Temel İlaç Bilgisi Ve Akılcı İlaç Kullanımı Final 5. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Bir hastalığın tedavisinde kullanılacak ilaçların farmakodinamik ve farmakokinetik açıdan değerlendirilerek tedavi hedeflerine en uygun ilacın seçilmesi, akılcı tedavide eniyileme analizi açısından hangi ölçütün tanımıdır?
Güvenlilik |
Uygunluk |
Maliyet |
Etkililik |
Erişim kolaylığı |
Akılcı tedavide eniyileme analizi açısından etkililik, güvenl ölçütünün ilik, maliyet ve etkililik olmak üzere dört temel ölçüt kullanılır. Erişim kolaylığı, uygunluk ölçütü içinde yer alan kriterlerden biridir. Yukarıdaki tanım etkililik ölçütünü kapsar.
2.Soru
"Bitkisel droglardan, genellikle soğuk/sıcak mekanik sıkma veya ekstaksiyon yöntemleriyle elde edilen, genellikle sıvı halde ancak katı halde de olabilen doymuş ve doymamış yağ asitleri, gliseritler ve türevlerinden oluşan, sabunlaşabilen uçucu olmayan yağlardır. Eczacılık teknolojisinde, kozmetikte ve gıda amaçlı kullanımları ve bazı bileşen ve karşımların terapötik kullanımları da mevcuttur."
Yukarıda açıklaması verilen bitkisel drog preparat şekli aşağıdakilerden hangisidir?
Tıbbi çay |
Tentür |
Ekstre |
Uçucu yağ |
Sabit yağ |
Sabit Yağlar: Sabit yağlar (Olea) bitkisel droglardan, genellikle soğuk/sıcak mekanik sıkma veya ekstaksiyon yöntemleriyle elde edilen, genellikle sıvı halde ancak katı halde de olabilen doymuş ve doymamış yağ asitleri, gliseritler ve türevlerinden oluşan, sabunlaşabilen uçucu olmayan yağlardır. Eczacılık teknolojisinde, kozmetikte ve gıda amaçlı kullanımları ve bazı bileşen ve karşımların terapötik kullanımları da mevcuttur. Doğru cevap E'dir.
3.Soru
Bitki çayı hazırlarken uygun boyuta getirilmiş drog üzerine kaynar su ilave edilir, karışım kapalı bir kapta, hafif ateşte, beş dakika ısıtılır; soğuduktan sonra süzülme işlemine ne ad verilir?
İnfüzyon |
Dekoksiyon |
Maserasyon |
Perkolasyon |
Tentürler |
İnfüzyon: Uygun boyuta getirilmiş drog üzerine kaynar su ilave edilir, karışım kapalı bir kapta, hafif ateşte, beş dakika ısıtılır; soğuduktan sonra süzülür.
Dekoksiyon: Uygun boyuta getirilmiş drog üzerine soğuk su ilave edilir; karışım, kapalı bir kapta, hafif ateşte yarım saat ısıtılır; sıcakken süzülür.
Maserasyon: Uygun boyuta getirilmiş drog ve su, oda ısısında ara sıra çalkalanarak birkaç saat bekletildikten sonra süzülür.
Perkolasyon: Cam, porselen, paslanmaz çelikten yapılmış farklı büyüklükteki perkolatör denen sütun içerisine, uygun boyuta getirilmiş drog yerleştirildikten sonra, çözücünün yavaş yavaş ve sürekli bir şekilde drog içinden geçirilmesi esasına dayanır. İşleme; drogdaki tüm etken maddeler tüketilinceye kadar devam edilir.
Tentürler: Genellikle kuru haldeki bitkisel materyalin alkol veya sulu alkol ile perkolasyon, maserasyon gibi yöntemlerle tüketilmesi sonucu elde edilen, sıvı haldeki preparatlardır.
4.Soru
Aşağıdakilerden hangisi ciltte oluşan bir hastalık değildir?
Liken |
Keloid, |
Alopesi |
Psöriyazis |
Kserostomi |
Dermatit/ekzema, liken, keloid, alopesi, psöriyazis ve pemfigus gibi hastalıklar, ciltte oluşan hastalıklara örnek olarak verilebilir. Kserostomi ağız kuruluğu anlamına gelmektedir.
5.Soru
Aşağıdakilerden hangisi akılcı tedavide eniyileme analizinin temel ölçütlerinden biri değildir?
