Temel Afet Bilgisi Ara 3. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Belli sıcaklıkta bir hava ya da gaz kütlesinde bulunan su buharı miktarının, o sıcaklıkta bir hava ya da gaz kütlesinde bulunabilecek en yüksek su buharı miktarına olan oranının yüzde olarak ifadesi neyi tanımlar?
Aşırı sıcaklık |
Bağıl Nem |
Don |
Buharlaşma |
Yoğuşma |
Bağıl Nem: Belli sıcaklıkta bir hava ya da gaz kütlesinde bulunan su buharı miktarının, o sıcaklıkta bir hava ya da gaz kütlesinde bulunabilecek en yüksek su buharı miktarına olan oranının yüzde olarak ifadesidir.
2.Soru
Gerilmeli bölgelerde, eğik bir fay düzlemi üzerinde kalan bloğun, düzlemin altında kalan bloğa göre aşağı doğru hareket etmesi yani kayması sonucu gelişen faylara ne ad verilir?
Aktif (Diri) fay |
Normal fay |
Ters fay |
Bindirme fayı |
Doğrultu atımlı fay |
Normal fay, gerilmeli bölgelerde, eğik bir fay düzlemi üzerinde kalan bloğun, düzlemin altında kalan bloğa göre aşağı doğru hareket etmesi yani kayması sonucu gelişen faylara denir.
3.Soru
I. Türkiye’nin güney bölümünde yağış
miktarları azalacak.
II. Ani sellerde artışlar yaşanacak.
III. Daha şiddetli ve uzun süreli kuraklıklar
görülecek.
IV. Orman yangınlarına ve tropikal
hastalıklarda artışlar olacak.
V. Ortalamaların üstünde kar örtüsü gerçekleşecek.
Yukarıdakilerden hangileri küresel iklim değişimi ile birlikte Türkiye’de görülmesi öngörülen değişiklikler arasında yer almaktadır?
I ve II |
I, III, IV ve V |
I, II, III ve IV |
II, III, IV ve V |
Hepsi |
İklim değişikliği nedeniyle, yağış açısından da önemli değişiklikler yaşanabilecektir. Özellikle kış aylarında, Türkiye’nin Ege, Akdeniz ve Güneydoğu Anadolu’yu da kapsayan güney bölümünde yüzde 20 ila 50 arasında yağış miktarlarının azalacağı öngörülmektedir. Bununla birlikte, Türkiye’de küresel iklim değişiminin ülkemizdeki su kaynaklarına olası kötü etkileri başlıklar halinde şu şekilde özetlenebilir: • Yağışta yazın büyük azalma olacak fakat buharlaşma artabilecek. • Yağışların mevsimsel dağılımı ve şiddeti değişecek. Ani sellerde artışlar beklenmekte. • 1987’den beri zaten ortalamanın altında gerçekleşen kar örtüsü daha da azalabilecek. • Akımları sadece miktarı azalmayacak aynı zamanda pik zamanları da değişecek. • Kuraklığın sıklığı ve şiddeti artabilecek. • “Su stresi” artacak. Şehir ve ülke sınırlarını aşan nehirlerin kullanımı dâhil birçok uluslararası, ulusal ve yerel su kaynağının paylaşımında problemler çıkabilecek. • Yüksek basınç kuşağının kuzeye kayması ile ülkemizde hâkim olabilecek tropikal iklime benzer bir kuru hava, daha sık, uzun süreli kuraklıklara, orman yangınlarına ve tropikal hastalıklarda artışlara neden olabilecek. • Kuş cenneti ve benzeri milli parklar tahrip olup, kuşların göç yolları ve konaklama yerleri değişecek.
4.Soru
Aşağıdakilerden hangisi afetlerin yol açtığı dolaylı etkilerdendir?
