektedir. Görünür maliyetler esas olarak doğrudan maliyetler olup iş kazasının bir sonucu olarak doğrudan bir biçimde gözlemlenen kaza neticeleridir.