Güvenlilik |
Maliyet |
Etkililik |
Yararlılık |
Uygunluk |
Tedavi düzenleme süreci: Hekim, düzenleyeceği tedavinin amaçlarını belirlemeli ve hasta için en uygun olan tedaviyi seçmelidir. Hastalıklar, ilaç ile ya da ilaç dışı yöntemlerle tedavi edilebilmektedir. Teşhis edilen hastalığa yönelik uygun ilaçların seçimi, en önemli aşamalardan biridir. Hekim, uygun ilaçların seçimini hasta başında kısıtlı zaman diliminde yapmamalıdır. Hekimin tedavi/ilaç seçiminde AİK ilkeleri doğrultusunda, kanıta dayalı tıp yaklaşımından yararlanarak, kendi bilgi ve tecrübesini kullanarak hareket etmesi oldukça önemlidir. Hekim, bu kapsamda önceden sık karşılaşılan hastalıklara yönelik kişisel tedavi (K-tedavi) ve kişisel ilaç (K-ilaç) listeleri oluşturmalıdır. K-tedavi ve K-ilaç seçimi aşamalarında, akılcı tedavide eniyileme analizi (ATEA)’dan yararlanılır. ATEA sonucunda alternatifler arasından ilgili hastalıkta kullanılabilecek en iyi ilaçlar belirlenir ve alternatifler sıraya koyulur. Seçim işleminde 4 temel ölçüt kullanılır: 1. Etkililik 2. Güvenlilik 3. Uygunluk 4. Maliyet
6.Soru
Aşağıdakilerden hangisi sıvı farmasötik formlara uygulanan kontroller arasında yer almaz?
Dağılma testi |
Viskozite tayini |
pH kontrolü |
Faz ayrışması kontrolü |
Yüzey gerilimi tayini |
Sıvı farmasötik formlara uygulanan bazı kontroller:
Yüzey gerilimi tayini
Viskozite tayini
Çözeltilerin üretimi esnasında pH, viskozite, parçacık, ozmolarite, berraklık ve homojenlik kontrolleri yapılır.
Bekletilen emülsiyonlarda kremalaşma, flokülasyon, koalesans, faz ayrışması, faz dönüşümü gibi olumsuz durumların oluşmaması istenir. Bir emülsiyonun kararlılığı ısıtma, çalkalama ve dondurma-çözme olmak üzere üç farklı yöntemle kontrol edilebilir. Doğru cevap A’dır.
7.Soru
Aşağıdakilerden hangisi ilaç uygulama basamağında 8 doğru ilkeden biri değildir?
Doğru ilaç |
Doğru sonuç |
Doğru hasta |
Doğru farmasötik form |
Doğru kayıt |
İlaç uygulama basamağında, doğru hasta, doğru ilaç, doğru farmasötik form, doğru doz, dogru zaman, doğru yol, doğru kayıt ve doğru yanıttan oluşan “8 doğru ilkesi”ne uygun hareket edilmelidir.
8.Soru
- Etken maddelerin ve yardımcı maddelerin saflık ve safsızlıkları bilinmeli (kalite),
- İçerdiği etken maddelerin miktarı bilinmeli ve dozu kolaylıkla ayarlanabilmeli,
- Etki sağlayacak etken maddelerin kimyasal yapıları bilinmeli (etkinlik),
- Birçok etki birarada olmalı
- Doğal olmalı
- Etken maddelerin etki mekanizmaları açıklanabilmeli,
- Yan etkileri az olmalı ya da tercihen hiç olmamalıdır (güvenlik/güvenlilik),
- Uygun formülasyonu, ambalajı, prospektüsü ve etiketi olmalıdır.
- Sadece tedavi amaçlı kullanılmalı
Bir maddenin ilaç olarak tanımlanabilmesi için taşıması gereken özellikler yukarıdakilerden hangisi/hangileridir?
I, II, III, V |
I, III, V, VII |
I, II, III, VI, VII, VIII |
II, IV, VI, VIII |
IV, V, IX |
Bir maddenin ilaç olarak tanımlanabilmesi için taşıması gereken özellikler şu şekilde sıralanabilir;
- Hastalıkların önlenmesi, tedavisi ya da tanısında kullanılmalı,
- Etkili bir veya birkaç etken madde içermeli,
- Etken maddelerin ve yardımcı maddelerin saflık ve safsızlıkları bilinmeli (kalite),
- İçerdiği etken maddelerin miktarı bilinmeli ve dozu kolaylıkla ayarlanabilmeli,
- Etki sağlayacak etken maddelerin kimyasal yapıları bilinmeli (etkinlik),
- Etken maddelerin etki mekanizmaları açıklanabilmeli,
- Yan etkileri az olmalı ya da tercihen hiç olmamalıdır (güvenlik/güvenlilik),
- Uygun formülasyonu, ambalajı, prospektüsü ve etiketi olmalıdır.
9.Soru
Aşağıdakilerden hangisi kalite güvence sistemi içinde yer alan iyi üretim uygulamalarından birisidir?