Yıllık bütçe giderlerinin aşırı artması, parasal kaynakların azalması ve ödemeler |
Kamu kaynaklarının yardım ve yeniden yapılanmaya aktarılmasından kaynaklanan |
Sosyal dengelerin bozulmasının yol açabileceği asayişsizlik |
Üretim veya arz kaybının yol açtığı pazar kaybı |
Üretim ve hizmet yetersizliği nedeniyle ortaya çıkan fiyat artışları |
DOLAYLI ETKİLER
• Üretim, turizm, ticaret ve hizmet sektörlerinin kısa veya uzun süreli devre dışı kalması nedeniyle uğranılan gelir kayıpları,
• Sağlık, eğitim, ulaştırma, enerji vb. sektörlerdeki hasarlar sonucu hizmetlerin
kesilmesi veya aksaması nedeniyle uğranılan hizmet kayıpları,
• Üretim ve hizmet yetersizliği nedeniyle ortaya çıkan fiyat artışları,
• Kalkınma planlarındaki yatırımların askıya alınmasının doğuracağı alternatif
maliyetler,
• Tüm kaynakların, kurtarma, ilk yardım ve geçici barındırma çalışmalarına yoğunlaştırılması nedeniyle, diğer alanlarda görülen yatırım ve hizmet azalması
ve bunların alternatif maliyetleri,
• İşsizlik, göç, sakat ve kimsesiz kalanlarla, psikolojik travma yaşayanların yol
açtığı sosyal maliyetler,
Doğru yanıt E
5.Soru
I. Tropikal siklonlar
II. Lodos
III. Boranlar
IV. Hortum
V. Poyraz
Yukarıdaki hangileri Türkiye’de yaşanan rüzgar aşırılıkları içerisinde yer alır?
I ve II |
I ve III |
I, II ve III |
II, III, IV ve V |
I, III, IV ve V |
Lodos Türkiye’de güneybatıdan esen (225 derece, SW) sıcak ve nemli rüzgâra verilen isimdir. Türkiye’de kuzeydoğudan (45 derece, NE) esen soğuk rüzgara verilen isimdir.. Boranlar (Fransızca’dan dilimize oraj olarak girmiş gök gürültülü fırtına anlamında bir kelimedir), şiddetli rüzgârlar, dolu, hortumlar ve aşırı yağışlar meydana getiren fırtınalardır.Türkiye’de gök gürültülü fırtınalar Mayıs ve Haziran aylarında ülke genelinde özellikle iç ve kuzeydoğu kesimlerde en sık görülmektedir. Maksimum gök gürültülü fırtına frekansı geç son bahardan erken ilk bahara kadarki dönemde Ege ve Akdeniz kıyılarına kaymaktadır. Hortumlar; küçük, güçlü ve alçak basınç alanlarında, hızlı bir şekilde kendi etrafında dönen rüzgârlardır. Hortum, dünyanın birçok yerinde meydana gelebilen insanın canı ve malı için önemli tehlikeler oluşturan atmosfer olaylarından biridir. Nitekim Türkiye’de de ölümcül hortumlar görülmüştür. Akdeniz ve Ege sahillerinde ağırlıkla kış aylarında görülen hortumlar, Türkiye hortum veritabanını domine etmektedir. Tayfun: Dönen rüzgarlardan üçüncüsü ve en büyüğü“tropikal siklon”lardır. Bunların yerel olarak tayfun, harikan, willy willy, vb. gibi farklı adları vardır. Türkiye’de Türkçe ses uyumuna en yakın olan “tayfun” kelimesi tüm güçlü tropikal siklonlar için kullanılması doğru olur. Tropikal bölgede, Doğudan batıya gelen alizeler nedeniyle tropikal fırtınalar doğudan batıya doğru giderek ülkelerin genellikle doğu kıyılarını etkiler. Bu nedenlerden dolayı, Türkiye için tayfun tehlikesi yoktur.
6.Soru
Bugüne kadar iklim değişikliğinin direk etkisinden dolayı Dünya’da 26 milyon insan “göçmen” olmuştur. Bu tür göçmenlerin sayısının 2050 yılına kadar Dünya'da kaç milyonu bulması beklenmektedir?