Materyal kullanımı |
Ürünlerin satış ve dağıtım öncesinde kalitelerinin istenilen düzeyde olduğuna |
Örnekleme |
Spesifikasyon, test etme ve organizasyon, dokümantasyon ve serbest bırakma. |
Üretim tesisinde ilacın kalite güvencesini sağlamak ve hataları önlemek için yapılan kontrol ve ölçümlerdir. |
Üretim tesisinde ilacın kalite güvencesini sağlamak ve hataları önlemek için yapılan kontrol ve ölçümler, İyi Üretim Uygulamaları (Good Manufacturing Practices – GMP) olarak adlandırılır.
10.Soru
Aşağıdakilerden hangisi pediatrik hastalarda eczacıların gelen reçeteyi karşılama ve hastaları bilgilendirme süreçlerine ilişkin olarak yapmaları gerekenler arasında gösterilemez?
Hastaya ait reçetedeki bilgileri kontrol etmeli ve gerektiğinde hekimle iletişime geçmelidir. |
İlaçlara ve tedaviye yönelik dikkat edilmesi gereken tüm noktaların altını çizmelidir. |
Doğumdan itibaren yapılması gereken aşılar konusunda bilgi vermeli ve doğru |
Hastanın, anlatılan bütün bilgileri doğru anladığından emin olmak için bilgileri yazılı olarak hasta yakınına iletmelidir. |
Tedavi süresince hastalarını takip etmeli ve düzenli kayıt tutmalıdır. |
Hastanın, anlatılan bütün bilgileri doğru anladığından emin olmaları eczacıların sorumlulukları arasındadır ancak aynı bilgileri yazılı olarak vermek eczacıların sorumlulukları arasında değildir.
11.Soru
Akılcı ilaç kullanımı kavramı hangi yılda tanımlanmıştır?
1990 |
2000 |
1985 |
1995 |
2005 |
AİK kavramı, DSÖ tarafından 1985 yılında tanımlanmıştır.
12.Soru
Numaralandırılmış ifadelerden arıtılmış su için Avrupa Farmakopesi’nde (EP) yer alanların bulunduğu seçenek aşağıdakilerden hangisidir?
I) Enjeksiyonluk su
II) Yüksek derecede arıtılmış su
III) Steril enjeksiyonluk su
IV) İrrigasyon için steril su
I ve II |
II ve III |
II ve IV |
II, III ve IV |
I, II, III ve IV |
Avrupa Farmakopesi’ne (EP) göre bu sular arıtılmış su, yüksek derecede arıtılmış su ve enjeksiyonluk sudur. Amerikan Farmakopesi’ne (USP) göre ise arıtılmış su, steril arıtılmış su, enjeksiyonluk su, steril enjeksiyonluk su, bakteriyostatikli enjeksiyonluk su, irrigasyon için steril su ve inhalasyon için steril sudur.
13.Soru
Aşağıdakilerden hangisi serbest eczacıların en sık karşılaştıkları sorunlardan değildir?
Mali faktörler |
Reçeteyle ilgili sorunlar |
Hasta ile ilgili sorunlar |
Hekimle ilgili sorunlar |
Eczacıyla ilgili sorunlar |
Serbest eczacıların en sık karşılaştıkları sorunlar dört ana başlık altında toplanabilir:
• Reçeteyle ilgili sorunlar,
• Hasta ile ilgili sorunlar,
• Hekimle ilgili sorunlar,
• Eczacıyla ilgili sorunlar
14.Soru
Eczacılık ile ilgili yayınlanan ve Avrupa'da ilk olan yönetmelik hangi yılda yayınlanmıştır?
1270 |
1371 |
1471 |
1271 |
1571 |
Paris’te “Faculté de Médicine” tarafından 1271 yılında yayınlanan eczacılık ile ilgili yönetmelik, Avrupa ülkelerinde bu alanda hazırlanan ilk yönetmeliktir.
15.Soru
- Kullanan kişinin durumu
- Uzun süreli ve yüksek dozda kullanım
- Ürün içerisindeki yardımcı madde miktarı
Yukarıda verilen öncülerden hangisi veya hangileri bitkisel ilaçlarda etkinliği etkileyen faktörlerdendir?
Yalnız I |
I ve II |
I ve III |
II ve III |
I, II ve III |
Bitkisel kalite ile bitkisel etkinlik doğrudan ilişkilidir. Bitkisel ilaçlarda etkinliği etkileyen faktörler;
• Kullanan kişinin durumu (genetiği, yaş ve cinsiyet, herhangi bir metabolik ya da fizyolojik işlev bozukluğu ya da yetersizliği, kişisel hassasiyetler),
• Uzun süreli ve yüksek dozda kullanım,
• Ürün içerisindeki etken madde miktarı,
• Etken maddeye karşı olan tepki,
• Bitkisel ürünün uygulanma şekli olarak sıralanabilir.
Doğru cevap B şıkkıdır.
16.Soru
Resmi otoriteler için eşdeğer ilaç kabul edilme kriteri aşağıdakilerden hangisidir?
Farmasötik eşdeğerlik |
Terapötik eşdeğerlik |
Klinik eşdeğerlik |
Farmakolojik eşdeğerlik |
Kimyasal eşdeğerlik |
Resmi otoriteler için eşdeğer ilaç kabul edilme kriteri terapötik eşdeğerliktir.
17.Soru
Aşağıdakilerden hangisi beta laktam grubu antibiyotikler arasında yer almaz?
Penisilin |
Ampisilin |
Eritromisin |
Sefotaksim |
Piperasilin |
Makrolid ilaçlar azitromisin, eritromisin, diritromisin, klaritromisin, roksitromisin, telitromisin, troleandomisin ve spiramisin gibi ilaçlardır.
18.Soru
İlaç etkin maddesinin/maddelerinin vücut ısısında eriyen kakao veya gliserin gibi bir sıvağ içine konulduğu, rektum ya da vajinaya uygun biçimde biçimlendirilmiş farmasötik şekline verilen isim aşağıdakilerden hangisidir?
Emülsiyon |
Eliksir |
Solüsyon |
Supozituar |
Süspansiyon |
İlaç etkin maddesinin/maddelerinin vücut ısısında eriyen kakao veya gliserin gibi bir sıvağ içine konulduğu, rektum ya da vajinaya uygun biçimde biçimlendirilmiş farmasötik şekillerdir. Halk arasında fitil diye bilinirler.
Rektum yoluyla uygulanan supozituarlara “rektal supozituar” ve vajinaya uygulanan damla (globuler) ya da oval şekilli süpozituvarlara ise “vajinal süpozituvar” ya da “ovül” adı verilir. Üretraya uygulan bir süpozituvar çeşidi olan “buji” ise klinikte pek sık kullanılmaz.
19.Soru
Aşağıdakilerden hangisi pediatrik dönemdeki hastalarda farmakokinetik farklılıklardan biri olan absorpsiyon farklılıklarından biridir?
Total vücut sıvısı, ekstraselüler sıvı ve kan hacmi vücut cüssesine oranla erişkinlerden daha fazladır. |
Bağırsak peristaltizmi yaşamın ilk haftalarında yavaş ve düzensizdir. |
Yenidoğanda ve bebeklerde böbrekten değişmeden itrah edilen ilaçların eliminasyon yarılanma ömürleri uzar. |
Yenidoğan ve bebeklerde ilaçların biyotransformasyonu yeterli hızda gerçekleşmez |
İlaçların plazma proteinlerine bağlanma oranı azdır. |
Gastrointestinal sistemin fonksiyonlarına özgü bazı farklılıklar nedeniyle oral yolla kullanılan ilaçların absorpsiyonu degisebilmektedir. Bağırsak peristaltizmi yaşamın ilk haftalarında yavaş ve düzensizliği de bunlardan biridir. A, C, D ve E seçenekleri dağılım, metabolizma ve itrah farklılıklarına ilişkin örneklerdir
20.Soru
Pediyatrik hastalarda antibiyotik kullanımında karşıt etki gelişmesi, mortalitenin ortaya çıkmasında en önemli neden aşağıdakilerden hangisidir?
Patojen- duyarlık profili ile ilaç seçimi arasındaki uygunsuzluk |
Pediyatrik hastanın ilaçtan korkması |
Pediyatrik hastaya ilaç verirken ebeveynin yeterince kararlı olmayışı |
Pediyatrk hastaya hangi antibiyotiğin kullanıldığının hekim yerine hemşire tarafından açıklanmaması. |
Pediyatrik hasta için antibiyotik dozu belirlenirken, vücut yüzey alanı yerine hastanın ağırlığına göre hesaplanması |
Antibiyotik kullanımına ilişkin Patojen-duyarlık profili ile ilaç seçimi arasındaki uygunsuzluk, uygunsuz dozda ilaç kullanımı, doz aralıklarının uygunsuz olması, tedavi sürelerinin uzaması, parenteral tedaviden oral tedaviye geçiş eksikliği, tedavi hakkında yeterince bilgilendirilmeme gibi durumlar nedeni ile karsıt etkilerde ve mortalitede artış, hastanede kalış süresinin uzaması, sağlık giderlerinin artması ve nozokomiyal infeksiyonların ortaya çıkışı gibi olumsuzluklar yaşanmaktadır. B, C, D ve E seçenekleri de her türlü tedavide dikkate alınması gereken durumlar olmasına karşın karşıt etki geliştirme ya da mortaliteye neden olmazlar.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