100 |
150 |
190 |
210 |
270 |
Bu tür göçmenlerin sayısının 2050 yılına kadar Dünyada 150 milyonu bulması beklenmektedir. Doğru cevap B şıkkıdır.
7.Soru
Yer kabuğunu oluşturan levhaların birbirlerine sürtündükleri, birbirlerini sıkıştırdıkları, birbirlerinin üstüne çıktıkları ya da altına girdikleri bu levhaların sınırları dünyada depremlerin oldukları yerler olarak karşımıza çıkmaktadır. Aşağıdakilerden hangisi deprem üreten levha sınırlarından birisi değildir?
Okyanus ortası sırtlar |
Dağ yamaçları |
Yitim zonu |
Çarpışma zonu |
Yanal yer değiştirme zonu |
Deprem üreten levha sınırları dört sınıfa ayrılmaktadır;
Okyanus ortası sırtlar: Isı akımlarının yükseldiği yerlerde levhalar birbirlerinden uzaklaşmakta ve buradan çıkan sıcak magma da okyanus ortası sırtlarını oluşturmaktadır.
Yitim zonu: Levhaların birbirlerine değdikleri bölgelerde sürtünmeler ve sıkışmalar olmakta, sürtünen levhalardan biri aşağıya Manto’ya batmakta ve eriyerek yitme zonlarını oluşturmaktadır.
Çarpışma zonu: Levhaların birbirlerine değdikleri bölgelerde sürtünmeler ve sıkışmalar olmakta, yan yana gelince çarpışmakta ve çok yüksek sıradağlar oluşmaktadır.
Yanal yer değiştirme zonu: Çarpışan levhaların ön kesimlerinde yanal atımlı faylar oluşmakta ve iki blok birbirine göre yatay yönde yer değiştirmektedir. Doğru cevap "B" şıkkıdır.
8.Soru
Aşağıdakilerden hangisi insan kaynaklı afetlerden biri değildir?
Nükleer, biyolojik, kimyasal kazalar |
Bilişim teknolojileri/Bilişim saldırıları |
Kıtlık |
Taşımacılık kazaları |
Endüstriyel kazalar |
İnsan kaynaklı afetler; • Nükleer, biyolojik, kimyasal kazalar • Bilişim teknolojileri/Bilişim saldırıları • Taşımacılık kazaları • Endüstriyel kazalar • Aşırı kalabalıktan meydana gelen kazalar • Göçmenler ve yerlerinden edilenler şeklinde sınıflandırılmaktadır.
Kıtlık yavaş gelişen doğa kaynaklı afetlerin arasında yer almaktadır. Doğru cevap C.
9.Soru
1950 – 2008 yılları arasında meydana gelen afetler göz önünde bulundurulduğunda ülkemizde en çok afet olayı hangi ilimizde görülmüştür?
Trabzon |
Bingöl |
Rize |
Tunceli |
Erzurum |
Afet olay sayısına göre en fazla afet 1517 afet olayı ile Erzurum ilinde olmuş, bunu sırasıyla Trabzon, Bingöl gibi iller takip etmiştir.
10.Soru
I. Ormansızlaştırma, tarımsal faaliyetler ve fosil yakıtlarının yakılması nedeniyle sera gazlarının artırılması II. Tarımsal atık ve fosil yakıtlarının yakılması nedeniyle atmosfere salınan aerosol ve parçacıkların artması III. Ormansızlaştırma ve çölleşme nedeniyle dünya yüzeyinin albedosundaki (güneş ışınlarını yansıtma özelliğindeki) değişim IV. Uçak ve gemi egzoz yoğuşma izleri ile bulut oluşturma V. Atmosferdeki kimyasal değişimler Yukarıdakilerden hangileri iklimi değiştirdiği bilinen insani etmenler arasında yer alır?
I ve II |
I, II ve III |
II, III, IV ve V |
I, III, IV ve V |
Hepsi |
İnsanı da doğanın bir parçası olarak düşünüp insani etkileri de doğal etkiler olarak kabul etmezsek; iklimi değiştirdiği bilinen belli başlı doğal ve insan nedenli etmenler şunlardır: Ormansızlaştırma, tarımsal faaliyetler ve fosil yakıtlarının yakılması nedeniyle sera gazlarının artırılması, • Tarımsal atıkların yakılması, fosil yakıtlarının yakılması, vb. nedeniyle atmosfere salınan aerosollar ve parçacıkların artması, • Ormansızlaştırma ve çölleşme nedeniyle dünya yüzeyinin albedosundaki (güneş ışınlarını yansıtma özelliğindeki) değişim, • Uçak ve gemi egzoz yoğuşma izleri ile bulut oluşturma. • Atmosferde kimyasal değişimler.
11.Soru
Aşağıdakilerden hangisi afetlerin ortak özellikleri arasında yer almaz?
Afetler, ilk oluştuğu anlarda insanlarda şok etkisi yaratır. |
Afetler, yaşam kaynaklarına ve alt yapıya zarar verir. |
Afetin oluştuğu ilk anlarda organize bir müdahale gerçekleşmeyebilir. |
Afetlerin tamamının ne zaman olacağı tahmin edilebilir. |
Afetler, oluştuğu bölgede yaşayan insanların yaşamlarını tehdit eder. |
Bazı afetlerin ne zaman olacağı tahmin edilemezken bazılarının ne zaman olacağı tahmin edilebilir. Dolayısıyla "D" seçeneğinde verilen bilgi, ortak özellikler arasında yer almaz. Diğer seçeneklerde verilen bilgiler, ortak özellikler arasındadır.
12.Soru
I. Araba kullanıyorsan, mümkün olan en kısa sürede güvenli bir şekilde dur.
II. Yataktaysan, yatağın yanına uzan ve orada kal, başını yastıkla koru.
III. Dışarıdaysan, elektrik direklerinden, binalardan
ve duvar kenarlarından uzaklaş açık alana git.
IV. Sarsıntı süresince duruma göre yerini değiştir. Pencereden, yıkılacak eşyalardan uzak dur.
V. Hazırlıklı ol, artçı sarsıntının olacağını
unutma ve sarsıntı tekrar başladığında ÇÖK, KAPAN,
TUTUN eylemini hatırla.
Yukarıdakilerden hangileri deprem anında yapılması gereken hareketler içerisinde yer alır?
I ve II |
II ve IV |
I, II, III ve V |
I, II, IV ve V |
Hepsi |
Deprem anında eğer evin içindeysen, orada kal. Bulunduğun zemine çök, bir masaya tutun ve kendini koruyacak şekilde kapan. Sarsıntı süresince duruma göre yerini değiştir. Pencereden, yıkılacak eşyalardan, avizelerden ve mutfaktaki dolaplardan uzak dur. Güvenli olmadıkça dışarıya çıkma. Eğer yataktaysan,, yatağın yanına uzan ve orada kal, başını yastıkla koru. Eğer dışarıdaysan, elektrik direklerinden, binalardan ve duvar kenarlarından uzaklaş açık alana git. Eğer araba kullanıyorsan, mümkün olan en kısa sürede güvenli bir şekilde dur. Köprü, üst geçit, elektrik direğinden uzaklaş. Sarsıntı geçene kadar arabanın içinde kal. Hazırlıklı ol, artçı sarsıntının olacağını unutma ve sarsıntı tekrar başladığında çök, kapan, tutun eylemini hatırla. Kesinlikle hasarlı binalara girme ve yaklaşma. Bilgilen, acil durumlarla ilgili kişilerin açıklamasını ve talimatlarını radyo ve televizyondan izle ve uygula. Çok ciddi yaralanma veya yangın durumları dışında belli bir süre telefonunu kullanma. Temizle, dökülen ilaçları, zararlı sıvıları ve temizlik malzemelerini ortadan kaldır. Mutfak dolaplarını dikkatlice aç. Yiyeceklerini ve suyunu kontrol et. Düşün, Yollarda hasta ve yaralı nakli yapılacağı için trafiği engelleme. Yaşlı ve bakıma muhtaç insanlar olduğunu, çocukların korkacağını düşünerek onlara yardım et.
13.Soru
Aşağıdakilerden hangisi belli bir yerde ve yılın belirli bir zamanında nadiren görülen olay olarak tanımlanır?
Heyelan |
Rekolte düşüşleri |
Orman yangını |
Sıcaklık artışı |
Aşırı bir hava olayı |
Aşırı bir hava olayı, belli bir yerde ve yılın belirli bir zamanında nadiren görülen olay olarak tanımlanır.
14.Soru
Aşağıdakilerden hangisi afetin büyüklüğüne etki eden ana faktörlerden değildir?
Olayın fiziksel büyüklüğü |
Olayın yerleşme alanlarına uzaklığı ve nüfus yoğunluğu |
Hızlı nüfus artışı ve çarpık kentleşme |
Çevrenin tahribi ve yanlış kullanımı |
Doğal afetlere karşı tatbikat yapılmaması |
Afetin büyüklüğüne etki eden ana faktörler; olayın fiziksel büyüklüğü, olayın yerleşme alanlarına uzaklığı
ve nüfus yoğunluğu, fakirlik ve az gelişmişlik, hızlı nüfus artışı ve çarpık kentleşme, afet açısından
tehlikeli bölgelerdeki hızlı ve denetimsiz şehirleşme ve sanayileşme, tehlike ve risklere göre alan kullanımı
ve yapılaşma kültürü eksikliği, çevrenin tahribi ve yanlış kullanımı (ormanlar, sulak ve tarımsal alanlar,
kıyılar gibi), bilgisizlik, eğitimsizlik ve güvenlik kültürünün noksanlığı ve toplumun afetlere karşı önceden alabildiği koruyucu ve önleyici önlemlerin düzeyidir şeklinde sıralanabilir
15.Soru
Aşağıdakilerden hangisi havadaki su buharının direkt olarak sıvı hale geçmeden buza dönüşüp çok soğuk yüzeylerde buz şeklinde birikmesiyle oluşur?
Çiy |
Çisenti |
Kırağı |
Tipi |
Sel |
Soğuk cisimler üzerinde su buharının kırağı noktası sıcaklığında doğrudan katılaşması sonucu meydana gelen, ince, kırılgan, iğne, pul, tüy veya yelpaze şeklinde beyaz buz kristallerinin görüldüğü buz örtüsü, kırağı donudur.
16.Soru
I. Belirli bir yerde ve yılın belirli bir zamanında nadiren görülen bir olay olması. II. Etkisinin yüksek olması III.Çok aşırı yani katostrofik bir olay olması IV. %10 gibi nispeten düşük bir eşik değerinin üzerinde görülen bir olay olması V. Daha önce (mevcut kayıtlarda bulunan) görülmüş bir olay olması SREX “İklim Değişikliğine Uyarlamayı Geliştirmek için Aşırı Olayların Riskini ve Afetleri Yönetmek” raporuna göre bir hava olayını aşırı olarak niteleyebilmek için yukarıdakilerden hangileri gerekmektedir?
I ve II |
I, II ve IV |
I, II, III ve IV |
II, III, IV ve V |
Hepsi |
SREX raporunda “aşırı bir hava olayı”, “belirli bir yerde ve yılın belirli bir zamanında nadiren görülen bir olay” olarak tanımlanmıştır. Yine SREX raporunda “nadir olay” ise “en düşük ya da en yüksek ilk %10 arasında görülen olaylar” olarak tarif edilir (IPCC, 2012). SREX raporunda yer alan “aşırı” ya da “uç” hava ya da iklim olayı aşağıdaki şekilde anlaşılmalıdır: • Etkisi yüksek olan (ama gerçekten çok aşırı yani katostrofik bir olay değil); • %10 gibi nispeten düşük bir eşik değerinin üzerinde olan; • Uzun bir geri dönüş süresi olan; • Görülmemiş (mevcut kayıtlarda bulunmayan); olaylar.
17.Soru
Yaz geceleri veya sakin kış mevsiminde şehirleşmiş alanlarda, düşük yansıtırlık, yüksek ısı kapasitesine sahip yapılar ve asfalt gibi çok sayıda kuru ısı kaynağı tarafından soğrulan ısıyla şehir üzerindeki sıcaklık değerlerinin kırsal alanlardan daha yüksek olmasına ne ad verilir?
Sıcak Hava Dalgası |
Aşırı Sıcaklık |
Bağıl Nem |
Hava Nemi |
Kent Isı Adası |
Kent Isı Adası: Yaz geceleri veya sakin kış mevsiminde şehirleşmiş alanlarda, düşük yansıtırlık, yüksek ısı kapasitesine sahip yapılar ve asfalt gibi çok sayıda kuru ısı kaynağı tarafından soğrulan ısıyla şehir üzerindeki sıcaklık değerlerinin kırsal alanlardan daha yüksek olması. Kent ısı adası oluşumu nedeniyle özellikle büyük kentlerde ve geceleyin, sıcak aylardaki hava sıcaklıkları ve elektrik enerjisi tüketimi ve rahatsızık belirgin bir biçimde artmaktadır. Diğer bir deyişle ortaya çıkan havalandırma ve soğutma ihtiyacı nedeniyle yaz mevsiminde kullanılan elektrik miktarı ilkbahara göre önemli bir miktarda artış göstermektedir.
18.Soru
Soğuk hava adveksiyonu nedeniyle geniş bir bölgede üzerinde tarımsal alanlara zarar verebilecek ve/veya ıslak yüzeylerdeki suları buza dönüştürebilecek kadar uzun bir süre ve şiddette yüzey hava sıcaklığının donma sıcaklığının altında (0°C’nin) kalmasına ne ad verilir?
Don |
Buzlanma |
Fırtına |
Sis |
Kar |
Don soğuk hava adveksiyonu nedeniyle geniş bir bölgede üzerinde tarımsal alanlara zarar verebilecek ve/veya ıslak yüzeylerdeki suları buza dönüştürebilecek kadar uzun bir süre ve şiddette yüzey hava sıcaklığının donma sıcaklığının altında (0°C’nin) kalmasıdır.
19.Soru
Aşağıdakilerden hangisi ikincil afetler olarak adlandırılan olayların dışında kalır?
patlama |
su baskınları |
yangın |
deprem |
salgın hastalıklar |
Bir afetin etkisi veya tetiklemesi ile meydana gelen yangın, heyelan, baraj yıkılması, su baskınları, gaz sızıntıları, patlama, salgın hastalıklar ve endüstriyel kaza gibi yeni afetlere ikincil afet denir. Doğru yanıt D
20.Soru
I. Okyanus sirkülasyonlarındaki değişimler II.Atmosferde kimyasal değişimler III.Dünyanın ekseninde ve yörüngesindeki değişimler IV. Toz bulutları ve göktaşları V. Kıtaların sürüklenmesi ve konumları Yukarıdakilerden hangileri küresel iklim değişikliğinin doğal nedenleri arasında yer alır?
I ve III |
I, II ve III |
I, II, III ve V |
I, III, IV ve V |
Hepsi |
İnsanı da doğanın bir parçası olarak düşünüp insani etkileri de doğal etkiler olarak kabul etmezsek; iklimi değiştirdiği bilinen belli başlı doğal etmenler şunlardır: Doğal Etkiler: • Güneşten salınan enerjideki değişimler • Dünyanın ekseninde ve yörüngesindeki değişimler • Kıtaların sürüklenmesi ve değişen konumları • Volkanik aktiviteler • Toz bulutları ve göktaşları • Okyanus sirkülasyonlarındaki değişimler • Dağ oluşumları ve büyük dağ sıraları. Atmosferdeki kimyasal değişimler, insani etkilere bir sebeptir.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